واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
تاملی بر زندگی احیا کننده مکتب تار نوازی تهران - ایرنا - غلامحسین بیگجه خوانی را می توان به عنوان احیا کننده تارنوازی مکتب تبریز نام برد او که که نقش بسزایی در پیشرفت و نگهداری داشته های این گونه اجرایی داشته است.
به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا ،غلامحسین بیگجه خوانی در 24 فروردین سال 1297 شمسی در شهر تبریز و در خانواده ای علاقه مند به هنر متولد شد .
این موسیقیدان از همان دوران کودکی نوازندگی ساز تار را از پدرش حسینقلی خان بیگجه خانی که در شهر تبریز نیز شناخته شده بود آغاز نمود.
آشنایی وی با موسیقی ردیف دستگاهی با شنیدن صفحه های سنگی میزرا حسین قلی و درویش خان آغاز شد .
چندی بعد پدر خود را که از بیماری سرطان رنج می برد از دست داد و درادامه موسیقی را از رضا قلی زابلی بهترین شاگرد پدر خود آموخت .
از دست دادن پدر وظیفه امرار و معاش خانواده را بر دوش وی انداخت ، بیگجه خوانی تنها 13 سال داشت که مجبور به ترک تحصیل و کار برای کسب درآمد شد .
انتقال موسیقی ردیف دستگاهی به شیوه سنتی و سینه به سینه انجام می شد، استعداد بالای بیگجه خوانی در یادگیری نغمات مختص به هر دستگاه به اندازه ای بود که در طول چند سال به خوبی از پس اجرای ردیف برآمد .
از طرفی استعداد شنوایی وی در سطح بالای بود به طوریکه اغلب آهنگهایی را که می شنید با ساز می نواخت .
چندی بعد با اینکه نوازنده ای توانا در اجرای موسیقی دستگاهی شده بود برای کسب درآمد مجبور می شد که در مجالس ساز بزند تا با پول آن خوانده اش را تامین مالی کند.
فعالیت جدی وی در سال 1315 با تشکیل گروه سه نفری متشکل از غلامحسین بیگجه خانی (تار)، محمود فرنام (قاوال) و میرعلی اصغر صادق الوعد (آواز) آغاز شد .
آوازه نوازندگی و تبحر بیگجه خوانی در شهر تبریز پیچیده بود تا جایی که چندی بعد اقبال آذر خواننده سرشناس دوران به عنوان خواننده در گروه سه نفری شروع به فعالیت کرد .
از ویژگی های نوازندگی وی می توان به خلاقیت در اجرا پایبندی به موسیقی ردیف دستگاهی ، توان بالای تکنیکی و سونوریته ( صدای ساز) مختص به خود اشاره کرد .
بیگجه خانی از سال 1324 ش در ارکستر فیلارمونیکِ آذربایجان که به رهبری جهانگیر جهانگیراُف تشکیل شده بود، در کنار نوازندگان تارِ ایرانی نواخت و از سال 1325 ش که رادیو تبریز شروع به کار کرد، او نیز یکی از نوازندگان رادیو تبریز شد و در آنجا با آوازِ میرعلی اصغر صادق الوعد، توران لطفی، ابوالحسن اقبال آذر، فاطمه زرگری و ... و نیز دایره ی فرنام و تمبکِ صدیقی هم نوازی کرد.
یکی دیگر از شاخصه های دیگر این موسیقیدان تدوین آثاری با استفاده از خلاقیت های خود بود به طوریکه رنگ ها ، پیش درآمدها و تصانیف ماندگاری از خود بر جای گذاشت .
با راه اندازی رادیو تبریز بیگجه خوانی به عنوان یکی از ارکان این رسانه شروع به فعالیت کرد، وی به عنوان رهبر و سرپرست گروه موسیقی سنتی کار خود را ادامه داد.
بیگجه خوانی در امر آموزش موسیقی نیز موفق عمل کرد به نحوی که شاگردان متعددی را تربیت کرد که بعدها در دوره طلایی موسیقی ایران دهه 60 شمسی نقش بسزایی را ایفا کردند.
کارگاه موسیقی رادیو وتلویزیون مرکز تبریز یا همان مرکز حفظ واشاعه ی موسیقی تبریز از سال 1353 در این شهر دایر گشت و غلامحسین بیگجه خانی در آنجا هنرآموز تار ایرانی شد تا هنرجویان به صورت شفاهی و گوشی از آموخته های او بهره مند شوند.
این موسیقیدان مکتب نوازندگی تار تبریز را به هنرآموزان خود می آموخت ، این مکتب تا قبل از این کمتر مورد توجه قرار گرفته بود .
مکاتب موسیقی برگفته از الحان اجرایی و گوشه های مختص به خود هستند که از یک الگوی مشخص شده همچون ردیف تبعیت می کنند .
وی سپس توسط داریوش صفوت به جشن هنر شیراز معرفی شد و کنسرتی را در آواز افشاری با همراهیِ محمود فرنام اجرا کرد که این اجرا موجب شناخته شدن بیشتر وی در عرصه موسیقی سنتی ایرانی شد .
چندی بعد از جشن هنر شیراز به مرکز حفظ واشاعه موسیقی ایرانی در تهران دعوت شد و کار تدریس موسیقی ردیف دستگاهی به هنرجویان آن جویان آن زمان را آغاز نمود .
نورعلی برومند ردیف دان موسیقی ایرانی از وی این گونه یاد می کرد : مضراب زدن بیگجه خوانی همچون گنجشکی است که دانه از زمین بر می دارد که مضرابی تند و در عین حال نرم دارد.
تبحر دیگر این نوازده برجسته جواب آوازهای بسیار قدرتمند بود ،( در این فرم موسیقی ایرانی که خواننده و ساز به همراهی یک دیگر اشعار را به مخاطبان انتقال می دهند ) هماهنگی دو هنرمند و شناخت از موسیقی دستگاهی از اهمیت بالایی برخوردار است .
از میان آثار وی می توان تکنوازی های اصفهان، افشاری، سه گاه، شور، چهارگاه، با آواز اقبال آذر ،کنسرت بیات ترک و سه گاه در جشن هنر شیراز ،مجموعه رنگ های آذربایجانی،اجرا و ضبط موسیقی در دستگاه های ماهور، سه گاه، همایون و آوازهای بیات اصفهان و بیات ترک اشاره کرد .
پس از پیروزی انقلاب اسلامی وی به کار تدریس و تعلیم هنرجویان موسیقی مشغول بود که تا آخر عمر نیز ادامه داشت .
در این زمان یکی از مهمترین آثار وی با همکاری محمدرضا شجریان در سال 1361 در دستگاه همایون ضبط شد که همچنان به عنوان یک اثر شاخص از آن یاد می شود .
غلامحسین بیگجه خانی در سپیده دم 24 فروردین ماه 1366 و در 69 سالگی به علت عارضه قلبی در بیمارستان 29 بهمن تبریز درگذشت.
غلامحسین بیگجه خوانی به عنوان یک استاد در طول عمر خود تلاش های بسیاری را برای حفظ و انتقال موسیقی ردیف دستگاهی و بخصوص مکتب نوازندگی تبریز انجام داد.
آثار وی در مراکز آکادمیک موسیقی به عنوان یک رپرتوآر غنی تدریس می شود که مهم نشان از موسیقی والای وی در زمان خود و محبوبیتش در نسل های بعدی دارد .
فراهنگ (5) ** 9252
انتهای پیام /*
Contact the editor:
[email protected]
24/01/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]