واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: جام جم آنلاين: چند سالي است كه پخش سريالهاي مناسبتي در روزها و شبهاي ماه رمضان از سيماي جمهوري اسلامي ايران باب شده است؛ البته سريالهاي مناسبتي به صورت هر شبه در مناسبتهاي ديگر مثل ماه محرم، ايام نوروز و مانند آن هم پخش ميشوند. اين رفتار رسانهايفينفسهپسنديده و قابل تقدير است و منظور مديران سيما از اين تصميم هم كاملا قابل فهم است.يكي از اولين ثمرات ساخت اين گونه سريالها، دور كردن بينندگان نوجوان و جوان و جمع خانوادهها از تلويزيونهاي ماهوارهاي است. در عين حال ثمرات ديگري هم از ناحيه پخش اين گونه سريالها حاصل ميشود كه شامل دور هم گرد آمدن اعضاي خانوادهها هم ميشود. بدون ترديد مضمون بيشتر اين سريالها متناسب با ماه رمضان و آموزههاي اخلاقي مرتبط با اين ماه انتخاب ميشوند؛ اما نكته قابل توجه اين است كه سريالها در هر دوره يا سالي از يك به اصطلاح ژانر خاص و گونه متفاوت پيروي ميكنند و جاي پاي مديران تصميمگير درهردوره در آن پيداست. در سال هاي گذشته شاهد پخش سريالهايي با موضوعات مختلف در ماه رمضان بودهايم . مثلا يك سال اين سريالها در حيطه مفاهيم معنوي ساخته ميشوند و مذمت دنبالهروي از شيطان و پيروي از نفس را مطرح ميكنند كه چگونه فرد ميتواند در ماه رمضان وسوسههاي شيطاني را از خود دور كند. سال ديگر سريالها در مفاهيم سوررئال و چندلايه ساخته ميشوند و از طريق احضار روح و حلول القائات انسانهاي خوب در درون مومن، بيننده را با چگونگي خوب بودن آشنا ميكند. البته به ياد داريم كه موضوع ناپسند بودن خيانت به همسر يا قابل قبول بودن داشتن همسر دوم در برخي از اين سريالها پررنگتر بوده است. يك سال سريالها به مسائل عمومي و پيش پا افتاده روي ميآورند و در آنها مضامين اجتماعي از قبيل دزدي، رباخواري، اعتياد و خلافكاريهاي معمولي مطرح ميشود. به ياد داريم در برخي سالها هم از مضامين كمدي و شايد طنز استفاده شده و كوشيده روزهداران بعد از افطار بخندند. در مجموع، اين سريالها اگرچه از نظر وجودي شبيه سريالهايي هستند كه در تلويزيونهاي كشورهاي اسلامي ديگر هم ساخته ميشوند، اما به هر حال رنگ و بوي ايراني اين سريالها را نميتوان انكار كرد. متاسفانه اغلب ميشنويم سازندگان اين سريالها در روزها و شبهاي نزديك به زمان پخش دست به كار ميشوند و ساخت آنها را پا به پاي پخش دنبال ميكنند. مثلا گفته شده است ساخت يكي از اين سريالها روزانه 18 ساعت كار برده و زماني به 24 ساعت هم رسيده است. بينندگان سريالها در اين فكرند كه چرا ساخت سريالها از زمان معقولتري شروع نميشود. بدون ترديد اين يك اشتباه مديريتي است كه ساخت سريالها را با چنين وضعي روبهرو ميكند. ساخت اين گونه سريالها در زمانهاي محدود با اين همه تنش يك هنر يا افتخار نيست. همه ميبينند كه در اين روش چگونه كيفيت فداي كميت ميشود. مگر اين كه ملاحظههايي موجب ميشود مديران و سازندگان نتوانند از 6 ماه قبل از ماه رمضان ساخت آن را آغاز كنند. امسال هم شاهد پخش چنين سريالهايي در ماه رمضان بوديم؛ اما در مورد سريالهاي امسال هم ميتوان زياد سخن گفت. نكته اول و مهم اين كه سريالهاي امسال از سريالهاي سالهاي قبل ضعيفتر بود، تا حدي كه در بين بينندگان اين نگراني به وجود آمده است كه مبادا سير نزولي ساخت سريالهاي مناسبتي در حال سرعت گرفتن است. اين ضعف در همه سطوح قابل ذكر است. البته پخش سريالي مانند «نردبام آسمان» در مورد غياث الدين جمشيد كاشاني با آن همه زحمت قطعا كاري در خور توجه و قدرداني بود؛ بخصوص اين كه بخشي از تاريخ ما، تاريخ علم ما و زندگي يكي از مشاهير ما را معرفي ميكرد. اين سريال شايد نقطه قوت و اوج سريالهاي رمضان امسال بود، الا اين كه ساعت مناسبي براي پخش آن در نظر گرفته نشده بود. نوع سريال هم كمي با مرسوم سريالهاي رمضاني فرق ميكرد. كساني كه اين سريال را دنبال كردند بدون شك تحت تاثير شخصيت گيرا و داستان زيباي اين سريال حاضر بودند در آن ساعت بين افطار و سحر بيدار بمانند و آن را تماشا كنند. سريال «عبور از پاييز» كه اصولا يك پديده جديد در تلويزيون بود و ترديدهاي زيادي را در ميان برخي بينندگان در مورد چرايي ساخت و پخش آن به وجود آورد. اين سريال داستان بسيار ضعيف، پرداخت بسيار ناكارآمد، بازيهاي ناموزون كه حتي در جاهايي طنز غيرقابل قبولي را ارائه ميكرد، پايان ضعيف و خلاصه انتخاب بازيگران هرچند خوب، اما ناسازگار با يكديگر همه و همه از ارزش نمايشي اين مجموعه آن هم در ماه رمضان ميكاست. سريالهاي ماه رمضان اگرچه از نظر وجودي شبيه سريالهايي هستند كه در تلويزيونهاي كشورهاي اسلامي ديگر هم ساخته ميشوند اما به هرحال رنگ و بوي ايراني اين سريالها را نميتوان انكار كردفهم مضمون اين سريال كار دشواري نبود و همه ميدانستند در ذهن و هدف كارگردان و نويسنده چه دليلي براي ساخت اين سريال وجود دارد؛ اما ابتدايي بودن بسياري از مولفههاي ساخت اين اثر كه آن را به تلاشي فلسفي در دنياي ساده نزديك ميكرد مورد سوال بينندگان واقع شد. نويسندگان و سازندگان اين سريال سعي كردهاند پشت اقتباس سرپايي و ضعيف خود از داستان «شاه لير» شاهكار ويليام شكسپير پنهان شوند و دليل توجيهي اثر خود را به اين اقتباس نسبت بدهند. اما پربينندهترين سريال رمضان امسال، سريال «پنجمين خورشيد» بود. اين سريال نيز برداشتي از فيلمهاي سينمايي سريالي بازگشت به آينده (Back to Future) بود كه در فاصله سالهاي 1985 تا 1990 ساخته و نمايش داده شده بودند و نزديك به يك ميليارد دلار هم فروش جهاني داشتند. برداشت و اقتباس از اين فيلمها تا آنجا بود كه انتخاب حميد گودرزي براي بازي در اين سريال هم به شباهت بسيار زياد وي با مايكل فاكس، بازيگر آن فيلمها نسبت داده ميشود. به هر روي داستان پنجمين خورشيد بخوبي آغاز شد و تكامل پيدا كرد؛ اما رفته رفته به تكرار، وقت گذراني و وقتكشي افتاد. اين عارضه مرسوم در برخي فيلمها و سريالهاي ايراني است. بعضي فيلمنامهنويسان ما متاسفانه نوشتههاي خود را نسبتا خوب آغاز ميكنند، اما در زمان پردازش و بخصوص در به پايان رساندن اثر ناتوان ميمانند. بر اين سريال هم همين گذشت. بايد باور كنيم كه قصه، رمان، فيلم يا سريال تلويزيوني بدون پاياني محكم، قابل قبول وبهيادماندنينميتواند موفق شود. اين سريال از پردازش انتهايي و پايان قابل فهمي برخوردار نبود. كشش فراوان اين سريال در قسمتهاي پاياني رفته رفته ضعيف شد تا در قسمت آخر به پايينترين درجه ضعف خود رسيد. طبعا كارگردان يا نويسنده قصد داشتند بيننده را در كشاكش حدس و گمان باقي بگذارند و در اين حرفي نيست. اين روش پسنديده در بسياري از آثار فاخر سينما و تلويزيون مورد استفاده قرار گرفته است؛ اما چنين رفتاري در چنين سريالي قابل فهم نبود. بخوبي پيدا بود كه عوامل ساخت سريال در آخرين قسمت درمانده بودند كه سريال را چگونه به پايان برسانند. به هر حال نوعي كه سريال به پايان رسيد ميتواند يك تجربه باشد. شايد اگر اين سريال دوباره ساخته شود نويسنده يك خورشيد ديگر به لوح اسرار آميز اضافه كند. شايد هم رفت و آمد در زمان را بيشتر از اين در نظر بگيرد. كسي چه ميداند؟ به هر حال به نظر ميرسد ساخت سريالهاي مناسبتي ازجمله سريالهاي ماه رمضان به نوعي رخوت، ركود يا ضعف دچار شده است. ساخت و پخش سريال تلويزيوني در ماه رمضان مثل هر سريال ديگر در هر فصل از سال به صورت باري به هر جهت قابل قبول نيست. ما در شرايطي اين سريالها را پخش ميكنيم كه صاحب سينمايي جهاني هستيم. مجموعههاي فاخر و با ارزش تلويزيوني هم كم نساختهايم. در ميان فيلمنامهنويسان و كارگردانان ما هستند كساني كه ميتوانند به سراغ مضامين بكر بروند و زيباترين خاطرات را براي روزه داران و بخصوص روزهداران نوجوان و جوان بيافرينند. ممكن است دستمزد آنان زياد باشد، اما با پخش خوب پيامهاي بازرگاني در اين ماه مشكل تامين درآمد وجود ندارد. بينندگان ما هنوز كه هنوز است خاطره سريال شب دهم را در ماه محرم 1379 فراموش نكردهاند. آن سريال نشان داد كه ظرفيت ساخت سريالهاي مذهبي، اخلاقي و مناسبتي در كشور ما زياد است. پس بهتر است به سراغ اين گونه مضامين برويم تا بينندگان ما رفته رفته انگيزههاي خود را براي تماشاي سريالهاي مناسبتي از دست ندهند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 475]