محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826139136
بحران تازه اقتصاد ایران که هر لحظه شدیدتر می شود: روستاها از نیروی کار خالی شدند
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
بحران تازه اقتصاد ایران که هر لحظه شدیدتر می شود: روستاها از نیروی کار خالی شدند اقتصاد > اقتصاد کلان - بیکاری، تفاوت درآمد بین روستا و شهر و کمبود تسهیلات در روستاها از جمله دلایل اقتصادی مهاجرت از روستا به شهر است
سعید ارکانی: در سال 1365 ایران 65 هزار و 349 آبادي داشت اما در سال 1385 این تعداد به 63هزار و 904 آبادي رسيد. در همین فاصله، آمار شهرهای ایران از از 494 به يك هزار و 12 شهر رسيد. از سال 1335 که سرشماری سراسری انجام شد تا سال 1365، جمعیت روستاهای ایران بیشتر از جمعیت شهرها بود اما از سال 65 به بعد، این روند معکوس شد و جمعیت شهرها فزونی گرفت. در سال 1335، از حدود 19 میلیون نفر جمعیت کشور، 13 میلیون نفر یعنی 68 درصد مردم کشور، روستایی بودند اما اکنون، در سرشماری سال 1390 مشخص شدهاست که از حدود 74 میلیون نفر کل جمعیت، نسبت به 71 درصد شهری و 29 درصد روستایی رسیدهاست. به همین ترتیب، نرخ رشد جمیعت نیز در روستاها کاهش یافته است؛ در بازه زمانی سالهای 1365 تا 1375، رشد جمیعت روستاها 1.21 درصد بود اما در دهه بعدی، این نرخ رشد به منهای 0.44 رسید که نشان می دهد جمعیت روستاها نه تنها افزایش نداشته که با کاهش نیز همراه بوده است. تحقیقات دانشگاهی جامعه شناسان ایرانی چهار دسته علل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، طبیعی و کشاورزی و نیز جمعیت شناختی را دلیل مهاجرت از روستاها به شهرها عنوان کرده اند. بیکاری، تفاوت درآمد بین روستا و شهر و کمبود تسهیلات در روستاها از جمله دلایل اقتصادی مهاجرت از روستا به شهر است. اما این روزها علل فرهنگی مهاجرت از جمله تبعیت از اقوام، دسترسی به آموزش، تسهیل تردد به شهر و رسانه ها به دلایلی همپای مسایل اقتصادی تبدیل شدهاست. کمبود زمین و آب هم از دلایل طبیعی رفتن روستاییان به شهر است. بعد خانوار، یعنی تعداد افراد یک خانواده، در طی دهه های گذشته در ایران کاهش یافته است؛ در سال 1335، بعد خانوار متوسط در شهرها و روستاها تقریبا یکسان و 4.8 بود. در دهه های بعد، بعد خانوار در روستاها بالاتر رفت تا جایی که در سال 1365، 5.4 و در سال 1370، 5.6 بود. اما در سالهای اخیر، از بعد خانوار روستایی کاسته شده و در سال 1385 به 4.4 رسیده است. کاهش بعد خانوار را می توان دلیل باسواد شدن زنان روستایی و توسعه خانه های بهداشت در روستاهای کشور و آگاه شدن زنان از روشهای کنترل بارداری دانست. با این حال، همه کاهش جمعیت روستاها را نمی توان به کنترل جمعیت در روستاها مربوط دانست. یکی از مهمترین دلایل کاهش جمعیت روستاها، مهاجرت روستانشین ها به شهرهاست. بیکاری در متون علمی، بیکاری یکی از علتهای مهم مهاجرت از روستاها به شهرهاست. وقتی سرمایه گذاری کافی در مناطق روستایی انجام نمی شود، بیکاری در این مناطق افزایش مییابد و روستاییان به ناچار، برای یافتن کار شهرها میروند. اما مطالعه نرخ بیکاری در 15 سال گذشته نشان می دهد که همواره نرخ بیکاری جوانان روستاها از نرخ بیکاری جوانان شهرها کمتر بوده است. در سال 1376، نرخ بیکاری جوانان، یعنی نسبت درصدی جوانان بیکار