محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830610116
مناسبات تجاري سياسي حكومت زند با كمپاني هند شرقي انگليس (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مناسبات تجاري سياسي حكومت زند با كمپاني هند شرقي انگليس (2) نويسنده: دكتر غلامعلي رجايي واردات كمپاني از ايران پشم كرمان از اجناس مهم و مورد علاقه كمپانيهاي اروپايي و به ويژه انگليس، پشم كرمان بود. پشم كرمان از پشم بزهاي روستاهاي اطراف كرمان نظير رابر تهيه مي شد و در صنايع نساجي انگليس براي ساخت كلاه كاربرد داشت. قيمت پشم بز كرمان سال به سال و از فصلي به فصل ديگر تغيير مي يافت، اما در مجموع نرخ هر من تبريز آن بيت هفت تا ده روپيه بود. دلال كمپاني در كرمان يك آمريكايي بود. پشم پس از خريد به دقت تميز و در انبارهاي مختلف از هم تفكيك و پس از بسته بندي براي حمل آماده مي شد. براي خريد پشم كرمان با توجه به رشد صنايع نساجي در انگليس محدوديت مالي وجود نداشت. هيئت مديره در سال 1164ق/1750م و به نمايندگي كمپاني دستور داد كه پنج هزار عدل پشم كرمان تهيه كند و هرقدركه امكان دارد از رنگ قرمز آن با قيمت ارزان بخرد و اضافه كرد كه از نظر مالي هم محدوديتي وجود ندارد. ناامنيهاي مكرري كه مدعيان قدرت در ايران پس از نادرشاه در كرمان و توابع آن ايجاد كردند بر صادرات پشم اين منطقه اثر گذاشت. شورشيان دامهاي روستاييان كرماني را غارت مي كردند و به همين دليل توليد پشم پايين مي آمد. بين سالهاي 1173-1174ق/1759-1760م كمپاني به سبب آشوبهاي كرمان از روستاييان خريد نكرد تا سال 1180ق/1766م كه تجارت خود را از سرگرفت (گزارشهاي بمبئي، 23 دسامبر 1767، The Persian Gulf precies, ). نماينده كمپاني در اين باره به بمبئي چنين گزارش داده است: 900 عدل از پشم كرمان خريداري كه 690 عدل آن در راه بمبئي است و اميدوار است بيشتر از 1000 عدل ديگر هم خريداري شود ولي روستايياني كه از آنها پشم مي خريديم آن قدر از ناحيه دزدان و حكومت ضرر ديده اند كه نمي توانند درست نياز ما را تأمين كنند. چون دزدان و مأموران حكومتي بسياري از گله هاي آنها را به سرقت برده اند (گزارش نمايندگي بندرعباس به بمبئي، 25 جولاي1753Ibid,). اين ناامني سبب كميابي پشم و در نتيجه بالا رفتن قيمت آن شد،اما كمپاني اجازه نداشت كه متناسب با رشد قيمت، پشم مورد نياز خود را تهيه كند؛ پس هيئت مديره لندن در دستوري به نمايندگي بندرعباس ابلاغ كرد: در صورتي كه مي توان پشم كرمان را تا قيمت هر عدل 7 شاهي خريد شما 20 هزار پوند از آن خريداري كنيد ولي درصورتي كه قيمت آن 8 شاهي باشد فقط مجاز هستيد ده هزار پوند از آن بخريد ولي از پشم سياه نبايد به هيچ وجه در آن باشد(نامه هيئت مديره لندن به نمايندگي بندرعباس، 29مارس1758،Ibid). ابريشم گيلان ابريشم گيلان پس از پشم كرمان مهم ترين كالاي صادراتي كمپانيهاي تجاري اروپايي ازايران بود كه از راه خليج فارس به هندوستان و اروپا حمل مي شد. تجارت ابريشم در سراسر دوران صفويه در انحصار شاهان صفوي و شاه عباس خودش بر ميزان صادرات آن به خارج نظارت مي كرد. ابريشم خام كه در صنعت ابريشم انگليس كاربرد داشت با توجه به صدور آن به صورت خام از ايران، با قيمت مناسب و ارزاني به انگليس مي رسيد و كارخانه هاي ابريشم بافي بر فرآوري آن، محصولات گران قيمت و مرغوبي تهيه مي كردند كه از نظر كيفيت با توليدات ابريشمي ديگر كشورهاي اروپايي، به ويژه فرانسه رقابت مي كرد. اگرچه از آغاز تأسيس كمپاني هندشرقي در سده يازدهم هجري صادرات ابريشم از راه بندرعباس به اروپا همواره يكي از منابع اصلي درآمد اين شركت بود، شركت بازرگاني لوانت در صدور اين كالا به انگليس عرصه را بر كمپاني تنگ كرد و در اصل واردكننده اصلي ابريشم ايران به انگليس بود (امين، ص189). اين شركت حتي رقابت شركت انگليسي- مسكوي را بر نمي تافت كه با تصويب پارلمان لندن در 1741م از شمال ايران ابريشم مي خريد و به اروپا صادر مي كرد، شركت لوانت به اين مصوبه پارلمان اعتراض داشت و آن را تهديدي عليه منافع خود مي دانست. با توجه به پيامدهاي سقوط سلسله صفوي و روي كارآمدن افاغنه و ناآراميهاي زمان نادر، كمپاني به ابريشم بنگال توجه نشان داد. استقرار كريم خان زند در شيراز و توفيق نسبي او در آرام سازي شورشها و سركشيها عليه حكومت مركزي زند، فرصت دوباره اي براي كمپاني فراهم آورد تا ابريشم گيلان را خريداري كند. رقابت كمپاني در عرصه رنگ پشم با هلندي ها با توجه به تأكيد فراواني كه كمپاني در تهيه پشم قرمز داشت؛زيرا تركان عثماني در تهيه پارچه به اين رنگ علاقه داشتند،به همان نسبت از انتخاب رنگ سياه آن پرهيز مي كرد، در حالي كه هلندي ها در انتخاب رنگ نظر خاصي نداشتند، به همين دليل ميان كمپاني انگليس و هلندي ها رقابت ايجاد شده بود و مردم به معامله با هلندي ها بيشتر علاقه مند بودند، در اسناد كمپاني در اين زمينه چنين آمده است: رد كردن پشم سياه كرمان براي كمپاني عواقب بدي دارد. چون براي هلندي ها رنگ تفاوتي ندارد و هرچه در توان دارند براي بهبود سرمايه گذاريشان دراين رابطه انجام مي دهند (گزارش بمبئي، 6 ژانويه 1797، The Persian Gulf precies,). در برابر حساسيت نداشتن هلندي ها به رنگ پشم كرمان، هيئت مديره كمپاني در لندن براي محموله اي كه در ميان آن پشمهاي سياه و سفيد بود از نمايندگي بندرعباس توضيح مي خواست كه چرا چنين محموله اي را خريده و فرستاده است (آرشيو مكاتبات كمپاني، ص123Ibid,). رقابت كمپاني انگليس با هلندي ها در عرصه توليد پارچه هاي پشمي از مهم ترين عرصه هاي رقابت هلندي ها و انگليسي ها در امر تجارت با ايران، رقابت بر سر خريد پشم يا فروش منسوجات وارداتي آنها به ايران بود. شوراي كمپاني بمبئي با توجه به اين رقابت به نماينده كمپاني در بندر عباس نوشت: دلال نمايندگي شنيده كه نماينده هلندي ها در كرمان تعهد كرده كه براي هر عدل پشم 10 شاهي بيشتر از نماينده انگليسي ها بپردازد... اين موضوع قيمت پشم را ترقي مي دهد و ايراني ها را متقاعد مي كند كه اين كالا در دنيا طرفدار بسياري دارد (نامه ارسالي از بمبئي به بندرعباس، 16 سپتامبر 1756Ibid, ). كمپاني هند شرقي انگليس در فروش پارچه هاي پشمي به بازرگانان ايران روش ديگري را در رقابت با هلندي ها برگزيد كه در دستورالعملهاي صادر شده از لندن و بمبئي به بندرعباس آشكار بود. براي نمونه، هيئت مديره كمپاني در لندن در سال 1170- 1172ق/1756-1758م در اين باره توصيه لازم را به شرح زير به نمايندگي بندرعباس ابلاغ كرد: 1. هيئت مديره لندن در 1170ق/1756م از نماينده كمپاني در بندرعباس كه در گزارش خود از پارچه Drab هلندي ها نزد ايرانيان نام برده بود، مي خواهد كه يك ربع يارد و فهرستي از Drab وارد شده هلندي و البته بهترين نوع آن و قيمتش را به لندن اطلاع دهد (نامه ارسالي از هيئت مديره لندن به بندرعباس، 11 فوريه 1756Ibid,). 2. در نامه ديگري به نمايندگي چنين اعلام شده است: شما بايد در تجارت پارچه هاي پشمي خيلي دقيق باشيد و در هر مرحله اي ما را از هرگونه مخالفتي در زمينه كيفيت رنگ يا هر مورد ديگري آگاه كنيد. تا سعي كنيم از آن جلوگيري كنيم... شما بايد در هر فرصتي با دقت ليستي از مانده و نوع پارچه هاي پشمي را براي ما بفرستيد. چون رساندن سريع و زود هنگام اطلاعات براي ارسال كالاهاي لازم براي بازار شما بسيار مهم است (همانجا). 3. ما چند بسته پارچه از جنس Inbost را در رنگها و اندازه هاي مختلف فرستاده ايم آنها را به تجار نشان دهيد و به ما خبر دهيد آيا مورد قبول آنها هستند يا خير و اگر نه علت مخالف با آنها چيست و چقدر از آنها فكر مي كنيد به فروش مي رود (همانجا). 4. هيئت مديره درباره فرستادن نمونه طرحهاي پارچه هاي هلندي به لندن مي نويسد: پارچه هاي Omedley كه امسال براي بازار شما و بصره فرستاده شدند بسيار لطيف تر از سابق است و ما معتقديم آنها بهتر از هر پارچه اي هستند كه هلندي ها مي فرستند. ما قبلاً به شما دستور داده ايم از تمام طرحهايي كه آنها تهيه مي كنند براي ما با همين كشتي كه براي شما محموله آورده است بفرستيد (آرشيو مكاتبات هيئت مديره كمپاني در لندن... ص 123 Ibid,). 5-قيمت پارچه هاي dropارسالي به ترتيب 6-10-14و6-19-12پوند هستند و نيمي از اين پارچه ها جنس جديدي هستند که مشابه نوعي است که هلندي ها به ايران مي فرستند .نوع هلندي آن هر GVS(عدل)160 شاهي فروخته مي شود...اگر از نظر کيفيت يا ليست رنگ آنها فرقي با پارچه هاي هلندي ها ديده شد بايد به ما اطلاع دهيد و طرحهايي را که همه ساله انها وارد مي کنند به همراه قيمت و فروشتان براي ما بفرستيد(25 مارس 1757 ،ibid). رقابت كمپاني انگليسي هند شرقي و لوانت در روابط تجاري با حكومت زند كمپاني هند شرقي افزون بر رقابت با كمپاني هاي هلند و فرانسه با كمپاني انگليسي ديگري به نام كمپاني شرق (لوانت) نيز رقابت مي كرد و پيشينه اين امر به دوران صفويه باز مي گشت. در سال 1099ق رقابت ميان اين دو كمپاني انگليسي به گونه اي ديگر آشكار شد. در اين زمان كمپاني هند شرقي براي جلب ارمنيان ايران و به ويژه ارمني هاي مقيم جلفاي اصفهان موافقت نامه اي با آنها امضا كرده بود تا از توان مالي و اقتصادي ارامنه استفاده كند؛براساس اين موافقت نامه انگليس پذيرفت كه ارامنه در شهركهاي كمپاني در هند اقامت و زمين يا خانه خريد و فروش كنند و مانند يك انگليسي الاصل مقامهاي كشوري را به دست آورند، اما اين اميدها هرگزبه واقعيت نپيوست؛زيرا كمپاني لوانت با كمپاني هند شرقي رقابت مي كرد و اين امرمانع بهبود فعاليتهاي تجاري كمپاني هند شرقي در ايران مي شد و همچنين ارمنيان به رغم امضاي موافقت نامه با كمپاني،منافع آن را بر كمپاني لوانت ترجيح ندادند و در سال 1108ق/1697م آشكار اعلام كردند كه موضوع آوردن ابريشم به اصفهان از نظر آنها منتفي است. دليل اين تصميم ارامنه آن بود كه سود تجارت از راه حلب با همكاري كمپاني لوانت، براي آنها به مراتب وسوسه انگيزتر از چشم انداز تجارت از راه دريا و خليج فارسي بود كه كمپاني هند شرقي به آن توجه داشت (سيوري، كلي، ص108). از سوي ديگر، بازرگانان كمپاني هند شرقي كه با دو رقيب جدي فرانسه و هلند رو به رو شده بودند براي حفظ موقعيت تجاري خود و رقابت با اين دو كشور ناچار شدند نقش سياسي تري بر عهده گيرند. هنگامي كه شمار شركتهاي بازرگاني انگليسي زياد شد، اين شركتها در سال 1119-1120ق/1708م به ناچار اختلافهاي خود را حل و شركتهايشان را در كمپاني متحده بازرگاني انگليس، فعال در آسياي جنوب شرقي ادغام كردند تا از اين رهگذر بتوانند در رقابت با كمپانيهاي هند شرقي هلند و فرانسه از منافع تجاري موجود در منطقه خليج فارس بيشتر بهره برداري كنند. در اين زمان رقابت ميان بازرگانان انگليس و هلند كاهش يافت؛زيرا سياستهاي توسعه طلبانه لويي چهاردهم، پادشاه فرانسه، در اروپا سبب شد كه هلند و انگليس در برابر فرانسه جبهه مشترك سياسي و نظامي تشكيل دهند و از دشمني و رقابت با يكديگر دست بردارند. از سوي ديگر در انگليس در سال 1688م/1098ق بر اثر اختلاف ميان كليساي انگليكن و مردم با جيمز دوم،پادشاه اين كشور، كه سبب خلع وي از سلطنت و جانشيني دختر ماري و همسرش،گيوم ارانژ شد، انگليس و هلند با يكديگر متحد شدند. منبع:نشريه پايگاه نور،شماره 23. ادامه دارد... /ج
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 509]
-
گوناگون
پربازدیدترینها