تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833217260
اصول و ارکان الگوی مدیریت سیاسی امامخمینی(ره)
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
اصول و ارکان الگوی مدیریت سیاسی امامخمینی(ره)
هرچند در ظاهر، الگوی مدیریتی امام دارای اصولی مشابه با دیگر مکاتب مدیریتی است، ولی این عناصر تفاوت ماهوی با عناصر الگوهای مدیریتی مکاتب رایج غربی دارد.
بخش اول چکیده مهمترین اصول و ارکان الگوی مدیریتی حضرت امام(ره) ذیل الگوی جامع اسلامی به‌عنوان یک مکتب جدید مدیریت سیاسی شامل: برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، سازماندهی، هدایت و کنترل و نظارت، تبیین می‌شود. هرچند عناصر اصلی این الگو با دیگر الگوهای مدیریتی، مشابه است ولی هریک از عناصر آن با عناصر الگوهای دیگر تفاوت ماهوی دارد و دارای نوآوری‌های بدیعی از جمله: جامع‌نگری و هدف‌گذاری در برنامه‌ریزی، به‌کارگیری الگوی الهی ـ عقلانی در تصمیم‌گیری، ولایی‌بودن نظام سازماندهی، رهبری فراکاریزمایی و ... است که از مهمترین شاخصه‌های الگوی مدیریت سیاسی حضرت امام(ره) به‌شمار می‌روند. واژگان کلیدی الگوی مدیریت سیاسی، امامخمینی(ره) ، الگوی جامع اسلامی، اصول و ارکان مدیریت. مقدمه با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تجربة جدیدی از حکومت‌داری و مدیریت سیاسی با محوریت دین و نقش فراگیر مردم، ارائه شد. در این میان، امامخمینی(ره) به‌عنوان بنیانگذار انقلاب اسلامی که مدیریت کلان سیاسی کشور را نیز عهده‌دار بودند، نقش برجسته‌ای داشتند. تبیین و ارائة الگوی نظری کاربردی از مدیریت سیاسی حضرت امام(ره) که طراح و مجری رهیافت و الگویی جدید در مدیریت سیاسی بوده‌اند، مهمترین هدف این پژوهش است. بنابراین، این تحقیق در پی پاسخ‌گویی به‌این پرسش است که اصول و ارکان الگوی مدیریت سیاسی امامخمینی(ره) کدامند؟ نویسندگان برای پاسخ به‌این سؤال اساسی، با بهره‌گیری از منابع دست اول و دوم در حوزة مدیریت و آثار حضرت امام(ره) و با روش تحلیل محتوا، به‌بررسی مهمترین اصول و ارکان الگوی مدیریتی حضرت امام(ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی باعنوان الگوی جامع اسلامی می‌پردازند. مهمترین رهیافت‌های مدیریت سیاسی از آنجا که درک ظرایف و ویژگی‌های الگوی مدیریت سیاسی امام(ره) متضمن آشنایی با اصول و ارکان الگوهای رایج در این حوزه می‌باشد، در این قسمت به‌اختصار به‌مهم‌ترین رهیافت‌های موجود، اشاره می‌شود: 1. رهیافت سنتی (کلاسیک) شامل مکتب مدیریت علمی، مکتب اداری و مکتب بوروکراسی 2. رهیافت منابع انسانی (نئوکلاسیک)، رهیافت کمّی و علمی، رهیافت سیستمی، رهیافت اقتضایی و رهیافت جامع و پویا. (برای مطالعة نقد و بررسی این مکاتب ر.ک: علاقه‌بند، 1383؛ شریعتمداری، 1385؛ احمدی، 1385؛ موسی‌خانی، 1384؛ منشی‌زاده، 1382؛ استونر و همکاران، 1379) اصول و ارکان مدیریت سیاسی سر و سامان دادن فعالیت‌های متنوع و متکثر مدیریت سیاسی برای اهداف موردنظر سیاست، مستلزم تعیین و تبیین صحیح اصول مهم آن است. در این خصوص، اندیشمندان، نظرات مختلفی را ارائه کرده‌اند. (ر.ک: رضائیان، 1374؛ صادقپور، 1385؛ شرمرهورن، 1381؛ موسی‌خانی و منشی‌زاده، 1382؛ الوانی، 1380؛ شریعتمداری، 1385 و کاظمی، 1379) نویسندگان در یک جمع‌بندی، ارکان مدیریت سیاسی را در پنج اصل بررسی می‌کنند: برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، سازماندهی، هدایت و رهبری، کنترل و نظارت. 1. برنامه‌ریزی: برنامه‌ریزی، به‌کار مدیران سیاسی جهت می‌دهد و توجه آنان را به‌اهداف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نظام سیاسی و... معطوف می‌سازد و ضمن ایجاد هماهنگی و تعامل جمعی بین اجزا و افراد، موجب کاهش فعالیت‌های تکراری و غیرضروری و مانع کج‌روی می‌شود. (علاقه‌بند، 1383: 59) 2. تصمیم‌گیری: تصمیم‌گیری، جوهر اصلی مدیریت سیاسی و مترادف با آن است. در تعبیری کلی، تصمیم‌گیری عبارتست از: انتخاب یک‌راه از میان راه‌های مختلف به‌منظور حل مشکل. ازاین‌رو، الگوهای متعددی درخصوص تصمیم‌گیری سیاسی وجود دارد که مهمترین آنان عبارتند از: الگوی عقلانی، الگوی عقلانی محدود، الگوی رضایت‌بخش، الگوی درخت تصمیم‌گیری و جدول پیامدها. (برای مطالعة بیشتر ر.ک: احمدی، 1385) 3. سازماندهی: سازماندهی فرایندی است که تقسیم کارویژه‌های سیاسی میان افراد و گروه‌ها، نهادها و واحدهای سیاسی و هماهنگی میان آنان، به‌منظور کسب اهداف صورت می‌گیرد. 4. هدایت: هدایت یعنی تلاش مدیر سیاسی برای ایجاد انگیزه و رغبت در زیردستان برای رسیدن به‌اهداف سیاسی که با ارزش‌های فرد و ارزش‌های حاکم بر جامعه مرتبط است. این وظیفه شامل سه بخش رهبری، انگیزش و ارتباطات است. (رضائیان، 1374: 200) یک. رهبری: مهمترین اصل در رهبری جهت‌دادن و نفوذ بر افراد است. نفوذ و مؤثربودن رهبری، مستلزم پذیرش قدرت و نفوذ رهبر از ناحیه مرئوسان است و این قدرت و نفوذ به‌منابع آن مرتبط می‌شود. قدرت به‌معنای توانایی اعمال نفوذ بر دیگران است؛ ازاین‌رو، رهبری مؤثر نیازمند نفوذ و قدرت لازم است. (الوانی، 1376: 138) فرنچ و ریون در کتاب «مبانی قدرت اجتماعی»، به‌طبقه‌بندی قدرت‌های پنج‌گانه اشاره می‌کنند. (همان: 167 ـ 150): قدرت مرجع‌بودن (شخصیتی)، قدرت قانونی، قدرت پاداش‌دهی و قدرت اجباری. (احمدی، 1385: 140) دو. انگیزش: انگیزش، از پیچیده‌ترین وظایف مدیریت سیاسی است؛ زیرا مردم و کارگزاران سیاست را به رفتاری ترغیب می‌کند که نتیجة رضایت‌بخش و مطلوبی دارد. البته ذایقه‌ها و شرایط افراد متفاوت است و این تفاوت، آغاز پیچیدگی است و مدیر سیاسی باید با دقت و ظرافت از عوامل مختلف انگیزش بهره گیرد. سه. ارتباطات: برقراری ارتباط صحیح، هدفمند، هوشمندانه و فراگیر بین اجزای گوناگون جامعه اعم از بدنة دولت و جامعه، از ارکان مدیریت سیاسی محسوب می‌شود. ارتباط مؤثر به‌پیشبرد آرمان‌ها و اهداف نظام سیاسی و پویایی آن از طریق هدایت واحدهای سیاسی و اجتماعی منجر می‌شود. (رضائیان، 1374: 223) 5. کنترل (نظارت): کنترل به‌عنوان آخرین وظیفة مدیر، با دیگر وظایف ارتباط دارد و با اقدامات اصلاحی، مجموعة امور تنظیم می‌شود. کنترل، فعالیتی است که بایدها را با هست‌ها، مطلوب‌ها