واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
نگاهی به نحوه شناخت واجدین شرایط دریافت یارانه نقدی
در یک نگاه سیستمی به نظام اجتماعی، با توجیه کمک اقتصادی به افراد نمی توان جایگاه فرهنگی و اجتماعی آنان را نادیده گرفت و از بین برد چرا که آثار مخرب اجتماعی آن، حتی می تواند اهداف طرح های اقتصادی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
همان طور که می دانیم چند روزی است که فاز دوم هدفمندی یارانه ها با ثبت نام از متقاضیان دریافت یارانه نقدی آغاز شده است. آنچه در این طرح تلاش مسئولان را برانگیخته است اعطای یارانه و کمک نقدی به طبقه مستضعف جامعه برای پوشش برخی از هزینه های ناشی از برداشت یارانه کالاهای مختلف می باشد. اینکه به هرحال باید اختصاص این یارانه ها از همه افراد جامعه به سمت افراد نیازمند و مستضعف باشد موضوع قابل توجهی است چرا که در این صورت دولت قادر خواهد بود تا با اختصاص مبلغ پرداختی بیشتر به واجدان شرایط از یک سو و گسترش فضا و امکانات رفاهی در بخش عمومی، تسهیلات بیشتری را برای آحاد مردم فراهم سازد. البته بحث هایی مبنایی درباره این طرح هنوز مطرح است. آیا واقعا پرداخت نقدی بهترین راه برای هدفمندی یارانه ها بود یا نه و یا اینکه در حمایت از بخش های مختلف تولیدی به چه سبک و سیاقی حرکت شده است؟ اصل هدفمندی یارانه ها برای مدیریت و اصلاح مصرف انرژی بود و حالا به چه موضوعی تبدیل شده و چه هدفی را دنبال می کند و … این ها همه مجموعه سوالاتی است که به نظر می رسد پاسخ در خور توجهی نسبت به آن ها ارائه نشده است. اما اگر بخواهیم همین نحوه هدفمندی یارانه و پرداخت نقدی و همچنین اختصاص آن به قسمتی از جامعه را به عنوان پیش فرض قرار دهیم، مهم ترین مسئله پیش رو در این زمینه چگونگی شناسایی افراد نیازمند و واجد دریافت یارانه نقدی می باشد. به نظر می رسد ساز وکار شناسایی واجدین شرایط حتما باید دارای دو ویژگی باشد:ویژگی اول اینکه این شناسایی باید علاوه بر کمترین هزینه، دارای بیشترین دقت باشد و با توجه به معیارها و شاخص های طبقه بندی درآمدی افراد، بتواند به خوبی جامعه هدف را شناسایی کرده و مورد توجه قرار دهد. ویژگی دوم هم اینکه پس از شناسایی دقیق جامعه هدف، باید مکانیزم عملیاتی و اجرایی اختصاص یارانه به نحوی تنظیم شود که کرامت و عزت افراد واجد شرایط به هیچ عنوان مورد خدشه قرار نگیرد. چرا که در مباحث مربوط به اقتصاد اسلامی هم این اصل یعنی توجه به حفظ کرامت و شخصیت افراد به شدت مورد تاکید قرار گرفته است. علاوه بر آن، در یک نگاه سیستمی به نظام اجتماعی، با توجیه کمک اقتصادی به افراد نمی توان جایگاه فرهنگی و اجتماعی آنان را نادیده گرفت و از بین برد چرا که آثار مخرب اجتماعی آن، حتی می تواند اهداف طرح های اقتصادی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. امروزه متاسفانه آنچه در حوزه اجرای طرح های اقتصادی مشاهده می شود عدم توجه به این دو مسئله است. برای مثال درباره اهدای سبد کالا به برخی اقشار اجتماع، خبرها حاکی از آن بود که اولا شناسایی جامعه هدف در مورد واجد شرایط بودن یا نبودن دریافت سبد کالا به درستی صورت نگرفته است و برنامه ریزی دقیق برای آن انجام نشده بود و از طرف دیگر اجرای آن به نحوی بود که نه تنها عزت وکرامت فردی را از بین می برد بلکه بعدها مشاهده شد که حیثیت ملی نیز تحت الشعاع این تصمیم اقتصادی قرار گرفت. متاسفانه این اشکال در مورد اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها نیز دیده می شود. از طرفی به نظر می رسد تدابیر لازم برای شناخت صحیح جامعه هدف اندیشیده نشده است و همه چیز منوط به فرم های خوداظهاری گردیده و در همان فرم ها نیز امکان سنجش درست و فاکتورهای لازم برای این کار تعبیه نشده است. همچنین اجرا به شیوه ای است که ما برای پیدا کردن جامعه هدف دست به دامن تحقیر افراد واجد شرایط شده ایم. موج عظیم برنامه های صدا و سیما، تبلیغات دولت و … به نحوی است که به جای آگاهی رسانی نسبت به عدم دریافت یارانه توسط افرادی که به آن نیاز ندارند و بیان فواید اقتصادی از یک سو و برانگیختن روح مواسات مالی و کمک از انگیزه های اخلاقی از سوی دیگر، دست به تحقیر افرادی زده می شود که واجد شرایط دریافت یارانه می باشند و متاسفانه به پیامدهای منفی اجتماعی این نحوه عملکرد هم دقت نمی شود. حال آنکه به نظر می رسد چنانچه تدابیر لازم برای شناسایی افراد واجد شرایط از طریق ساز وکارهای درست آن اندیشیده می شد نیازمند چنین نحوه اجرایی نبودیم. چنانچه مباحث مربوط به شفافیت اطلاعات اقتصادی، گسترش و توسعه سیستم مالیاتی کشور، اصلاحات لازم و حاکم کردن شفافیت در مبادلات پولی و مالی و سیستم بانکی، تقویت و توسعه دستگاه های موظف کمک به محرومین و مستضعفین مانند کمیته امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی ، تامین اجتماعی و … و حذف موازی کاری های آنان برای شناخت محرومان واقعی جامعه و راهکارهای دیگری از این دست مورد توجه قرار می گرفت. به نظر می رسید علاوه بر کاهش نارضایتی پیرامون این نحوه اجرا که می تواند پیامدهای مضر اجتماعی را در پیش داشته باشد، نسبت به حفظ جایگاه و کرامت اجتماعی مستضعفین و یا به تعبیر امام راحل ولی نعمتان انقلاب نیز اهتمام بیشتری صورت می گرفت. محمد جعفرینژاد منبع: رصد
93/01/31 - 06:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]