تبلیغات
تبلیغات متنی
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852220419
یادداشت یادی از شاعر آزادی، محمد مفتاح الفیتوری
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت
یادی از شاعر آزادی، محمد مفتاح الفیتوری
رئیس اداره خاورمیانه عربی و شمال آفریقا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در یادداشتی یادی از شاعر آزادی، محمد مفتاح الفیتوری کرده که جمعه گذشته در مراکش درگذشت.
خبرگزاری فارس ـ راهبرد فرهنگ: محمد مفتاح الفیتوری، شاعر نام آشنای آفریقایی، روز جمعه چهارم اردیبهشت ماه 1394 (24 آوریل 2015م.) در سن 85 سالگی بر اثر بیماری در شهر رباط، پایتخت مراکش، درگذشت و پیکرش روز شنبه، مورخ پنجم اردیبهشت ماه 1394، در قبرستان شهدا در رباط به خاک سپرده خواهد شد.
دفتر ریاست جمهوری سودان با انتشار بیانیه ای که به مناسبت درگذشت الفیتوری صادر کرده او را چنین ستوده است:
«الفیتوری، از شاخص ترین چهره های شعر عربی بود که توانست دغدغه ی آفریقا را وارد ادبیات عربی کند و به همین سبب به عنوان صدای آفریقا و شاعر آفریقا شناخته شد.»
زندگینامه
محمّد مفتاح الفیتوری، شاعرِ نام آشنای معاصر است که تبارش از لیبی، زادگاهش سودان، دانشگاه و محل تحصیلش مصر بود و در کشورهای مختلف عربی، آفریقایی و اروپایی حضور یافت. وی، در سال 1930م. (برابر با 1309 هـ..ش) در «جنینه» (شهری در غرب سودان) متولّد شد و مدّتی در اسکندریه (مصر) اقامت گزید و به تحصیل در دانشسرای علوم دینی اسکندریه پرداخت. او پس از سفر به قاهره تحصیلات خود را در دانشکده علومِ دانشگاه الازهر ادامه داد و قرآن کریم را نیز حفظ کرد.
الفیتوری، مدّتی به عنوان نویسنده ادبی با نشریات مصری و سودانی همکاری داشت و از سال 1968 تا 1970م. (برابر با 1347 تا 1349هـ.ش) به عنوان کارشناس رسانه ای در اتّحادیه کشورهای عربی فعّالیّت کرد. در دهه های 1960 و 1970 م. برخی از اشعار و نوشته های او، در کتاب های ادبیات عربی در مدرسه های مصر تدریس می شد.
الفیتوری در دهه 1950 و 1960 میلادی با انقلابهایی که در آفریقا رخ داد همگام بود و نمایشنامههای شاعرانه عربی زیادی در این زمینه نوشت. این شاعر معاصر، اشعار بسیاری برای جهان عرب، قاره آفریقا و مبارزه های سرود و به همین دلیل «شاعر آفریقا و عرب» نام گرفت.
وی به دلایل سیاسی با مشکلات زیادی مواجه بود. او به خاطر اختلافی که با دولت جعفر نمیری، داشت مجبور به ترک این کشور شد. در سال 1974م. (برابر با 1353 هـ.ش) دولت سودان، شناسنامه و گذرنامه او را به سبب مخالفت با حکومت جعفر نمیری، باطل کرد. پس از آن مُعمّر قذافی به او گذرنامه لیبیایی داد و او را به عنوان نماینده فرهنگی و سیاسی لیبی به کشورهای مختلف اعزام کرد.
با این همه، الفیتوری ارتباط خود را با سودان قطع نکرد و بعد از سقوط حکومت نمیری در انقلاب ملی سال 1985م. (برابر با 1364 هـ.ش) دوباره به سودان برگشت. وی، در یکی از شعرهایش، به نام «عروسی سودان»[3] قیام مردم کشورش بر ضد حکومت نمیری را ستوده است که محمد وردی، خواننده فقید سودانی، آن را به صورت ترانه اجرا کرده است.
اما پس از سقوط قذافی، مسئولان لیبی گذرنامه ی لیبیایی الفیتوری را باطل کردند. به همین سبب، وی، به مغرب رفت و همراه با خانوادهاش در منطقه سیدی العابد در جنوب رباط پایتخت مراکش، اقامت گزید.
البته، در سال 2014م. (برابر با 1393 هـ.ش) ، دولت سودان بار دیگر به او شناسنامه سودانی داد و گذرنامه سیاسی(دیپلماتیک) برایش صادر کرد.
مشاغل سیاسی و فرهنگی
محمد مفتاح الفیتوری، مشاغل و مسئولیّت های سیاسی و فرهنگی زیر را نیز، برعهده داشته است:
رایزن فرهنگی سفارت لیبی در ایتالیا
سفیر و رایزن فرهنگی سفارت لیبی در بیروت (لبنان)
رایزن سیاسی و مطبوعاتی در مراکش
دیدگاه ها و گرایش های شاعرانه
دیدگاه های الفیتوری، تحت تأثیر سه موضوع اساسی بوده است که آثار آنها را، آشکارا، می توان در سروده های او مشاهده کرد:
نخست؛آفریقا و بیدادی که بیگانگان بر ساکنان این قاره روا داشته اند. دوم؛ جهان عرب. سوم؛ اندیشه های صوفیانه
او در بسیاری از سروده هایش، با فریادهای بلندِ شاعرانه، برای یاری آفریقائیان در مبارزات ضد استعماری، کوشید؛ در حالی که پایان یافتن رنج های ساکنان قارّه سیاه را، انتظار می کشید.
از آنجایی که الفیتوری، به سه کشور عربی- سودان، لیبی و مصر- متعلّق بود، به مسائل این سه کشور به طور خاص و به مسائل جهان عرب به طور عام، توجّهی ویژه داشت. وی، در شعر خود به مبارزات ضد استعماری چندین کشور آفریقایی پرداخت . الفیتوری، برای کشورهای مختلف عربی اشعار بسیاری را سرود و برخی از مجموعه اشعارش را، به این کشورها اختصاص داد. وی، درباره فلسطین نیز سروده هایی دارد.
مجموعه سروده‌ها و آثار
الفیتوری، از نمایندگان برجسته شعر نوگرای زبان عربی و از سخن‌سرایان پرآوازه ی آفریقا بود. عناوین برخی از مجموعه سروده ها و آثار این شاعر نام آشنا، به شرح زیر است:
· «أغانی افریقیا» یا «ترانه های آفریقا» (1955م.)، درباره مصر
· «عاشقی از آفریقا» (1964م.)
· «ای آفریقا! مرا یاد آر» (1965م.)
· «أحزان افریقیا» یا غم های آفریقا(1966م.)
· «انقلاب، قهرمان و چوبه دار» (1968م.)
· «سقوط دبشلیم» (1969م.)
· « ثورة عمر المختار» یا «انقلاب عمر مختار» (م.1973)، درباره لیبی
· «رسالة الی الخرطوم» (نامه ای به خارطوم)، درباره سودان
· «مقاطع فلسطینیة» (نماهایی از فلسطین)، درباره فلسطین.
جوایز و افتخارات
محمد مفتاح الفیتوری، شاعر برجسته و تجددگرای عرب معاصر، جوایز متعددی را در کشورهای عربی نظیر سودان، عراق، مصر، لیبی و مراکش به خود اختصاص داد. وی، در لیبی، نشان «فاتح» را دریافت کرد و در سال 1990 میلادی (برابر با 1369هـ. ش)، در سودان، «نشان طلاییِ علوم و هنر و ادب» را بر گردن آویخت. چندین کشور دیگر نظیر عراق، مصر و مغرب نیز نشان ها و جایزه های بزرگی به او اعطا کردند.
الفیتوری در دهه 1950 میلادی همراه با دکتر جیلی عبدالرحمن و پروفسور تاج السر الحسن تحولی بنیادین در شعر ایجاد کردند که بر بسیاری از شاعران عرب تأثیر گذاشت.
این شاعر سودانی علاوه بر این که عاشق آفریقا بود و صدای مهمی در شعر جهان عرب به شمار می آمد دارای مکتب شعری خاصی نیز بود.
وی، ضمن آن که مشکلات آفریقا و مشکلات زندگی اقوام عرب در آسیا و خاورمیانه را با هم احساس کرده و به تصویرگری آنها پرداخته است، مشکل انسان رنجدیده روزگار ما را از یاد نبرده است.
نمونه هایی از سروده‌های الفیتوری
1- سروده‌ای برای رنج های آفریقا با عنوان «تحتَ الاَمْطار» (زیر باران‌ها)
محمد مفتاح الفیتوری، در این شعر رنج و حرمان نژاد سیاه را در بیانی صمیمی و مؤثر بیان کرده است:
تحتَ الاَمْطار
«اَیها السّائِقُ
رِفْقاً بِالخُیولِ المُتْعَبَه!
قِفْ..
فَقَدْ اَدْمی حَدیدُ السَّرْجِ لَحْمَ الرَّقَبَه
قِفْ..
فَاِنِّ الدَّرْبَ فی ناظِرَهِ الخَیلِ اشْتَبَه»
هکَذا کانَ یغَنِّی المَوْتُ حَوْلَ العَرَبَه
و هی تَهْوِی تحتَ اَمْطارِ الدُّجی مُضْطَرِبَه!
