واضح آرشیو وب فارسی:الف: تقاضاي القايي خدمات مهمترين چالش بخش سلامتدكتر سعيد كريمي*، 27 آذر 92
در طول سه دهه گذشته، هزينه هاي بخش سلامت در كشورهاي مختلف به طور چشمگيري افزايش يافته است براي توضيح اين افزايش در هزينه هاي بخش سلامت، عواملي همچون سطح درآمد، توسعه فناوري و تركيب سني جمعيت در سطح اقتصاد كلان مطرح مي شوند. جنبه مهم ديگري در اين مشكل ناكارآمدي بخش عرضه بالقوه است كه به علت رفتار ارايه كنندگان خدمات سلامت مي تواند موجب القاي تقاضا به بيماران شود . تقاضاي القايي يكي از سرفصل هاي بحث انگيز در اقتصاد سلامت است. در واقع به القا ارائه، مراقبت يا فروش خدمت غير ضروري به مراجعين سيستم سلامت كه با اعمال قدرت از طرف ارائه كنندگان خدمت همراه است، تقاضاي القايي گفته مي شود.
تقاضاي القايي يكي از چالش هاي نظام سلامت كشور است كه در نهايت با تقابل نياز نامحدود و منابع محدود باعث بالا رفتن سهم مردم در هزينه هاي درماني و همچنين رشد شاخص هزينه هاي تحمل ناپذير مي شود. تقاضاي القايي يك پديده پيچيده و چند وجهي است. در اثر تقاضاي القايي كارآيي در تخصيص منابع ملّي خدشه دار مي شود. حتي اگر هزينه را بيمار پرداخت كند، درآمد ملّي به طريق هزينه اثربخش تخصيص داده نمي شود. اين وضعيت مي تواند با ايجاد تقاضاي بيشتر، تعادل عرضه و تقاضا را در بازار سلامت بهم زند. همچنين باعث تحميل هزينه هاي اضافي بر بيمار و اتلاف وقت او مي گردد. گاهي نيز درمان ها و تشخيص هاي غلط موجب بروز عوارض طبي در گيرندگان خدمت مي شود. از طرف ديگر ضرر و زيان هاي اقتصادي آن در سطح ملي بخصوص وقتي كه دولت براي خدمات پزشكي و دارو يارانه پرداخت مي كند، بسيار چشمگير است. از ديدگاه سياستگذاران، تقاضاي القايي مي تواند دو تاثير عمده داشته باشد. يكي هزينه هاي بخش سلامت را افزايش دهد و يا موحب فشار بر بودجه عمومي دولت شود. دوم اين كه كارايي را كاهش دهد چرا كه منابع ملي به مراقبت هايي اختصاص پيدا مي كند كه مزاياي چنداني ندارند.
صاحب نظران عوامل موثر بر ايجاد تقاضاي القايي را مواردي مانند دانش ناكافي ارائه كنندگان خدمت، مهارت ناكافي ارائه كنندگان خدمت، پائين بودن سطح دانش و آگاهي گيرندگان خدمت، موثر نبودن سيستم نظارت بر كيفيت و استاندارد هاي ارائه خدمات، كارآمد نبودن سياست ها و استراتژي هاي پرداخت و جبران خدمات ارائه كنندگان خدمت، نارسايي نظارت و كنترل شركت هاي بيمه گر در پرداخت سهم بيمه، افزايش تعداد نيروهاي متخصص و ماهر و بهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا در بازار سلامت، نارسايي مدل هاي آموزشي در نظام سلامت، كسب درآمد بيشتر توسط ارائه كنندگان خدمت و تباني ارائه كنندگان خدمت در جهت فروش خدمات مي دانند.
چالش هاي به وجود آمده براي بيمار نشان مي دهد كه نگراني بيمار بدون علت واقعي نوعي آسيب اجتماعي براي بيمار ايجاد مي كند كه كيفيت زندگي بيمار را كاهش مي دهد. از طرفي سردرگمي بيمار به واسطه خدمات نادرست از پيامدهاي اجتماعي اين موضوع است. مشكلات خانوادگي هم بخشي از پيامدهاي اجتماعي است كه ممكن است خانواده بيمار به علت بار هزينه اي و روحي ناشي از القاهاي غير ضروري خدمات دچار آن شوند. مختل شدن روند زندگي عادي فرد هم از ديگر پيامدهاي اجتماعي است. فرد با دريافت خدمات كاذب ممكن است در چرخه اي از خدمات درگير شود كه بايد براي آن هزينه هاي پولي و زماني زيادي پرداخت كنند كه در نهايت به جز عوارض درمان براي بيمار چيزي به ارمغان نمي آورد. بخشي ديگر از چالش هايي كه براي بيمار اتفاق مي افتد، چالش هاي فرهنگي است. انگشت نما شدن به علت درمان هاي اشتباه در جامعه مصداقي از همين نوع چالش است.
وقتي تقاضا براي خدمات افزايش پيدا كند، به دنبال آن، هزينه ها نيز زياد مي شود كه در نهايت بار مالي هزينه هاي بر دوش مردم تحميل مي شود و سهم پرداخت از جيب افزايش پيدا مي كند. حتي ممكن است اين موضوع تا هزينه هاي كمرشكن نيز ادامه داشته باشد و بيماران را به زير خط فقر بكشاند. يكي از هزينه هاي غير ملموسي كه بيمار بايستي پرداخت كند، اتلاف زمان و عمر ارزشمند خود در خدمات غير ضروري است. در اين مسير خانواده هاي بيماران مجبور مي شوند درآمد خود را به هزينه هاي غير ضروري سلامت تخصيص دهند. تقاضاي القايي باعث بالا رفتن سهم مردم در هزينه هاي درماني و همچنين رشد شاخص هزينه هاي تحمل ناپذير مي شود. افزايش هزينه ها ممكن است به علت مقدار يا ماهيت استفاده از خدمات باشد.
بخش مهمي از مشكلات ايجاد شده براي بيمار عوارض درماني است كه ممكن است جسم يا روان بيمار را تحت تاثير خود قرار دهد. حتي ايجاد درد براي بيمار هم مصداقي از عوارض درماني است. تقاضاي القايي گاهي موجب تشخيص ديررس بيماري واقعي هم مي شود. عوارض داروهاي مصرفي نيز بسيار چشمگير است كه امروزه در مصرف بي رويه كورتون ها و مسكن ها ديده مي شود. حتي مقاومت هاي دارويي در اثر مصرف بيش از حد نيز به عنوان يك عارضه مطرح است.
* دانشيار گروه مديريت سلامت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان
مطالب اين سلسله مقالات برگرفته ازمنبع ذيل مي باشد:
كيوان آرا محمود ، كريمي سعيد ، خراساني الهه ، ادراك صاحب نظران از پديده «تقاضاي القايي در خدمات سلامت» شهر اصفهان پايان نامه كارشناسي ارشد . ۱۳۹۱
پنجشنبه 28 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 224]