واضح آرشیو وب فارسی:فارس: گزارش فارس از دومین نشست علمی همایش «عقلانیت در حکمت سینوی»:
حبیبی: ابنسینا بر ازدواج تأکید ویژه داشت/اعوانی: ابنسینا تا آخر عمر فیلسوف باقی ماند
استاد فلسفه و حکمت دانشگاه گفت: به تعبیر ابن سینا باید کوشش کرد تا خانوادهای که شکل میگیرد، پایدار باشد و به هیچ وجه نباید اجازه پاشیده شدن این خانواده را داد، وی از خانواده به یک چادر بزرگ تعبیر کرده است.
به گزارش خبرنگار اعزامی آیین و اندیشه خبرگزاری فارس به همدان، دومین نشست همایش «عقلانیت در حکمت سینوی» با حضور کریم مجتهدی، ضیاء موحد، عبدالرحمن شمالاف و ارائه مقاله محسن جوادی، علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، نجفقلی حبیبی، شهین اعوانی، محمد ذبیحی و حسین معصومی همدانی برگزار شد. *جوادی: آنچه ابن سینا در اخلاق میگوید در سنت ارسطویی موجود است محسن جوادی استاد فلسفه دانشگاه قم درباره جستاری در چیستی عقلانیت در حکمت سینوی گفت: در فلسفه اسلامی به لحاظ وجود شناسی درباره انواع و مراتب عقل زیاد صحبت شده، اما عقلانیت کمتر مورد بحث قرار گرفته است، زیرا عقلانیت اعمال عقل در چارچوب خاصی است و این هستیشناسی لزوماً نمیتواند مشخص کننده هنجارشناسی عقل باشد. وی با اشاره به اینکه به لحاظ منطق تلاش زیادی شده تا ضوابط و قواعد اعمال عقل مشخص شده باشد، افزود: اما در حوزه اخلاق این گونه نیست، اخلاق برخلاف آنچه تنها به جنبه تدبیر عقلانی محدود میشود، این گونه نیست، شواهد آن هم در مباحث اخلاقی ارسطو است، اخلاق دو سویه است و جنبهای که رفتار، کردار و حالات روحی ما را مدیریت میکند. جوادی با اشاره به اینکه بخشی از عقل نظری و بخشی دیگر عملی است، اظهار داشت: ابن سینا میگوید بخشی از اخلاق با برهان ثابت میشود و این همان بخش نظری است، اما همه اخلاق این نیست و جنبه عملی هم دارد و در عمل تحقق دادن به شجاعت، صداقت و ... جنبه عملی است. وی ادامه داد: عقلانیت در اخلاق با جنبه نظری صرف حاصل نمیشود و اینجا بحث تدبیر مطرح میشود و به قول ارسطو تدبیر لازم دارد، بخشی از تدبیر به تجربه و به تعبیر ابن سینا به قوه واهمه مربوط میشود، بنابراین در تاریخ اخلاق اسلامی همیشه اخلاق را به پزشکی مربوط میکردند. استاد فلسفه دانشگاه قم با تأکید بر اینکه اگر اخلاق آرای مشهوره است، چه ارتباطی با واقعیت دارد، گفت: درباره ابن سینا برخی مباحث مربوط به بیتوجهی به اخلاق یا اشعری بودن او را مطرح کردند یا گفتهاند او تحقیق درستی در اخلاق نکرده است! اما به اعتقاد من این نکات نادرست است و راه حلی دارد و ابن سینا توضیح میدهد که در اخلاق برهان، صدق و کذب داریم، بنابراین باید تأویل و تفسیری از آرای مشهوره داشته باشیم. وی در پایان یادآور شد: آنچه ابن سینا در اخلاق میگوید کاملاً در سنت رایج ارسطویی است و شواهد زیادی است که او حکمت نظری را لازم برای اخلاق میداند، چرا که عملی را اخلاقی میداند که ناظر بر درک درستی از اخلاق صورت گیرد. *ذکاوتی: بوعلی در مقایسه با دیگران، تواضع علمی داشت در ادامه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو مقاله خود را با عنوان «بینش ابن سینا، علمی یا فلسفی» ارائه کرد و گفت: اینکه گرایش ابن سینا در فلسفه، فلسفی و در علوم، علمی است، بدیهی مینماید، اما برای قیاس با فیلسوفان دیگر اشراقی، صدرایی و ...