به جوانان شاغل، تقریبا برابر بود اما در تابستان امسال نرخ بیکاری جوانان شهری 25.4 و نرخ بیکاری جوانان روستایی15.6 اعلام شدهاست. با این حال، همچنان شاهد مهاجرت جوانان از روستاها به شهرها برای کار هستیم. طبق آمار، 2.5 میلیون بیکار در روستاهای کشور وجود دارد. بین سالهای 1375 تا 1385، بر اساس آن چه که مرکز آمار ایران اعلام کرده، حدود 12 میلیون نفر در داخل کشور دست به مهاجرت زده اند که 19.8 درصد آنها از روستا به شهر مهاجرت کرده اند. با این وجود، مرکز آمار گزارش دادهاست که 16.5 درصد مهاجران نیز از شهر به روستا مهاجرت کرده اند. اما از سوی دیگر، جمعیت مهاجران متولد شده در روستا که ساکن شهر شده اند نزدیک به 6 میلیون و 600 هزار نفر است که 3.5 برابر مهاجران متولد شهر است که درروستاها ساکن اند. از این آمار می توان به برتری مهاجرت از روستا به شهر پی برد. همچنین، از مجموع 8 میلیون و 300 هزار مهاجرت از روستاها، مقصد 68.65 موارد، شهرها بوده است. یکی از جاذبه های شهر برای روستاییان، فضای کار است. روستاییان تصور می کنند که در شهر کاری مناسبتر به دست می آورند؛ اگر تحصیلکرده باشند، کاری متناسب با مدرک شان و اگر تحصیلات نداشته باشند، کاری راحتتر با درآمدی بیشتر. جستجوی کار یا یافتن کاری بهتر، بنا به اعلام مرکز آمار ایران، یکی از دلایل مهم مهاجرانی است که در شهرهای ایران ساکن شده اند. درآمد و رفاه در سال 1389، درآمد متوسط سالانه روستاییان بسیار کمتر از درآمد متوسط سالانه شهریان بود؛ روستاییان حدود 6 میلیون تومان در سال درآمد داشتند در صورتی که درآمد شهری ها حدود 10 میلیون تومان بود. البته هزینه های روستاییان نیز کمتر از شهری هاست اما اغلب روستاییان، درآمد را مبنایی برای بررسی مهاجرت به شهرها می دانند. آنها دیگر مثل سابق از وسایل رفاه زندگی به دور نیستند و خیلی از روستاییان، همپای شهری ها از تلویزیون و یخچال و تلفن همراه و ماشین لباسشویی استفاده می کنند. میزان استفاده از آب لوله کشی، برق و تلفن همراه بین روستاییان و اهالی شهر، تفاوتی ندارد. وقتی که پیش از انقلاب سپاه های بهداشت به میان روستاییان رفتند، اوضاع بهداشتی در روستاها بسیار بهتر شد. با این حال، خانه های بهداشت روستایی در پس از انقلاب، نقش بسیار پررنگی در توسعه رفاه در روستاها بازی کردند. از سال 1364 هر شهرستان یک شبکه بهداشت دارد که امکانات اصلی پزشکی و بهداشتی را به شهر و روستاهای آن ارایه می کند. البته در هر روستا نیز خانه های بهداشت مستقرند. در سال 1368 شاخص مرگ و میر مادرها 255 نفر در صد هزار تولد زنده بود اما این شاخص اکنون به 22.5 مرگ در هر صد هزار تولد رسیده است؛ یعنی یکدهم آن دوره. مرگ نوزادان زیر یک سال نیز از 104 در هر هزار تولد به 28 مرگ رسیده است. از نظر دسترسی به آب سالم و بهداشتی نیز روستاها تغییر بسیار زیادی کردهاند؛ وزارت نیرو اعلام کردهاست که 90 درصد روستاها آب سالم در اختیار دارند. البته هنوز هم، روستاهای قابل توجهی در استانهای کرمان، خوزستان و حتی گلستان از آب خوردن محروم هستند. یکی از دلایلی که باعث بهبود بهداشت در روستاها شده و مرگ و میر و بیماریهای روستاییان را کاهش داده، توسعه راههای روستایی است. بیماران به راحتی می توانند برای مداوا به شهرها بروند و از امکانات مراکز بهداشت بهرهمند شوند. وزارت راه امسال اعلام کرد که برای راههای روستایی اولویت قايل خواهد بود. این وزارتخانه تصمیم گرفت که همه راههای روستاهایی را که بالای 50 نفر جمعیت دارند، آسفالت کند؛ تا کنون 86 هزار و 500 کیلومتر راه روستایی آسفالت شده است. روستاییان در سالهای اخیر از بیمه نیز بهره مند شده اند؛ در سال 1383 صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر تاسیس شد که بنا بود همه روستاییان را بیمه کند. با این که بعدها این صندوق برای بیمه روستاییان شرایط سنی قایل شد و 1.5 میلیون روستایی را از حق بیمه محروم کرد، اما همین بیمه روستاییان را به آینده امیدوارتر ساخت. با همه این تسهیلات، باز هم روستاییان به رفتن به شهرها فکر می کنند؛ چشم آنها باز شده و نیازهای دیگری دارند که گویا در شهرها بیشتر برآورده می شود. سواد و آموزش روستاهای ایران باسوادتر شده اند؛ یکی از دلایل افزایش باسوادان در روستاها، ایجاد سپاه دانش در قبل از انقلاب و تاسیس نهضت سوادآموزی پس از انقلاب بود. در سال 1335، فقط 4 درصد روستاییان باسواد بودند اما این میزان در سال 1385، به 67 درصد رسید. به همین ترتیب، فرصتهای بسیار بیشتری نیز برای روستاییان باسواد برای تحصیل در دانشگاهها ایجاد شد؛ افزایش ظرفیت دانشگاهها از 300 هزار نفر در اول انقلاب به 3 میلیون نفر در سالهای اخیر، باعث شده است که روستاییان بسیاری برای تحصیلات دانشگاهی به شهرها بیایند. نفوذ واحدهای دانشگاهی در شهرهای کوچک، دانشگاهها را نیز به روستاها نزدیکتر کرده است. اولین روستایی که در ایران به اینترنت وصل شد، روستایی بود به نام «شاهکده» در استان گلستان. این روستا در پی طرح روستاهای اینترنتی به اینترنت وصل شد؛ از اوایل دهه 1380، اتصال 10 هزار دفتر ITC روستایی ایران به اینترنت آغاز شد و طبق گفته دکترعلی اکبرجلالی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران و مبتکر طرح روستاهای اینترنتی، تا کنون 11 هزار روستا از طریق این دفاتر به اینترنت متصل شده اند. دفاتر ICT می توانستند خدمات متنوعی برای روستاییان انجام دهند که بیش از 700 نوع خدمت را در حوزه خدمات اينترنتی، بانكداري الكترونيكي، ارتباطات و پست شامل می شد. این طرح برای روستاهای دارای 100 خانوار و بالاتر به اجرا گذاشته شد و طبق گفته طراح آن، میتوانست 95 درصد روستاهای کشور را تحت پوشش اینترنت قرار دهد. با این حال، با این که 100 میلیارد تومان برای طرح روستاهای اینترنتی بودجه در نظر گرفته شده بود، این طرح با موفقیت اجرا نشد و نهایتا به صورت طرحی برای بانکداری الکترونیکی درآمد که در آن، روستاییان حساب بانکی خود را برای گرفتن یارانه نقدی اعلام میکردند یا قبضهای خود را پرداخت میکردند. درتابستان دو سال قبل، مدیر عامل وقت شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی که یکی از استانهای محروم کشور محسوب میشود، به خبرگزاری مهر گفته بود: «34 درصد مشترکان آب روستایی استان طی سال جاری قبوض خود را غیر حضوری پرداخت کردهاند.» چنین آماری، از استفاده روستاییان از اینترنت، البته به صورت محدود، نشان دارد. با وجود این که ضریب نفوذ اینترنت درروستاهای کشورکم است، ماهواره در روستاهای کشور محبوبیت زیادی دارد. هیچ آماری برای استفاده از ماهواره در روستاهای کشور وجود ندارد اما دیشهای گیرنده امواج ماهواره که درهمه روستاها، روی پشت بام ها قابل مشاهده است، نشان از دیدن برنامههای ماهوارهای در روستاهای کشور دارد. مسئولان سازمان صدا و سیما در آخرین آماری که در بینندگان برنامه های تلویزیونی ارایه دادهاند، اعلام کرده اند که نیمی از مردم ایران برنامه های ماهوارهای را نگاه میکنند. برخی از روستاها درایران، با این که حتی آب و گاز کافی ندارند، تعداد زیادی از خانواده های آن بیننده ماهواره هستند. حتی شغل نصابی آنتن ماهواره نیز در روستاها رونق گرفته است. میزان سواد بالاتر از گذشته، در تیررس بودن برنامه های ماهوارهای و اخبار اینترنت، بسیاری از روستاییان را با جهان خارج از روستا آشنا کرده است؛ آنها وقتی جهان شهری را دارای تسهیلات بسیار بیشتری می بینند، به راحتی و با کمترین بهانهای، مثل کمبود زمین یا آب کشاورزی، از روستا بیرون میزنند و به شهرها می آیند. کمبود آب و زمین تولید سالانه محصولات کشاورزی ایران به 107 میلیون تن رسیده است که طبق آن چه در چشم انداز بیستساله آمده، باید به 300 میلیون تن در سال برسد. کشاورزی ایران از نظر تنوع تولید سومین کشور جهان است. ایران در میان کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی از نظر میزان تولید برنج، جو، سیب زمینی و چغندر قند دارای رتبه دوم، ذرت و حبوبات رتبه سوم و گندم رتبه چهارم را داراست. کشاورزی ایران، از نظر تولید محصولات باغی نیز جزء ده کشور اول جهان و مقام اول در خاورمیانه دارد. با این حال، کشاورزی ایران با مشکل کمبود آب و خاک مناسب روبه روست. سه سال پیش، فائو، سازمان جهانی خواربار و کشاورزی، اعلام کرد طی 10 سال سطح زمین های زیر کشت جهان 0.12 درصد رشد داشته است اما طی این مدت، درایران از مساحت زمینهای کشاورزی 6 درصد کاسته شدهاست. در ایران 15 میلیون هکتارزمین زیر کشت موجود است. مشکل کمبود زمین برای روستاییان امروز که زمینها را از اجدادشان به ارث برده اند، بسیار بغرنجتر شده است؛ فرزندانی که زمینهای بزرگ را از پدرانشان به ارث بردهاند و آنها را با قطعات کوچکتر بین خود تقسیم کرده اند، زمین را برای فرزندان خود به ارث می گذارند و فرزندان نیز آن را بین خود تقسیم می کنند. به این ترتیب، وسعت زمینهای کشاورزی نسل به نسل کوچکتر می شود. با تعاونیهای کشاورزی و تجمیع زمینها میتوان جلوی کوچک شدن سطح زیر کشت را گرفت اما این اتفاق کمتر در ایران رخ داده است. زمینهای برنج در شمال کشور، یکی از بهترین نمونه های کوچک شدن زمین پس از چند نسل است. این روزها، در شمال کشور به سختی زمین برنج با بیش از5 هکتار مساحت به چشم می خورد. کوچک بودن زمین باعث می شود که نتوان در آن از ادوات به روز و مدرن کشاورزی نیز استفاده کرد و همچنان باید با کشاورزی سنتی با زمین مشغول شد. کشاورزی بیشترین سهم مصرف آبهای شیرین ایران را به خود اختصاص می دهد. حدود 92 درصد کل آب مصرف شده کشور، به مزرعه ها و باغ ها سرازیر می شود. میزان استفاده از آب کشاورزی در ایران بسیار زیاد است و با میانگین کشورهای توسعه یافته (70 درصد از کل آب مصرف شده) فاصله زیادی دارد. مسئولان وزارت نیرو می گویند که درصد اتلاف آب را باید با استفاده از روش های آبیاری تحت فشار، به میانگین جهانی نزدیک کرد. اما مشکل این است که با استفاده از آبیاری قطرهای، سطح زیر کشت زمینهای کشاورزی بالا میرود و از میزان استفاده از آب، کاسته نمی شود. از سوی دیگر، استفاده از شیوه های نوین آبیاری نیز به پول زیادی نیاز دارد؛ هزینه احداث سامانه آبیاری بارانی در هر هکتار 2 تا 5/2 میلیون تومان و آبیاری قطرهای 4 تا 5/4 میلیون تومان است. با وجود همه اینها، با تمام تلاشی که در 3 دهه گذشته برای بهینه سازی استفاده از آب کشاورزی صورت گرفت، تنها 2 درصد سهم آب کشاورزی از کل مصرف آب شیرین کاسته شده است. با خشکسالی های پی در پی ایران، بسیاری از کشاورزان برای جبران کمبود آبهای سطحی، به آبهای زیر زمینی متوسل شده اند. در سال 2009 مجله «نشنال جئوگرافیک» اعلام کرد که سالانه نیم متر از سطح آب سفره های زیرزمینی ایران کاسته می شود. در بسیاری از نقاط ایران، آّبهای زیرزمینی کاهش داشته است؛ برای مثال، میزان افت منابع آب زیرزمینی در دشت گلپایگان طی یک دوره 15 ساله حدود 12 متر بودهاست. در کرمان استفاده بیش از حد از آب سفرههای زیرزمینی، موجب شور و تلخ و غیرقابل استفاده شدن آب چاه ها شده است. در استان اردبیل، ميزان کاهش آبهاي زيرزميني نزديک به 10 متر گزارش شده است. وزارت نيرو از سال 1368 دوسوم از دشت اردبيل را منطقه ممنوعه در برداشت آب زيرزميني اعلام کرده است. در استان مرکزی، فارس و اصفهان نیز حجم برداشت آب از چاههای عمیق بسیار زیاد است و باعث افت فشار آب و نیز پایین آمدن سطح آب شده است. در بسیاری موارد نیز، آب کشاورزیای به صورت غیر مجاز از زمین بیرون میآید. مثلا در استان خراسان رضوی سالانه هشت میلیارد متر مکعب آب از منابع زیرزمینی برداشت میشود که 6/8 میلیارد متر مکعب آن به صورت مجاز و 1/2 میلیارد متر مکعب به صورت اضافه برداشت می شود. عمده درآمد و اشتغال روستاییان ایران، به کشاورزی و دامداری مربوط است. روستاییای که نه آب مناسب و نه زمین به میزان کافی دارد، روز به روز با انگیزه کمتری برای ماندن در آبادی خود روبه رو می شود. در سال 1330، 56.3 درصد اشتغال کشور مربوط به کشاورزی بود اما این سهم اکنون به 21 درصد رسیده است. در 15 سال اخیر، 10 درصد به روستاهای خالی از سکنه افزوده شده است. کسانی نیز که در دانشگاهها به صورت علمی کشاورزی می خوانند، کمتر رغبت می کنند وارد کار کشاورزی شوند؛ تنها 11 درصد 259 هزار نفر از فارغ التحصیل کشاورزی، در همین زمینه شاغل شده اند. جمعيت كشور سال كل كشور نقاط شهري نقاط روستايي 1335 18954704 5953563 (32 درصد) 13001141 (68 درصد) 1345 25788722 9794246 (38 درصد) 15994476 (62 درصد) 1355 33708744 15854680 (48 درصد) 17854064 (52 درصد) 1365 49445010 26844561 (55 درصد) 22600449 (45 درصد) 1375 60055488 36817789 (62 درصد) 23237699 (38 درصد) 1385 70495782 48259964 (69 درصد) 22235818 (31 درصد) 1390 74961702 71 درصد 29 درصد درصد بهرهمندی روستاییان و شهری ها از تسهیلات زندگی تسهیلات روستا شهر آب لولهکشی 93 96.6 برق 99.5 100 تلفن همراه 73 88 گاز لولهکشی 40 91 اتومبیل شخصی 18 37 تلویزیون رنگی 93 97 اجاق گاز 94 98 ماشین لباسشویی 38 76 رایانه 10 37 درصد باسوادی در شهرها و روستاهای ایران به نسبت جمعیت شهر و روستا سال شهریهای باسواد روستاییان باسواد 1335 23 4 1345 39 10 1355 54 23 1365 57 37 1370 68 51 1375 75 59 1385 81 67 3535
جمعه 10 مرداد 1393 - 12:21:43
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها