واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سحری خوانی در مازندران زنده است ساری – ایرنا - سحری خوانی، یکی از آیین های مذهبی در مسیر فراموشی است، رسمی پسندیده که در آن، فردی که دغدغه سحری خوردن دیگران را دارد، با مراجعه به منازل و کوبیدن بر در یا پنجره خانه دیگر افراد، آن ها را برای خوردن سحری بیدار می کند.
این رسم نیکو، سابقه ای طولانی در مازندران دارد. در گذشته ها سحری خوانی، بخش مهمی از مراسم مذهبی در ماه رمضان بود. در همه روستاها و حتی شهرها افرادی بودند که دل در گرو این کار داده و همتی ارزشمند برای اجرای آن در همه روزهای ماه رمضان داشتند.
سحری خوانی البته دارای قواعد و ساختاری بود که اجرای آن از عهده هر فردی هم بر نمی آمد.
به مرور زمان و با گسترش تکنولوژی و ورود ساعت و رادیو و تلویزیون، کم کم این سنت از بین رفت و به فراموشی سپرده شد.
دیگر به جای آوای سحری خوانان و مناجات های آنان در کوچه پس کوچه های شهر و روستا، ساعت های زنگدار، رسیدن سحر و اذان صبح را خبر می داد.
سحری خوانان که مردمی از نسل متأخر ایران بودند، پس از آن که دیگر رغبتی در مردم برای ادامه فعالیت خود ندیدند، نتوانستند آن را به افراد جوان تر منتقل کنند و به همین دلیل، بسیار زودتر از آن که انتظارش می رفت، سحری خوانی به فراموشی سپرده شد. با این وجود، هنوز در برخی از مناطق روستایی مازندران می توان نشانه هایی از این آیین مذهبی را یافت.
یکی از این مناطق، روستای کِوا متعلق به بخش کوهستانی یانسر بهشهر است. کوا ،روستایی با حدود 25 هکتار مزرعه گل گاوزبان است و به همین دلیل در ایام برداشت این گیاه دارویی در فصل تابستان، جمعیت آن به طرز عجیبی افزایش می یابد.
در شرایطی که در فصول سرد سال، جمعیت این روستا کمتر از انگشتان دو دست است، در تابستان بیش از 150 خانوار در آن زندگی می کنند و به همین دلیل کوا از روستای متروک و خاموش در زمستان به روستایی پرجنب جوش و پر از حیات در تابستان تبدیل می شود.
اهالی این روستا اصرار زیادی دارند تا در زمان حضور خود در کوا، همه رسم های بر جا مانده از گذشته این روستا را تا حد ممکن احیا کنند.
یکی از این سنت ها، سحری خوانی است. هادی قربانی، جوان 30 ساله کوایی است که از چند سال قبل تاکنون مسوولیت سحری خوانی در ماه مبارک رمضان به او واگذار شده است.
او صبح ها در زمین های کشاورزی کوا به کار روزانه می پردازد و پس از فراغت از فعالیت و کار سخت، خود را برای بیدار کردن مردم در هنگام سحر آماده می کند.
روحانی مستقر روستای کوا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: مردم کوا هنوز گوش شان برای بیدار شدن هنگام سحر در ایام ماه مبارک رمضان به صدای سحری خوان است.
حجت الاسلام علی حسینعلی افزود: کوبیدن بر حلب و صلوات خوانی نوایی است که روستاییان کوا به آن عادت کرده و نمی توانند با ساعت زنگ دار یا تلفن همراه از خواب بیدار شوند.
در گذشته که اثری از ساعت کوکی و تنظیم زنگ موبایل نبود، سحری خوانان یک پیت حلبی دور گردنشان می انداختند و با کوفتن چوب به آن، اهالی را برای سحری بیدار می کردند.
هادی قربانی سحری خوان این سال های روستای کوا، شاید آخرین فردی باشد که سحری خوانی می کند.
او علاوه بر بیدار کردن مردم با کوفتن به در و پنجره خانه ها، با برخورداری از صدای رسایی که دارد، اشعار مخصوصی برای سحری خوانی و همچنین دعاهای ماه رمضان را در طول این فعالیت سحرگاهیش زمزمه می کند.
کوا، دیگر با نجواهای سوزناک سحری خوان خود اخت شده و در ساعات اول صبح در انتظار شنیدن آن هستند.
این جوان سحرخوان، برای بیدار کردن مردم روستای کوا، ساعت 2 بامداد از خواب برمی خیزد و فعالیت خود را برای بیدار کردن روستاییان آغاز می کند.
وسعت روستای کوا و خانه های فراوان آن موجب می شود سحری خوانی، به حدود 2 ساعت زمان احتیاج داشته باشد و اگر او اندکی درنگ کند شاید خود از خوردن سحری بازبماند.
به گفته یکی از اهالی روستای کوا، در گذشته مردم، پس از پایان ماه مبارک رمضان، هدایایی شامل پارچه، برنج، انواع محصولات کشاورزی و حتی مرغ و گوسفند را به عنوان هدیه به سحری خوان می دادند و این گونه از زحمات او تشکر می کردند.
مرتضی اسدی گفت: البته این رسم اکنون تغییر کرده و همه روستاییان با سرپرستی یکی از اهالی، مبلغی را جمع آوری کرده و به جای آن هدایا به سحری خوان می دهند.
رسم دیگری که در گذشته پیرامون سحری خوانی در کِوا وجود داشت، نذر اهالی برای بچه دار شدن بود.
اگر خانواده ای به دنبال به دنیا آوردن فرزند پسر بود نذر می کرد در طول ماه مبارک رمضان مردم را برای خوردن سحری بیدار کند تا از این طریق بتواند به خواسته اش برسد.
وی افزود: با گذشت سال ها از کمرنگ شدن سحری خوانی، این رسم و نذری ناشی از آن نیز به فراموشی سپرده شد و دیگر نشانی از آن را نمی توان یافت.
سحرخوان کِوایی شب هنگام از خانه خارج می شود و در کوچه پس کوچه های این روستای دور افتاده، ندا سر می دهد که: "اول به خدای حی داور صلوات / دوم به رسول تاج بر سر صلوات / سوم به تمام کوفیان لعنت باد / چهارم به صاحب ذوالفقار دو سر صلوات" و آنگاه نام صاحبخانه را می برد و او را از خواب بیدار می کند.
شاید در هیچ ماهی از سال نتوان مانند ماه مبارک رمضان شاهد این همه تنوع در آداب و رسوم و سنت های زیبا و ماندگار بود. آداب و رسومی که متأسفانه به مرور زمان بخشی از آن به فراموش خانه تاریخ سپرده می شود.
بدون شک مرور آداب فراموش شده این ایام می تواند خاطره انگیز باشد.
اجرای زنده مناجات خوانی و خواندن سحری اگر امروزه نیز در کوچه پس کوچه های روستاها و شهرها تکرار شود، یقیناً با استقبال مردم مواجه شده و بار دیگر جایگاه خاص خود را باز خواهد یافت.ک/4
میثم محسنی کوتنایی
7331/1352/6091
13/04/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]