واضح آرشیو وب فارسی:کورد نیوز: تاریخ انتشار : 15:38:05 , 1394/02/02
داستان نشریات کردی/
نخستین روزنامه کردی 117 ساله شد
دوم اردبیهشت ماه 117 سالگرد انتشار اولین روزنامه کردی است. اولین نشریه ای که به زبان کردی منتشر شد «روزنامه کردستان» نام داشت که در سال 1898 میلادی برابر 1277 هجری شمسی منتشر شد و امروز از آن زمان بیش از یک قرن می گذرد.
مقداد بدرخان که از روشنفکران و متفکرين کرد در قرن نوزدهم بوده در سال هاي تبعيد خود اقدام به انتشار نشريه اي با نام «روزنامه کردستان» در کشور مصر و در شهر قاهره کرد. اين نشريه در مدت انتشار خود اخبار سياسي ، فرهنگي ، اقتصادي و اجتماعي را پوشش مي داد و گاه با تغيير سردبيران نشريه سياست هاي نشريه نيز تغيير مي کرد. سردبيراني که در روزنامه کردستان قلم زده اند مقداد مدحت بدرخان، عبدالرحمن بدرخان و ثريا بدرخان بوده اند.
دوره ي انتشار اين نشريه را مي توان به سه مرحله تقسيم کرد.
دوره ي اول انتشار اين نشريه از شمارگان 1 تا 31 است که خود به دو مرحله ي تقسيم مي شود. مرحله ي اول از شمارگان 1 تا 5 که سردبيري آن را مقداد مدحت بدرخان برعهده اشت و مرحله ي دوم از شمارگان 6 تا 31 که عبدالرحمن بدرخان برادر مدحت سردبيري اين نشريه را بر عهده گرفت. دوره ي دوم از سال 1908 اغاز شد بعد از وقفه اي در انتشار روزنامه کردستان ، در ميان سال هاى 1909-1908 دوباره اين نشريه انتشار خود را از سر گرفت که اين دوره از لحاظ تعداد شماره هاي منتشر شده و محل انتشار و.. در هاله اي از ابهام قرار دارد. دوره سوم اين روزنامه با سردبيرى ثريا بدرخان از سال 1917 شروع و تا 1918 ادامه مى يابد.
شماره ي 1 تا 5 اين نشريه در قاهره منتشر شد. شماره ي 6 تا 19 ان در ژنيف منتشر شد و دوباره اين نشريه به قاهره بر مي گردد و تا شمارگان 25 در قاهره چاپ و منتشر مي شود. شماره هاي اوليه اين نشريه تا سالها گم شده بود تا اينکه پس از 70 سال از انتشار ان اولين شماره ي روزنامه ي کردستان در دبيرخانه ي شرق شناسي دانشگاه شوروي توسط دکتر مارف خزنه دار کشف مي شود.
روزنامه کردستان در مدت انتشارش توانست تا حدودي به اهداف زير دست يابد:
1- ايجاد ارتباط موثر بين کردهاي خارج نشين
2- تلاش براي برجسته کردن مسئله کرد در خارج از مرزهاي مناطق کردنشين
3- ايجاد تحول در فرهنگ و ادبيات و حوزه ي روشنفکري کردي
4- ايجاد ارتباط با مستشرقين و موسسات علمي شرق شناسي
پس از روزنامه کردستان ، روزنامه ر?ا تازه" راه نوين " جزو اولين روزنامه هاي کردي بود که براي مدت زماني بيشتري در ايروان پايتخت ارمنستان به چاپ رسيد . در تاريخ مطبوعات کردي الفباي لاتيني براي نخستين بار در مجله هاوار مورد استفاده قرار گرفت ، مجله هاوار در سال 1311 هجري در دمشق پايتخت سوريه به سردبيري جلادت علي بدرخان منتشر ميشد . اولين نشريه کُردي در ايران توسط ملا محمد قزلجي (ترجاني زاده) که از اهالي بوکان بوده است در سال 1922 و به نام روژي کورد(روز کرد) که با نام کردستان هم شناخته مي شود، در اروميه منتشر گرديده است.
روزنامه ها ومجلات کُردي زيادي در دوران جمهوري مهاباد انتشاريافته اند ،که اسامي آنها عبارتند از : 9شماره مجله نيشمتان ، 3شماره مجله هه لاله ، 3شماره مجله گروگالي مندالان و مجله ئاوات مي باشند. بعد از انقلاب اسلامي ايران تدريس و بکارگيري زبان اقوام و کردها در کنار زبان فارسي در قانون اساسي گنجانده شد و با انتشار مجله سروه تحولي بزرگ در عرصه ي روزنامه نگاري کردي در ايران آغاز شد.
در سالهاي اخير نشريات زيادي به زبان کردي در ايران منتشر شده است. نشرياتي همچون: ئاشتي ، پيام کردستان، سيروان ، هاوار، راسان، روژههلات، آسو، کرفتو ، ديدگاه و روژان و...
همچنين در سالهاي اخير چندين خبرگزاري کردي هم تأسيس شدهاند که از مهمترين آنها مي توان به خبرگزاري سه زبانه(کردي، فارسي و انگليسي) و بين المللي «کردپرس» در ايران که کار خود را از سال 1389 آغاز کرده و آژانس خبري دجله که در سال 1381 تأسيس شد و اکنون به سه زبان کردي ، ترکي و انگليسي خبررساني مي کند اشاره کرد.
در کردستان عراق نيز از زمان اعلام منطقه پرواز ممنوع در سال 1991 و بويژه پس از 2003 به بعد تعداد زيادي روزنامه و نشريه در اين اقليم منتشر شد. در برابر حجم زياد نشريات و روزنامه ها در اين اقليم ، همواره کيفيت پايين اين نشريات مورد انتقاد بوده است از سوي ديگر قتل هاي مشکوک چند روزنامه نگار و نامشخص بودن پرونده آنها و حزبي بودن تهديدي براي روزنامه نگاري در اين اقليم محسوب مي شود.
......
کردپرس
15:38:05 , 1394/02/02
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کورد نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 184]