واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
فرهنگ و ادب > بازار نشر جایگاه نظام صنفی رسانهها -3؛
نمکدوست: ساختار رسانهای کشور دچار یک آنومی است
یک مدرس روزنامهنگاری گفت: ساختار رسانه ای ما دچار یک آنومی است و علتالعلل و مبنای وجودی آن حضور قاهرانه و حداکثری حکومت از لحظه شکلگیری رسانههای ارتباط جمعی در ایران تاکنون بوده است.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی بررسی جایگاه نظام صنفی رسانهها صبح امروز دوشنبه دوم تیرماه با حضور جمعی از کارشناسان، مدیران و فعالان رسانه شامل محمد سلطانی فر، محمد علی وکیلی، مهدی فضائلی، حسن نمکدوست تهرانی، کاووس صادق لو، ژاله فرامرزیان و جهانشاهی در محل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانهها در تهران برگزار شد. در این نشست حسن نمکدوست تهرانی با اشاره تلویحی به گفتههای محمد سلطانی در ابتدای این نشست که خبر از تهیه پیش نویس قانون نظام جامع رسانهها داده بود، گفت: من جزو کسانی هستم که آرزو میکنم که پیش نویس قانون نظام جامع رسانهها به تصویب نرسد. ما با چند شبح سرگردان در نظام مطبوعاتی ایران مواجهیم که یکی از این شبحها همین نظام جامع رسانهای است. وی افزود: سالهاست اسم آن را میشنویم اما واقعا نمیدانیم چیست؟ آیا هیچ کدام از شما در اینجا میتواند به من توضیح دهد که نظام جامع رسانهها چیست؟ ما در این جا از شکلگیری این به اصطلاح نظام جامع رسانهها حرف میزنیم اما نمیتوانیم راجع به رادیو و تلویزیون صحبت کنیم! وی گفت: شبح دوم همین نظام صنفی رسانههاست که وقتی پیش نویس آن را میخوانیم حیرت زده میشویم. واقعیت این است که وقتی میخواهیم درباره مقدرات ناظر بر مطبوعات تصمیمگیری کنیم، این کار با گرتهبرداری از نظامهای خارجی و یا برخی نظامهای مشابه داخلی ممکن نیست؛ در تعریف کلاسیک از روزنامه نگار حرفه ای آمده است که روزنامه نگار حرفهای کسی است که شغل اصلی او کار در رسانههاست و بخش اصلی درآمدش از این طریق تامین میشود. اما اگر همین تعریف را برای ایران بکار بگیرید، اصلا جور در نمیآید، من شخصا بسیاری از روزنامهنگاران این مملکت را میشناسم که شغل اصلی آنها روزنامهنگاری نیست و همچنین روزنامهنگارانی میشناسم که با اینکه نشریهشان، آنها را تامین مالی نمیکند، برای آنها کار میکنند. این استاد رشته روزنامه نگاری همچنین گفت: گرتهبرداری از نظامهایی مانند نظام پزشکی، مهندسی یا وکلا هم جوابگوی ما نیست. در اینجا یک مثلث وجود دارد که یک ضلع آن مردم، یک ضلع آن صنف و یک ضلع آن دولت است. خیلی جاها ممکن است منافع مردم با منافع مهندسان منافات داشته باشد. در این جاهاست که دولت ورود میکند و این تنافی را حل میکند اما اگر بخواهیم را این مسئله را در حوزه مطبوعات اجرایی کنیم مسئله بغرنج خواهد شد. نمکدوست با بیان اینکه هویت اصلی مطبوعات و در واقع دلیل وجودی آنها نظارت بر کج رفتاریهاست، گفت: این کج رفتاریها ممکن است در دولت باشد ممکن است مربوط به مردم باشد و ممکن است در خود ما اهالی رسانه باشد. واقعیت این است که برای نظارت بر این کج رفتاریها بخصوص در مورد دولت، ما با چالشهای فراوانی روبرو هستیم؛ ما در جاهایی اطلاعاتی میخواهیم که دولت حاضر نیست آنها را ارائه کند. میخواهیم وارد جاهایی شویم که دولت اجازه ورود آنها را نمیدهد و قس علیهذا. این کارشناس عرصه رسانه سپس به نقد پیشنویس نظام جامع رسانهها پرداخت و با اشاره به اینکه 15 عضوی که قرار است این نظام را سامان دهند، همگی باید از طرف وزیر ارشاد منسوب شوند، این موضوع را یک پاشنه آشیل و یک چالش جدی عنوان کرد و گفت: واقعیت این است که ساختار رسانه ای ما دچار یک آنومی است و علت العلل و مبنای وجودی آن حضور قاهرانه و حداکثری حکومت از لحظه شکل گیری رسانههای ارتباط جمعی در ایران تاکنون بوده است. مسئله این است که دولت خود تبدیل شده به مجوز دهنده، نظارت کننده، کنترل کننده و در واقع منحل کننده و به هیج وجه به دنبال نگاه توسعه ای نیست بلکه یک نگاه قلع و قمعی دنبال میشود. نمکدوست با ابراز شگفتی و تاسف از اینکه دولت حاضر است در بسیاری از امور اقتصادی واگذاریهایی انجام دهد اما در خصوص حوزه رسانه حاضر به انجام چنین کاری نیست، گفت: روزهایی بوده که ضربان قلب همه ما را وصل کرده بودند به میدان فردوسی و هر کسی که هیچ اطلاعی از قیمت سکه هم نداشت، مجبور بود نرخها را دنبال کند اما نمیدانم چرا درباره رسانهها همچنان باید این کنترلها وجود داشته باشد. سئوال این است که آیا ما میخواهیم سرنوشت رسانهها را بسپاریم به خودشان یا نه؟ وی ادامه داد: نظر من اصلا این نیست که چنین پیش نویسهایی با سوءنیت تدوین میشود. اتفاقا خیلی از طرحها با حسن نیت تهیه میشود اما تا زمانی که حل مسال در چارچوب اقتدار حکومت بررسی میشود مسئولیت اجتماعی روزنامهها تحقق پیدا نمیکند و ما به روزی که مطبوعات بالنده ای داشته باشیم نخواهیم رسید. وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: حرفه روزنامه نگاری یک ویژگیهای اختصاصی دارد و حتما باید قبل از هر نوع سیاست گذاری و تصمیم گیری به این ویژگیها توجه کرد که متاسفانه در بسیاری از موارد چنین اتفاقی نمیافتد. اگر بخواهیم طبق قانون رفتار کنیم، باید بگوییم کسی خبرنگار است که کارت خبرنگاری از وزارت اطلاعات و جهانگردی سابق و یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی داشته باشد. در واقع نگاه این است که خبرنگار کسی است که دولت او را تایید میکند. نمکدوست نیز همصدا با مهدی فضائلی فضای رسانه ای غرب را نه یک فضای رسانه ای کامل، منصف و بی طرف بلکه کاملا دارای جهت گیریهای مشخص توصیف کرد و گفت: ما نباید خودمان را گول بزنیم؛ هر روزه میشنویم VOA فلسطینیها را ستیزه جو معرفی میکند اما در همین جا باید نکته ای را اشاره کنم و آن این است که در همین آمریکا، این امکان وجود دارد که بگوییم مطبوعات همواره مدافع مردم نیستند اما در ایران نمیتوانیم کتاب بنویسیم و بگوییم که تلویزیون ما مدافع مردم نیست. نمکدوست در پایان سخنانش گفت: در همین افغانستان که از یک بحران و جنگ 30 ساله خارج شده شاهد آن هستیم که شیوه ای را از نظر رسانه ای در پیش گرفته اند که امیدوار کننده است اما آیا ما چنین شیوهای را در نظر گرفته ایم؟ ضرورت وجود تفاهم ملی بین اصناف رسانه ای و حاکمیت در این نشست همچنین جهانشاهی از کارشناسان عرصه رسانه در سخنانی گفت: بی تردید اصناف میآیند که به دولت کمک کنند اما مشکل اینجاست که جامعه ما از جهت گفتمانی یک جامعه ایدئولوژی زده است و اصرار زیادی برای قالبی سازی در جامعه ما وجود دارد و همین باعث میشود صنف رسانه در مقایسه با دیگر صنوف مشکلات بیشتری داشته باشد. وی پیشنهاد کرد: برای اینکه بتوانیم زمینه و بستر مناسبی برای تشکیل نظامهای صنفی مطبوعات داشته باشیم، مستلزم وجود یک تفاهم ملی بین اصناف رسانه ای و حاکمیت هستیم تفاهمی ملی در این خصوص که رسانهها نهادی اجتماعی هستند که هر نظامی نیازمند آنهاست. جهانشاهی افزود: بدون رسانهها نمیتوان به یک مردم سالاری دینی دست یافت در شرایطی که مردم سالاری غربی دچار مشکلات زیادی شده است. بدون وجود اصناف رسانه ای، اساسا روزنامه نگاری دچار مشکل است چه در سطح فردی، چه در سطح سازمانی و چه در سطح محیطی. ما میدانیم که همه مشکلات به خاطر فقدان نظام صنفی روزنامه نگاران است. 4 عکاس مطبوعاتی قبل از پرواز نقص فنی C-130 را به مدیران رسانههایشان اطلاع داده بودند در این برنامه همچنین کاووس صادق لو دبیر انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران در سخنانی به خاطره تلخ سقوط هواپیمای سی 130 در چند سال گذشته اشاره کرد و گفت: زمانی که هواپیمای حامل خبرنگاران سقوط کرد، تمام روزنامه نگاران علیه ارتش جمهوری اسلامی ایران جبهه گرفتند. ما آن زمان بیانیه ای آماده کردیم که این بیانیه در حسینیه ارشاد قرائت شد. در این بیانیه، ما اعلام کرده بودیم که مقصر ارباب جراید هستند چرا که 4 عکاس مطبوعاتی که در این پرواز کشته شدند، قبل از پرواز نقص فنی هواپیما را به مدیران رسانههایشان اطلاع داده بودند و گفته بودند که ما نمیخواهیم سوار شویم ولی مدیرانشان به آنها گفته بودند که شما هم در کنار بقیه باید به این ماموریت بروید. دبیر انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران در بخش دیگری از سخنانش اخذ مجوز برای تشکیل NGOها را امری بیهوده و غیر لازم ذکر کرد و گفت دلیل کم بودن NGOها همین تلاشها برای گرفتن مجوزها است. متاسفانه ما NGOها را تبدیل کرده ایم به محلی برای ارائه نظرات احزابمان. صادق لو همچنین لزوم توسعه آموزش در فضای روزنامه نگاری را یادآور شد و گفت: پیش از پرداخت به نظام نامهها باید سطح آموزش را بالا برد.
۱۳۹۳/۴/۲ - ۱۶:۳۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]