تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836466734
تأثير آيات و احاديث در اشعار اقبال لاهوري (1)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
تأثير آيات و احاديث در اشعار اقبال لاهوري (1) نو يسنده: پوران يوسفي پور(عضو هيئت علمي-واحد خوي) چکيدهمحمد اقبال لاهوري شاعر بزرگ فارسي گوي شبه قاره هندوستان است. توانمندي و مهارت سخنور فارسي زبان سيالکوت در سايه انس و الفت با قرآن مجيد به آثار او لطافت و معنويتي خاص بخشيده است. اقبال لاهوري در جاي جاي اشعار خود از آيات قرآن و احاديث به طريق مختلف استفاده کرده است که بيانگر عقايد و نظرات و مشرب روحاني و عقايد ديني و تربيتي اوست. در يک کلام مضمون شعر اقبال بيان عشق به دين، قرآن، پيامبر و ائمه بزرگوار است که براي بيان افکار و احساسات خود برگزيده است. کلمات کليدي: اقبال، اشعار، آيات، احاديث، اقتباس. مقدمهاين مقاله حاصل تحقيقات زيادي است که درباره تاثير آيات و احاديث در اشعار اقبال لاهوري مي باشد. احاديث، روايات، تلميحات و اشاره هاي قرآني و مذهبي که اقبال در اشعار خود به کار برده است بدين قرار است: 1-اشارات مستقيم قرآني که شامل اقتباس از آيات قرآن، اقتباس از احاديث نبوي و اشاره به اسامي آيات و سور و پاره اي از اسامي و اصطلاحات قرآني (ياسين و ماء و طين. ..) مي باشد. 2-اشارات غير مستقيم قرآني، آن دسته از ابياتي که اشارات قرآني در آنها به طور مستقيم به کار نرفته است بلکه مفهوم، تداعي گر آيه يا حديث است. که شامل تلميح، نعت پيامبر اکرم (ص) و منقبت خاندان نبوت مي باشد. «نفوذ فرهنگ اسلامي در افکار و عقايد شعرا و به کاربردن صنعت اقتباس به صور مختلف، به شاعر آن قدرت را بخشيد که بتواند از الفاظ و کلمات و ترکيبات عربي در سرودن شعر خويش استفاده کند، بنابراين نفوذ فرهنگي اسلامي در شعر پارسي نه تنها گسترشي در معاني شعري بوجود آورد، بلکه موجب و دگرگوني زبان و شيوه بيان شاعر هم گرديد.» (صور معاني شعر، 1348،ص79)اينک به کاربرد آيات قرآني و احاديث نبوي در اشعار اقبال مي پردازيم و پاره اي از تأثيرات اين شاعر بزرگ فارسي گوي از کلام خداوند و پيامبر اکرم (ص) را باز گو مي کنيم. 1-اشارات مستقيم قرآني: 1-الف اقتباس از آيات قرآن که شامل آوردن کلمه اي از آيه با تمام آيه کوتاه به صورت درج و حل يا تحليل (خارج ساختن عبارت آيه از وزن يا صورت اصلي به طور کامل يا ناقص) مي باشد. نعره زد اي قوم کذاب اشر بي خبر از يوم نحس مستمر (ص22)انا ارسلنا عليهم ريحا صر صرا في يوم نحس مستمر. قمر(54)آيه 19.تو هم از بار فرائض سر متاب برخوري از عنده حسن الماب (ص29)ذلک متاع الحيوه الدنيا و الله عنده حسن الماب. (آل عمران (3)آيه 14)هيچ خير از مردک زرکش مجو تنالوا البر حتي تنفقوا(ص216)دل زحتي تنفقوا محکم کند زرفزايد الفت زر کم کند(ص31)لن تنالوا البر حتي تنتفقوا مما تحبون و ما تنفقوا من شيء فان الله به عليم. (آل عمران (3)آيه92)لا اله باشد صدف گوهر نماز قلب مسلم را حج اصغر نمازدر کف مسلم مثال خنجر است قاتل فحشا و بغي و منکراست (ص31)و اقم الصلوه تنهي عن الفحشاء و المنکر و لذکرالله اکبر و الله يعلم ما تصنعون. عنکبوت (29)آيه 45مدعاي علم الاسماستي سر سبحان الذي اسراستي و علم آدم الاسماء کلها ثم عرضهم علي الملائکه. بقره (2)آيه 31 سبحان الذي اسري بعبده ليلا من المسجد الحرام الي المسجد الاقصي الذي بارکنا حوله لنريه من آياتنا انه هو السميع البصير الاسراء(17)آيه 1گوهر درياي قرآن سفته ام شرح رمز صبغه الله گفته ام (ص431)قلب را از صبغه اله رنگ ده عشق را ناموس و نام و ننگ ده (ص43)صبغه الله و من احسن من الله صبغه و نحن له عابدون بقره (2)آيه 138.