واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
فرهنگ و ادب > ادبیات جهان نقد و بررسی کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت»/
کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» جمعکننده دو پارادایم جدا افتاده علوم اجتماعی است
در نشست نقد کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» که با حضور پژوهشگران حوزه جامعهشناسی برگزار شد، این نکته مطرح شد که این کتاب از نظر هدف معطوف به جمع کردن دو پارادایم از هم جدا افتاده جامعه شناسی و به مفهوم وسیع تر دو پارادایم از هم جدا افتاده علوم اجتماعی است.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» (رساله ای در جامعه شناسی شناخت) در انتشارات علمی و فرهنگی برگزار شد. کتاب مذکور که نوشته پتر برگر و توماس لوکمان است توسط فریبرز مجیدی به فارسی ترجمه شده است. در این نشست محمد جواد غلام رضا کاشی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، محمد امین قانعی راد رئیس انجمن جامعه شناسی ایران، بیژن عبدالکریمی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد و هم چنین فریبرز مجیدی مترجم کتاب حضور داشتند. در ابتدا عبدالکریمی گفت : در مورد آقای مجیدی همین بس که ایشان معمولا کتابهای برجسته و شاخصی را در حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی ترجمه میکنند. یکی از ترجمه های خوب ایشان کتاب ساخت اجتماعی واقعیت است که توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است. از دیگر ترجمه های شاخص ایشان می توان به کتاب های مجموعه مقالاتی در باره جامعه شناسی شناخت و ایدئولوژی و اتوپیا که هر دو کتاب از مانهایم است، اشاره کرد. هم چنین کتاب ارزنده بینشهای علم سیاست نوشته اسکینر را میتوان نام برد. عبدالکریمی سپس به عنوان مقدمه در مورد پتر برگر نویسنده کتاب ساخت اجتماعی واقعیت گفت: برگر جامعه شناس آمریکایی اتریشی الاصل است و رشته تخصصیاش جامعه شناسی و الهیات بوده و تحت تاثیر اندیشمندان بزرگ حوزه جامعه شناسی و فلسفه است. او در نگاهش به جهان و اهمیت معنا داری برای انسان و دین در نظم اجتماعی تحت تاثیر ماکس وبر است و در نگاهش به مدرنیته نیز از ماکس وبر تاثیر گرفته است . یکی از تلاش های برگر آشتی دادن بین جامعه شناسی و پدیدارشناسی است. دکتر عبدالکریمی در ادامه افزود: 3 جریان عمده در تفکر معاصر موجود است که روح واحدی دارد؛ این جریان ها عبارت است از : سایکولوژیسم ( که عامل انسانی را به شرایط روانی تقلیل می دهد)، سوسیولوژیسم (که جریاناتی را که عنصر انسانی در آنها وجود دارد، به مناسبات اجتماعی تقلیل می دهد) و هیستوریسم (یا تاریخ محوری که برخاسته از یک بن مایه تاریخی است و همه چیز را به جریانات تاریخی
نسبت می دهد) عبدالکریمی خاطرنشان کرد: برای من به عنوان دانش آموخته فلسفه این خطر در جامعه شناسی معرفت وجود دارد که سوسیولوژی تبدیل به سوسیولوژیسم شود. وی همچنین گفت: به نظر من هسته اصلی این کتاب حول این محور است که جامعه نه به منزله واقعیت عینی صرف است و نه به منزله واقعیت ذهنی صرف و هیچ کدام این ها به تنهایی کفایت نمیکند. اساسا نمیتوان امر ذهنی را از امر عینی جدا کرد و این دو با هم پیوند خورده است. در ادامه این نشست قانعی راد با بیان این نکته که کتاب ساخت اجتماعی واقعیت یکی از مهم ترین کتاب های عرصه جامعهشناسی است گفت: این کتابی است که هر دانشجوی رشته جامعه شناسی و فراتر از آن دانشجویان علوم اجتماعی باید آن را مطالعه کنند. وی در ادامه افزود: این کتاب از نظر هدف معطوف به جمع کردن دو پارادایم از هم جدا افتاده جامعه شناسی و به مفهوم وسیع تر دو پارادایم از هم جدا افتاده علوم اجتماعی است. یکی از آنها پارادایم هستی شناختی جامعه است که جامعه را یک امر عینی میداند و طبیعتا در این نگاه معرفتی صحیح است که بتواند به شیوه های عینی و بر اساس روش های رئالیستی و اثباتی ثابت شودکه دلالت های روانشناسی هم دارد واز طرف دیگر نظریه ای است که جامعه را یک امر سوبژکتیو یا ذهنی می داند و همین قضیه در روش شناسی و معرفت شناسی اش هم بازتاب پیدا میکند. این استاد جامعه شناسی گفت: وقتی شما به مباحث دورکهایم مراجعه می کنید می بینید که چنین نیست که ساحت ذهنی و برخورد ذهنی جامعه را در نظر نگیرد و صرفا یک سوشال فکتیسم باشد بلکه او به مفهوم وجدان جمعی و مفاهیم سوبژکتیو بسیار توجه دارد و آنها را مهم می داند و جامعه و فیزیولوژی جامعه را تحت تاثیر وجدان جمعی میداند. قانعی راد در ادامه گفت: دورکهایم در مورد مورفولوژی اجتماعی صحبت میکند. او از یک طرف وجدان جمعی و همبستگی اجتماعی را میبیند و از طرف دیگر میگوید وجدان جمعی برای بررسی در دسترس ما نیست ،پس باید به سراغ حقوق برویم . دورکهایم حقوق را که مکتوب و نوشته شده و مشخص است مبنایی برای شناخت نوع همبستگی اجتماعی قرار میدهد. قانعیراد سپس به مشکلات موجود در این ترجمه اشاره کرد و افزود: در ترجمه مباحث جامعه شناسی باید به مفاهیم نهفته در لغات توجه ویژه نمود چرا در غیر این صورت مسیر اندیشه در فهم آثار ترجمه شده به بیراهه می رود در ادامه مجیدی مترجم کتاب با اشاره به اینکه برای ترجمه واژگان کتاب به منابع متعددی رجوع کرده و سعی زیادی شده تا ترجمه شکل ماشینی به خود نگیرد. غلامرضا کاشی استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست با بیان این نکته که کتاب ساخت واقعیت اجتماعی نیم قرن پیش منتشر شد و اهمیت بسیاری پیدا کرد، گفت: این کتاب میخواست بین دو سنت پیوند برقرار کند؛ یک سنتی که جامعه را عینی و بیرونی وفیزیکال می بیند؛ در مقابل سنتی که عمدتا پدیدار شناسان آن را مطرح می کند و میگوید چیزی به نام جامعه بیرون از اذهان و احساس کنش گران وجود ندارد . از نظر آنها آدم ها و تجربیات درونی و عینی شان مهم است، که نویسندگان کتاب توانستد بین این دو دیدگاه پیوند بزنند. دکتر غلامرضا کاشی در ادامه ضمن تاکید بر مفهوم زبان و اهمیت آن در جامعه شناسی افزود: زبان دقیقا همان مفهومی است که ضمن بیرونی و عینی بودن به همان میزان درونی است و عناصر را به نحوه پیچیده ای با هم پیوند می زند. این نویسندگان نهایتا می گویند جامعه چیزی نیست جز آنچه به نحو زبانی برساخته میشود. دکتر کاشی با اشاره به موضوع که بعد از نگارش این کتاب جریانات متنوعی از آن متاثر شده و دریافت های متعددی از آن به وجود آمد گفت: جابجایی دو متغیر در جهان واقعی می تواند کل یک جهان معنایی را فرو ریزد و این بحث زیبایی است که آرنت آن را مطرح میکند.
۱۳۹۳/۶/۱۲ - ۱۳:۵۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]