واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مقايسه آماري نحوه انتشار نتايج نظرسنجيهاي انتخاباتي در ايران و 34 كشور ديگر
معاون علمي مركز افكارسنجي مهر با تشريح چگونگي انتشار نتايج پيمايشهاي انتخاباتي در 35 كشور از جمله ايران تاكيد كرد: اين تصور كه محدوديتي براي اجراي پيمايشهاي انتخاباتي و انتشار نتايج آن در كشورهاي غربي وجود ندارد، درست نيست.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست علمي «نظرسنجيهاي انتخاباتي و كاركرد رسانهها» صبح امروز دوشنبه 18 آذر به همت مركز افكارسنجي مهر و با حضور جمعي از متخصصان نظرسنجي در كشور در سالن اجتماعات پژوهشكده باقرالعلوم در تهران برگزار شد.
سعادت شيخ، معاون علمي مركز افكارسنجي مهر در اين نشست در يك سخنراني با عنوان «تاملي در انتشار نتايج نظرسنجيهاي انتخاباتي» ابتدا با اشاره به اهميت سنجش افكار عمومي در آستانه انتخاباتهاي مهمي مانند رياست جمهوري گفت: استفاده از نظرسنجيهاي علمي براي پيش بيني آرا در انتخابات در غرب كه هم واضع نظامهاي حكومتي مبتني بر مردم سالاري بودهاند و هم دامنه علم تجربي را به حوزه اجتماع كشاندهاند، تجربه چند ده ساله دارد، اما بهرهگيري از اين مكان در كشور ما محدود به دو سه دهه اخير است.
وي افزود: ميتوان ادعا كرد كه اجراي نظرسنجيهاي انتخاباتي در جمهوري اسلامي ايران از انتخابات رياست جمهوري سال 1376 در سطح قابل ملاحظهاي نمايان شد و از نتايج آنها براي تعيين موقعيت نامزدهاي رياست جمهوري در ماهها و هفتههاي قبل از انتخابات به طور محدود استفاده شد. البته اين امكان صرفا در اختيار نهادهايي بود كه نتايج نظرسنجيها در دسترس آنها بود. در انتخابات دورههاي بعد، پيش بيني موقعيت نامزدها بر اساس نتايج نظرسنجيها ـ و البته باز هم براي مراجع خاص ـ فراهم بود و بعضي جريانهاي سياسي با استناد به نتايج نظرسنجيها از موقعيت نامزدهاي مختلف تا حدي آگاه بودند.
معاون علمي مركز افكارسنجي مهر اضافه كرد: نقطه اوج نظرسنجيهاي انتخاباتي در يازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري نمايان شد. در اين دوره مراكز مختلف نظرسنجي با روشهاي متفاوت، اقدام به نظرسنجي انتخاباتي كردند كه بعضاً به انتشار يافتههاي خود از طريق رسانهها اقدام كردند و نظرات متفاوتي نسبت به اعتبار يافتههاي اين نظرسنجيها در رسانهها انعكاس يافت. انتقادهاي وارده به نظرسنجيهاي صورت گرفته از دو منظر بود يكي «اعتبار يافتهها و نتايج» از حيث «واقع نمايي» و ديگري «مصلحت انديشي در انتشار نتايج» و اينكه اصولاً يافتههاي نظرسنجيها با چه ملاحظاتي بايد منتشر شود.
شيخ در ادامه به چند مورد كه به گفته وي مقوم اعتبار نظرسنجيهاست، اشاره كرد و در گفت: اولين مورد، اطمينان به صحت اجراي پيمايش و اعتبار يافتههاي نظرسنجي است؛ روشن است كه صحت اجرا و اعتبار علمي نظرسنجيهاي انتخاباتي مهمترين شرط در اعلام نتايج پيمايشهاي انتخاباتي است. عدم اطمينان به رعايت موازين علمي در مراحل اجرا موجب ميشود كه داوري نامعتبر در خصوص موقعيت حزب يا جريان سياسي نسبت به جريانهاي رقيب صورت گيرد چه بسا با استناد به نتايج يك نظرسنجي نامعتبر موقعيت يك حزب يا جريان سياسي خلاف واقع گزارش شود و اين امر از يك سو به تصميم نادرست در خصوص فعاليتهاي تبليغاتي حزب در انتخابات شود و از سوي ديگر، شناخت جريانهاي سياسي رقيب را نسبت به واقعيت مخدوش سازد.
وي اطمينان به صحت اجراي پيمايش و اعتبار يافتههاي نظرسنجي را دومين پارامتر در اين خصوص برشمرد و يادآور شد: روشن است كه صحت اجرا و اعتبار علمي نظرسنجيهاي انتخاباتي مهمترين شرط در اعلام نتايج پيمايشهاي انتخاباتي است. عدم اطمينان به رعايت موازين علمي در مراحل اجرا موجب ميشود كه داوري نامعتبر در خصوص موقعيت حزب با جريان سياسي نسبت به جريانهاي رقيب صورت گيرد چه بسا با استناد به نتايج يك نظرسنجي نامعتبر موقعيت يك حزب يا جريان سياسي خلاف واقع گزارش شود و اين امراز يك سو منجر به تصميم نادرست در خصوص فعاليتهاي تبليغاتي حزب در انتخابات شود و از سوي ديگر، شناخت جريانهاي سياسي رقيب را نسبت به واقعيت مخدوش سازد.
معاون علمي مركز افكارسنجي مهر گفت: اگر چه اعتبار نتايج نظرسنجيهاي انتخاباتي به حسن اجراي همه مراحل پيمايش بستگي دارد، اين امر به ويژه به اعتبار «نمونه» مورد بررسي ـ از حيث معرف بودن جامعه - و اعتبار وسيله سنجش - از لحاظ روايي و پايايي ـ وابسته است و اهميت اين امر به حدي است كه در بعضي از كشورها انتشار نتايج نظرسنجيهاي انتخاباتي منوط به تاييد صحت اجراي آن از ناحيه مراجع مسئول است و در واقع بدون تاييد اعتبار علمي پيمايشها، نتايج به دست آمده قابل انتشار و استناد نيست.
سومين موردي كه شيخ به عنوان يكي ديگر از موارد مقوم اعتبار نظرسنجيها برشمرد، تحليل درست و علمي دادهها بود. وي در اين باره افزود: اجراي پيمايشهاي انتخاباتي بر مبناي انتخاب نمونه معرف و سنجش معتبر مفاهيم و متغيرها اگرچه لازمه معتبر بودن آنهاست، بدون تحليل صحيح و پردازش علمي دادهها، نظرسنجي انتخاباتي اقدامي ابتر است. در واقع توانايي پردازش علمي و استنباط آماري دادهها است كه اقدامات پيشين را نتيجهبخش ميسازد و توصيههاي مشخصي را براي جلب توجه و نظر مردم به حضور در انتخابات و جريان سياسي ذينفع پيشنهاد ميكند.
شيخ همچنين اعلام نتايج نظرسنجيها توسط رسانهها را در مواردي كه پيمايش توسط نهاد بيطرف و ناوابسته به جريانهاي سياسي به اجرا درآمده باشد، به عنوان يكي ديگر از پارامترهاي مذكور عنوان كرد و گفت: بعضاً مشاهده ميشود كه برخي دستگاهها و سازمانها در عين حال كه از منابع و اعتبارات دولتي استفاده ميكنند اقدام به نظرسنجي انتخاباتي كرده، اما به بهرهبرداري از نتايج نظرسنجي براي عموم امكانپذير نيست و اطلاعات به دست آمده صرفاً در اختيار مراجع و جريانهاي سياسي خاصي قرار ميگيرد. اين امر، نوعي رانت اطلاعاتي براي بعضي گروههاي سياسي است كه بدون هزينه در اختيارشان قرار ميگيرد.
وي اعتماد عمومي به نظرسنجيهاي انتخاباتي پنجمين پايه مقوم اعتبار نظرسنجيها نام برد و افزود: علاوه بر اعتماد جريانهاي سياسي و متوليان امور به نتايج نظرسنجيهاي انتخاباتي، باور عامه مردم به اعتبار نظرسنجيها ـ و از جمله نظرسنجيهاي انتخاباتي ـ و اطمينان از صحت اجرا و اعتنا به نتايج به دست آمده نيز، سهم ويژهاي در رونق نظرسنجيها دارد. اعتماد عمومي به نظرسنجيها از يك طرف موجب جلب نظر افراد به همكاري و ارائه پاسخ معتبر و واقعي به پرسشهاي عنوان شده ميشود و از سوي ديگر با آگاهي از نتايج نظرسنجيها مردم ميتوانند نسبت به گزينه نهايي در انتخابات تصميمگيري كنند.
معاون علمي مركز افكارسنجي مهر همچنين گفت: بياعتمادي عمومي به نظرسنجيها، اساساً اجراي اين نوع پژوهشها را ناممكن ميسازد و فرصت بهرهگيري از نتايج آن را در مديريت جامعه از بين ميبرد. لذا، اجراي پيمايشهايي براي سنجش نظر مردم نسبت به نظرسنجيها در مقاطع زماني مختلف توصيه ميشود.
شيخ سپس با تشريح چگونگي انتشار نتايج پيمايشهاي انتخاباتي در كشورهاي مختلف، ضمن بيان اين نكته كه ممكن است تصور شود كه محدوديتي براي اجراي پيمايشهاي انتخاباتي و انتشار نتايج آن در كشورهاي غربي وجود ندارد، در حالي كه واقعيت جز اين است، محدوديتهاي انتشار نتايج نظرسنجيهاي انتخاباتي در كشورهاي مختلف را به شرح زير برشمرد:
معاون علمي مركز افكارسنجي مهر در ادامه با اشاره به نكاتي در تفسير موارد مطرح شده در اين جدول، تاكيد كرد: معدودي از كشورها هستند كه در آنها محدوديتي براي اجراي نظرسنجيهاي انتخاباتي و انتشار نتايج آنها نيست و رويه متعارف وضع ضوابط براي اين امر است. بنابراين مناسب است در كشور ما نيز رويهاي براي اين منظور تعيين و اجرا شود. اين امر از يك سور مورد پذيرش اجراي نظرسنجيهاي انتخاباتي از ناحيه حاكميت است و از سوي ديگر، نشانه توجه به حسن اجرا و اعتبار علمي نظرسنجيها و انتشار ضابطهمند نتايج آنهاست.
وي در عين حال، تحقق اين امر را منوط به تصويب طرح يا لايحهاي در اين خصوص دانست كه بايد از طرف دولت يا مجلس پيشنهاد شود.
كد خبر: 2191834
تاريخ مخابره : ۱۳۹۲/۹/۱۸ - ۱۳:۴۱
دوشنبه 18 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]