واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
فرهنگ و ادب > بازار نشر
«من و بابا شاهم» داروی تلخ تاریخ را شیرین کرده است
نویسنده کتاب «من و باباشاهم» با بیان این که کتابش یک جور ساده نویسی تاریخ است گفت: آنچه در این مجموعه به سراغ آن رفتم، ارتباط پدرها و پسرها بود. زیرا در مسیر سلسهها، حکومت معمولا به صورت عمودی از پدر به پسر منتقل میشود؛ از سوی دیگر کوشیدهام تا تاریخ را بیطرفانه و مسئولانه روایت کنم و آنچه مینویسم خواندنی باشد.
احسان ناظمبکایی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره چگونگی نوشتن از تاریخ به زبان طنز گفت: راستش تاریخ در کنار جغرافی برای بیشتر دانشآموزان، کشنده و زجرآور بود و معلمان، اطلاعات تاریخی را مثل دارویی تلخ در دهانمان میریختند. شاید اگر این اطلاعات تلخ با شیرینی همراه میشد ما هم مثل بچه آدم مینشستیم و لازم نبود با ضرب و زور و تلخی آنها را در حلقمان بریزند. در کل مجموعه«من و بابا شاهم»، یکجور سادهنویسی تاریخ است. انگار دو نفر روبهروی هم نشستهاند و با یکدیگر گپ میزنند؛ هیچ نگاه بالا به پایینی وجود ندارد. این نویسنده و روزنامهنگار در پاسخ به اینکه چه توالی زمانی را در انتخاب روایتهای تاریخی در نظر گرفته که از مادها آغاز کرده و به دوره قاجار رسیده است گفت: من با شک و تردید، چنین روالی رو انتخاب کردم. قرار بود با غزنویان آغاز شود و ابتدا تاریخ پس از اسلام و پس از ان دورههای پیش از اسلام بیاید. در واقع آنچه در این مجموعه به سراغ آن رفتیم، ارتباط پدرها و پسرها بود زیرا در مسیر سلسهها، حکومت معمولا به صورت عمودی از پدر به پسر منتقل میشود و تداخل روابط پدر و پسری و تدابیر حکومتی، ماجراهای عجیب و غریبی را ایجاد کرده است. ناظمبکایی در این مجموعه به گفته خود، حتی به روابط برادرانه هم توجه کرده است: در بعضی سلسلهها چون صفاریان و طاهریان، روابط برادرانه حاکم بوده و من به این روابط پرداختهام. ضمن اینکه برخی سلسلهها چون اشکانیان، 800 سال بر ایران فرمان راندهاند و اعتقادی هم به روش پدر و پسری نداشتهاند پس من از کنار این دورههای تاریخی گذشتهام.همچنین برخی شخصیتها، چون اسکندر و چنگیز و تیمور، ایرانی نبودهاند اما بر ایران، تاثیر بسیار گذاشتهاند. نویسنده طنزپرداز در مجموعه «من و باباشاهم» با اینکه به روابط پدر و پسری پرداخته اما به رضا و محمدرضا پهلوی اشارهای نکرده و معتقد است: گفتن از تاریخ معاصر، کار بسیار دشواری است. چون هنوز هم کسانی هستند که ممکن است ذینفع باشند و پارهای رویدادها و برخی شخصیتها را بهخاطر داشته باشند. ضمن اینکه هرچه اطلاعات تاریخی ما از یک دوره بالاتر میرود به همان اندازه از میزان طنز کاسته میشود. بنابراین من از سال 1285 و شروع مشروطه به اینسو را در این مجموعه نادیده گرفتهام. او به ضرورت نگاه مسئولانه به تاریخ اشاره کرد و افزود: درست است هر تاریخنگاری، نگاه خاص خود را دارد و روایتها از فیلتر ذهن او میگذرند اما من آثارسیدجعفرشهیدی را نمونههای بسیار موفقی در این زمینه میدانم. او اطلاعات خوبی به ما میدهد اما داوری نمیکند و تاریخ را مسئولانه روایت میکند حتی وقتی یک ماجرای تاریخی، شاخه شاخه میشود او همه روایتها را نقل میکند. نکته دیگری که دوست داشتم مورد توجه قرار دهم، این بود که با دید امروز به سراغ شخصیتهای تاریخی نروم. ورق زدن کتاب،ممکن است خواننده را به یاد«چنین کنند بزرگان» ترجمه نجف دریابندری بیندازد. گرچه طنزهای این کتاب، لطف و دلنشینی اثر دریابندری را ندارد. ناظمبکایی با اشاره به تاثیر طنز دریابندری بر مجموعه خود گفت: ورق زدن این کتاب، اهل مطالعه را یاد«چنین کنند بزرگان» ویل کاپی میآندازد که بیشتر از 40 سال پیش با ترجمه هنرمندانه نجف دریابندری ما را با طنز تاریخی آشنا کرد. همینطور یاد نمونههایی دیگر مانند ضمینه«همینه» به قلم کوروش علیانی که چند صباحی در نشریه«سروش جوان» منتشر میشد. این یادآوری کاملا درست است. چون من، خواه ناخواه، تحت تاثیر قلم و آثار بزرگان بوده و هستم. ناظمبکایی در پاسخ به اینکه عنوان«من و بابا شاهم« تا چه اندازه تحت تاثیر سریال«قهوه تلخ» است گفت: ابتدا قرار بود عنوان یکی از داستانها انتخاب شود که برخی دوستان گفتند بهتر است برای یک مجموعه داستان، عنوان یکی از کارها انتخاب نشود. بعد «قصههای من و بابام» در نظر گرفته شد که اسم یکی از کارهای معروف اریش ازر است. اما کار مهران مدیری مد نظر نبوده و کاریکاتور محمدرضا دوستمحمدی به رفع این ابهام و مشابهت کمک کرده است. او به نقش مهم و تاثیرگذار کاریکاتورها در این مجموعه اشاره کرد و افزود: کاریکاتورهای دوست محمدی، کاملکننده متن است. او از نشانههای امروزی هم بهره گرفته و گذشته و حال را به هم گره زده است. ما دو نفر در تعامل با یکدیگر به خلق فضاهای مشترک میرسیدیم و نگاه هم را کامل میکردیم. حتی یکجاهایی هر دو با لفظ بازی کردهایم برای مثال کلمه«قندهار» را قندی که هار است مجسم کردهایم. به گفته ناظمبکایی، بخشهایی از این مجموعه در نشریه«دانستنیها» منتشر میشد و این امکان و فرصت خوبی بود تا ما بتوانیم میزان استقبال مخاطبان از این نوشتهها را بسنجیم. بعد از انتشار این پاورقیها بود که تبسم آتشین جان، مدیر نشر حوض نقره با من تماس گرفت و پیشنهاد داد که این نوشتههای طنزآمیز به صورت کتاب منتشر شود و کتاب، امکان خوبی برای ماندگار شدن یک نوشته است چون با انتشار در روزنامهها و مجلهها، مطالب آرشیو و بعد از مدتی فراموش میشوند. قطع کتاب را هم ناشر انتخاب کرد تا مردم بتوانند آن را بهراحتی در دست بگیرند و در مترو و اتوبوس و تاکسی بخوانند اما به هر حال بخشی از کاریکاتورهای دوست محمدی در مجله و با آن قطع منتشر شده بود. «من و باباشاهم» نوشته احسان ناظمبکایی با کاریکاتورهای محمدرضا دوست محمدی را انتشارات حوض نقره در 1100 نسخه و به قیمت 9000 تومان منتشر کرده است.
۱۳۹۲/۱۲/۲۷ - ۰۹:۵۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 80]