كارشناسان در گفتگو با «پرونده»، مطرح كردند ؛ فقر فرهنگي در دومين كلان شهر مذهبي دنيا !

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: كارشناسان در گفتگو با «پرونده»، مطرح كردند ؛ فقر فرهنگي در دومين كلان شهر مذهبي دنيا !
*زهره كهندل

مي گفت: من يك شهروند با فرهنگم... .
ديگري مي گفت: من از مشهدي بودن خودم خجالت مي كشم، توي تهران زندگي مي كنم، اما هيچ وقت نمي گويم اصالتاً مشهدي ام.
آن يكي مي گفت: من به مشهدي بودنم افتخار مي كنم.
ديگري مي گفت: مگر چيزي هم از فرهنگ اصيل مشهدي مانده!؟
حرف فرهنگ كه مي شود از هر سري هزار سودا بر مي آيد. فرهنگ مشهد به دليل زيارتي بودن اين شهر مذهبي خواسته و ناخواسته دستخوش تغيير است كه از جنبه هاي مثبت و منفي قابل بررسي است.

*رصد شاخص هاي فرهنگي
دبير شوراي فرهنگ عمومي خراسان رضوي با اشاره به اساسنامه اين شورا در جهت ارتقاي فرهنگ عمومي استان مي گويد: مهمترين رسالت ما اين است كه اوضاع و شرايط فرهنگ عمومي را رصد كرده و متناسب با وضعيت موجود برنامه ريزي كرده تا براي رسيدن به شرايط مطلوب فرهنگي حركت كنيم.
سيد جواد جعفري با تأكيد بر هماهنگ كردن فعاليتهاي فرهنگي خاطرنشان مي كند: بهره مندي از امكانات دستگاهها در جهت ارتقاي برنامه هاي فرهنگي و نيز سفارش پژوهشهاي كاربردي در اين راستا تلاشي براي اصلاح وضعيت موجود و رفع نارسايي هاست.
وي با بيان اينكه استقرار معنويت و ارزشهاي اسلامي به بركت وجود بارگاه منور رضوي از شاخصه هاي اين شهر است، عنوان مي كند: توسعه و ترويج فرهنگ رضوي از ضرورتهايي است كه در شورا با جديت پيگيري مي شود.
مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي در خصوص ارزيابي وضعيت موجود فرهنگ عمومي مشهد خاطر نشان مي كند: البته وضعيت مطلوب ما منطبق با آرمانهاست . همايش آرمان شهر رضوي نيز با هدف شناسايي قله برگزار شد و ادامه آن به تبيين آرمان ها خواهد پرداخت.
وي ادامه مي دهد: در شورا مفصل در مورد حوزه هاي معماري، رفتارهاي اجتماعي، نظم شهري و شهروندي بررسي مي شود. همچنين در آرمان شهر رضوي موضوع معنويت، فرهنگ، امنيت و رفاه از مولفه هاي مهمي است كه اگر طرح آرمان شهر رضوي اجرايي شود، شاخصهاي فرهنگي در رتبه بالايي قرار مي گيرد هرچند اين طرح زمانبر است.
جعفري با اشاره به حضور ميليوني زائران در مشهد، تعاملات فرهنگي ميان زائران و مجاوران را مؤثر عنوان كرده و مي گويد: بايد از نقاط قوت فرهنگ مقابل بهره برده و فرهنگ مبدأ را در آن تزريق كرد.
دبير شوراي فرهنگ عمومي خراسان رضوي ادامه مي دهد: ما مي توانيم در تعامل فرهنگي سود ببريم، اگر بتوانيم چنان فرهنگ اصيل خود را گسترش دهيم كه هر يك از زائران مروج فرهنگ رضوي در ديار خود باشند. نبايد نگران گسست فرهنگي از تأثير حضور زائران در مشهد بود .
وي مي افزايد: به اعتقاد من فرهنگ مشهد مولد است و هر جا كه ظاهر شده توانسته تاثير خودش را بگذارد، البته اگر فرهنگ اصيل مشهد به زائران عرضه شود، اين پويايي فرهنگ مشهد نمايان مي شود.
وي با بيان اينكه شرايط فرهنگي مشهد در سطح مطلوبي قرار ندارد، اما بحراني هم نيست، مي گويد:شورا هميشه در حال رصد و نقد فرهنگ عمومي است و اين امر موجب شده تا فرهنگ مشهد ايستا نباشد.
وي تأكيد مي كند: اصلاح فرهنگ عمومي همواره از طريق آسيب شناسي و نقد موضوعات مختلف صورت مي گيرد و يكي از دلايل مولد بودن فرهنگ مشهد به دليل نقد پذير بودن آن است.

*ضعف فرهنگي
يك كارشناس جامعه شناسي نيز در خصوص گسستگي فرهنگي مشهد و ورود پاره فرهنگهاي مختلف به اين شهر تصريح مي كند: شهرهاي زيارتي به دليل حضور افراد متفاوتي از نقاط مختلف جهان با خرده فرهنگهاي خاص در معرض تبادل، اشاعه و گاهي تهاجم فرهنگي قرار مي گيرند. براي مثال مردم مشهد با مردم ديگر مناطق كشور، فرهنگي متفاوت دارند، اما نزديكي اين فرهنگها به هم ممكن است. براي مثال فرهنگ مردم قم به مشهدي ها بسيار نزديك است. علاوه بر اينكه مسافراني كه وارد شهرهاي سياحتي همچون اصفهان مي شوند با مردمي كه وارد مشهد مي شوند، متفاوتند و به عبارتي آنها گردشگر هستند و اينها زائر.
دكتر محمود اكرامي فر ادامه مي دهد: نوع خريد و برخورد و ارتباطي كه اين دو قشر از مسافر دارند با هم متفاوت خواهد بود . شهرهاي ميزبان خود داراي فرهنگي هستند كه در برخي موارد اين فرهنگ مورد قبول مردم آن شهر است به اين معنا كه مثلاً مردم اصفهان از اينكه با يكديگر اصفهاني صحبت مي كنند لذت مي برند و افتخار مي كنند و اين فرهنگ در واقع فرهنگ مولد و قوي است كه مي تواند در برابر فرهنگ مسافران مقاومت كند.
وي با بيان اينكه در فرهنگ مشهد پتانسيل تاثيرپذيري از فرهنگهاي وارداتي به اين شهر وجود دارد ، خاطر نشان كرد: برخي از شهروندان به خود باختگي فرهنگ دچارشده اند.
زائراني كه وارد اين شهر مي شوند در درون اين فرهنگ هضم نمي شوند، در نتيجه هر كدام پاره فرهنگي را مي سازند، بنابراين فرهنگ مشهد داراي خرده فرهنگهاي متفاوتي است، حتي زائراني كه به اين شهر مي آيند بيش از اينكه از فرهنگ مشهد تاثير بگيرند، برآن تاثير مي گذارند.
اين جامعه شناس با بيان اينكه سالانه تعداد كثيري از زائران وارد اين شهر شده و بر همه مراودات اجتماعي و فرهنگي تأثير مي گذارند، مي افزايد: جالب اينكه هر كسي وارد تهران مي شود در فرهنگ اين كلان شهر هضم مي شود، زيرا فرهنگ مقاومي است، اما در مشهد چنين وضعيتي حاكم نيست.
اكرامي فر فرهنگ را بر چهار جلوه فرهنگ دروني شده، فرهنگ نهادينه شده، فرهنگ نمادين شده و فرهنگ متبلور شده عنوان مي كند و مي گويد: مشهد به غير از بناي شاخص حرم مطهر، هيچ نمادي از هويت شهري ندارد حتي از رفتار و لهجه مردم آن هم، متوجه نام اين شهر نمي توان شد و شاخصهاي ويژه اي براي شناسايي مشهد وجود ندارد.

* احساس فقر فرهنگي
دكتر حسين بهروان، استاد دانشگاه فردوسي مشهد هم با بيان اينكه هويت شهر را بايد در فضاي شهري، رفتارها، ارتباطها و نگرشهاي انسانها تعريف كرد، مي افزايد: تحقيقات انجام شده نشان مي دهد برخي از شهروندان با وجود مركز استان بودن اين شهر «احساس فقر فرهنگي» بيشتري نسبت به بيشتر كلان شهرهاي ديگر دارند.
به گفته بهروان، اين نگرش ذهني سبب مي شود افراد در روابط با فاميل، مردم محله و شهر خود دچار مشكل شوند.
وي راهكار فراگيري مشاركت همگاني در مديريت شهري را از طريق آموزش دانسته و خاطر نشان مي كند: از دوران كودكي و در جريان عمل اجتماعي كودك با بازي، كم كم ياد مي گيرد در اجتماع چگونه زندگي كند.
شنبه 13 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 170]