٭٭٭
غَیرَ اَنَّ السّائِقَ الاَسْوَدَ ذا الوَجْهِ النَّحِیلْ
جَذَبَ المَعْطِفَ فی یأْسٍ
علی الوَجْهِ العَلِیلْ..
و رَمی الدَّرْبَ بِما یشْبِهُ اَنْوارَ الاُفُولْ
ثُمَّ غَنّی سَوْطُهُ الباکِی
علی ظَهْرِ الخُیولْ..
فَتَلَوَّتْ..
و تَهاوَتْ..
ثُمَّ سارَتْ فی ذُهولْ!
ترجمه:
زیر باران ها
«ای ارابه ران!
به اسبهای خسته رحم کن.
ایست...
که آهنِ لگام و زین از گوشتِ گردن، خون جاری کرده است
ایست...
که راه در چشمان اسبان نامشخص است»
و بدین سان، مرگ در اطراف ارابه، بانگ سر می داد
و ارابه، زیر باران های تاریکی مضطرب بر می افتاد!
***
اما ارابه رانِ سیاهپوستِ لاغر اندام و تکیده
نومیدوار زیرپوش را
بر صورت بیمارگونه می کشید...
و چیزی شبیه روشنای غروب بر می افروخت
و سپس تازیانه ی گریانِ او
بر پشت اسب ها، آهنگ خواندن گرفت...
اسب ها بر خود پیچیدند...
و به روی افتادند...
و سپس بهت زده راه سپردند!
ملاحظه:
صحنه‌ای که شاعر در این شعر ترسیم کرده، صحنه‌ای است که استفاده ی بجا از کلمات، آنها را اثرگذارتر فضا را عینی و ملموس کرده است. کلماتی مثل: اسب های خسته، صدای مرگ، باران تاریکی، چهره ی سیاه و تکیده، تازیانه ی گریان.
مردی سیاه (از جنس خود شاعر) در تاریکی وحشتزای شب و در زیر باران به مقصدی نامعلوم در حرکت است. این راه نامعلوم، نماد زندگی نافرجام و نامعلومی است که سیاهان در آن به سر می‌برند و شب سیاه بارانی، ترسیم کننده ی محیط زندگی آنان، شب ظلم و ستم، شب تبعیض، خفقان، استثمار و استعمار و...
هکَذا کانَ یغَنِّی المَوْتُ حَوْلَ العَرَبَه
و هی تَهْوِی تحتَ اَمْطارِ الدُّجی مُضْطَرِبَه!
و در این راه لغزان و خوفناک، با بیماری و بدبختی راه می سپارند؛ راهی که همواره مرگ در اطراف آن راه منتظر مسافران خود است و گاه مسافران بیشتر از مرگ منتظرند تا جایی که در گذر از این راه پر مشقّت، آنگاه که مرگ آنها را مخاطب قرار می‌دهد؛ امید ندارند که مرگ به سراغ آنها بیاید و از این جای رعب انگیز و وحشتزای زندگی نجاتشان دهد و به همین دلیل، سیاه پوست، بی هیچ امیدی اسبان را می‌راند و به راه خود ادامه می‌دهد:
غَیرَ اَنَّ السّائِقَ الاَسْوَدَ ذا الوَجْهِ النَّحِیلْ
جَذَبَ المَعْطِفَ فی یأْسٍ
علی الوَجْهِ العَلِیلْ..
...
ثمَّ غنّی سَوطُهُ الباکی
علی ظهر الخُیول
2- سروده ای برای استقلال سودان با عنوان«أصبح الصبح» (صبح پیروزی دمید)
الفیتوری، شعری را به نام «أصبح الصبح» (صبح پیروزی دمید)، به مناسبت استقلال سودان سروده که با صدای خواننده مشهورسودانی- محمّد وردی- به صورت سرود اجرا شده است و یکی از قطعات خاطره انگیز و ماندگار در تاریخ شعر و موسیقی سودان به شمار می رود. سرود «أصبح الصّبح»، نمونه ای از شعر و موسیقی حماسی و متعهّد سودان است. در اینجا، متن کامل این سرود، به همراه ترجمه آن، ارائه می شود:
متن عربی:
أصبح الصّبح
فلا السّجن ولا السَّجّان باقی
واذا الفجر جناحان یرِفّان علیک
واذا الحزن الذی کحّل تلک المآقی
والذی شَدَّ وثاقاً لِوثاق
والّذی بَعثَرَنا فی کل وادی
فَرحةٌ نابعةٌ مِن کُلِّ قلبٍ یا بلادی
أصبح الصّبح
و ها نحن مع النّور التقینا
التقى جیل البطولات
بجیل التّضحیات
التقى کل شهید
قهر الظّلم ومات
بشهید لم یزل یبذر فی الأرض
بذور الذّکریات
أبداً ما هُنتَ یا سوداننا یوماً علینا
بالّذی اصبح شمسا فی یدینا
و غناءً عاطرا تعدو به الریح
فتختال الهوینى
من کل قلب یا بلادی
فرحة نابعة من کل قلب یا بلادی
ترجمه:
به یُمن صبح پیروزی دگر زندان و زندانبان نمانده
در این ایّام، پیروزی، به سانِ یک پرنده،
به سوی سرزمین ام پر گشوده
همه غم های مردم رخت بربسته،
از این رو هر کسی دلشاد گشته
برای آرزوهایش، کمر بسته،
به دیگر مردمان دل بسته، پیوسته
به گُلبانگی تو را «ای میهن ام» خوانده
نوای سربلندیِ تو سرداده
سرود سرفرازی ات سروده
که اینک صبح پیروزی دمیده،
همه با هم به سوی روشنایی پر کشیده
و نسل قهرمان ما به جانبازان رسیده
به یاد شهیدان که در خون تپیدند
ز پیکار پیوسته با ظالمان، روی آسودگی را ندیدند
و لیکن به ایثارشان، مردمان را رهاندند
و عطرِ شهادت در این سرزمین گستراندند
از این رو، به هر سو، ز آنان یکی یادمان است
ز یاد شهیدان دل مردمان شادمان است
از آن روزی که سودان همچو خورشیدی درخشیده
نسیم عشق و امّیدش فضا را عطر بخشیده
به سانِ گوهری پر ارج در دستانِ ما مانده
از این رو هر کسی دلشاد گشته
برای آرزوهایش، کمر بسته،
به دیگر مردمان دل بسته، پیوسته
به گُلبانگی تو را «ای میهن ام» خوانده
نوای سربلندیِ تو سرداده،
سرود سرفرازی ات سروده
3- سروده ای درباره جهان عرب
محمد مفتاح الفیتوری، از شاعران پیشگام شعر معاصر و از چهره های شاخص شعر نو در جهان عرب به شمار می رود که در آفریقا به بود. این شاعر بزرگِ سودان و آفریقا، چند سال پیش، جهان عرب را در یکی از سروده های مشهورش، این گونه توصیف کرده بود:
«لقد صبغوا وجهک العربی
آه.. یا وطنی
لکأنک، والموت والضحکات الدمیمة
حولک، لم تتشح بالحضارة یوما
ولم تلد الشمس والأنبیاء»
ترجمه:
«چهره ی عربی ات را، رنگ زدند
آه ..ای وطن من
با این مرگ و خنده های زشتی که
تو را در حصار خویش قرار داده اند
گویی هیچ گاه ردای تمدن بر شانه نداشته ای
و هیچ گاه خورشید و پیامبران را نزاده ای»
4- سروده ای برای قیام ملت سودان ضد حکومت نمیری با عنوان«عروسی سودان» (عُرسُ السودان)
الفیتوری در این سروده، قیام ملت سودان ضد حکومت نمیری را ستوده و محمد وردی، خواننده مشهور سودانی، آن را به صورت ترانه اجرا نموده است.
متن عربی شعر «عروسی سودان»:
عُرسُ السودان
فی زمن الغربة والارتحال
تأخذنی منک وتعدو الظلال
وأنت عشقی
حیث لاعشق یاسودانُ
إلاّ النسور الجبال
یا شرفة التاریخ
یا رایةً منسوجةً
من شموخِ النساءِ
وکبریاء الرجال
لمن تُرى أعزفُ أغنیّتی
ساعةَ لا مِقیاسَ إلاّ الکمال
إن لم تکن أنتَ الجمالُ
الذی یملأ کأسی ویفیض الجمال
فداً لعینیک الدماءُ
التی خطّت على الأرضِ
سُطورِ النضال
داست على جلاّدها
وهی فی سجونه
واستشهدتْ فی جلال
فداً لعینی طفلةٍ
غازلتْ دُمُوعُها
حدیقةً فی الخیالِ
شُمْسُکَ فی رَاحَتِها
خصلةٌ طریّةٌ
من زهر البرتقال
والنیل ثوبٌ أخضرٌ
ربّما عاکسه الخصر
قلیلاًَ فمال
کان اسمها أم درمان
کان اسمها الثورة
کان العرسُ عرسُ الشمال
کان اسمها البقعة
کان العرسُ عرسُ الشمال
کان اسمها أم درمان
کان اسمها الثورة
کان العرسُ عرسُ الشمال
کان جنوبیّاً هواها
وکانت ساعة النصر
اکتمال الهلال یادداشت: مصطفی امیدی؛ رئیس اداره خاورمیانه عربی و شمال آفریقا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی انتهای پیام/س
94/02/08 - 11:50
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها