تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1849887622
تحلیل اقتصادی توافق ائتلافی اختراع - بخش دوم و پایانی مدیریت انباشت حق اختراع
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: تحلیل اقتصادی توافق ائتلافی اختراع - بخش دوم و پایانیمدیریت انباشت حق اختراع
با جهانی شدن و پیشرفت فناوری، استفاده از اختراع، قراردادهای انتقال فناوری و روابط بین مخترعان گستردهتر شده است.
2) آثار مثبت اقتصادی توافق ائتلافی انعقاد قرارداد لیسانس باعث گردش ثروت و ارتقای فناوری میشود؛ (باقری و جعفری چالشتری، 1392: ص.376) ائتلاف اختراع هم با افزایش گردش ثروت و کاهش تعداد معاملات، باعث رشد اقتصادی میشود. در حقوق آمریکا و اتحادیه اروپا درزمینه توافق‌های مختلفی که بین فعالان بازار منعقد میشود، یک آیین‌نامه (راهنما) وجود دارد. نقاط مشترک دو آیین‌نامه در آمریکا و اتحادیه اروپا این است که آن‌ها به ائتلاف به‌طورکلی به عنوان یک سازوکاری که «دارای آثار مثبت» است، توجه می‌کنند و آن‌ها هر دو طرفدار ائتلاف‌هایی هستند که دارای حق اختراعهای «مکمل»[26] و یا «مسدودکننده»[27] هستند. (Gilbert, 2004: p. 13) ائتلاف اختراع باعث افزایش رقابت در بازار - از طریق یکپارچه کردن و توام کردن (ترکیب کردن) فناوریهای مکمل و کاهش هزینه معامله و از بین بردن «مسئله بازدارندگی» (موقعیت انسدادی) – که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم- و پرهیز از دعواهای پرهزینه نقض حق اختراع- میشود. (Janis, 2005: p. 6) به خاطر توجه به این عوامل است که گفته میشود کشور «آمریکا به علت سیاست‌های اقتصادی که برای حمایت از مخترعان فناوری کرده است، این کشور را تبدیل به بهترین کشور درزمینه فناوری تبدیل کرده است.» (Leaffer, 2010: p. 143) در این مجال به بررسی هر یک از این موارد می‌پردازیم. قبل از آن باید توجه داشت که ممکن است بعضی از این آثار با یکدیگر ارتباط داشته باشند، ولی جهت دسته بندی بهتر و ارائه جامع‌تر به‌صورت جدا بررسی می‌شوند.[28] 2-1- مدیریت انباشت حق اختراع هدف سیستم حق اختراع، ارتقاء ابداعات و توسعه فناوری است؛ اما گاه این هدف با مانع روبرو میشود. «انباشت حق اختراع»[29] به معنای اعطای حق اختراع به ابتکاراتی است که همپوشانی دارند و این همپوشانی منجر به نقض اختراع دیگری در صورت استفاده مالک از حق اختراعش میشود. انباشت حق اختراع بیانگر شبکه‌ای فشرده از اختراع است و هنگامی اتفاق می‌افتد که چندین حق اختراع یک فناوری معینی را پوشش میدهد. مرز ناقص حقوق اموال فکری به شرکتهای متعدد این امکان را میدهد که به‌صورت متقابل در یک فناوری مشابه به‌صورت آگاهانه و یا ناآگاهانه حق اختراعها یکدیگر را نقض کنند؛ که این امر، باعث جلوگیری از فعالیت هر یک از آن‌ها درزمینه آن فناوری میشود. (Lampe, 2012: p. 3) این اصطلاح اولین بار در پرونده (SCM Corp. v. Xerox Corp) در دهه 1970 میلادی به کار رفت. (Lavine, 2008: p. 606) چون تمایل برای فناوریهای جدیدتر وجود دارد، انگیزه برای ابداع و توسعه بیشتر و نتیجتاً اعطای حق اختراع زیاد میشود. (KIM, 2004: p. 233) علت آن، این است که هر مُحققی پیشرفت خود را مرهون تلاش اسلاف خود است؛ بنابراین، ذات سیستم حق اختراع است انباشت حق اختراع را به دنبال دارد. زمانی که به علت صدور حق اختراعهای متعدد، اختراعات به‌صورت «خرد و جزئی» درمی‌آیند، آن‌ها دارای مالکان متفاوتی هستند. (حاجی‌زاده، 1392: ص. 30) انباشت حق اختراع سرمایهگذاری و برداشت و استفاده تجارتی از حق اختراع را با مشکل روبرو و انجام فعالیت‌های تحقیقی را برای مخترعان محدود و نیز برای اشخاص ثالث دسترسی به اختراع را با مشکل روبرو می‌کند[30] و هزینه معاملات تجارتی را افزایش داده و باعث انباشته شدن حقالامتیاز شود[31] و ازآنجایی‌که ممکن است هزینه زیادی برای تولید اختراعات و ابداعات صرف شود، باعث کاهش ابداعات میشود. این امر بدین طریق صورت می‌گیرد که هرچقدر که حق اختراعهای بیشتری وجود باشد، تعداد مذاکرات بیشتری برای انعقاد قرارداد لیسانس نیاز است که هزینه و زمان زیادی جهت مدیریت، لازم است. ایجاد توافق ائتلافی روشی مؤثری است که به‌وسیله فعالان بازار مورداستفاده قرار میگیرند تا بتوانند این مسئله را مدیریت کند؛ (Shapiro, 2001: p. 121) بدین طریق که ائتلاف که به شرکتهای فعال در بازار امکان ترکیب حق اختراعهای خود را (تحت یک شرکت منفرد) می‌دهند و اعضای ائتلاف میتوانند ترکیب اختراع، به اختراعهای یکدیگر دسترسی داشته و بدین طریق دیگر اختراعها مانع یکدیگر نخواهد شد. 2-2- حل مسئله ی کالاهای خصوصی «مسئلهی کالاهای اشتراکی»[32] در سال 1963 توسط «گرت هاردین» مطرح شد. می‌گوید، تصور کنید مرتعی وجود دارد که همه افراد امکان استفاده از آن را دارند و هر یک سعی می‌کنند برای استفاده بیشتر از آن گله دام بیشتری بیاورند. برای مدتی مشکلی وجود نخواهد داشت، ولی سرانجام تعداد دامها بیشتر از ظرفیت زمین می‌شوند. اینجا است که این مسئله شکل می‌گیرد؛ زیرا بدون محدودیت اقدام به استفاده از مراتع می‌کنند. پس باید مالکیت خصوصی شود تا این کالاهای مشترک از بین نروند. حال با خصوصی شدن مالکیت‌ها تراژدی دیگری شکل می‌گیرد. در سال 1998 «مایکل هلر» تراژدی ناشی از مالکیت خصوصی و متعدد مطرح نمود که در نقطه مقابل تراژدی کالاهای اشتراکی است. این مسئله حاکی از موقعیتی است که در آن یک منبع یا یک وسیله «کم مورداستفاده»[33] یا «مسئله عدم استفاده» قرار می‌گیرد. حقوق انحصاری اموال (فکری) باعث میشود که یک منبع (فناوری) به علت اهمال دارنده یا پایین بودن سطح علمی دارنده، یا وجود چندین دارنده حق اختراع کم مورداستفاده قرار گیردکه این امر ناشی از انباشت حق اختراع است. توافق ائتلافی برای حل «مالکیت‌های خرد و متعدد (مالکیت خصوصی)»[34] نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. درواقع هنگامی‌که دسترسی و استفاده از یک فناوری معین به‌وسیله وجود چندین حق اختراع با مانع روبرو شود، یک ائتلاف حق اختراع می‌تواند به عنوان یک راهکار مناسب برای خروج از این مشکل باشد. (Lavine, 2008, p. 611) 2-3- حذف مسئله توقف در تولید (بازدارندگی) در صورت عدم انعقاد توافق ائتلافی فعالان بازار باید قراردادهای لیسانس مختلف را با هر یک از دارندگان حق اختراعهای مختلف منعقد کنند. (Lavine, 2008: p. 608) نتیجه اینکه این امر ممکن است باعث شود که فناوری جدید با «توقف» بیشتری به بازار وارد شود یا گاه تولید نشود. درواقع، در حالتی که ائتلافی وجود ندارد و لیسانس از طریق عادی خود منعقد میشود، یکی از دارندگان اختراع ممکن است از دادن لیسانس اختراع خود خودداری کند. «موقعیت‌های انسدادی» که مسئله توقف را به دنبال دارد، تعبیر دیگری از این وضعیت است. هنگامی‌که موقعیت انسدادی به علت انباشت اختراع یا خودداری از اعطای لیسانس به وجود می‌آید، در این صورت اعطای لیسانس یک حق اختراع ضروری (با توجه به قیمت معقول) وجود نخواهد داشت. برای مثل اگر یک دارنده حق اختراع بداند که او آخرین فناوری برای به راه‌اندازی یک فعالیت معین را در اختیار دارد، ممکن است حق الامتیاز بالایی دریافت کنند؛ چراکه او می‌داند ارزش قراردادهای لیسانس دیگری که منعقدشده است، همگی وابسته به دریافت و انعقاد آخرین قرارداد لیسانس (با او) است. ائتلاف می‌تواند «امتناع» که منجر به توقف میشود را کاهش، بدین طریق که حق اختراعهای ضروری برای راه‌اندازی یک فناوری معین را در یکجا گردآورد. (Jeanne, 2000: p. 10) قانونگذار ما برای غلبه بر مشکل بازدارندگی راهکاری تعیین کرده که نوعی «لیسانس متقابل» است که شکل خاصی از ائتلاف می‌باشد. در جزء اول ماده 17 قانون ثبت اختراعات می‌خوانیم «درصورتی‌که در یک گواهینامه اختراع ادعاشده باشد که بدون استفاده از یک اختراع ثبت‌شده‌ی قبلی قابل بهره‌برداری نیست...، اداره مالکیت صنعتی به درخواست مالکِ اختراعِ مؤخر پروانه بهره‌برداری از اختراع مقدم را...، بدون موافقت مالک آن، صادر می‌کند.» سپس در جزء دوم ماده بیان می‌دارد «درمواقعی که ... پروانه بهره‌برداری ... صادرشده باشد، اداره مالکیت صنعتی به درخواست مالکِ اختراعِ مقدم، پروانه بهره‌برداری از اختراع مؤخر را نیز بدون موافقت مالک آن صادر می‌کند.» نتیجه آنکه موضوعی که در این قسمت مقرر گردیده چیزی جز تشکیل «لیسانس متقابل» نیست؛ چراکه برای هریک از طرفین، استفاده از حق اختراع دیگری طبق قانون مجاز شده است، با این تفاوت که اگر طرفین با اراده و رضایت خود به توافق نرسند، اداره مالکیت صنعتی قهراً اقدام به صدور مجوز اجباری می‌کند. در این حالت انتقال حق اختراع مقدم و مؤخر همراه با یکدیگر خواهد بود. علت وجود چنین مسئلهای آن است که با افزایش تعداد اختراعها در یک حوزه، آن اختراعها ممکن است بایکدیگر همپوشانی داشته باشند، بهطوریکه یک اختراع (اختراع پایه) عملکرد اختراع دیگر (اختراع توسعه داده‌شده) را متوقف کند. در این حالت یکی از طرفین مجبور است با طرح دعوا و اخذ «لیسانس اجباری» به تولید آن کالا برسد که خود فرایندی طولانی است بهطوریکه تا کسب چنین مجوزی تولید متوقف میشود. لذا طرفین، قبل از طرح چنین مسائلی میتوانند، با انعقاد توافق ائتلاف از هزینههای طرح دعوا کاسته و به اقدام به تولید کنند. 2-4- کاهش هزینه معاملات بین دارندگان اختراع و لیسانس گیرندگان توافق ائتلافی با امکان ارائه لیسانس بستهای (عرضه فناوریهای مکمل به‌صورت یکجا) باعث کاهش هزینه مبادله (کاهش قیمت تمام‌شده‌ی کالا) میشود؛ چراکه لیسانس گیرنده با یک سازمان مدیریتی برای تهیه همه اختراعهای موردنیاز خود روبرو هستند؛ توضیح آنکه انعقاد هر قراردادی مستلزم هزینه‌هایی است: از هزینه یافتن طرف قرارداد و مذاکرات اولیه تا الزام قضایی متخلف قراردادی؛ بدون ائتلاف، کسانی که به دنبال انعقاد قرارداد هستند، مجبورند به تکتک صاحبان حق اختراع مراجعه کنند و به آن‌ها حقالامتیاز بپردازند. (Hovenkamp, 2007, p197) در این حالت یک ائتلاف باعث میشود که مخترعان یک حقالامتیاز معین تعیین کنند که هزینهی همهی حق اختراعها را پوشش میدهد. درواقع وقتی ائتلاف وجود نداشته باشد، کسی که به این فناوری‌ها نیاز دارد، مجبور است با تکتک دارندگان این اختراع مذاکره کند و آن‌ها را ترغیب به انعقاد قرارداد با وی کند چراکه در غیر این صورت فناوری مذکور ایجاد نخواهد شد. علت این امر آن است که اقتصاددان‌ها می‌گویند که هزینه تولید یک کالا (مثل آلیاژِ برنج) که از چند محصول (روی و مس) تشکیل‌شده، هنگامی‌که به‌وسیله یک شرکت مادر تهیه شود، کمتر خواهد بود. (Nelson, 2007, p 540) ائتلاف نیز از طریق دیگری کاهش دعاوی باعث تقلیل هزینههای معاملاتی شود؛ زیرا اختلافات بین دارندگان اصولاً به‌راحتی حل نمیشوند. کاهش دعاوی باعث میشود زمان و هزینهی طرفین ذخیره شود و میتوانند تمرکز خود را بر انجام فعالیت‌های تحقیقی قرار دهند. این امر خصوصاً برای شرکتهای کوچک مفید است؛ چراکه آن‌ها معمولاً تاب تحمل هزینههای این دعاوی را ندارند. (Crane, 2008, p 8) 2-5- امکان خرید یک‌دفعه‌ای و دسترسی به اختراع و صدور لیسانس متعدد اصولاً لیسانس گیرندگان بالقوه تقاضای دسترسی به تعداد زیادی از حق اختراعهای متنوع در حوزه یک فناوری خاص، دارند؛ با ایجاد ائتلاف و ایجاد یک موجودیت منفرد که قابلیت اعطای لیسانس را برای تمام حق اختراعها ضروری را دارد، میتوانند با یک مذاکره به هدف خود برسد.[35] ایجاد توافق ائتلافی باعث دسترسی اعضای یک ائتلاف ازیک‌طرف و لیسانس گیرندگان بالقوه از طرف دیگر به اختراعهای ضروری برای ایجاد یک فناوری میشود. (Guellec, 2004: p. 102) این امکان از طریق امکان خرید یک‌دفعه‌ای (یکجا)[36] و در قالب «یک عقد لیسانس» (عرضه فناوری به‌صورت مجموعه‌ای) صورت می‌گیرد. درواقع یک توافق ائتلافی برای اشخاص این امکان را فراهم می‌آورد تا به‌جای اینکه به‌صورت جداگانه از هر یک از دارندگان حق اختراع قرارداد لیسانس دریافت کنند همه حق اختراعهای ضروری برای به راه‌اندازی یک فناوری معین را در یک مکان معین گرد هم آورند. (Robert, 2001: p. 171) به همین جهت ائتلاف باعث تضمین دسترسی برابر و غیر تبعیض‌آمیز به همه لیسانس‌های اختراع میشود. 2-6- مبادله اطلاعات فنی و ارتقای فناوری با توجه به اینکه موفقیت تجارتی در یک بازار رقابتی بسیار بستگی به دسترسی بهتر به اطلاعات دارد، (باقری، 1388: ص. 43) ایجاد یک ائتلاف می‌تواند این امر را فراهم آورد. یکی از مهم‌ترین منافع ناشی از ایجاد ائتلاف مبادله اطلاعات ضروری در قالب قرادادهای اسرار تجاری و افزایش ارتقای فناوری است.[37] یک توافق ائتلافی می‌تواند باعث مبادلهاطلاعات فنی شود که از طریق سازوکار حق اختراع برای مبادله اطلاعات فنی میسر نخواهد بود؛ مبادله دانش فنی از طریق سازوکار ائتلاف باعث تسهیل استفاده مؤثر از منابع موجود درزمینه یک فناوری است؛ بنابراین ائتلاف یک منبعی ارزشمند از اطلاعات برای لیسانس گیرندگان و برای اعضای ائتلاف، بیشتر به ارمغان می‌آورد (Bekkers, 2006: p. 20) و سازوکاری مناسب را فراهم می‌آورد که اطلاعات ضروری در ارتباط با یک فناوری در بین اعضا براساس اصل حسن نیت و تشریک‌مساعی و همکاری مستمر مبادله شود. ازآنجاکه در این روش انتقال‌دهنده فناوری منافع خود را در همکاری بیشتر میبیند از ارائه اطلاعات لازم دریغ نمی‌کند. فناوری در چنین وضعیتی تا حدود چشمگیری تسهیم میشود. (رهبری، 1392: ص. 46) 2-7- کاهش دعاوی نقض حق اختراع در طول سال‌های اخیر با جهانی شدن، شاهد گسترش اعطای حق اختراع و افزایش چشمگیر حجم مرافعه‌های مربوط به حق اختراع (طرح دعاوی نقض اختراع و صدور دستور موقت از سوی دادگاه تا اتمام رسیدگی) در بین فعالان بازار بوده‌ایم. این امر باعث توقف ورود فناوری به بازار میشود. هنگامی‌که فعالان حوزه فناوری درزمینههای مشابه تحقیق یا فعالیت می‌کنند، ممکن است اختلافاتی در روند فرایند آن‌ها به وجود آید. معمولاً نتیجه این اختلافات را به‌سختی می‌توان پیش‌بینی کرد و هزینههای که برای حل این اختلافات از طریق دادخواهی وجود دارد، بسیار زیاد است. برای کاهش همه این اختلافات و هزینه‌ها، ایجاد ائتلاف و اتحاد درزمینه حق اختراع مورد اختلاف یک‌راه حل برتر است.[38] (Andewelt, 1985: p. 614) یک ائتلاف در حق اختراع می‌تواند ازاین‌جهت مفید باشد که باعث مصونیت از طرح دعوای نقض از سوی شرکت‌کنندگان در ائتلاف، «کنترل دعاوی» و کاهش آن‌ها، شود؛ چراکه دریافت‌کننده مصونیت در یک موقعیت مناسب برای توسعه اختراع قرار می‌گیرد. در همین راستا، «سازمان تجارت فدرال» آمریکا حکمی صادر کرد که بر این ادعا استوار بود که ایجاد یک ائتلاف باعث از بین رفتن اختلافات در بین دو شرکت شده است. در دعوای بین دو شرکت (Summit و VISX) طرفین ادعاهای مختلفی نسبت به حقوق انحصاری در فناوری «PRK» (فناوری چشم‌پزشکی) داشتند. آن‌ها این اختلاف خود را با ایجاد ائتلاف رفع و از دعاوی مطرح‌شده، چشم‌پوشی کردند و براساس حق اختراعهای خود اقدام به تولید کردند.(Complaint, Summit Tech., Inc., v. F.T.C. Docket No. 9286, 1998) 2-8- افزایش فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای ایجاد یک ائتلاف از طریق تثبیت ارزش کامل اختراع در بازار، باعث تشویق به سرمایهگذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه میشود. انگیزه برای سرمایهگذاری در فعالیت‌های «تحقیق و توسعه‌ای» که برای ایجاد اختراعات جدید انجام می‌شوند، بستگی زیادی به ارزش حق اختراعهایی دارد که از سرمایهگذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه ناشی میشود. برای مثال اگر مبتکر بداند که اختراع او می‌تواند با اختراع مکمل از طریق ائتلاف ترکیب و باعث تولید بیشتر و کاراتر شود، انگیزه برای سرمایهگذاری در فعالیت‌های تحقیقی افزایش می‌یابد. (Andewelt, 1985: p. 615) همچنین پیوستن به ائتلاف از این طریق می‌تواند در فعالیت‌های تحقیق و توسعه تأثیر مثبت داشته باشد که با توجه به اینکه در بین اعضای ائتلاف تشریک‌مساعی و همکاری متقابل وجود دارد، آن‌ها از این طریق میتوانند توان ائتلاف را با افزایش این قبیل تحقیقات افزایش دهند؛ زیرا باعث دسترسی آسان‌تر به آن فناوری میشود. (Overwalle, 2009: p. 5) همچنین ائتلاف اختراع برای شرکت‌ها این امکان را فراهم می‌آورد که رفتارهای خود را درزمینه لیسانس دادن اختراع هماهنگ کنند و در نتیجه بدین گونه توجه خود را به سرمایهگذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه افزایش دهند. در این مجال، از دیگر مزایای توافق ائتلافی مسئله «توزیع ریسک» است. یک ائتلاف می‌تواند انگیزه برای انجام فعالیت‌های تحقیقی بیشتر کند، بدین طریق که ریسکی را که در ارتباط با فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای وجود دارد را بین اعضا تقسیم کند. درواقع با ائتلاف کردن اختراعها، یک شرکت می‌تواند قسمت عمده‌ای از هزینههای مرتبط با فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای را پوشش دهد (Jeanne, 2000: p. 11) و بدین‌وسیله هزینههای صرفه‌جویی شده را به انجام فعالیت‌های تحقیقی می‌پردازد. جمع‌بندی و ملاحظات با پیشرفت فناوری، استفاده از قراردادهای جدید در حوزه اختراع را مطرح میشود. قراردادهای ائتلافی، نوعی مدیریت جمعی اختراع است که دارندگان حق اختراع با انعقاد آن به دنبال اهداف حقوقی و اقتصادی هستند. در این قراردادها دو یا چند دارنده اختراع تصمیم میگیرند که بر اساس حق اختراعهای مشترک خود و با توجه به تشریک‌مساعی به تولید بپردازند یا اقدام به عرضه اختراع خود در قالب قرارداد لیسانس کنند. یک نهاد مدیریتی وجود دارد که به نمایندگی اقدام به لیسانس اختراع و نظارت به بهره‌برداری از اختراع می‌کند که با توجه به گستره فعالیت ائتلاف ممکن است یک «شرکت» مدیریتی جهت کنترل لیسانس اختراع تشکیل شود و لیسانس گیرندگان هم با او طرف معامله قرار میگیرند. لذا: 1- یکی از ابزارهای بسیار مؤثر برای «تجاریسازی» اختراع- خصوصاً در اختراعهایی که «مکمل» یا «بازدارنده» هستند - استفاده از این توافق است. کشور ایران برای اینکه بتواند در بازارهای فناوری جلوهنمایی کند، باید بتواند از تمام ظرفیتهای حق اختراع استفاده کند. از ویژگیهای ائتلافها تسهیل انتقال فناوری است، به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه که علیرغم وجود قابلیتهای بالقوه، ممکن است امکانات مالی کافی جهت تجاریسازی دستاوردهای علمی در اختیار محققین وجود نداشته باشد. 2- استفاده از ائتلاف با توجه به شرایط فناوری کشور ضروری می‌نماید؛ برای مخترعان منافعی در جهت افزایش و توسعه فناوریهای خود و آماده شدن جهت رقابت در بازارهای جهانی و برای مصرف‌کنندگان کاهش هزینهی تولیدی را به دنبال دارد. 3- مهم‌ترین مبنایی که توافق ائتلافی را توجیه می‌کند، مزایای اقتصادی است که توافق ائتلافی برای اعضای ائتلاف، لیسانس گیرندگان بالقوه و بالفعل، مصرف‌کننده و جامعه به ارمغان می‌آورد. با توجه به گسترش نیاز به فناوریهای جدید خصوصاً در کشورهای در حال پیشرفت، روز به روز ثبت اختراعات بیشتر شده و در حوزه‌های مختلف خصوصاً اختراعات دارویی، نرم‌افزار و علوم رایانه‌ای، قطعاً در آینده‌ای نه‌چندان دور صاحبان حق اختراع باید برای پیشرفت، اقدام به فعالیت‌های مشترک در حوزه‌های فناوری می‌کنند؛ چراکه ممکن است بین حق اختراعهای مختلف نوعی همپوشانی اتفاق بیفتند و این امر باعث شود که با طرح دعوای نقض اختراع فناوری از توسعه بازبماند. با توجه به اینکه نمی‌توان مانع پیشرفت علم شد، کاراترین روش، ائتلاف دارندگان اختراع در آن حوزه‌ی فناوری است. 4- اگرچه ممکن است توافق ائتلافی هزینههای داشته باشند (دافعه‌ها) (به‌عنوان‌مثال در جهت مصونیت برای فناوری‌هایی باشد که اساساً قابلیت قانونی برای ثبت به عنوان اختراع را ندارند که در این حالت لیسانس گیرنده مجبور به پرداخت حق الامتیازی میشود که در اصل آن اختراع اعتباری ندارد)، اما باید گفت که منافع آن‌ها بیشتر از مضراتی احتمالی آن است. به‌عنوان‌مثال با استفاده از تحلیل اقتصادی به این نتیجه رسیدیم که عرضه جمعی اختراعهای یک حوزه مشابه توسط یک نهاد مدیریتی، بسیار می‌تواند کاراتر از این باشد که لیسانس گیرنده مجبور شود اختراع خود را از افراد مختلف دریافت کند. پس درواقع ائتلاف اختراع این ضعف سیستم اختراع را برطرف می‌کند؛ و همین‌طور موارد دیگری که در طول مقاله به آن اشاره شد. 5- ایران کشوری است درحال‌توسعه که در حوزه‌های مختلف در حال طی کردن پله‌های ترقی است. یکی از دلایلی که باعث پیشرفت کشورهای توسعه‌یافته مثل آمریکا، ژاپن و اتحادیه اروپا شده است، استفاده از ائتلافها بوده است و به همین جهت توانسته‌اند بازارهای فناوری را در اختیار خود درآورند و قبضه کنند. آموزه‌های دینی و اخلاقی ما هم همیشه بر همکاری و فعالیت مشترک تأکید داشته‌اند. به همین جهت محققان و مخترعان کشور ما میتوانند با ایجاد ائتلاف در حوزه یک فناوری، ضمن انجام تشریک‌مساعی، نه‌تنها بتوانند منافع خود را بهتر تأمین کنند بلکه باعث شوند که کشور ایران بتواند کالاهای فناورانه خود را در بازارهای بین‌المللی باکیفیت بهتر عرضه کند و بتوانیم سهم بیشتری از بازار در این زمینه را داشته باشیم پی نوشت: [26]. «حق اختراع مکمل» (Complementary patent) آن است که در زمینه یک فناوری خاص در حوزه معین تکمیل‌کننده یکدیگر محسوب می‌شوند، از این حیث که استفاده از یکی، استفاده از دیگری را باارزش‌تر می‌کند. این اختراعها قابل‌رقابت نیستند و نمی‌توان به عنوان بدل و جایگزین یکدیگر استفاده شوند. [27]. «حق اختراع مسدودکننده»(Blocking Patents) آن‌هایی هستند که عملکرد یک اختراع، فعالیت دیگر را ممنوع می‌کند و درعین‌حال ضرورتاً همهی راهکارهای ممکن برای تولید محصولی را پوشش نمی‌دهد. مثلاً اختراعی در جهت تولید یک فناوری خاص وجود دارد و مخترع دومی حق اختراعی را ثبت می‌کند که در توسعه اختراع اولی است، اما اختراع دوم از استفاده از این فناوری محروم میشود، مگر اینکه اجازه از دارنده اختراع اولی بگیرد. درواقع اگر توسعه یا تغییری در اختراعی که به‌وسیله دیگری ثبت‌شده انجام شود، درصورتی‌که اختراع جدید دارای شرایط قانونیِ ثبت اختراع باشد، می‌توان یک ورقه اختراع دریافت کند؛ اما هنگامی‌که مستحق دریافت یک ورقه حق اختراع شود، لزوماً مستحق تجاریسازی آن نخواهد بود. اگر استفاده تجارتی از اختراع شما، حق اختراعی که آن را توسعه داده‌اید (حق اختراع مادر) را نقض کند، شما نمی‌توانید حق اختراع خود را در آن فناوری مورداستفاده قرار دهید، مگر با اجازه صریح او. [28]. به‌طورکلی مواردی که در زیر بیان میشود باعث کاهش قیمت تمام‌شده کالا برای مصرف‌کننده میشود. درواقع از ائتلاف می‌توان به عنوان سیاستی جهت کاهش قیمت تمام‌شده کالا دانست. منظور از آن تلاش همه ارکان زنجیره تأمین برای کاستن از هزینه نهایی تولید و یا توزیع همراه با حفظ کیفیت محصول است که به ارتقای توان رقابتی بنگاه‌ها در مواجهه با رقبای داخلی و خارجی کمک می‌کند. ر.ک.: (صادقی،1390: ص. 91). [29]. Patent thicket; Patent floods; Patent clusters. [30]. در چند صنعت، «نیمه‌رساناها»، «فناوریهای زیستی»، «نرم‌افزار رایانه‌ای» و «اینترنت»، اختراعات دارویی و حوزه‌های ژنتیکی انباشت اختراع بیشتر است. [31]. هر یک از صاحبان حق اختراع به‌صورت منفرد یک حق الامتیازی را بگیرند که در نظر آن‌ها معقول به نظر می‌رسد، اما من حیث یک هزینه زیادی را تحمیل می‌کند. موردی را فرض کنید که یک کشتی سعی در انتقال بار خود از نقطه (آ) به نقطه (ب) در طول یک رودخانه دارد که (n) ایستگاه مالیاتی در مسیر او است. استفاده‌کنندگان از یک فناوری (کشتی) با انباشت حق الامتیاز موجه می‌شوند؛ چراکه کشتی باید به تمام ایستگاههای فوق (دارندگان اختراع) مالیات بپردازد. نتیجه اینکه قیمت کالای فوق از حالتی که هر یک اطراف قرارداد (ایستگاه‌ها) در قیمت‌گذاری مشارکت کنند و یک قیمت معین، تعیین کنند، بیشتر میشود. [32]. Tragedy of commons. [33]. Underused. [34]. معادل آن (Tragedy of the Anti-commons) می‌باشد؛ ترجمه تحت‌اللفظی آن یعنی، تراژدی ضد اشتراک که همان مالکیت خصوصی است، می‌باشد. [35]. درواقع این مبنای اقتصادی که در ایجاد ائتلاف وجود دارد، یاد آورد تئوری‌های اقتصادی‌ای است که در حوزه «حقوق شرکت‌ها» ارائه شده است. «پازنر» در توجیه اقتصادی ایجاد شرکت بیان داشته است که کسانی که دارای هدف مشترک هستند، به‌جای اینکه هر یک به‌صورت جداگانه اقدام به انجام معامله کنند و هر یک‌طرف معامله خود را بیابند و او را راضی به معامله کنند، با ایجاد شرکت و دادن نمایندگی به مدیران، آن‌ها این کارها را انجام می‌دهند و مدیر با انجام یک مذاکره و بجای همه، معامله می‌کند و به همین جهت هزینه معاملات کاهش می‌یابد. [36]. One-stop shopping. [37]. اسرار تجاری به عنوان اطلاعات ارزشمندی است که دارای ماهیت غیرمادی و معنوی است و در صورت رعایت شرایطی همچون محرمانگی و اتخاذ اقدامات معقول در جهت حفاظت از آن، موضوع حمایت یا عدم‌حمایت حقوقی قرار می‌گیرد. [38]. هدف از ائتلاف فناوری ماشین‌های ریسندگی (1856)آن بود که بتوانند اختراعهای مربوط به این صنعت را بهتر مدیریت کنند و نیز از دعاوی نقض بین دارندگان حق اختراع کنترل کند. ازآنجایی‌که ائتلاف ایجاد شد و هزینههای طرح دعوا (که در غیر این صورت ممکن بود به ورشکستگی آن منجر شود) کاهش یافت، سازندگان شروع به تولید انبوه ماشین‌های ریسندگی کردند که قبلاً این تولید و سود انبوه سابقه نداشت. برای مثال تولید آن‌ها از 2500 ماشین به 13000 ماشین در سال 1860 افزایش یافت. آن‌ها توانستند اقدام به طراحی و تولید ماشین‌های ریسندگی براساس همکاری مشترک برای اولین بار برای مصارف خانگی کنند. (Thomson, 1987: p. 433) مراجع - انصاری، رضا، سلطان‌زاده، جواد (1391)، «ارائه چارچوب برای پیاده‌سازی مدیریت فناوری در بنگاه‌های فناوری محور»،فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، سال 8، شماره 32. - باقری، محمود، گودرزی، مریم (1388)، «مقایسه نظام حمایتی اسرار تجاری و نظام حق اختراع»، فصلنامه حقوق، دوره 39، شماره 1. - باقری، محمود (1390)، نقش حقوق شرکت‌ها و بازار بورس در موفقیت خصوصی‌سازی، مرکز پژوهش‌های مجلس. - باقری، محمود، جعفری چالشتری، محمود (تابستان 1392)، «تحلیل اقتصادی رهن اموال فکری»، تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 62. - جعفری چالشتری، محمود (1394)، «مفهوم و اوصاف قرارداد مدیریت جمعی حق اختراع و تمییز آن از مفاهیم مشابه»، مجله حقوقی مجد، شماره 35. - جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، گنج دانش، جلد 1. - حاجی‌زاده، سارا (1392)، احتکارِ اختراع، پایان‌نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد حقوق مالکیت فکری، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی. - حبیا، سعید (1383)، «نظام حق اختراع ایران پس از پذیرش موافقت‌نامه راجع به جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق اموال فکری»، فصلنامه حقوق، شماره 66. - رهبری، ابراهیم (1392)، حقوق انتقال فناوری، سمت، تهران. - صادقی، محسن (پاییز و زمستان 1390)، «نقش حقوق مالکیت فکری در کاهش قیمت تمام‌شده کالاها و خدمات»، مجله حقوق تطبیقی، دوره 2، شماره 2. - عاملی کرکی، علی ابن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد (بیتا)، موسسه آلالبیت (ع)، چ 2، ج 8، ایران. - عیسائئ تفرشی، محمد، کبیری شاه‌آبادی، حمید (1393)، «تحلیل حقوقی ماده 107 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران: شرایط تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک» پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 2. - کاتوزیان، ناصر(1363)، مشارکت‌ها، صلح و عطایا، انتشارات اقبال. - محمدی، رافونه (1392)، نظام حقوقی حاکم بر مدیریت جمعی مالکیت فکری، جنگل، تهران. - معین، محمد (1387)، فرهنگ فارسی (معین)،نشر کتاب آراد. - مهدی انصاری (1390)، تحلیل اقتصادی حقوق قراردادها، انتشارات جاودانه، جنگل. - نوروزی شمس، مشیت الله (1386)، رابطه حقوق مالکیت فکری و حقوق رقابت (با تأکید بر حقوق اتحادیه اروپا و ایران)، پایان‌نامه برای اخذ دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی. - Andewelt, ROGER B.(1985), "ANALYSIS OF PATENT POOLS UNDER THE ANTITRUST LAWS", Antitrust Law .Journal. - Azetsu, Kenji, Seiji Yamada (2011), "Licenses In patent pools", Kobe University Economic, Review. - Bekkers, R., Iversen, E., Blind, K. (2006), "Patent Pools And Non-Assertion Agreements: Coordination Mechanisms For Multi-Party IPR Holders in Standardization", paper for the EASST 2006 Conference, Lausanne, Switzerland. - Crane, Daniel A. (2008), Patent Pools, RAND Commitments, and the Problematics of Price Discrimination, Benjamin N. Cardozo School of Law, New York. - Dequiedt, Dequiedt and Bruno Versaevel (June 2012), "Patent Pools and Dynamic R&DIncentives", available at: http://ssrn.com/abstract=988303. - Fiscor, Mihaly (2003), "collective management of copyright and related rights", no. 62. - Gilbert , Richard (2004), "Converging Doctrines? US and EU Antitrust Policy for the Licensing of Intellectual Property", Competition Policy Ctr. Univ. of Cal. Berkley. - Guellec, Dominique, and Bruno van Pottelsberghe de la Potterie (2007), The Economics of the European Patent System, Oxford University Press Inc., New York. - HOVENKAMP, HERBERT (2007), "IP AND ANTITRUST: An Analysis of Antitrust Principles Applied to Intellectual Property Law", NO. 34. - Janis, Mark D. (2005), Aggregation and Dissemination Issues in Patent Pools, College of Law, University of Iowa, Number 05-14. - Jeanne, Clark, Joe Piccolo, Brian Stanton, and Karin Tyson (2000), "Patent Pools: A Solution to the Problem of Access in Biotechnology Patents?", US Patent and Trademark Office, December 5. - KIM, HWAN (2004), "Vertical Structure and Patent Pools", Review of Industrial Organization, n. 25. - Lampe, Ryan L., Petra Moser (August 2012), "DO PATENT POOLS ENCOURAGE INNOVATION? EVIDENCE FROM 20 U.S. INDUSTRIES UNDER THE NEW DEAL, NATIONAL BUREAU OF ECONOMIC RESEARCH", Cambridge, MA,. - Lavine, Michael A. (2008), "Ripple In the Patent Pools: The Impact and Implications of The Evolving Essentiality Analisis", Nyu Journal Law and Bussines, Vol. 4. - Leaffer, Marshall (2010), "PATENT MISUSE AND INNOVATION", JOURATAL OF HIGH TECHNOLOGY Law, Vol. X, No. 2. - Lerner, Josh, Jean Tirole (2007), "Public Policy toward Patent Pools", Innovation Policy and the Economy, The University of Chicago Press, Vol. 8. - Lerner, Josh, Marcin Strojwas, and Jean Tirole (2003), "Cooperative Marketing Agreements Between Competitors: Evidence from Patent Pools", Harvard NOM Research Paper No. 03-25. - Lerner, Josh, MarcinStrojwas, Jean Tirole (2007), "The design of patent pools: the determinants of licensing rules", THE RAND JOURNAL OF ECONOMICS, Vol. 38, No. 3. - Nelson, Philip B. (2007), "PATENT POOLS: AN ECONOMIC ASSESSMENT OF CURRENT LAW AND POLICY", RUTGERS LAW JOURNAL, Vol. 38. - Overwalle, Geertrui Van (2009), Gene Patents and Collaborative Licensing Models: Patent Pools, Clearinghouses, Open Source Models and Liability Regimes, cambridge university press. - Robert P. Merges (2001), Institutions for Intellectual Property Transactions: The Case of Patent Pools, in Expanding The Boundaries of Intellectual Property, Innovation Policy For The Knowledge Socity. - Shapiro, Carl (2001), "Navigating The Patent Thicket: Cross Licenses, Patent Pools, And Standard Setting", Innivation policy and the economy, national Bureau economic research, Cambridge: MIT press. - Thomson, Ross (1987), "Learning by Selling and Invention: the Case of the Sewing Machine", The Journal of Economic History, Vol. 47, No. 2. نویسندگان: محسن صادقی: دانشیار موسسه حقوق تطبیقی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران محمود جعفری چالشتری: دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس تهران فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی شماره 14 انتهای متن/
95/04/14 :: 06:20
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها