واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
تلهفیلم «ضیافتنامه» با نگاهی به فیلم مهمان مامان ساخته شده است مهمانی بابا هرگونه آیین و رسم و رسوم فرهنگی که مبنی بر مناسبات انسانی شکل میگیرد، واجد ظرفیت دراماتیک بوده و از آن میتوان در خلق موقعیت کمدی بهره برد.
مراسم عقد و عروسی، سوگ و عزاداری و جشن و مهمانی ازجمله آیین هایی است که دستمایه ساخت بسیاری از درام ها و کمدی ها در سینما و تلویزیون شد. آرش معیریان نیز با تکیه بر ظرفیت همین موقعیت و شاید نیم نگاهی به فیلم مهمان مامان داریوش مهرجویی «ضیافت نامه» را کارگردانی کرده است که چند روز پیش از شبکه یک پخش شد.
داستان ضیافت نامه که تم خانوادگی و طنز دارد، درباره خانواده ای است که دخترشان در دانشگاه قبول می شود و همکاران پدر خانواده میخواهند به همین بهانه برای شام به خانه آنها بیایند، اما این خانواده برای پذیرایی از مهمان ها دچار مشکلاتی میشود که ماجراهای طنزی را به وجود میآورد. کمدی هایی از جنس ضیافت نامه را می توان اثری دانست که قرار نیست فیلم به شکل آگاهانه مخاطب را بخنداند یا اصلا لحن و رویکردی کمیک داشته باشد. اتفاقا قصه تلخ است و از بدبختی های ناشی از فقر سخن می گوید، اما گاهی این تلخی از حد خارج شده و به کمدی تبدیل می شود، چنانچه یکی از بزرگان سینما گفته تراژدی که از حد بگذرد به کمدی تبدیل می شود. مخاطب در عین این که می خندد دلش برای اکبر آقا و خانواده اش می سوزد و این موقعیت مصداق آن شعر است که «کارم از گریه گذشته است از آن می خندم.» در اینجا نیز خود مهمانی بهانه ای می شود تا کارگردان از یک سو با نگاهی تراژدی به دل این خانواده رسوخ کند و عمق بحران درونی ناشی از فقر را نشان دهد و هم بهانه ای شود برای تمهیداتی که به ایجاد لحظات کمیک بینجامد. آبروداری از یک سو و احترام و عزت به مهمان و درواقع مهمانداری از سوی دیگر از خصلت های مهم و مشهور ایرانیان است و به همین دلیل اکثر مخاطبان با این موقعیت حساس در فیلم ارتباط برقرار کرده و با آن همذات پنداری می کنند. دلهره ناشی از آبروداری جلوی مهمان و پذیرایی از آنها فی النفسه واجد التهابی درونی است که ریتم قصه را فارغ از تمهیدات دراماتیکی و تکنیکی، شتاب بخشیده و تنظیم می کند. از این رو می توان گفت که خود سوژه ذاتا تعلیق آفرین بوده و مخاطب را با خود همراه می کند. معیریان با اضافه کردن داستانک هایی مثل ورود پسرک جوان فامیل که برای تماشای فوتبال از شهرستان به تهران آمده این التهاب را بیشتر هم می کند، هرچند در نهایت حضور شخصی که موجب نگرانی و اضطراب اکبر آقا و همسرش شده با هوشمندی و عقلانیتی که دارد، باعث رهایی آنها از این مخمصه و بحران می شود. راهکارهایی که اکبر آقا به ذهنش نمی رسید و به جای این که به حل مساله بیندیشد و کاری انجام دهد یا به اعضای خانواده پرخاش کرده یا در خود فرو رفته و با آنها قهر می کند. واکاوی شخصیت اکبر آقا فارغ از نسبت دراماتیکش با قصه می تواند جذاب باشد. تحلیلی که می تواند دوسویه باشد، به این معنی که گاه فقر ناشی از بی تدبیری و استفاده نکردن از ظرفیت ها و توانایی های ذاتی انسان است، نه لزوما محصول شرایط و ناعدالتی اجتماعی. از سوی دیگر فقر و بدبختی نیز می تواند ظرفیت فکری انسان را تضعیف کند و انسان نتواند از تفکر و هوشمندی خود بهره ببرد. اکبر آقا درگیر درد فقر وغم نداری است و ذهنش کار نمی کند که برای رهایی از وضع موجود و آبرو داری جلوی مهمان چه باید بکند. نسبت بین فقر و جهل در ضیافت نامه به شکل درونی و شاید بدون قصد کارگردان در واکاوی شخصیت اکبر آقا قابل تحلیل است. در ضیافت نامه نیز مثل مهمان مامان بر تدبیر مدیریت و نقش محوری زن تاکید شده و با این که بار اصلی مشکل بر دوش آنهاست، اما گره مشکل نیز به دست تدبیر و آرامش آنها حل می شود. اگرچه زن خانه (مریم سعادت) از رفتارها و گاه بی عقلی های اکبر آقا حرص می خورد یا اعتراض می کند، اما در نهایت باز اوست که تلاش می کند به همسرش روحیه بدهد و آرامش او را حفظ کرده و با حرف هایش او را دلگرم کند. کل کل های زن و شوهری به همراه همدلی های زناشویی در قصه دوسویه واقعی یک زندگی مشترک را بازنمایی می کند و یک مهمانی بهانه ای برای این رویارویی تلخ و شیرین می شود. ضیافت نامه در عین حال روایتی از فرهنگ مهمانداری در کشور ماست که از دل آن می توان قصه های مختلفی را بیرون کشید و حتی به آسیب شناسی آن پرداخت. شاید تماشای این تله فیلم در شرایطی که به دلیل مشکلات اقتصادی و کمرنگ شدن رفت و آمدهای خانوادگی دیگر مثل گذشته کمتر مهمانی را تجربه می کنیم بیشتر به دل مخاطب بچسبد، آن هم در عصر جمعه که این فیلم نمایش داده می شود. سیدرضا صائمی / جام جم
یکشنبه 25 اسفند 1392 3:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 58]