محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829493478
شاعر نجابت شگفت و خلوت کویر
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
شاعر نجابت شگفت و خلوت کویر بر شعر عباس باقری نجابت شگفت و انسانیت شگرف شاعرش سایه انداخته است ورنه این صدای خسته و دردمند که درد و رنج حسرت بار و طاقت سوز انسان سرگردان و سردرگم و بلاتکلیف امروز را تلخ و تیره ـ اما بلیغ و روشن ـ فریاد می‌زند و هوار می‌کشد بیشتر باید شنیده می‌شد.
بر این بیفزایید دوری از مرکز را که اگر چه شاعر را در حاشیه امن و هاشور خورده کویر و آن خلوت عظیم در امان نگه داشته است تا بی خیال این همه هیاهوی هیچ و پوچ سر با کار و دل با یار و روح زلالش را با آسمان نزدیک کویر پیوند بزند و قسمت کند، اما شعرش را از دسترس مخاطبان دور کرده است. بهانه این نوشته، کتاب روزهای مندرس شاعر است که شعرهایی از سال 68 تا 85 – نه به ترتیب تاریخ ـ را در بر می گیرد، انتهای دهه 60، تمام دهه 70 و نیمی از دهه 80، سه دوره متفاوت درعرصه شعر سپید، شعر باقری اما در فاصله این سال ها تنه زبر و درشتناک خود را حفظ کرده از تاثیر جریان ها و نحله های آمده و رفته، خاموش و فراموش و فعال: در کوچه های قیر / کفتار هار / بوی گس سپیده دمان را / در رگه های بتون پوزه می کشید / و رفتگر / در روبه روی بهت خروسان لال / هر کوچه را / از گرته های سربی شب می تکاند (شعرصبح سال 68) این که دو زانو بنشینی و شاعرانه بگویی: دستی کبود و کال / در جویباران خوش قواره کافور رنگ / سنگ و کلوخ در افکنده است / از ابتدای خلوت پروانه / سهو و / دروغ باور و / گول است. ( شعردر سطرهای ناشناخته سال 85 ) ـ استیل همان استیل است، صورت همان صورت است با ته مانده غلیظ آن نگاه جوان که حالا برشته شده و بر اشیا رنگ قهوه ای سوخته می پاشد خط ها و چین های مورب پیشانی و کنار چشم ها ـ چاشنی ها و رنگ آمیزی ها و ارائه ها ـ اما زیاد شده اند، به همین دلیل فرم شعر صبح (سال 68 ) با فرم شعر در سطر های ناشناخته ( سال 85 ) قرابت ژنتیکی دارد؛ یعنی زبان به صورت افقی و در ادامه خود حرکت کرده، ولی به صورت عمودی گسترش یافته و متکثر شده است، ستون فقرات شعرها تنها در کمرگاه خم و راست می شود در بقیه جاها رشته های نازک عصبی هستند که از آنها خارج می شوند، انشعاب می یابند و هر کدام به میزان حساسیتی که دارند گوشه ای از درد را بازتاب می دهند، یعنی زبان در برخورد با جهان پیرامون (اشیاء، آدم ها، جهان محسوسات و ساحت احساسات) لحن مناسب به خود می گیرد.