را با موجودها و پیش‌بینی‌ها را با عملکردها، مقایسه می‌کند و منعکس‌کنندة تصویری واضح از تشابه یا اختلاف بین این دو گروه از عوامل، به یک مدیر سیاسی است. (الوانی، 1376: 120) کنترل، فرایند ردیابی فعالیت‌هاست از این جهت که اطمینان حاصل شود امور، مطابق برنامة مورد نظر پیش رفته و چنانچه انحراف قابل توجهی به‌وجود آید، اصلاح شود. (صادقپور، 1385: 317) تحلیل الگوی جامع اسلامی نویسندگان معتقدند که الگوی مدیریتی حضرت امام(ره) الگوی جدیدی است که به‌الگوی جامع اسلامی تعبیر می‌شود؛ الگویی که به‌لحاظ ساختاری، منسجم و دربردارندة عناصر استاندارد الگوی جامع مدیریتی در عرصة سیاست می‌باشد و به‌لحاظ محتوایی با الهام از تعالیم و آموزه‌های بومی اسلامی و ایرانی، پاسخ‌گوی نیازهای سیاسی جامعه اسلامی ایران در اداره کشور است. جامع‌نگری و هدف‌گذاری در برنامه‌ریزی، به‌کارگیری الگوی الهی ـ عقلانی در تصمیم‌گیری، ولایی بودن نظام سازماندهی، رهبری فراکاریزمایی، تکیه بر منابع قدرت نرم در رهبری و هدایت، حضور عوامل معنوی در نظام ارتباطات مدیریت سیاسی، توجه به‌خودکنترلی و نظارت همگانی، مهمترین شاخصه‌های الگوی مدیریت سیاسی حضرت امام(ره) یا همان رهیافت جامع اسلامی است. اصول و ارکان الگوی جامع اسلامی با تشکیل حکومت اسلامی، اولین تجربه مدیریت سیاسی بر مبنای اسلام، پس از قرن‌ها از زمان حکومت پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) شکل گرفت. مهمترین عناصر و ارکان الگوی رفتار مدیریتی امام(ره) عبارتند از: 1. برنامه‌ریزی امام(ره) برنامه‌ریزی را به‌عنوان یک اصل مهم در ادارة کشور تلقی می‌کند و بر ضرورت آن تأکید می‌کردند: مسئله برنامه، از مهمات یک کشور است و چنانچه بدون برنامه، یک کشوری بخواهد اداره بشود، نمی‌شود. باید برنامه باشد. (امامخمینی، 1378: 17 / 121) مهمترین اصولی که در برنامه‌ریزی مورد توجه و عنایت امام(ره) قرار داشت عبارتنداز: یک. تعیین هدف: امام(ره) مهمترین هدف اداره جامعه را تشکیل جمهوری اسلامی و تحقق استقلال و آزادی به‌معنای واقعی کلمه می‌دانستند. (همان: 12 / 156) تحقق ارزش‌های اسلامی، حاکمیت اسلام، تأمین اهداف و منافع ملی، تأمین نیازهای مملکت، حل مشکلات جوامع اسلامی، تأمین منافع ملت محروم و مستضعف، و... ازجمله اهداف مورد توجه و تأکید امام(ره) در برنامه‌ریزی بود. (همان: 12 / 362؛ 13 / 206؛ 21 / 91) ایشان تأکید داشتند که ملت و دولت باید به‌دنبال این باشد که اسلام چه فرموده و برنامه‌ریزی براین‌اساس صورت گیرد. (همان: 17 / 124) دو. مدیریت زمان: امام(ره) در زندگی شخصی، اجتماعی، سیاسی و مدیریتی دارای برنامة مشخص و معین بودند و نظم در کارهای امام(ره) همواره اطرافیان را به‌تحسین و اعجاب وا می‌داشت. ایشان از همة عمرشان نهایت بهره‌وری را می‌کردند؛ برای مثال هنگام قدم زدن، به‌کارهای دیگر ازجمله «ملاقات با دیگران، پاسخ به‌سؤالات، شنیدن اخبار از رادیو، خواندن دعا و زیارت مخصوصاً صدلعن و صدسلام زیارت عاشورا» می‌پرداختند. (گلی‌زواره، 1386) سه. پیش‌بینی و پیش‌نگری: امام(ره) بر ضرورت شناخت لازم در برنامه‌ریزی تأکید داشتند. (امامخمینی، 1378: 7 / 14) ایشان به‌پیش‌بینی و بسیج همة امکانات لازم برای برنامه‌ریزی صحیح و حساب‌شده، توجه ویژه داشتند. (همان: 16 / 310) درک فوق حسی و شناخت شهودی امام(ره) از مسایل روز، به‌درک عمیق و پیش‌بینی‌های صحیح رویدادها و مسایل جهانی، ازجمله شکست شوروی سابق در افغانستان، (همان: 12 / 96) فروپاشی کمونیسم و حمله عراق به‌کویت (همان: 17 / 73) منجر شد. اتمام حجت با بنی‌صدر و هشدار به‌وی هنگام تنفیذ حکم ریاست جمهوری، شناخت صحیح اعضای نهضت آزادی، شناخت نیات و اهداف افراد در اولین برخورد قبل از اتمام سخنان آنان، (رضایی‌زاده، 1386: 199) بیانگر تیزهوشی و درک بالای امام(ره) از مسایل بود. چهار. اصل وحدت رویه و عمل و پذیرش سلایق گوناگون: امام(ره) وجود سلایق گوناگون در برنامه‌ریزی امور را برای بهبود و رشد و جامعیت نگاه برنامه‌ریزان تا جایی که موجب تشتت و تفرقه نشود، لازم و مقبول می‌دانستند؛ (همان: 19 / 75) ولی بر ضرورت وجود برنامه و رویة واحد تأکید داشتند. ایشان در منشور برادری تأکید می‌کنند، برای برنامه‌ریزی صحیح، عرضة آزادانه نظرات مخالف باید فراهم شود، ولی وحدت رویه و عمل ضروری است. (همان: 21 / 178) پنج. اصل مشورت‌باوری: امام(ره) برای برنامه‌ریزی جامع، کامل، صحیح و همه‌جانبه، استفاده از کارشناسان فن، اعم از مسئولان اجرایی و صاحب‌نظران فکری متعهد و مؤمن به‌انقلاب را ضروری می‌دانستند. (همان: 12 / 432؛ 21 / 137) ایشان حضور کارشناسان دینی در حوزه برنامه‌ریزی را برای عدم‌تدوین برنامه‌های ضداسلامی و ضدارزشی و تسریع در امر برنامه‌ریزی و اجرا لازم می‌دانستند. (همان: 17 / 123) شش. اصل مصلحت‌گرایی: مصلحت‌گرایی ازجمله اصول مهمی است که امام(ره) به‌آن توجه ویژه کردند. ایشان می‌فرمود: مصلحت نظام و مردم از امور مهمی است که مقاومت در مقابل آن ممکن است، اسلام پابرهنگان زمین را در زمان‌های دور و نزدیک زیر سؤال برد. (همان: 21 / 176) مجمع تشخیص مصلحت نظام، هنگامی تشکیل شد که اختلاف بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان به‌اوج خود رسید و امام(ره) برای رفع این مشکل، این مجمع را تشکیل دادند. (افتخاری، 1382: 30 ـ 7) هفت. اصل جامع‌نگری: امام(ره) برنامه‌ریزی در همة جنبه‌های نظامی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را ضروری می‌دانستند و راهبرد اصلی را در برهه‌های مختلف انقلاب ابلاغ کردند؛ مثل ابلاغ سیاست‌های دفاعی کشور در ابتدای جنگ و ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در دوران بازسازی بعد از جنگ. (امامخمینی، 1378: 21 / 160 ـ 150) ایشان، تغییرات بنیادین در برنامه‌های فرهنگی (همان: 12 / 156) مبارزه با فرهنگ مصرفی، تشویق و تولید داخلی، توسعه صادرات، گسترش مبادی صدور کالا، خروج از اقتصاد تک‌محصولی، تجارت براساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت را ازجمله سیاست‌های مطلوب در عرصه برنامه‌ریزی اقتصاد دانسته و تأکید کردند که رفاه مردم در سایه برنامه‌ریزی صحیح تأمین شود. (همان: 21 / 158 و 159) هشت. بازنگری در برنامه‌ها: امام(ره) با عنایت به تناسب برنامه به‌نیازها و کارآمدی آنها، بازنگری در برنامه‌های گذشته را لازم می‌دانستند و مهمترین آن، حکم ایشان به‌رئیس‌جمهور وقت در مورخ 4/2/1368 دربارة بازنگری در قانون اساسی بود. ایشان در این حکم تأکید کردند، نظر به‌گذشت ده سال از اداره عملی کشور، با توجه به‌معضلات و نقایص موجود، بازنگری در قانون اساسی را ضروری و اجتناب‌ناپذیر و تأخیر در آن‌را موجب بروز آفات و عواقب تلخی برای کشور و انقلاب می‌دانند. (همان: 21 / 363) ایشان با انتخاب هیئت بازنگری و تعیین مهلت دوماهه برای آنان، این اصل مهم برای انقلاب را عملی کردند. (همان) با توجه به‌اصول برنامه‌ریزی، نمودار فرایند برنامه‌ریزی در سیره حضرت امام(ره) ، به‌این صورت است. 2. تصمیم‌گیری امام(ره) همواره از تصمیم‌گیری به‌عنوان حق یاد می‌کردند (همان: 5 / 157) و حضور خود و دیگران را در مقدرات و تصمیم‌گیری‌‌های سیاسی جامعه، تکلیف دینی و سیاسی تلقی و عدم اهتمام به‌امور کشور اسلامی و مسلمین را به‌منزله گناه و نافرمانی، تعریف می‌کردند. استفاده از الفاظ تصمیم‌گیری بارها در پیام‌ها و نامه‌ها، سخنرانی‌ها و مکتوبات امام(ره) قابل مشاهده است. (برزگر، 1373: 58 و 59) مهمترین اصول و مؤلفه‌های اساسی مؤثر و مورد توجه در تصمیم‌گیری امام(ره) عبارتند از: یک. اسلام‌محوری و تکلیف‌گرایی: امام(ره) به تصمیم‌گیری در امور سیاسی بر محور اسلام تأکید می‌کردند. ایشان می‌فرمود: «ببینیم خدا چی فرموده است؛ چه گفته است». (صحیفه امام، 1378: 19 / 130) ایشان هر چیزی را به‌جز اسلام قابل معامله می‌دانستند: «هیچ‌کس حق ندارد که از اسلام بگذرد». (همان: 7 / 78) تکلیف‌گرایی نیز که از اسلام‌گرایی الهام گرفته است، در تمام گفتار، رفتار و نوشتار امام(ره) مشهود است: (همان: 37) شیوه برخورد امام(ره) در برخورد با دولت موقت و نهضت آزادی، به‌دلیل انحراف آنها از اسلام، دستور برخورد با عاملان 14 اسفند 1359 در دانشگاه تهران به‌علت شرارت‌های ضداسلامی، (همان: 14 / 126) تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی برای حاکمیت هنجارهای رفتاری اسلام در ایران، فتوای ارتداد سلمان رشدی به‌دلیل مقابله وی با اسلام، پذیرش قطعنامه 598 به‌دلیل انجام تکلیف الهی و تقدم رضایت حق‌تعالی، نمونه‌های بارز این مفهوم است. دو. مردم‌محوری: ایشان رضایت خدا را در رضایت مردم دانسته و می‌فرمود: «برای خدا، مردم را راضی نگه دارید» (همان: 17 / 16) و بارها بر نقش محوری مردم در تصمیم‌گیری تأکید می‌ورزید: «در ایران اسلامی، مردم تصمیم‌گیران نهایی تمامی مسایلند». (همان: 16 / 266) تأکید مکرر ایشان بر حضور در صحنه‌های مختلف ازجمله انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان قانون اساسی، مجلس خبرگان رهبری، تنفیذ ریاست جمهوری همه رؤسای جمهور و منتخب مردم به‌ویژه بنی‌صدر برخلاف میل باطنی خویش، حمایت از مجلس شورای اسلامی منتخب مردم، تأکید بر جمهوریت در کنار اسلامیت نظام به‌عنوان قالب و بستر ساختاری حضور مردم در تصمیم‌گیری، پیام ایشان دربارة تعیین تکلیف گروگان‌های آمریکایی در قضیه اشغال لانه جاسوسی و... همگی حاکی از برخورد عملی امام(ره) برای حضور مؤثر مردم در تصمیم‌گیری است. سه. مشورت: امام(ره) اهتمام زیاد و جدی به‌نظرات کارشناسی داشتند و تصمیم‌گیری عجولانه را محکوم کرده (همان: 18 / 329) و همواره به‌مسئولان امر و تصمیم‌ساز، لزوم مشورت و احتیاط را یادآور می‌شدند. (همان: 18 / 7) امام(ره) با تأکید بر تصمیم‌گیری شورایی در همه امور، تا آنجا که مخالف اسلام و مصلحت نبود، پیرو دیدگاه‌های کارشناسان بودند. تصمیم ایشان در انتخاب بازرگان به‌نخست‌وزیری در دولت موقت، تصمیم بر ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر، پذیرش قطعنامه 598 و پایان جنگ، تأکید بر ضرورت ابقای مهندس میرحسین موسوی باوجود اختلاف با رئیس‌جمهور وقت و مواردی از این قبیل، همگی پس از مشورت با کارشناسان عالی سیاسی و نظامی صورت گرفت. چهار. قانونمندی: یکی از ملاک‌های تخلف‌ناپذیر در نظام تصمیم‌گیری امام(ره) ، قانون‌محوری بود. امام(ره) در پیامی به‌نخست‌وزیر و هیئت دولت در 23/3/1367 ضمن برشمردن زیان‌های خروج از محدودة اختیارات قانونی، تأکید کردند هرگونه اعتراض و موضع‌گیری که موجب تضعیف و تخریب سیاست‌ها شود، برای نظام شکننده است و آن‌را محکوم کردند. (همان: 21 / 65) یکی از مهمترین مأموریت‌هایی که امام(ره) به‌دولت موقت واگذار کردند، تشکیل مجلس مؤسسان برای تدوین قانون اساسی بود تا امور بر مدار قانون باشد. (اسماعیلی، 1380: 109) ایشان در قضیة گروگان‌ها، راه‌حل نهایی را به‌نهادهای قانونی ارجاع دادند. (امامخمینی، 1378: 12 / 162) پنج. مصحلت‌گرایی: توجه به‌مقتضیات و شرایط موجود که بیانگر واقع‌نگری امام(ره) بود، از مهمترین اصولی بود که در تصمیم‌گیری امام(ره) نقش اساسی داشت. امام در پیامی به‌مناسبت تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام در تاریخ 8/10/1367 فرمود: یکی از مسایل مهم در دنیای پرآشوب کنونی، نقش زمان و مکان در اجتهاد و نوع تصمیم‌گیری‌هاست. (همان: 21 / 217) امام(ره) در راه تشخیص مصلحت، از آبروی خود می‌گذشتند و با خدا معامله می‌کردند. پذیرش قطعنامه 598، انشعاب در روحانیت مبارز و تشکیل مجمع روحانیان، تأکید بر ابقای دولت میرحسین موسوی در سال 1364، و نامه به‌گورباچف را باید در این چارچوب تحلیل کرد. شش. قاطعیت، سرعت و ثبات: امام(ره) معتقد بودند تصمیم‌گیری با تزلزل به‌نتیجه نمی‌رسد و تصمیم باید با جزمیت همراه باشد. (همان: 18 / 463) حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی دربارة قاطعیت امام(ره) می‌گوید: امام(ره) در مسایل قاطع بودند. یا تصمیم نمی‌گرفتند یا اگر به‌تصمیم می‌رسیدند، هیچ‌چیز نمی‌توانست ایشان را از تصمیمشان باز دارد. (اهوازی، 1385: 249) تأکید بر گنجاندن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی باوجود مخالفت بعضی دولتمردان ازجمله بازرگان، (اسماعیلی، 1380: 134 ـ 124) دستور شکست حصر آبادان (امامخمینی، 1378: 13 / 1333) و تأکیدات مکرر بر ضرورت عدم مسامحه در جنگ، (همان: 13 / 122) نامه به‌میرحسین موسوی در خصوص تصمیم‌گیری سریع در مورد انتخاب رئیس بانک مرکزی (همان: 20 / 153) و نمونه‌های بسیاری دال بر قاطعیت و سرعت تصمیم‌گیری ایشان است. هفت. کسب اطلاعات و اخبار: امام(ره) سازوکاری ترتیب داده بودند تا آخرین اطلاعات و اخبار ایران و جهان از تمام منابع و راه‌های موجود به‌ایشان منتقل شود تا بهتر به‌تجزیه و تحلیل برای تصمیم‌گیری مطلوب بپردازند. (وجدانی، 1376: 2 / 63 و 64) حجت‌الاسلام محتشمی می‌گوید: امام(ره) به‌دقت مواضع دشمن را بررسی می‌کرد و دستور داده بود که تمام روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و اظهار نظرها در رادیو و تلویزیون بررسی شود و هر روز خلاصه‌ای از آنها، به‌نفع و برضد انقلاب، اسلام و مردم به‌ایشان داده شود. (رجایی، 1384: 207) هشت. آرمان‌گرایی و آینده‌نگری: امام(ره) با تکیه بر باورهای عمیق مذهبی و اعتقاد به‌سنن الهی و آموزه‌های دینی و آرمان موعودگرایی و تحقق حاکمیت مستضعفان، در تصمیمات خود بر آرمان‌گرایی و آینده‌نگری متکی بودند. (گودرزی، 1386: 106 و 122 ـ 120) و پیش‌بینی فرجام بسیاری از رخدادهای سیاسی در زمان حیات ایشان، در این اصل مهم ریشه دارد؛ ازاین‌رو، ایشان تصمیمات را با افق آینده‌نگری نگریسته، بلکه به‌تصمیم‌گیران نیز توصیه می‌کردند، هدف اصلی تصمیم‌هایشان را رسیدن به‌آرمان مقدس اسلام، قرار دهند. (امامخمینی، 1378: 19 / 321) نه. حل مشکلات: امام(ره) همواره به‌مسئولان دولت توصیه می‌کردند که تصمیمات آنان باید معطوف به‌حل مشکلات و نیازمندی‌های عمومی باشد (همان: 6 / 519) و خود نیز، شخصاً در رسیدگی به‌مشکلات افراد جامعه به‌ویژه محرومان و مستضعفان و حلّ مشکلات سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی وارد عمل می‌شدند. رفع مشکل قیمت‌ها در زمان جنگ که رو به بحران بود، تسریع در احداث سد پانزده‌خرداد قم (همان: 21 / 139) و... نمونه‌هایی از دخالت مستقیم امام(ره) در حل مشکلات و نیازمندی‌های مردم بود. با توجه به‌اصول یادشده و نظر به‌الگوهای چهارگانة تصمیم‌گیری، می‌توان نتیجه گرفت که امام(ره) طراح الگوی نوینی از تصمیم‌گیری بودند که نویسندگان، نام الگوی عقلانی ـ الهی بر آن می‌نهند. در این الگو، تصمیم‌گیرنده براساس آرمان و تکلیف الهی، مشورت با خبرگان و مبتنی بر اخبار و اطلاعات لازم، با رعایت اصل مصلحت و با توجه به‌نظرات و نیازهای مردم و جامعه و با رعایت و حفظ شأن قانون و نهادهای قانون و با قاطعیت عمل می‌کند. منابع و مآخذ 1. قرآن کریم. 2. نهج‌البلاغه. 3. آقابابایی، زهره و علی احسان نیک‌جو، 1385، نگرشی بر اصول و مبانی مدیریت نظامی جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، تهران، نقش بیان و عصر فرزانگان. 4. آقاپیروز، علی و دیگران، زیر نظر سیدمهدی الوانی، 1384، مدیریت در اسلام، تهران، پژوهشکده حوزه و دانشگاه. 5. احمدی، مسعود، 1385، مبانی سازمان و مدیریت،چاپ هفتم، ساری، پژوهش‌های فرهنگی. 6. استونر، جیمز و همکاران، 1379، مدیریت، جلد اول، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی. 7. اسماعیلی، خیرالله، 1380، دولت موقت، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. 8. افتخاری، اصغر، 1379، انتظام ملی، جامعه‌شناسی سیاسی نظم از دیدگاه امامخمینی، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی. 9. ــــــــــــــــــــــ ، 1385، «شرعی سازی سیاست»، دوفصلنامه دانش سیاسی، سال 2، شماره4، پاییز و زمستان. 10. ــــــــــــــــــــــ ، 1384، مصلحت و سیاست: رویکردی اسلامی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع) . 11. الوانی، سیدمهدی، 1376، مدیریت عمومی، چاپ دهم، تهران، نشر نی. 12. ــــــــــــــــــــــ ، 1380، تصمیم‌گیری و خط‌مشی دولتی، تهران، سمت. 13. امامخمینی، سیدروح‌الله، 1362، رساله طلب و اراده، ترجمه احمد فهری، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی. 14. ــــــــــــــــــــــ ، 1378، شرح حدیث جنود عقل و جهل، چاپ سوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی. 15. ــــــــــــــــــــــ ، 1378، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی. 16. ــــــــــــــــــــــ ، 1379، ولایت‌فقیه، چاپ دهم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی. 17. اهوازی، عبدالرزاق، 1385، امامخمینی به‌روایت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی. 18. برزگر، ابراهیم، 1373، مبانی تصمیم‌گیری سیاسی از دیدگاه امامخمینی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی. 19. رجایی، غلامعلی، 1378، امام به‌روایت امام، چاپ چهارم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی. 20. ــــــــــــــــــــــ ، 1378، برداشت‌هایی از سیره امامخمینی، جلد1، چاپ سوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی. 21. رضائیان، علی، 1374، اصول مدیریت، چاپ ششم، تهران، سمت. 22. رضایی‌زاده، محمود، 1386، بررسی تطبیقی خودمدیریتی امامخمینی با مدیران نظام اداری جمهوری اسلامی ایران، تهران، پژوهشکده امامخمینی و انقلاب اسلامی. 23. شرمرهورن، جان، 1381، مدیریت و رفتار سازمانی، ترجمه مهدی ایران‌نژاد پاریزی، تهران، نشر مدیران. 24. شریعتمداری، مهدی، 1385، اصول و مبانی مدیریت، تهران، نشر کوهسار. 25. صادقپور، ابوالفضل، 1385، اصول و مبانی سازمان و مدیریت، چاپ دوم، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه. 26. علاقه‌بند، علی، 1383، مدیریت عمومی، چاپ یازدهم، تهران، نشر روان. 27. گودرزی، غلامرضا، 1386، تصمیم‌گیری استراتژیک: مطالعه موردی رویکرد موعودگرایی شیعه، تهران، دانشگاه امام صادق(ع) . 28. موسی‌خانی، مرتضی و مسعود منشی‌زاده، 1382، سازمان و مدیریت (جلد اول: نگرشی نوین بر اصول و مفاهیم)، قزوین، دانشگاه آزاد. 29. نقی‌پورفر، ولی‌الله، 1384، «رهبری بصیر در اسلام»، فصلنامه علمی پژوهشی کمال مدیریت، سال سوم، شماره 8 و 9. 30. وجدانی، مصطفی، 1376، سرگذشت‌های ویژه از زندگی امامخمینی، جلد3 و 4، چاپ چهارم، تهران، پیام آزادی. منبع: فصلنامه مطالعات انقلاب - شماره 26 ادامه دارد ...
92/12/22 - 00:32
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 104]
-
گوناگون
پربازدیدترینها