تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
تعمیرگاه امداد خودرو کرمان موتور
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1818887824
می خواهم جیغ بنفش بکشم
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مي خواهم جيغ بنفش بکشمبحثي درباره حسآميزي در شعر -قسمت دوم
قسمت اول را اينجا بخوانيد.اکثر ما باور داريم که بخت يا سپيد است يا سياه، خواري زرد است. آبرو سرخ است. غم خاکستري است؛ و عشق آبي و شهادت سرخ. براي هر يک از اين موارد دهها و صدها شاهد در ادب عاميانه و رسمي ما وجود دارد. اما اينکه «جيغ بنفش» هنوز غرابتش را از دست نداده، آيا [احتمالاً] بدين سبب نيست که طبيعت پيرامون آدمي در به نمايش گذاردند رنگ هاي سبز و سرخ و زرد و نيلي و سپيد و سياه سخاوتمندتر است؟طبيعت در بهاران سبز است. در خزان زرد و سرخ و نارنجي، انواع گلهاي سرخ و ارغواني در طبيعت بسيارند. شفق غروب هنگام، به تمام روزهاي رو به پايان ما ترجيعي سرخ مي بخشد. چشمان ما سفيدي را در برف زمستان و شکوفه هاي بهاري بسيار تجربه مي کنند. ظلمت و سياهي شب را نيز. دريا و آسمان گاه آبي و خاکستري اند، به علاوه غالباً دو رنگ سبز و آبي، در ادبيات براي دريا و آسمان خلق شده اند.اين رنگ هاي زرد و سرخ و آبي و سياه در ذهن ما جايي ويژه دارند. بعضي شان ما را شاد و بعضي ديگر اندوهگينمان مي کنند. انسان از ديرباز حالات روحي خود را با اين رنگ هاي آشنا بيان کرده و بار عاطفي ويژه اي بر دوش آن ها نهاده است؛ يا بهتر است گفته شود بار عاطفي يي را که بر دوش آن رنگها بوده، شناخته است: زبان سرخ سر سبز مي دهد بر باد. فلاني رو سپيد از آب در آمد. با سيلي صورت خود را سرخ مي کند. سرت سبز و دلت خوش باد. الهي زرد رويي نکشي. زمستان مي رود و رو سياهي به زغال مي ماند.در ضرب المثل اخير، سياهي صفت زغال است؛ اما در اينجا رنگ سياه براي نشان دادن حالت نفساني و شرمندگي به کار رفته که خودش منطقاً فاقد رنگ است. در قديم معمول بوده هنگام خواندن خطبه ي عقد، دختري دم بخت، سوزني را همراه با نخ ابريشمي سفيدي آهسته بر تور سر عروس فرو مي کرده و سه بار مي گفته: «سپيد بخت» پس خوشبختي سپيد است و بدبختي سياه، مگر نه اينکه از دير باز «گليم بخت بد اقبالان را سياه بافته اند»!
بخت خوب، گاه سبز هم هست:در دل ما بخت «سبز» بار ندارد دانه ي ما رنگ نو بهار نداردصائب نيز بيتي دارد بدين مضمون:چرا نباشد منقار طوطيان رنگين که حرف «سبز» کند چهره ي سخندان سرخمنظور از «حرف سبز» سخن فصيح است؛ يعني شاعر فصاحت را به رنگ سبز ديده است! سرخ رويي نيز غالباً کنايه از آبرو است. مجدالدين بغدادي، عارف قرن ششم هجري، در يک رباعي، حفظ آبرو و کسب موفقيت را اينگونه بيان مي کند:در بحر غم تو غوطه خواهم خوردن يا غرقه شدن يا گهري آوردنقصد تو مخاطره ست خواهم کردن تا «سرخ» کنم روي بدان با گردن مولوي مي گويد:در تنور بلا و فتنه ي خويش پخته و «سرخ» رو چو نانم کردسعدي رنگهاي سبز و سپيد را اين چنين در بيتي به کار برده است:برومند دارش نهال اميد سرش «سبز» و رويش به رحمت «سپيد»خواري نيز غالباً با رنگ زرد بيان شده است. ابيات زير به ترتيب از سيف فرغاني و فرخي يزدي است:از خاک چو لاله سرخ رويد آن روي که «زرد» عشق باشدنا نخوانندت به خوان، هر جا مشو بي وعده، سبز تا نبيني رنگ «زردي» چون گل خود رو مباشعماره ي مروزي، شاعر قرن پنجم هجري، در مرگ ابوابراهيم المنتصر، آخرين شاهزاده ي ساماني که به تحريک محمود غزنوي کشته شد، مرثيه اي سروده که بيتي از آن چنين است:از خون او چو روي زمين لعل فام شد روي وفا «سيه» شد و چشم اميد «زرد»
آقاي محمدعلي اسلامي، نويسنده ي معاصر در مقاله اي تحت عنوان «نسل ملول» آدم هاي بي هدف، ميان تهي و موريانه زده را چنين توصيف مي کند:«... در چشم غالب آنها «زردي» ملال و غربت زدگي و بي ثمري را مي بينيم.»آيا آدمهاي ملول و غربتي و سترون يرقاني اند؟ پس چه تصاويري در ذهن نويسنده بوده که نه رنگ زردي را در چشم آن نسل ملول ديده است؟مولوي غم را به رنگ سياه مي بيند:به «سياهي» غم ارشاد شوم معذورم که پيرده ست از آن زلف سيه يک سرمومردمان از زمانهاي پيشين براي وضعيت اجتماعي ناشي از سلطه ي حاکمان ستمگر، عنوان «روزهاي سياه» را برگزيده اند. حال آنکه آن روزگاران به لحاظ ويژگيهاي جوي و طبيعي، ممکن است بسيار هم آفتابي و درخشان بوده باشند! البته در اين مورد نيز دلالتي موجود است که در باور ايرانيان، قدمتي ديرينه دارد.علت را بايد در «اهريمني بودن» چنين دوره هاي تاريخي جستجو کرد؛ چرا که اهريمن همواره با سياهي و پلشتي مناسبت و ملازمت داشته، از همين رو ترکيب «روزهاي سياه» به راحتي قبول عام يافته است.جمله معروفي است از «آلنده» هنگامي که پس از اطلاع از وقوع کودتا، از راديو سانتياگو خطاب به ملت شيلي پيامي مي فرستد: دشمن به زودي بر اين لحظات «تلخ» و «خاکستري» چيره خواهد شد.«آرتور کويستلر» نويسنده که در جنگ هاي داخلي اسپانيا شرکت کرده و مدتي نيز در زندان بوده است، در کتاب «گفتگو با مرگ» که کندوکاوي است در درون خويش و محاکاتي خاص، در تنهايي سلولش با خود چنين زمزمه مي کند: تنهايي تارهاي «خاکستري اش» را بر ذهنم تنيده است.آري، شکست و تنهايي، «تلخ» و «خاکستري» اند! باز گرديم بر سر نوع برخورد شاعر با زبان، شاعر رابطه منطقي اشياء را دگرگون مي کند و روابطي نو و ناشناخته مي آفريند. «آندره برتون» روانشناس و شاعر سوررئاليست قرن بيستم معتقد است: «تجلي عالي ترين احساسات،زماني ممکن مي گردد که وهم عنان اختيار را از دست برهان و منطق بيرون بکشد.» به نظر او نقطه اي در روح وجود دارد که در آن، زندگي و مرگ، واقعيت و پندار و گذشته و آينده تضاد خود را از دست مي دهند.
در آثار شاعران سوررئاليست، ضمير ناهشيار پيوسته ضمير هشيار را مي درد و سايه خود را بر همه ابعاد ذهن شاعر مي گسترد. اين جريان در ادبيات ما تازگي ندارد. مروري بر ديوان شمس و بعضي گفته هاي صوفيانه براي اثبات اين موضوع کافي است. با يزيد بسطامي بارش عشق را از آسمان شاهد بوده و پايش در «برف عشق» فرو شده است! همو مي گويد: «سال ها در آن وادي به قدم افهام دويدم، تا مرغي گشتم چشم او از يگانگي، پر او از هميشگي» اين شعر منثور قدمتي هزار ساله دارد!اما چنين ويژگي هايي در شکل بارز و امروزينش، بيشتر تحت تأثير سمبوليست هاي فرانسوي نظير مالارمه و رمبو در شعر ايران پا گرفت. آنان معتقد بودند مايه هنر اصالت احساس است. شاعر در وضعيت عدم وضوح احساسات، حالاتي تازه به اشياء مي بخشد. رمبو معتقد بود شاعر هنگامي بينا مي شود که حواس خود را به طرز منطقي اما بي حد و حصر مختل کند. او در قطعه شعري به نام « صامت ها » نوعي هماهنگي بين صداها و رنگ ها ايجاد کرده است. حرف O را آبي، U را سبز، I را سرخ، e را سپيد و a را سياه ناميده است.اين جريان در سال هاي اخير در شعر فارسي بازتابي گسترده داشته، هوشنگ ابتهاج در «يادگار خون سرو» ترکيب هاي آواز سرخ و غروب سبز را به کار برده است.دکتر شفيعي کدکني ترکيب هايي از اين دست دارد: روح سرخ بيشه – شعله سبز – آوازهاي سرخ – سرود سرخ انالحق.شاعري ديگر – سلمان هراتي – عشق را تبلور آرزوي سبز مينامد و در شعري در رثاي مادر بزرگش چنين مي گويد: مادر بزرگ من در جامه اي به رنگ سرانجام پيچيده شد. بوي کبود مرگ ما را احاطه کرد.سپهري در اين زمينه بيش از همه افراط کرده و معاني رنگين ساخته است: ثانيه سبز – خواب سبز – نسيم سيز – فرصت سبز حيات – سخن هاي سبز نجومي – دايره سبز سعادت – انفاق سپيد – فلسفه هاي لاجوردي – سرآغازهاي ملون – مسير غم صورتي رنگ اشياء! از ديد او قلب حقيقت آبي است و عشق نيز به اندازه پرهاي صداقت آبي.
بدون ترديد افراط در رنگ آميزي کلام و بسته بندي شعر به صورت جعبه هاي دوازده عددي مداد رنگي، به تنهايي نه نشانه هنر است و نه ملاک زيبايي؛ و مگر نه اينکه هميشه سره و نا سره در کنار هم در همه هنرها، به ويژه ادبيات وجود داشته است؟زياد سخت نگيريم! در يک صبح سپيد پنجره را به روي روزي روشن بگشاييم. مطلع سرخ خورشيد را بر تارک شعر آبي آسمان نظاره کنيم. نفس عميقي بکشيم، شايد از چشمانمان زردي ملال، و از جانمان خاکستري غم، و از دلمان نيلي اندوه و سياهي هر چه بدي است به در شود. براي همه آدم هاي خوب، آرزوي سرخ رويي و سرسبزي و سپيد بختي کنيم. بعد از ته دل نعره اي بکشيم. به هر رنگي که مي پسنديم. به هيچ کجاي دنياي بر نخواهد خورد مگر به قانون ادب، که آن هم قطعي و لا يتغير نيست.! منابع و مآخذ (غير از کتاب هاي شعر)1- از رمانتيسم تا سور رئاليسم – ترجمه و اقتباس حسن هنرمندي2- زمينه شناخت موسيقي – آ. لا وينياک. ترجمه و اقتباس منوچهر محمودي.3- رئاليسم و ضد رئاليسم. سيروس پرهام4- نثر فصيح فارسي معاصر، برگزيده جلال متيني. جلد دوم.نويسنده :سيما وزير نيا- ادبستان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 376]
-
گوناگون
پربازدیدترینها