، بوعلی حتی در فلسفه فلسفی میاندیشید، ممکن است بگوییم برخورد او نسبت به دیگران درست نبوده، البته این درست نیست و در واقع بوعلی تواضع علمی داشت و برخلاف جزمیاندیشان قرون وسطایی، بوعلی با اعتماد به نفس و حتی کبریا در فلسفه به طور عجیبی فروتنی علمی میکرد. وی یادآور شد: المباحثات از آخرین کارهای بوعلی است و چند سال آخر عمرش نوشته است و شاگردانش سؤالاتی از او میپرسند و او ملاحظات را کنار میگذارد او حتی در مسائلی به نمیدانم نزدیک شده است. *حبیبی:3 گروه افراد در سازمان دهی ابن سینا از جامعه نجفقلی حبیبی استاد پیشکسوت فلسفه و حکمت اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در ارائه مقاله خود با عنوان «فلسفه احکام اسلامی از نظر ابن سینا» عنوان کرد: ابن سینا در اواخر الهیات شفا در بحث نبوت، امامت، سیاست و خانواده این نوع مباحث را مطرح کرد، برخی معتقدند که زندگی انسان اجتماعی است و برخی میگویند مدنی بودن زندگی اجتماعی انسان بالتبع است تا آنجایی بررسی کردم مرحوم علامه طباطبایی به این امر اعتقاد دارند که انسان ها چون نیاز دارند دور هم جمع میشوند. وی افزود: ابن سینا در فصلهای چهارم و پنجم از مقاله دهم الهیات شفا تحت عنوان «فی عقد المدینه و عقد البیت و هو النکاح و السنن و فصل فی الخلیفه و الامام...» مباحث دقیق در فلسفه تشریع احکام بیان کرده است، از جمله سازمان جامعه که به اهل تدبیر، اهل کار و نظامیان که حافظ کشور از تجاوز دشمنان هستند تقسیم میشوند. حبیبی بیان داشت: ابن سینا از جمله مهمترین عبادتها را نماز و روزه میداند و میگوید که اینها مذاکرات هستند که اگر نباشد همه چیز فراموش میشود، خواص با این یادآوری به تهذیب نفس و اخلاص میرسند، برخی عبارتها با وجود اینکه برای قربت علی الله است، اما گونهای مباحث دنیوی هم در آن هست نظیر حج و جهاد. وی در بحث سازماندهی جامعه و خانواده گفت: به تعبیر او کل جامعه سه گروه هستند که نخست شعرا، دانشمندان، فضا و اهل فکر جزو مدبران هستند، گروه دوم فعالان اقتصادی (کسانی که کار تولیدی می کنند) و گروه سوم نظامیان هستند و هر یک از این گروهها سلسله مراتب تهیه میکنند و هیچ کس در این سیستم رها نیست. البته اینها هیچ کدام محقق نشده است. استاد پیشکسوت فلسفه و حکمت اسلامی توضیح داد: ابن سینا اینجا میگوید که بیکاری را باید حرام کنند، البته استثمار را باید حرام کرد، بنابراین هر کس در جای خود، کار و سود باید داشته باشد. *اعوانی:ابن سینا تا انتهای عمر فیلسوف باقی ماند شهین اعوانی عضو مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه عنوان کرد: اخیراً دیدگاهی درباره ابن سینا مطرح شده که فیلسوف عقلی ما در اواخر عمرش اشراقی و عارف مسلک شده است و به این ترتیب چون اشارات التنبیهات از آخرین کتابهای شیخ و مقامات العارفین در آخرین فصل این اثر است، ثابت میشود که فیلسوف ما یعنی ابن سینا در اواخر عمرش عارف شده است و اگر چند صباحی بیشتر زنده میماند، به حکمت اشراق بیشتر متمایل میشد، بنده در مقالهام گفتهام که این مقامات العارفین مانند تمام آثار ابن سینا عقلی مسلک است و آن روش مشایی و جنبه عقلانیت در این دو نمط نهم و دهم مفقود نیست و جای جای کتاب استدلالی است. انتهای پیام/
93/06/01 - 16:40
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 161]