ـ زبان باقری باوجود تلاش شاعرش میل وافری به نزدیکی با زبان شاملو دارد. گاهی هم پهلو می زند به آن زبان و دور می شود، نزدیک می شود و پرهیز می کند تا رنگ و بوی بومی خود را حفظ کند و دامن کلامش را به شعر سخت شهری این شاعر شهیر نیالاید. آنجا که زبان لحن حماسی به خود می گیرد از پرده برون می افتد این راز و جذبه ناخواسته اما تا غیرت پرهیز بر شاعر نهیب زند و دور کند ساحت زبانش را از درغلتیدن و در افتادن در مغاک هولناک زبان شاملو: با رفتگر / انبوهه خیال خروسان بامداد / بر بام ارغوان.... باقری روزهای مندرس با چشم ها / ز حیرت این صبح نابجای.... شاملو مرثیه های خاک ـ وزن آزاد و شناوری که بر بیشتر شعرها حاکم است بخصوص در بحر مجتث (مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) مجال می دهد تا واژه ها در محدوده ای فراخ تر جولان دهند اما نه به اندازه روانی و رهایی وزن شعرهای فروغ تا کلمات در طول آن به رقص در آیند: آن زخمی گداخته ای...... (مفعول فاعلات فعل) روی سنگفرش خیابان می چکید (مفعول فاعلات مفاعیلن فعل یا فعول) ............. اسطوره گداخته ای را (مفعول فاعلات مفاعیل) از درد استخوان و مفاصل (مفعول فاعلات مفاعیل) باقری روزهای مندرس معشوق من ( مفعول فع = مستفعلن) با آن تن برهنه بی شرم (مفعول فاعلات مفاعیل) بر ساق های نیرومندش (مفعول فاعلاتن فعلن) چون مرگ ایستاد (مفعول فاعلات) فروغ تولدی دیگر زبانی تلفیقی به هر حال زبان شعرهای باقری در حوزه موسیقی ـ و نه الزاما وزن عروضی ـ زبانی یله و رها نیست؛ تلفیقی است از بحرهای عروضی، ریتم و هارمونی که بر اساس تم و موتیو اختیار می شوند، اما شگفتا که شاعر بر امکان بزرگ و بی بدیلی به نام قافیه که هیچ کدام از شاعران بزرگ شعر نو ـ سپید و نیمایی ـ نادیده اش نگرفته اند (شاملو و قیصر دو نمونه روشن دو نسل از آنانند) چشم بسته است، حتی جایی که پایان بندی ها به شکلی طبیعی و غریزی به سمت ساخت قافیه می روند شاعر با اضافه یا کم کردن حرفی قافیه را ناکار و ابتر می کند: و شب هنوز / چسبیده بود بر جداره جارو / بر جدار ته جوی! که اگر نبود این یای مزاحم، موسیقی حاصل از قافیه جارو با جو وجه دیگری بر شعر می افزود تا مخاطب لذتی مضاعف ببرد. ـ آرایش نظامی شعر باقری اما آرایشی اگر نه منظوم که منظم است؛ نظام خاص زبان شاعری به نام عباس باقری ـ نظامی که اگر جاهایی به هم می ریزد بخشی از آشفتگی و پراکندگی اقلیم شاعر را به نمایش می گذارد که اگر نمی گذاشت شک می بایست کرد در اصالت و در صداقت هنری او. ـ شاید بتوان با اندکی جرات چنین ادعا کرد که تاکید زیاد و البته ناگزیر شاعر برمضمون و معنا، زبان را از تجربه فضاهای تازه، پر تپش و هیجانی باز می دارد، اندیشه عرصه را بر احساس و خیال تنگ کرده است و نمی گذارد زبان جلوه ای لطیف و عاطفی به خود بگیرد، بیان عاطفی ـ تخیلی زبانی نرم و ملایم می طلبد، شاعر نمی خواهد زبان حماسی اسطوره ایش را به زبان عواطف و احساسات فرو کاهد شاید از بیم آن که صخره واری که از واژگان درشت بر افراشته است با کلمات لطیف به هم بریزد که البته این تمام ماجرا نیست. باقری شاعری دردمند است، زبان فانتزی و عاطفی درد گران او را مرهم نمی نهد. او دردش را به خانواده، به دوستان، به همشهریان، به اقلیم پهناور سیستان و سرانجام به ایران تعمیم می دهد. انسان محض و مجرد خارج از مرزهای جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی شاعر برای او ناشناخته است. وظیفه او پرداختن به انسان بومی است. انسانی محصور در چارچوب سرنوشت وسرگذشتی مبسوط و مدون و پریشان و غمبار البته، شاید حق با او باشد. پرداختن به خویشتن خود ـ خودی که غم هایش اندازه صحرا بزرگ است ـ مجالی برای دیگران نمی گذارد. دیگران خود را باید در آینه او ببینند، براساس این دیدگاه که می گوید بومی و اصیل باش تا جهانی شوی. یعنی دنیا را بکشان به محدوده فرهنگی اجتماعی خود. چگونه؟ با شعری از این دست: از خانه / تکه / تکه / جدا می شوم / با گام های مانده به دنبال / از کویر می گذرم / طوفان / پشت درختچه های منقلب / پنهان شده است / جوجه تیغی / در راهروی تاغ / دم شترماری گرزه را / با التهاب لیس می زند / و مارمولک / از معارفه ماسه بار گردباد / باز می گردد / خورشید / از لای سوزنی های گز / چکه می کند / و شیره اسپندهای بیابانی را / می مکد / شن ریزه های عابر / خاربوته ها را دوره کرده / آب نماهای ورم کرده / آفتاب را / و پرنده ای بال گم کرده / دلواپسی اش را / به نگاه گرسنه راسویی خاک خورده / می سپارد / ناگاه / در زوزه گفتاری گر / به پشت سر می نگرم: قریه / تکیده / فرو رفته در حوض خانه سراب / مرا به کودکی هایم / به پرنده های زمینگیر / به ترانه های تلخ بازمی گرداند / ـ نه! / هرگز نمی توانم / از این کویر سوخته بگریزم / هرگز...به خانه باز می گردم / و گام هایم را / در کوچه های پریشانی / دنبال می کنم. (شعر بازگشت ص 95) این شعر نمونه درخشان یگانگی شاعر با محیط اوست جابه جا حضور قاطع طبیعت با جانوران ساکت مغمومش (جوجه تیغی، شترمار، مارمولک، راسو و کفتار) طبیعت با گیاهان وحشی خودرویش (گز و اسپند و خاربوته) با شن ماسه ها و گرد بادهای زندگی سوزش نمی گذارد که شاعر رها کند خود را و دامن دراز خاطره شخصی و قومی و تاریخی خود را از زیر خاربن های سمج و چغر، روح شاعر در بادها و بیابان ها در ماسه ها و شن ریزه های کویر پراکنده است چگونه می شود گردش آورد؟ چگونه می توان این روح هزار پاره پراکنده را از زمین و زمان کویر واکند و واستاند؟ ریلکه می گوید شاعر کسی است که می خواهد به سنگ و ستاره تبدیل شود، شاعر کسی است که با رسوخ دادن شعور معنوی خود در اشیاء دست به کشف خود در محیط می زند، شاعر روزهای مندرس به شن و ماسه به گز و اسپند بدل شده، تکه ای است از کویر، نمی توان کویر را از شعر او گرفت همچنان که نمی توان دریا را از شعر پل والری گرفت. صرف نظر از این یگانگی شاعر با محیط تا جایی که خود یکی از اجزای تفکیک ناپذیر آن می شود، انطباق شکل ذهنی شعرها با شکل ظاهریشان نیز نکته ای است که این صمیمیت و یگانگی را پر رنگ می کند و برجسته می سازد، اشیاء در شعر باقری اشیاء پراکنده ای نیستند که از سر اتفاق و تنها به دلیل حضور صرف فیزیکی در پیرامون زندگی شاعر احضار شده باشند تا به کار تکوین تصویری یا پرداخت مضمونی بیایند، یکپارچگی ظاهری حاکم بر محیط حضور آنها ( متن ) گواهی می دهد که جزئی از جهان ذهنی و شاعرانه شاعرند و گر نه او نمی توانست تصاویر پراکنده آنها را به هم ربط دهد، اشیاء در بند های مختلف به مدد هم می آیند تا تصویری را کامل کنند، این رفتار دوستانه اشیاء در کل شعرها با هم، حکایت از شکل ذهنی یکپارچه آنها دارد. و حرف آخر این که: عباس باقری شاعر خوبی است، ظرایف و دقایق شعر را می شناسد و با شعر رابطه ای عمیق دارد. کتاب روزهای مندرس هم کتاب خوبی است؛ کتابی که گوشه ای از این رابطه را توضیح می دهد، تصویر می کند و به نمایش می گذارد. دکتر بهروز یاسمی / شاعر و منتقد
شنبه 17 اسفند 1392 7:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 136]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها