واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
پیشرفت، مشروط به کرامت انسانی مسائل اقتصادی در بیشتر کشورهای جهان، از مهمترین انتظارات مردم از دولتها محسوب میشود. در کشورهایی که دولت با رای مستقیم یا غیر مستقیم انتخاب میشود، چگونگی تامین رضایت مردم در مسائل اقتصادی از مهمترین دغدغههای دولت است.
در کشور ما نیز دولت های مختلف همواره زیر نقد و قضاوت اذهان عمومی در ارتباط با عملکرد اقتصادی بوده اند. نارضایتی های اقتصادی تمامی ندارد ولی در دوره هایی این نارضایتی ها بسیار تشدید شده است. از سوی دیگر، تجربه تاریخی نشان داده است که توسعه اقتصادی و صنعتی در همه کشورها ـ دست کم ابتدای راه ـ مستلزم حدی از فشار اقتصادی به توده های جامعه است. مثل معروف «نابرده رنج، گنج میسر نمی شود» در این مورد کاملا صادق است. حرکت غرب به سمت توسعه صنعتی نیز ابتدا همراه با فشار اقتصادی بود و زندگی توده ها و طبقه کارگر در اولین مراحل شکل گیری انقلاب صنعتی در رنج و دشواری بسیار بود. مصائب طبقه کارگر ابتدای انقلاب صنعتی به حدی بود که ماکس وبر یکی از پدران جامعه شناسی، پذیرش این زندگی سخت را معلول تحول فکری و مذهبی توده های مردم از مسیحیت کاتولیکی به سمت مسیحیت پروتستان دید. وبر در کتاب «روح سرمایه داری و اخلاق پروتستان» ارزش هایی چون ایثار و خدمت به خلق در مسیحیت پروتستانی را در شکل گیری دوره صنعتی بسیار موثر می داند. کارگران با چنین ارزش هایی می پذیرفتند که بیش از دوازده ساعت در روز کار کنند تا خوراک اندکی به دست آورند. هرچند غرب از این مرحله عبور کرد ولی بسیاری از افراد و خانواده ها قربانی عبور سرمایه داری از این مرحله صعب و دشوار شدند. همین الگو را چین در مسیر توسعه پیمود به نحوی که کارگران چینی با حداقل دستمزد در کارخانه ها جذب می شدند و کالاهایی تولید می کردند که تولید آنها در دیگر کشور ها نیازمند چند برابر هزینه تمام شده بود. هرچند این برنامه به توسعه منجر شد، ولی ظلم آشکاری بود علیه کثیری از توده های مردم. تجربه تا حدی مشابه با تجربه انقلاب صنعتی غرب و نیز تجربه چین را کشور ما در دوره سازندگی ـ در مقیاسی کوچک تر ـ تجربه کرد. براساس الگوی اقتصاد مقاومتی رشد و توسعه اقتصادی با حرکت سریع و با مدل سرمایه داری غربی و با فشار به اقشار آسیب پذیر مردم مورد پذیرش نیست، بلکه حفظ کرامت انسانی و عدالت اجتماعی از ضروریات اقتصاد مقاومتی و پیشرفت بومی ایرانی ـ اسلامی است اما آیا نمی توان بدون تن دادن به چنین فشار اقتصادی در مسیر توسعه اقتصادی و صنعتی قرار گرفت؟ پیمودن راه توسعه نیازمند زحمت و تلاش است و در این شکی نیست. در کشور ما نیز در دوره ای که تفکر دولت به سمت ارائه پول بدون زحمت و بلا عوض به توده ها برای جلب توجه مردم متمرکز شد، نتیجه ای جز تورم سرسام آور و رکود و بیکاری و در نتیجه نارضایتی مضاعف مردم به بار نیامد. بنابراین با توجه به تجربیات جهانی و داخلی، باید مدلی برای توسعه تنظیم کرد که نه دچار فشار کار بیش از حد توان معمول مردم برای حداقل دستمزد شویم و نه دچار معضل بیکاری و رکود و درجا زدن. این مساله از دغدغه های رهبر معظم انقلاب است که در مواقع مختلف از جمله بیانات اخیر خود تحت موضوعاتی چون الگوی پیشرفت، اقتصاد مقاومتی و حماسه اقتصادی، آن را مطرح کرده اند. در بیانات رهبر انقلاب به امکانات و ظرفیت های داخلی و اطمینان به توانایی مردم تاکید شد، ضمن این که ایشان به این نکته نیز توجه داشتند که مسیر اقتصادی کشور باید به نحوی باشد که به اقشار و توده های مردم فشار و سختی وارد نشود: «با اجرای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، شاخص هایی همچون رشد اقتصادی، تولید ملی، عدالت اجتماعی، اشتغال، تورم و رفاه عمومی بهبود خواهد یافت و رونق اقتصادی به وجود خواهد آمد... عدالت اجتماعی، مهم ترین شاخص در میان این شاخص هاست زیرا نظام اسلامی رونق اقتصادی بدون عدالت اجتماعی را قبول ندارد و در هرگونه پیشرفت اقتصادی کشور باید وضع طبقات محروم به معنی واقعی کلمه، بهبود یابد.» (بیانات در تاریخ بیستم اسفندماه 92) بنابراین براساس الگوی اقتصاد مقاومتی رشد و توسعه اقتصادی با حرکت سریع و با مدل سرمایه داری غربی و با فشار به اقشار آسیب پذیر مردم مورد پذیرش نیست، بلکه حفظ کرامت انسانی و عدالت اجتماعی از ضروریات اقتصاد مقاومتی و پیشرفت بومی ایرانی ـ اسلامی است. در این مسیر نظریه پردازان داخلی باید از تجربیات کشورهای دیگر مدد گرفته تا خطاهایی را که دیگران به آن دچار شده اند، توسط ما تکرار نشود. باید توسعه با برنامه ریزی ای که کرامت و شئون تک تک انسان ها در همه ادوار در آن محوریت دارد، مدنظر قرار گیرد. در این صورت خواهیم دید حقوق بشر اسلامی بسیار مترقی تر از حقوق بشر غربی ظاهر خواهد شد و عینیت خواهد یافت و در عین حال پیشرفت و ترقی اقتصادی و صنعتی نیز محقق خواهد شد؛ زیرا نه تنبلی و بیکاری و ایستایی و رکود از منظر اسلامی ارزش محسوب می شود و نه کار بدون وقفه و تن دادن به ظلم. ساعد عالمی/ جام جم
چهارشنبه 28 اسفند 1392 1:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 99]