واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
پنج ضرورت تحقق «اقتصاد دانشبنیان»
شرکتهاى دانشبنیان یکى از اساسىترین کارها در مقولهى همین اقتصاد مقاومتى است که مطرح شده و دربارهى آن بحث شده است و مورد تأیید و تصدیق همهى اطراف مسائل کشور قرار گرفته است.
رهبر معظم انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاهها با تأکید بر ضرورت عدم توقف حرکت علمی کشور، رشد حرکت علمی را باعث بیاثر شدن تحریمها دانستند و فرمودند: «با نگاه علمى به مسائل کشور، و توجه به علم، و پیوند دادن علم و صنعت و کشاورزى ... تحریمها بىاثر خواهد شد. و ما در این زمینهها میدان کار برایمان باز است و میتوانیم کار کنیم؛ شرکتهاى دانشبنیان یکى از اساسىترین کارها در مقولهى همین اقتصاد مقاومتى است که مطرح شده و دربارهى آن بحث شده است و مورد تأیید و تصدیق همهى اطراف مسائل کشور قرار گرفته است.» اما تولیدات دانشبنیان چگونه میتوانند ما را در برابر تهدیدات و حملات اقتصادی ایمن کنند و چه ضرورتی برای این تولیدات در کشور وجود دارد؟ یادداشت زیر به پنج ضرورت تحقق اقتصاد دانشبنیان در کشور میپردازد. طبق تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، اقتصاد دانشبنیان، اقتصادی است که بر اساس «تولید و توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات» شکل گرفته و سطح بالایی از سرمایهگذاری در آن به «ابداع» و «نوآوری» اختصاص مییابد و فناوریهای کسبشده با شدت بالایی مصرف میشوند و نیروی کار از تحصیلات عالی برخوردار است.[1] یکی از مهمترین محورهایی که در سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی به آن توجه خاصی گردیده، پیشتازی اقتصاد دانشبنیان میباشد. در همین راستا رهبر معظم انقلاب ارتقای جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانشبنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانشبنیان در منطقه را بهعنوان یکی از اهداف اقتصاد مقاومتی دانستند. یکی از اموری که میتواند کمک نماید تا کشور به میزان تولید دانشبنیان دست پیدا نماید، درک ضرورت تولید دانشبنیان در جامعه میباشد. در این یادداشت سعی خواهد شد به ضرورت اقتصاد دانشبنیان اشاره گردد. این موارد عبارتند از: 1. تولید بالای محصولات دانشبنیان در دنیا و سهم اندک آن در ایران توسعه بخش خدمات قابل رقابت و همخوانی بالاخص خدمات دانشبنیان، پایه و کلید اساسی اقتصاد مدرن به شمار میآید. در سال 2012 حدود 64 درصد از فعالیتهای اقتصادی دنیا به بخش خدمات اختصاص داشت و این رقم در برخی کشورهای پیشرفته نزدیک 80 درصد میباشد. آمارها نشان میدهد که تولیدات دانشبنیان در کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه که کشورهای قدرتمند اقتصادی در آن عضو هستند به سرعت در حال افزایش میباشد و صادرات و تولیدات محصولات با فناوری بالا در این کشورها در این سالها بهشدت افزایش پیدا نموده است. اما سهم ایران از صادرات کالاهای با فناوری بالا نسبت به کشورهای مشابه بسیار پایینتر است. همچنین آمار مقایسهای میان تولیدات دانشبنیان در سال 2000 و 2010 حاکی از آن است که علیرغم رشد برخی از کشورها، ایران در این مدت نتوانسته آنچنان که در برخی حوزههای دیگر پیشرفت قابل ملاحظهای داشته، در تولیدات دانشبنیان نیز به آن میزان پیشرفت نماید. با عنایت به آمار ارائه شده میتوان نتیجه گرفت که کشور ایران نتوانسته از ظرفیت تولیدات دانشبنیان به خوبی در اقتصاد خویش استفاده نماید و بر خلاف اقتصاد کشورهای مدرن، اقتصاد دانشبنیان نقش بسزایی در توسعه کشورمان ایفا نمیکند. بنابراین درصورتیکه قرار باشد اقتصاد کشورمان دانشبنیان شود، بایستی تغییراتی در ساختار اقتصادی کشور پدید آید. 2. ارزش افزوده بالای محصولات دانشبنیان بنا بر سیاستهای ابلاغی رهبر معظم انقلاب یکی از اهداف مهم اقتصاد مقاومتی نیل به اهداف سند چشمانداز 20 ساله و متناسب با آن نرخ رشد اقتصادی هشت درصدی میباشد. یکی از ویژگیها و پتانسیلهای تولیدات دانشبنیان، ارزش افزوده بالا و فراوان این محصولات میباشد. همچنین بهدلیل مبتنی بودن این محصولات بر اساس خلاقیت، امکان تولید نسل جدید این محصولات با قابلیتهای بالاتر و ارزش افزوده بیشتر و مداوم را فراهم میآورد. از اینرو سرمایهگذاری بر روی این محصولات، رشد مداوم را برای کشور به ارمغان میآورد. 3. زیرساختهای مناسب و فراوان در کشور یکی از اموری که میتواند تولید دانشبنیان را در کشور تسهیل نماید و باعث شود این محصولات با قیمت پایینتری تولید شود، زیرساختها و شرایط نهادی موجود در کشور است. طبق تئوری تجارت بینالملل، هر کشور در صورتی میتواند کالایی را ارزانتر تولید نماید که تولید آن کالا بیشتر به نهادههایی نیاز داشته باشد که آن نهادهها در آن کشور از وفور نسبی بیشتری برخوردار باشند. تولیدات دانشبنیان برخلاف تولیدات سنتی، بر «ابتکار» و «خلاقیت» استوار است و به همین دلیل فراوانی نیروی انسانی تحصیلکرده و متخصص نقش مهمی در پدید آمدن مزیت رقابتی ایفا میکند. اگرچه ممکن است ایران در برخی شرایط نهادی ضعف داشته باشد، اما از منظر شاخصهای نیروی تحصیلکرده و آموزش، در جایگاه مناسبی قرار دارد. 4. جمعیت و تراکم بالای جمعیت شهرنشین با عنایت به اینکه شرایط و زیرساختهای مناسب مانند «نیروی کار تحصیلکرده»، «خدمات اینترنتی» و «نزدیکی به بازار مصرف» در شهرها بیشتر از دیگر مناطق مهیا است، بنابراین شهرها محل مناسبتری برای تولیدات دانشبنیان بهشمار میروند. آمارها نشان میدهد جمعیت شهرنشین ایران در سال 1355 حدود 47 درصد بوده است؛ ولی این رقم در سال1390، به 4/71 درصد رسیده است. این به این معنی است که در این سالها جمعیت شهری کشور 1.5 برابر شده است. این مسأله اقتضا میکند ظرفیت تولیدی کشور متناسب با تراکم جمعیتی تغییر پیدا نماید. این در حالی است که تولیدات سنتی توانایی پاسخگویی به نیازهای افراد شهرنشین را ندارد و متناسب با ظرفیت نیست. از این رو تغییر نهادهای تولید و حرکت به سمت تولیدات دانشبنیان امری ضروری و حیاتی است. 5. جایگاه اقتصاد دانشبنیان در استقلال کشور پنجمین دلیل برای ضرورت اقتصاد دانشبنیان در اقتصاد کشور، دشواری و زمانبر بودن تولید این محصولات در داخل است. معمولاً ساخت محصولات دانشبنیان نیازمند صرف هزینه و زمان بالایی است و همین امر باعث ایجاد انحصار در این محصولات میگردد. بنابراین چنین ویژگی باعث شده تا در صورت قطع صادرات این محصولات به ایران از سوی دشمنان خارجی، امکان تولید آن در کوتاهمدت برای ما وجود نداشته باشد. این مسأله میتواند در تولید کشور نقصانهای زیادی پدید آورد. به همین دلیل برنامهریزی بهمنظور فراهمآوری زیرساختهای توسعه محصولات دانشبنیان بهمنظور حفظ استقلال ضرورتی انکارناپذیر است. پینوشتها: [1] . گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، 2005؛ آمیندا، 2005. نام نویسنده: آقای حامد عباسی (دانشجوی دکتری اقتصاد. این یادداشت در پایگاه مجازی مقام معظم رهبری درج گردیده، که توسط نشریه معارف تلخیص و ویرایش شده است). نشریه معارف نهاد نمایندگی رهبری شماره 103. انتهای متن/
http://fna.ir/MAPTVZ
94/11/08 - 01:31
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]