واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
پوشكين و تأسي از قرآن نويسنده: ناهيد زندي پژوه الكساندر پوشكين (1837-1799) شاعر، داستان پرداز و نمايشنامه نويس روس، از بنيان گذاران ادبيات نوين روسيه به شمار مي رود. از منظر او ادبيات وسيله اي است براي انعكاس واقعيت هاي زندگي كه بايد به مضامين اجتماعي و فكري جامعه درآميزد. پوشكين در « تراژدي هاي كوتاه »، با بيان هيجانات و احساسات و مطرح كردن فرمانروايي «من» و نشان دادن همه جانبه شخصيت قهرمانان، گويي اثري رمانتيك خلق مي كند. و با پرداختن به مسائلي چون درون بيني مبالغه آميز، مذهب گرايي و انديشيدن به مرگ، هستي و كائنات و انتخاب قهرمانان از ملل مختلف، گويي در حال اعمال ايده هاي مكتب رمانتيسم در صحنه تئاتر مي باشد. و همين عوامل سبب شد كه به عنوان شاعر جهاني شناخته شود.شرق در آثار نويسندگان بزرگ روسيه جايگاه مهمي دارد. طبيعت اعجاب انگيز شرق موجب پيدايش آثار هنرمندانه، نويسندگان و شاعراني چون پوشكين، لرمانتف، تولستوي... شده است. در بسياري از آثار پوشكين مسائل و موضوعات خارجي، به خصوص شرقي محسوس است و شاعر علاقه زيادي به توصيف و انعكاس فرهنگ و سليقه شرقي از خود نشان مي دهد. از آثار برجسته وي در اين زمينه مي توان به منظومه هاي «زنداني قفقاز» و «قواره و باغچه سرا» اشاره كرد.پوشكين فردي مبارز و آزاديخواه بود و به زندگي بزرگان و محققان جهان و همچنين به كتاب هاي مقدس الهي نه تنها بي توجه نبود، بلكه علاقه خاصي هم داشت. پوشكين اشعاري براساس مفاهيم و مضامين قرآني سرود. و روح او به قرآن و كلام خدا كشش داشت، كلامي كه او را از جهالت و وابستگي هاي مادي رها مي ساخت.از نظر خانم كاشتالوا محقق روس: « منبع پيدايش مجموعه اشعار پوشكين تحت عنوان « تأسي از قرآن » از ترجمه قرآن مجيد به زبان روسي بوده است كه توسط وريوكين M.BepeBknh يكي از نويسندگان آشنا به اسلام و فرهنگ شرقي در سال 1790 ترجمه شد.» چرنيايف معتقد است كه قرآن، پوشكين را به سوي مذهب و موضوعات ديني سوق داد: « قرآن اولين جرقه احياء مذهب را در پوشكين به وجود آورد و به همين دليل اهميت فوق العاده اي در زندگي دروني او داشت.»
سبك تقليد و تأسي در آثار پوشكين چشمگير است. او از موضوع و سبك آثار نويسندگان مختلف همانند شكسپير، كارامزين و... پيروي مي كرد و با استفاده از خلاقيت شاعرانه خود تغييراتي در اين شيوه ايجاد نمود.توجه پوشكين به فرهنگ و كتاب مقدس شرقي ها (قرآن مجيد) و پيامبر اسلام فوق العاده بود. او همانند مسلمانان در روزهاي سخت و دشوار زندگي خود به قرآن پناه مي برد. و همين سبب پيدايش اشعاري كامل و غني از او شد به نام «تأسي از قرآن»، كه محتواي اين مجموعه برگرفته از سوره هاي مختلف قرآن است.لازم به ذكر است كه توجه پوشكين به موضوعات ديني و شرق فقط به اين مجموعه اشعار خلاصه نمي شود، بلكه او اشعار ديگري نيز مانند «پيامبر» و از «حافظ» دارد كه تحت تأثير فرهنگ ديني و شرقي سروده است.مجموعه اشعار «تأسي از قرآن»، از 9 قطعه مستقل تشكيل شده است. كه وجه مشترك آنها در اين است كه با الهام از مضامين و مفاهيم قرآني سروده شده اند.در ذيل قطعه اول « تأسي از قرآن » به همراه توضيحاتي از سوره ها و آياتي كه منبع پيدايش و الهام اين قطعه بوده اند ذكر مي گردد.قسم به هر آنچه كه زوج است و فردبه شمشير در روز سخت نبردقسم بر ستاره شفق، صبحگاهقسم بر مناجات در نور ماهكه هرگز تو را يكه نگذاشتيمتو را منجبي خلق بگماشتيمز بد چشم مستوري ات داده ايمز آرامشت جامه پوشانده ايمدر آن شب كه لب هاي تو تشنه شدبيابان ترين خاك ها چشمه شدبياني عطا كردمت بس بليغكه نابخردان را ببرد چو تيغبپاخيز و مردانه پيكار كنبيا راه حق را تو هموار كنمحبت نمابر يتيمان منفراخوان جهان را به قرآن منكه چون بيد مي لرزد ايمانشانبه راه حقيقت، فراخوانشاندو بيت اول برگرفته از سوره هاي ضحي، طارق، عصر و فجر هستند و نيز از سوگندهاي گوناگون سوره هاي قرآن برگرفته شده استفاده كرده است. بنابراين شاعر قبل از سرودن اين قطعه با قرآن كاملا آشنا بوده و براساس درك و فهم خود و با استفاده از خلاقيت شاعرانه، اين قطعه زيبا را سروده است. دو بيتي دوم از آيه 40 سوره توبه است و مربوط به دوران تبعيد شاعر بوده كه دچار يأس نااميدي است. دو بيتي سوم، از زبان شيوا و تواناي پيامبر اسلام، حضرت محمد(ص) صحبت مي كند كه در سوره هاي قرآن در اين خصوص اشارت زيادي آورده شده است. در دو بيتي چهارم، خصوصياتي مثل جوانمردي، محبت و مهرباني و يتيم نوازي به ميان آمده و در دو بيت آخر تبليغ قرآن است كه به كرات در سوره هاي قرآن به اين موارد اشارت دارد.يا ايهاالرسول بلغ ما انزل اليك من ربك.../ اي پيامبر آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، كاملا به مردم برسان. (سوره مائده: آيه 67)... و بالوالدين احسانا و ذي القربي واليتيمي و المسكين و قولوا للناس حسنا.../ به پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و بينوايان نيكي كنيد و به مردم بگوييد. (سوره بقره: آيه 83)منابع:1- پورمصطفي، پريسا. بررسي تراژدي هاي كوتاه پوشكين و جايگاه آثار نويسنده در ادبيات فارسي، پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه تهران، .13862- كريمي مطهر، جان اله. بررسي نقش ترجمه و ادبيات ترجمه اي در توسعه ادبيات روسيه (تحليل موردي تأثير ترجمه قرآن در مضامين اشعار پوشكين)، نشريه پژوهش زبان هاي خارجي، شماره 16، بهار .1383منبع:روزنامه کیهان/خ
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 568]