حرف اقرا حق به ما تعليم کرد رزق خويش از دست ما تقسيم کرد (ص51)اقرا باسم ربک الذي خلق علق (96)آيه 1آيتي بنما زآيات مبين تا شود اعناق اعدا خاضعين (ص52)ان نشا ننزل عليهم من اسماء آيه فظلت اعناقهم لها خاضعين. شعراء(26)آيه 4اهل حق را رمز توحيد از بر است در اتي الرحمن عبدا مضمر است (ص62)ان کل من في السموات و الارض الا آتي الرحمن عبدا. مريم (19)آيه 92ما مسلمانيم و اولاد خليل (ع)از ابيکم گر اگر خواهي دليل (ص62)و ما جعل عليکم في الدين من حرج مله ابيکم ابراهيم هو سميکم المسلمين من قبل و في هذا ليکون الرسول شهيدا عليکم و تکونوا شهداء علي الناس. حج (22)آيه 78.مرگ را سامان ز قطع آرزوست زندگي محکم از لاتنقطواست (ص64)قل يا عبادي الذين اسرفوا علي انفسهم لا تقنطوا من رحمه الله ان الله يغفرالذنوب جميعاً انه هوالغفور الرحيم. زمر (29)آيه 53.ايکه در زندان غم باشي اسيراز نبي تعليم لا تحزن بگير (ص64)و اذا اخرجه الذين کفروا ثاني اثنين اذهما في الغار اذ يقول لصاحبه لا تحزن ان الله معنا. توبه (9)آيه 40.قوت ايمان حيات افزايدت ورود لاخوف عليهم بايدت (ص65)قلنا اهبطوا منها جميعا فاما ياتينکم مني هدي فمن تبع هداي فلاخوف عليهم و لا هم يحزنون. بقره(2) آيه 38.چون کليمي سوي فرعوني رود قلب او از لا تخف محکم شود (ص65)قلنا لا تخف انک انت الاعلي. (سوره طه آيه 68)تارک آفل براهيم خليل انبيا را نقش پاي او دليل (ص68)چون زبند آفل ابراهيم رست در ميان شعله ها نيکو نشست علم مسلم کامل از سوز دل است معني اسلام ترک آفل است (ص44)فلما جن عليه الليل رءا کوکبا قال هذا ربي فلما افل قال لا احب الافلين. انعام (6)آيه 76جوي اشک از چشم بيخوابش چکيد تا پيام طهر ابيتي شنيد (ص68)و عهدنا الي ابراهيم و اسماعيل أن اطهر بيتي للطائفين و العاکفين و الرکع السجود. بقره (آيه 125)تا نهال تب علينا غنچه بست صورت کار بهار ما نشست (ص68)ربنا و اجعلنا مسلمين لک و من ذريتنا امه مسلمه لک و ارنا مناسکنا و تب علينا انک انت التواب الرحيم. بقره (2)آيه 128.مرسلان و انبيا آباي او اکرم او نزد حق اتقاي او (ص71)يا ايها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثي و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله ان الله اتقيکم ان الله خبير. حجرات (49)آيه 13.همچو سرو آزاد فرزندان او پخته او قالوا بلي پيمان او (ص 71)امت مسلم زآيات خداست اصلش از هنگامه ي قالوا بلي ست (ص80)الست از خلوت ناز که برخاست بلي از پرده ساز که برخاست انجم روز الست آراستند بر وجود خود گواهي خواستند و اذا اخذ ربک من بني آدم من ظهورهم ذريتهم و اشهدهم علي انفسهم الست بربکم قالوا بني شهدنا ان تقولوا يوم القيمه انا کنا عن هذا غافلين. اعراف (77)آيه 72.گفت قاضي في القصاص آمد حيوه زندگي گيرد به اين قانون ثبات (ص73)و لکم في القصاص حيوه يا اولي لباب لعلک تتقون. بقره (2)آيه 179.مدعي را تاب خاموشي نماند آيه بالعدل و الاحسان خواند (ص72)ان الله يأمر بالعدل و الاحسان و ايتاي ذي القربي و ينهي عن الفحشاء و المنکر و البغي يعظکم لعلکم تذکرون. نحل (16)آيه 90.الله الله باي بسم الله پدر معني ذبح عظيم آمد پسر (ص74)الم تر الي الذين بدلوا نعمه الله کفروا حلوا قومهم دارالبوار جهنم يصلونها و بئس القرار. ابراهيم (17)آيه 28و29.از اجل اين قوم بي پرواستي استوار از نحن نزلناستي (ص80)انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون. حجر(15) آيه 9.تا خدا أن يطفئوا فرموده است ز فسردن اين چراغ آسوده است (ص 80)يريدون ان يطفئوا نورالله بافواههم و يابي الله ان يتم نوره و لو کره الکافرون. توبه (19)آيه 32.حرف او را ريب ني تبديل ني آيه اش شرمنده تاويل ني (ص82)لهم البشري في الحيوه الدنيا و في الاخره لا تبديل لکلمات الله ذلک هو الفوز العظيم. يونس (10)آيه 64قطع کردي امر خود را در زبر جاده پيمايي الي شيءنکر(ص83)فتقطعوا امرهم بينهم زبراً کل حزب بما لديهم فرحون. مومنون (23)آيه 54فتول عنهم يوم يدع الداع الي شيء نکر. قمر (54)آيه 6اميي پاکي از هوي گفتار او شرح رمز ما غوي گفتار او (ص95)ما ضل صاحبکم و ماغوي. و ما ينطق عن الهوي. نجم (53)آيات 3و2تو که مقصود خطاب انظري پس چرا اين راه چون کوران بري (ص98)هر که آيات خدا بيند حراست اصل اين حکمت ز حکم انظرست (ص409)فانظر الي آثار رحمت الله کيف يحي الارض بعد موتها ان ذلک لمحي الموتي و هو علي کل شيء قدير. (روم آيه 50)علم اشيا علم الاسماستي هم عصا و هم يد بيضاستي (ص191)علم اسما اعتبار آدم است حکمت اشيا حصار آدم است. (ص98)راز دان علم الاسماء که بود؟مست آن ساقي و آن صهبا که بود؟(ص274)و علم آدم الاسماء کلها ثم عرضهم علي الملائکه. بقره (2)آيه 21.گفت آن مقصود حرف کن فکان زير پاي امهات آمد جنان (ص101)و اذا قضي امرا فانما يقول له کن فيکون. انما امره اذا أراد شيئا يقول له کن فيکون، انما قولنا لشيء اذا أردناه ان نقول له کن فيکون آن نگاهش سرما زاغ البصر سوي قوم خويش باز آيد اگر (ص108)تا زما زاغ البصر گيرد نصيببر مقام عبده گردد رقيب (ص419)ما زاغ البصر و ما طغي. نجم (53)آيه 17.خرفه ي لاتحزنوا اندر برشانتم الااعلون تاجي بر سرش (ص111)و لا تنهوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مومنين. آل عمران (3)آيه 139.گشاي چهره که آن کس که لن تراني گفت هنوز منظر جلوه ي کف خاک است. (ص139)لن تراني نکته ها دارد دقيق اندکي گم شو درين بحر عميقحکيمان با کليمان دوش بر دوش که اين جا کس نگويد لن تراني و لما جاء موسي لميقاتنا و کلمه ربه قال رب ارني انظر اليک قال لن تراني و... اعراف (7)آيه 143برق سينا شکوه سنج از بي زباني هاي شوق هيچ کس در وداي ايمن تقاضائي نداشت (ص157)اني انا ربک فاخلع نعليک انک بالواد المقدس طوي. طه (20)آيه 12.و علم آدم الاسماء کلها ثم عرضهم علي الملائکه. بقره (2)آيه 31.بانوي آن تا حدار هل اتي مرتضي مشکل گشا شير خدا مادر آن مرکز پرگار عشق مادر آن کاروان سالار عشق (ص104)هل اتي علي الانسان حين من الدهر لم يکن شيئا مذکورا. الانسان (76)آيه 1.تا خداي کعبه بنوازد تو را شرح اني جاعل سازد تو را (ص18)و اذا قال ربک للملائکه اني جاعل في الارض خليفه قالوا اتجعل فيها من يفسدها فيها. بقره (2)آيه 30.کل مومن اخوه اندر دلش حريت سرمايه از آب و گلش (ص71)انما المومنون اخوه فاصلحوا بين اخويکم و اتقوالله لعلکم ترحمون. حجرات (49)آيه 10.قوت ايمان حيات افزايدت ورد لا خوف عليهم بايدت (ص65)درس لاخوف عليهم مي دهد تا دلي در سينه آدم نهد (ص292)- قلنا اهبطوا منها جميعاً فاما ياتينکم متي هدي فمن تبع هداي فلا خوف عليهم و لا يحزنون بقره (2)آيه 38.- بلي من اسلم وجهه لله و هو محسن له اجره عند ربه و لا خوف عليهم و لا هم يحزنون. بقره (2)آيه 112.- و الذين ينفقون اموالهم في سبيل الله ثم لا يتبعون ما انفقوا منا و لا اذي لهم اجرهم عند ربهم و لا خوف عليهم و لا هم يحزنون. بقره (2)آيه 262- فرحين بما اتيهم الله من فضله و يستبشرون بالذين لم يلحقوا بهم من خلفهم الا خوف عليهم و لا هم يحزنون. آل عمران (3)آيه 170.
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1115]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها