واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نخستین روزنامه کردی 117 ساله شد خبرگزاری کردپرس در مطلبی که امروز شنبه با عنوان "نخستین روزنامه کردی 117 ساله شد" منتشر شد به تاریخ شکلگیری روزنامه نگاری کردی در جهان و ایران پرداخته است.

در ادامه این گزارش آمده است: دوم اردبیهشت ماه 117 سالگرد انتشار اولین روزنامه کردی است، اولین نشریه ای که به زبان کردی منتشر شد «روزنامه کردستان» نام داشت که در سال 1898 میلادی برابر 1277 هجری شمسی منتشر شد و امروز از آن زمان بیش از یک قرن می گذرد.
مقداد بدرخان که از روشنفکران و متفکرین کرد در قرن نوزدهم بوده در سال های تبعید خود اقدام به انتشار نشریه ای با نام «روزنامه کردستان» در کشور مصر و در شهر قاهره کرد. این نشریه در مدت انتشار خود اخبار سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی را پوشش می داد و گاه با تغییر سردبیران نشریه سیاست های نشریه نیز تغییر می کرد. سردبیرانی که در روزنامه کردستان قلم زده اند مقداد مدحت بدرخان، عبدالرحمن بدرخان و ثریا بدرخان بوده اند.
دوره انتشار این نشریه را می توان به سه مرحله تقسیم کرد.
دوره ی اول انتشار این نشریه از شمارگان 1 تا 31 است که خود به دو مرحله ی تقسیم می شود. مرحله ی اول از شمارگان 1 تا 5 که سردبیری آن را مقداد مدحت بدرخان برعهده اشت و مرحله دوم از شمارگان 6 تا 31 که عبدالرحمن بدرخان برادر مدحت سردبیری این نشریه را بر عهده گرفت. دوره ی دوم از سال 1908 اغاز شد بعد از وقفه ای در انتشار روزنامه کردستان ، در میان سال های 1909-1908 دوباره این نشریه انتشار خود را از سر گرفت که این دوره از لحاظ تعداد شماره های منتشر شده و محل انتشار و.. در هاله ای از ابهام قرار دارد. دوره سوم این روزنامه با سردبیری ثریا بدرخان از سال 1917 شروع و تا 1918 ادامه می یابد.
شماره ی 1 تا 5 این نشریه در قاهره منتشر شد. شماره 6 تا 19 ان در ژنو منتشر شد و دوباره این نشریه به قاهره بر می گردد و تا شمارگان 25 در قاهره چاپ و منتشر می شود. شماره های اولیه این نشریه تا سالها گم شده بود تا اینکه پس از 70 سال از انتشار ان اولین شماره ی روزنامه ی کردستان در دبیرخانه ی شرق شناسی دانشگاه شوروی توسط دکتر مارف خزنه دار کشف می شود.
روزنامه کردستان در مدت انتشارش توانست تا حدودی به اهداف زیر دست یابد:
1- ایجاد ارتباط موثر بین کردهای خارج نشین
2- تلاش برای برجسته کردن مسئله کرد در خارج از مرزهای مناطق کردنشین
3- ایجاد تحول در فرهنگ و ادبیات و حوزه ی روشنفکری کردی
4- ایجاد ارتباط با مستشرقین و موسسات علمی شرق شناسی
پس از روزنامه کردستان ، روزنامه ریگا تازه" راه نوین " جزو اولین روزنامه های کردی بود که برای مدت زمانی بیشتری در ایروان پایتخت ارمنستان به چاپ رسید در تاریخ مطبوعات کردی الفبای لاتینی برای نخستین بار در مجله هاوار مورد استفاده قرار گرفت، مجله هاوار در سال 1311 هجری در دمشق پایتخت سوریه به سردبیری جلادت علی بدرخان منتشر می شد.
اولین نشریه کُردی در ایران توسط ملا محمد قزلجی (ترجانی زاده) که از اهالی بوکان بوده است در سال 1922 و به نام روژی کورد(روز کرد) که با نام کردستان هم شناخته می شود، در ارومیه منتشر گردیده است.
روزنامه ها و مجلات کُردی زیادی در دوران جمهوری مهاباد انتشاریافته اند که اسامی آنها عبارتند از 9شماره مجله نیشمتان ، 3شماره مجله هه لاله ، 3شماره مجله گروگالی مندالان و مجله ئاوات می باشند.
بعد از انقلاب اسلامی ایران تدریس و بکارگیری زبان اقوام و کردها در کنار زبان فارسی در قانون اساسی گنجانده شد و با انتشار مجله سروه تحولی بزرگ در عرصه روزنامه نگاری کردی در ایران آغاز شد.
در سال های اخیر نشریات زیادی به زبان کردی در ایران منتشر شده است. نشریاتی همچون ئاشتی ، پیام کردستان، سیروان، هاوار، راسان، روژهه لات، آسو، کرفتو، دیدگاه و روژان و...
همچنین در سال های اخیر چندین خبرگزاری کردی هم تأسیس شده اند که از مهمترین آنها می توان به خبرگزاری سه زبانه (کردی، فارسی و انگلیسی) و بین المللی «کردپرس» در ایران که کار خود را از سال 1389 آغاز کرده و آژانس خبری دجله که در سال 1381 تأسیس شد و اکنون به سه زبان کردی، ترکی و انگلیسی خبررسانی می کند اشاره کرد.
در کردستان عراق نیز از زمان اعلام منطقه پرواز ممنوع در سال 1991 و بویژه پس از 2003 به بعد تعداد زیادی روزنامه و نشریه در این اقلیم منتشر شد. در برابر حجم زیاد نشریات و روزنامه ها در این اقلیم ، همواره کیفیت پایین این نشریات مورد انتقاد بوده است از سوی دیگر قتل های مشکوک چند روزنامه نگار و نامشخص بودن پرونده آنها و حزبی بودن تهدیدی برای روزنامه نگاری در این اقلیم محسوب می شود./1
1904
05/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 53]