نگاهي به فيلم ابريشم آخرين ساخته فرانسوا ژيرارد زندگي غربي، عشق شرقي

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: نگاهي به فيلم ابريشم آخرين ساخته فرانسوا ژيرارد زندگي غربي، عشق شرقي
شهرام اميرپور سرچشمه شروع فيلم بيننده را به ياد عاشقان دل سوخته مشرق زمين مي اندازد. عاشقاني كه هيچ گاه لحظه اول ديدار يارشان را از ياد نمي برند. شروع فيلم با چند جمله يي است كه معمولاً از دهان دلسوختگان گفته مي شود كه مي خواهند روايت عشق خود را بازگو كنند. «آب نهر، درخت هاي عجيب، صداي خنده كودكان، چشم هايش، چرا بايد درباره اش بگويم؟ چرا الان؟ شايد ضرورت است به كسي بگويم و آن كس تو هستي.» فيلم شروع رمانتيكي دارد، از ژاپن و نهر آبي كه هيچ گاه از ياد راوي نمي رود. مستشرقان و مسافران غربي كه شرق پرمعنا و جذاب را ديده بودند سعي در بازگو كردن عجايب آنجا داشتند. پس از اين مسافرت ها روايت ها و سفرنامه هايي نوشته شد. در اين قرن جوانان غربي ديگري هم بودند كه سعي در ماجراجويي داشتند و مي خواستند شرق را بكاوند. پديد آمدن «ديوان غربي، شرقي» گوته، ترجمه اشعار شاعران شرقي كه خيام، حافظ و سعدي از معروف ترين آنها هستند، سفر جوانان ماجراجو مثل «بودلر» به شرق كه در آفريقاي جنوبي ناكام ماند و بازگشت، ماجراجويي هاي «رمبو» در آفريقا و ناكامي هايش. اين افراد معمولاً ناكام مي ماندند و هيچ گاه به شرق نمي رسيدند يا وقتي كه مي رسيدند آنچه را مي ديدند كه هيچ انتظارش را نداشتند. اين عده مي خواستند شرق را با همه عجايبش كشف كنند. عده ديگري هم بودند كه براي تجارت به شرق مسافرت مي كردند. ماجراي فيلم مربوط به اين دسته است. انسان هايي كه براي تجارت راه پرخطري را از كشورشان تا ژاپن طي مي كنند. گاهي شرق چنان برايشان جذاب بود كه هيچ گاه به كشور زادگاه خود بازنمي گشتند و آنجا مي ماندند. اين جذابيت ممكن بود با ديدن زيبارويي يا با ديدن مناظر طبيعي يا مردم و آثار تاريخي آن منطقه، پديد آيد. مانند «ريشار» فرانسوي كه در تاريخ عكاسي ايران اولين عكاس ايران است. او براي عكس گرفتن به ايران آمد و در دربار فتحعلي شاه اقامت گزيد. دل به زيبا رويان ايراني بست و در دربار با دختري ايراني ازدواج كرد و پس از آن نام «ميرزا رضا ريشار» عكاس را براي خود برگزيد. اينها همه حاكي از دل بستن به شرق است. اين فيلم هم تمام تلاشش گفتن همين نكته ها است. «هرو» جواني ماجراجوست كه علاقه زيادي به زن وفادارش دارد. او براي اينكه مردم شهر در زمستان گرسنگي نكشند و كارخانه ابريشم پول به شهرشان بياورد به ژاپن سفر مي كند تا تخم كرم ابريشم بخرد. اين سفر او را دگرگون مي كند و در كمند عشقي مي اندازد كه بسيار خطرناك است. در سكانسي كه فروشنده كرم ها، ارباب باقدرت آن منطقه، در نهر آب گرم نشسته است، «هرو» به سراغش مي رود. ارباب به او مي گويد؛ «آن پرنده ها را ببين. فقط اينجا مي توني آنها را ببيني. پدرم هر روز اينجا مي آمد تا آنها را ببيند و پدرش و پدر پدرش. و حالا تو هم آنها را ديده يي.» او مي خواهد كه «هرو» را جزء نزديكان خود داشته باشد و جزء خانواده كند ولي هرو دل به دختر مورد علاقه او مي بندد. از اينجا به بعد «احتياط شرقي» كه در هر انسان شرقي وجود دارد در ارباب ظاهر مي شود. در سكانسي ديگر، ارباب تفنگ را روي سر او مي گيرد ولي او را نمي كشد. او را از خود مي راند و اين آخرين ديدار آنها مي شود. زن هرو از عشق او به نحوي باخبر مي شود اما هيچ گاه به روي خود نمي آورد. سال ها مي گذرد و همچنان اين عشق او را آزار مي دهد. روزي نامه يي به زبان ژاپني براي او مي آيد. او اين نامه را نزد زني ژاپني مي برد تا براي او ترجمه كند. نامه يي غم انگيز و تلخ است كه همه وجود يك عاشق را در هم مي ريزد و عذابش مي دهد. او ديگر نمي تواند عشق خود را ببيند و اين است كه او را عذاب مي دهد و اما همسرش نه مي تواند او را ترك و نه مي تواند با او به خوبي زندگي كند. اين فيلم تا حد خوبي توانسته است تفاوت روح شرقي- غربي را به بيننده نشان دهد.شخصيت هرو همان روحيه جواناني است كه براي زندگي سعادت آميز روانه شرق مي شده اند تا همه چيز را بكاوند و خوشبختي را از آن خود كنند. اما نقش ديگر فيلم زن هرو (كيرا نايتلي) كه نماد استقامت و صبر است و موجودي درجه يك در جامعه خود شناخته مي شود، نه درجه دو يا درجه سه؛ زني كه مدت هاي طولاني انتظار شوهر خود را مي كشد و خم به ابرو نمي آورد و تمام تلاشش اين است كه خود و شوهرش را سعادتمند كند.اعراب ضرب المثلي دارند كه مي گويد؛ «زن خود را بزن. اگر نمي داني براي چه او را مي زني، او خود مي داند براي چه او را مي زني.» در اينجا خبري از اين انديشه نيست و تا حدي جالب و خوشحال كننده است. در آخر مي توان گفت كه اين فيلم عاشق غربي و معشوق شرقي را خوب به تصوير كشيده و در نشان دادن زن صبور غربي، تهيه كنندگان خطا نرفته اند و اين نكته در حد خود قابل توجه است.
شنبه 11 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 264]