واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش ميدهد«چولو»هاي 400 ساله هلر قشم در انتظار ثبت ملي
اسم چاه كه در قشم آورده ميشود، ناخودآگاه «چاههاي طلا» در ذهن هر گردشگر علاقهمند به تاريخ متبادر ميشود، اين در حالي است كه 17 حلقه چاه متصل به هم كه در گويش محلي (چولو) ناميده ميشود با قدمت 400 سال نيز در هلر قشم وجود دارد.
به گزارش خبرگزاري فارس از قشم با توجه به قرارگيري ايران در منطقه كم آب دنيا، ايرانيان با نبوغ سرشار خود راههاي مختلفي جهت تامين، انتقال و ذخيره آب در اعصار گذشته ابداع و به جهانيان عرضه داشتهاند، كه قنات از شاخصترين آنهاست.
مردم جزيره باستاني قشم نيز به علت واقع شدن اين منطقه در كمربند گرم و خشك دنيا راههاي مختلفي جهت تامين و ذخيره آب به كار بستهاند، كه يكي از اين روشها در نوع خود منحصر به فرد و جالب است.
به عنوان نمونه يك مجموعه چاه در مجاور بندر لافت با همين نام و معروف به چاههاي طلا وجود دارد.
قدمت چاههاي طلا كه از معروفترين جاذبههاي گردشگري قشم و حتي هرمزگان به شمار ميرود به دوره هخامنشيان تخمين زده شده است.
گفته ميشود اين چاهها كه در پشت قلعه لافت و در داخل گودال مجاور اين قلعه قرار دارد، بر اساس تعداد روزهاي سال كبيسه حلقه شده است.
اما بررسيها و تحقيقات ميداني و محلي خبرنگاران فارس در قشم نشان ميدهد، در جنوب شرق روستاي هلر و در مجاورت جاده هلر به رمچاه، 17 حلقه چاه متصل بهم كه در گويش محلي (چولو) خوانده ميشود وجود دارد.
اين چولوهاي 17 گانه قدمت 400 ساله دارد كه به كوشش فردي بنام رئيس محمد حفر شده است.
به علت نوع خاك منطقه آب در اين چولوها جمع شده و در زمين نفوذ نميكند، پس از بارندگيها آبي كه از كوه سرازير ميشود وارد اين چولوها شده و در آنجا ذخيره ميشود.
14 حلقه از اين چولوها بهم متصل و سه حلقه ديگر مجزا هستند. ظرفيت كل اين چولوها هزار و 143 مترمكعب تخمين زده ميشود.
دهانه چولوها مدور و قطري برابر 1.5 متر و مخزن چولو نيز شكل مكعب مستطيل دارد، بدنه چولوها سنگهاي رسوبي از نوع رسي است.
از ديرباز اين چولوها آب شرب روستاي هلر و روستاهاي مجاور و رهگذران را تامين كرده است.
معمولا هر ساله اين چولوها توسط اهالي روستاي هلر به صورت مشاركتي لايروبي ميشود كه اين امر نه تنها سبب احياي ظرفيت مخزنها ميشود، موجبات دوستي و همدلي و اتحاد بيشتر اهالي نيز ميشود.
چالوها از نظر كاركرد مشابه بركه (آبانبارها كه در جنوب استان فارس و غرب هرمزگان مرسوم هستند) است، با اين تفاوت كه مخزن آنها در زير زمين بدون به كار بردن هيچ گونه مصالح ساختماني حفر شده و به طور معمول در دامنه تپههاي رسي با لايه بيروني سنگي و بيرون آباديها ايجاد شده است.
در حال حاضر با وجود آب انبارهاي زير زميني در خانههاي اهالي روستا به ندرت از آب چالوها استفاده ميشود ولي مردم اين منطقه از قشم در حدود كمتر از 30 سال پيش هر روز شاهد حمل جهله (به نوعي كوزه در گويش هرمزگاني و قشمي گفته ميشود) بر سر زنان روستا بودند كه صبحگاه و شامگاه براي آوردن آب از چالوها روانه كوه چالو ميشدند، كه اين خود نمايانگر نيازمندي مردم در آن برهه به آب شرب بوده كه امروزه تانكر و آب شيرينكن جاي تمام دشواريهاي دستيابي به آب را گرفته است.
اين چاهها كه به نوعي قناتوار حفر شده است، از جاذبههاي گردشگري جزيره قشم و روستاي هلر است كه در صورت ساماندهي و توجه مسئولان ميتواند پذيراي گردشگران و مسافران نوروزي باشد.
شهرستان قشم در ايام تعطيلات به ويژه در نوروز شاهد حضور هزاران گردشگر است و به علت نزديكي كوه چولو به مراكز تجاري شهر درگهان و قرارگيري در مجاورت جاده هلر رمچاه لازم است، اين بخش از قشم در صورت برخورداري از امكانات رفاهي و تفريحي و اسكان موقت گردشگران ميتواند عوايد قابل توجهي را متوجه مردم روستاهاي موجود كند.
جزيره قشم از جاذبههاي بسيار طبيعتگردي از جمله سواحل بسيار زيباي خليج فارس و مناطق مهم و نمونه گردشگري برخوردار است كه بايد اين مناطق بيش از پيش در جهت رونق گردشگري فعال شود.
همچنين جهت حفاظت و نگهداري از آثاري مانند چولوها شايسته است نسبت به ثبت ملي آنها اقدامات جدي صورت پذيرد.
تجربه نشان داده است اقدامات سازمان منطقه آزاد قشم در منطقه تاريخي خربس به جاي صيانت از آثار تاريخي و حفاظت از تاريخ كهن اين منطقه، قبرستان تاريخي و قديمي چهل تنان با سنگ نبشتههاي قديمي را به تيغ بولدوزر سپرد تا راه دسترسي به غارهاي خربس آسفالت شود و براي درست كردن ابرو چشم را كور كردند.
شايد دلايل عدم پيگيري ساماندهي و ثبت ملي آثار كهن و تاريخي شهرستان قشم توسط دهياران، شوراهاي اسلامي و معتمدان محلي عدم اعتماد به رويه ساماندهي و بازسازي اين آثار است.اقداماتي كه بدون توجه به صبغه تاريخي و فرهنگي صورت ميپذيرد.
اميد است مسئولان ذيربط با بهرهگيري از كارشناسان ميراث فرهنگي نسبت به ثبت ملي و صيانت از آثار كهن و باستاني شهرستان به ويژه سازههاي آبي اقدامات موثر و شايسته اي انجام دهند.
=============================
گزارش از: محمد صالحيرمچاهي و عبدالرحيم رضواني
=============================
انتهاي پيام/88001
دوشنبه 2 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]