واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: هموطن-سيد ايمان ضيابري-شاخص سيارهي شاد كه يكي از جديدترين ميزانهاي شناخت و اندازهگيري رفاه و آرامش روحي افراد در جوامع مختلف است، به تازگي توسط NEF يا بنياد اقتصاد نوين در سال 2006 ارايه شده و ميزان رضايت افراد از زندگي و آرامش رواني آنها از زندگي در جوامع مختلف را ميسنجد. اين شاخص ارايه شده تا شاخصهاي موجود فعلي در رابطه با توسعهي جوامع انساني مثل توليد ناخالص داخلي (GDP) يا شاخص توسعهي انساني (HDI) را به چالش بگيرد و نحوهي سنجش رفاه عمومي و توسعهي اجتماعي و اقتصادي كشورها را به طرق ديگري بسنجد . چرا كه به نظر ميرسد در سالهاي اخير، اين شاخصها كارايي خود را از دست دادهاند و نميتوان روي آنها حساب كرد. به ويژه شاخص توليد ناخالص داخلي از اين جهت در سالهاي اخير كارايي خود را از دست داده كه هدف اصلي مردم در جهان پرآشوب و آشفتهي امروز، ثروتمند و مرفه بودن نيست بلكه آنها به دنبال سلامت جسمي، روحي و آرامش و شادي هستند. شاخص سيارهي شاد كه به HPI نيز معروف است، بر اساس قوانين و اصول سودمندگرايي بنا شده است چرا كه اكثر مردم دوست دارند عمري طولاني و پرنشاط داشته باشند و دولتي كه بيشترين سعي و تلاش خود را در جهت رفع نيازهاي عمومي مردمش مصروف ميدارد نيز در اين شاخص از امتياز بالاتري برخوردار است. دولتهايي كه امكانات عمومي زندگي مردم خود را دچار خدشه نميكنند و فرصتهاي ايجاد شغل، تفريح و تحصيل آنها را از بين نميبرند، در اين شاخص صدرنشين هستند. با اين حال، شاخص سيارهي شاد، نشاندهندهي ردهبندي كشورها بر اساس ميزان شادي مردم نيست و لزوماً آخرين كشور اين ليست نيز افسردهترين مردمان را ندارد (كما اينكه ميتواند براي مردم زيمباوه به عنوان آخرين كشور در اين ليست، چنين وضعي وجود داشته باشد اما يك اصل ثابت شده نيست) بلكه كشورهايي با سطح نسبتاً بالاي رضايت مردم از زندگي و دولت بنا بر نظرسنجيها و آمارگيريهاي انجام شده، در اين شاخص ردهبندي شدهاند و در بسياري از موارد نيز نميتوان تصور كرد كه نتايج، واقعي و منطبق با حقايق است. براي مثال حضور كشور كلمبيا در ردهي دوم اين شاخص و اختصاص داشتن رتبهي 150 دنيا به ايالات متحدهي آمريكا از جملهي همين موارد است. شاخص سيارهي شاد يا HPI تقريباً بهترين نمايانگر براي متغير "تاثير شرايط محيطي بر ميزان رضايتمندي از زندگي" است. چنين تاثيري ميتواند در كشوري با فشارهاي محيطي و بينالمللي نسبتاً زياد مانند كاستاريكا با احساس شادي زيادي همراه باشد در حالي كه براي كشوري مانند ويتنام با فشارهاي بينالمللي نسبتاً كم و فروكشكرده در حال حاضر، احساس شادي زيادي را همراه نداشته باشد. شاخص سيارهي شاد براي هر كشور، تابعي از متغيرهايي مثل رضايت موضوعي از زندگي، سالهاي اميد به زندگي و تاثيرات بومي باشد. اين متغيرها به خودي خود پيچيده هستند اما به لحاظ مفهومي، بيشتر در دو مفهوم اصلي يعني رضايت از زندگي و اميد به آينده خلاصه ميشوند. بر اساس اين متغيرها، در سال 2006 كشور وانواتو، كلمبيا و كاستاريكا در ردههاي نخست قرار دارند و كشور ما نيز پس از برزيل، ايسلند، سوييس و ايتاليا در ردهي شصت و هفتم جهان است كه بالاتر از كشورهايي مثل هلند، ژاپن، بلژيك، آلمان و انگليس قرار دارد. البته بسياري از منتقدان، صحت توضيحات راجع به عاملهاي موثر در تشكيل اين شاخص را مورد سوال قرار دادهاند كه از جملهي آنها، روششناسي طرح فرمولي براي بستن اين جدول است، همچنين آنان معتقدند براي مشخص كردن ميزان رضايت از زندگي يا اميد به آينده، فاكتورها و معيارهاي دقيقي وجود ندارد. با اين حال، تنظيمكنندگان طرح معتقدند كه اين شاخص هيچ ارتباطي به ميزان فقر گزارش شده در كشورهاي مختلف دنيا بنا به شاخص فقر جوامع منتشرشده توسط سازمان ملل ندارد و نيز به عواملي مانند بيكاري، مهاجرت يا خودكشي در اين كشورها مربوط نميشود. با نگاهي به 20 كشور ابتداي اين ردهبندي ميتوان نتيجه گرفت كه غير از كوبا به عنوان يك كشور مورد توجه محافل سياسي دنيا، شناخته شده نبودن كشورها و حضور نداشتن آنها در معادلات سياسي بينالمللي به ويژه در جبهههاي موافق يا مخالف قدرتهاي بزرگ سياسي باعث ميشود تا سطح رضايتمندي مردم از زندگي مدام در حال افزايش باشد و كشورهايي مانند اوكراين، بلاروس، روسيه، كنگو و يونان كه مدام در معادلان سياسي جهاني حضور فعال پيدا ميكنند و در يكي از جبهههاي سياسي له يا عليه قدرتهاي نظامي و سياسي هستند، در ردههاي آخر اين جدول حضور داشته باشند. در عين حال كشورهايي مثل نروژ، فنلاند و استراليا كه امنترين نقاط دنيا براي سكونت و سرمايهگذاري هستند، به دليل جبههگيريهاي سياسي شديد سران و رهبرانشان، نتوانستهاند سطح رضايتمندي و آرامش نسبي قابل قبولي براي مردم خود فراهم كنند و رتبههاي عجيبي در شاخص HPI براي اين كشورها ميبينيم. با اين وجود، مطالعهي آمارهاي سالانهي سازمان ملل در مورد ميزان فقر عمومي، نشان ميدهد كه ردهبندي شادترين كشورها و فقيرترين كشورها، به نسبت يك چرخش 180 درجه در خلاف همديگر قرار دارند و حتي اگر چنين متغيري مورد نظر نبوده باشد، فقر با ميزان شادي و رضايت مردم از زندگي نسبت عكس دارد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 540]