واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: جام جم:آيا باليوود صنعت سينماي هند که در شهر بمبئي مستقر است ضد سرمايه داري است؟ تحليلگران سينمايي در داخل و خارج هند متوجه اين نکته شده اند که اين روزها فيلمهاي هندي در قصه هاي خود به سراغ مضامين معاصر و ايدلوژي هاي مختلف رفته اند. اين نکته خبر از اين مي دهد که باليوود از بينندگان و تحليلگران بسيارخود مي خواهد که او را جدي بگيرند. سال قبل دو فيلم «رنگ دبسنتي» و «لاگه راهو مونابهاي» هم با استقبال عظيم تماشاگران معمولي روبه رو شدند و هم از سوي منتقدان و تماشاگران جدي سينما مورد تحسين و تمجيد قرار گرفتند. هر دو فيلم در عين جنبه هاي سرگرم کننده خود، حرفهايي جدي را در دل قصه خود داشتند و چيزي بيشتر از سرگرمي صرف در اختيار بينندگان خود قرار مي دادند. «گورو» که دو ماه پيش در هند اکران عمومي شد، لقب يک کار پرفروش را گرفت. اما مسائل اين فيلم چيزي بيشتر از اخبار جنجالي مربوط به ازدواج دو بازيگر اصلي آن (آبيشک باچان و آيشواريا راي) است. تحليلگران سينمايي مي گويند متاسف هستند که مضمون اجتماعي و ضدسرمايه داري فيلم ، زيرجنجال مربوط به ازدواج بازيگران اصلي اش ، آن طور که بايد و شايد به چشم نيامده است. صددرصد گورو فيلمي است که بايد مورد توجه فراوان قرار گيرد. منتقدان سينمايي مي گويند فيلم احتمالا اولين محصول صنعت سينماي هند است که با زباني رئاليستي برخي از مسائل معاصر جامعه هند را در وجود شخصيت هاي پرقدرت و جناجال برانگيز مطرح مي کند. البته پيش از اين فيلمهايي مثل «کمپاني»، «نياکان» و «جمعه سياه» چنين حال و هوايي داشته اند، اما در آنها ستارگان مطرح سينماي هند نقشهاي اصلي را بازي نکرده اند. در همه اين فيلمها از نيروهاي خلافکار زيرزميني صحبت مي شود. اما علت اصلي توجه به گورو اين نيست. فيلم داراي ايدئولوژي خاصي است و احتمالا يکي از غيرمعمول ترين محصولاتي است که تا به امروز در تاريخ سينماي عامه پسند و فراگير هند تهيه و توليد شده است. در صحنه اوج فيلم کاراکتر اصلي آن گورو يک سخنراني تند و تيز کرده و خودش را يک شورشي معرفي مي کند. او مي گويد در خدمت مردم محروم است و از اعتقادات گاندي پيروي مي کند و تبليغ احداث بزرگترين کمپاني جهان را مي کند. نمي توان با قاطعيت گفت که گورو پيرو گاندي است و آيا او هم مثل گورو براي توجيه کردن مفاهيم غيرمعمول خود، حاضر به انجام همان کارهاي گورو بود يا نه. گورو در فيلم به صورت شخصيتي بزرگتر از زندگي ترسيم مي شود. هدف کارگردان فيلم از اين اقدام چه بوده و چرا او آدمي غيرمعمول است؟ واقعيت اين است که فيلمهاي هندي در سالهاي اخير سمت و سوي ضدسرمايه داري پيدا کرده اند. اين فيلمها تلاش دارند به صورت محصولاتي «ويژه و نادر» به نظر برسند. برخي از آنها لحني تبليغاتي دارند و برخي ديگر تلاش دارند کارهايي مقبول و قابل دفاع باشند. معمولا در آغاز تمام اين فيلمها نوشته اي مي آيد که مي گويد «شباهت موقعيت ها و آدمهاي آنها با موقعيت ها و افراد واقعي کاملا غيرعمدي است» و برخي ديگر با يک هشدار شروع مي شوند: «اين فيلم از نظر تاريخي و سياسي صدرصد واقعي نيست.» متخصصان امر مي گويند فاصله طبقاتي موجود در هند باعث شده تا محصولات باليوودي که در فکر حفظ تماشاگران بي شمار خود است سمت و سويي ضدسرمايه داري پيدا کنند و سرمايه داران و ثروتمندان به صورت کاراکترهاي منفي و منفور اين محصولات معرفي شوند. البته سابقه اين امر به دهه هاي قبل برمي گردد، به آن زماني که کساني مثل آميتاب باچان يا درمندرا به عنوان قهرمان دوست داشتني قصه به دفاع از مظلومين برخاسته و عليه زمين داران و کارخانه داران بزرگ شورش مي کردند. اما لحن فيلمهاي ضدسرمايه داري يا ضد زمين داري امروزي سينماي هند تفاوت هاي عمده اي با آن فيلمهاي قديمي تر دارد. از اين رو فيلمي مثل «رنگ و دبسنتي » (2006) عامرخان شباهت چنداني با «ديوار» (1974) آمتياب باچان ندارد. سينماي ضدسرمايه داري امروز هند تلاش دارد از آثار برجسته و کلاسيک سينماي امريکا همچون «همشهري کين» اورسن ولز يا «متروپليس» فريتزلانگ پيروي کند. در فيلمهاي جديد هندي کاراکترهاي ثروتمند و حريص هميشه با پاياني بدفرجام روبه رو مي شوند. کاراکترهاي اين فيلمها هم مثل شخصيت هاي کارهايي مثل «پرونده پليکان»، «زن زيبا» يا «ارين بروکوويچ» به نمايش درآمده و کاپيتاليسم به شکلي منفي به تصوير کشيده مي شود.با اين حال برخي از منتقدان هندي عقيده دارند لحن ضد سرمايه داري فيلمهاي جديد هندي عمق زيادي ندارد و به بيننده خود راه حل قاطعي پيشنهاد نمي کند. به اعتقاد آنها، فيلمهاي فوق شور ضد سرمايه داري را در دل بيننده ايجاد و زنده مي کنند و فقط در همين حد باقي مي مانند. علت اصلي هم در اين است که اين فيلمها براي تماشاچي عام ساخته شده و نمي توانند مسائل را به شکل پيچيده اي مورد بررسي قرار دهند. اما با وجود يک چنين اظهارنظري ، تحليلگران سينمايي مي گويند همين که چنين فيلمهاي ساخته مي شود، يک غنيمت است. اين فيلمها با حال و هواي واقع گرايانه خود خيلي بهتر و مقبولتر از کارهايي هستند که تنها و تنها با هدف سرگرم کردن تماشاچي معمولي ساخته مي شوند.م
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 450]