محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828055338
مسير خوشبختي
واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: جام جم آنلاين: مقصود از راه راست يا همان «صراط مستقيم» كه بار‌ها در قرآن كريم به آن اشاره شده است، چيست؟ كدام راه و مسير است كه ميتواند انسان را به خوشبختي و سعادت و قرب الهي و كمال وجودياش رهنمون سازد و اين صراط چيست كه يك مسلمان حداقل در هر روز 17 بار از پروردگارش تمنا مي‌كند كه او را به آن سو و جهت هدايت كند؟ قرآن كريم در مواضع متعددي، بحث صراط مستقيم را پيش كشيده است و براي آن كه با حقيقت اين موضوع آشنا شويم، چاره‌اي جز تمسك به قرآن و تفاسير اين كتاب الهي نداريم. علاوه بر آيه ششم سوره حمد كه در آن مي‌خوانيم «ما را به راه راست هدايت فرما»، در چندين جاي ديگر نيز قرآن كريم به عبارت صراط مستقيم اشاره دارد كه آن آيات عبارتند از: آيه 52 سوره شوري (براستي كه تو بخوبي به راه راست هدايت مي‌كني)، آيه 126 سوره انعام (و راه راست پروردگارت همين است...)، آيه 51 سوره آل‌عمران (در حقيقت خداوند پروردگار من و پروردگار شماست. پس او را بپرستيد [كه] راه راست اين است)، آيه 61 سوره يس و آيه 153 سوره 5 انعام. قطعا با تدبر در ظاهر آيات قرآن نيز مي‌توان به وجوهي از حقايق صراط مستقيم پي برد، چه آن كه به نظر مي‌رسد يكي از مهم‌ترين مسائلي كه در اين باره وجود دارد، اين است كه صراط مستقيم الهي با هدايت خاص الهي محقق مي‌شود و خداوند، كساني كه زمينه مناسب را در خود داشته باشند، به اين مسير هدايت مي‌كند. (نگاه كنيد به معاني آياتي كه ذكر شد و آيات قبل و بعد آنها) البته در آيات قرآن جزئيات بيشتري نيز مي‌توان در اين باره يافت. همچنان كه مي‌بينيم در سوره انعام، خداوند متعال پس از طرح ويژگي‌هاي يك مسلمان حقيقي، حركت در مسير اين شاخص‌ها را همان صراط مستقيم عنوان مي‌كند: «اي پيامبر بگو بياييد آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده است برايتان بخوانم، اين‌كه چيزي را شريك خدا قرار ندهيد و به پدر و مادر نيكي كنيد و فرزندانتان را از ترس فقر نكشيد، ما شما و آنها را روزي مي‌دهيم و نزديك كارهاي زشت نرويد، چه آشكار باشد، چه پنهان و انساني را كه خداوند محترم شمرده، به قتل نرسانيد، مگر به حق و از روي استحقاق... و به مال يتيم جز به بهترين صورت (و براي اصلاح) نزديك نشويد... و حق پيمانه و وزن را به عدالت ادا كنيد... و هنگامي كه سخن مي‌گوييد عدالت را رعايت كنيد، حتي اگر درباره نزديكان شما باشد و به پيمان خدا وفا كنيد... اين راه مستقيم من است؛ از آن پيروي كنيد.» (آيات 151 تا 153 انعام) مي‌بينيم كه قرآن كريم در اين آيات، چگونه شاخص‌هاي صراط مستقيم را بيان كرده است. البته از مجموع آياتي كه درباره اين مساله وارد شده مي‌توان دريافت كه مهم‌ترين ويژگي كلي اين مسير عبوديت و بندگي است. حال از جنبه‌هاي ديگر به معاني اين عبارت مي‌پردازيم. صراط در لغت به معناي راه واضح و آشكار يا راه صاف و هموار آمده است. (مفردات راغب، ص 251) مرحوم علامه طباطبايي در تفسير سوره حمد درباره عبارت صراط مستقيم، توضيح و تفسير اين عبارت را محتاج مقدماتي مي‌داند و پس از ذكر هر مقدمه با توجه به توضيحات ارائه شده، به معناي صراط مستقيم مي‌پردازد كه از مجموع آنها چنين برمي‌آيد: از مجموع آياتي كه در اين خصوص وارد شده، چنين برداشت مي‌شود كه در مقابل صراط مستقيم، راه ديگري هست كه يكي دور و ديگري نزديك است. راه نزديك يا همان صراط مستقيم، راه مومنان و راه دور، راه غير ايشان است. (مراجعه كنيد به آيه 6 انشقاق) همچنين در تقسيم ديگر يك راه به سوي بلندي و راه ديگر به سوي پستي منتهي مي‌شود و مبناي اين نيز آيات قرآن است، ضمن اين‌كه صراط مستقيم قطعا غير از طريق مغضوب عليهم و طريق ضالين است به اين معني كه مي‌توان با شناخت طرق انحرافي و ويژگي‌هاي آن، صراط مستقيم را براحتي شناخت؛ چرا كه اين دو در نقطه مقابل يكديگر قرار دارند بنابراين صراط مستقيم كه صراط غير گمراهان است؛ صراطي است كه به هيچ وجه شرك و ظلم در آن راه ندارد و ضلالتي در آن راه نمي‌يابد، نه ضلالت در باطن و قلب از قبيل كفر و خاطرات ناشايست كه خدا از آن راضي نيست و نه ضلالت در ظاهر اعضا و اركان بدن، چون معصيت و قصور در اطاعت كه هيچ‌يك از اينها در آن صراط يافت نمي‌شود و اين همان توحيد علمي و عملي است. (ترجمه تفسير الميزان، ج 1 ص 53 تا 55) به گفته علامه طباطبايي، اصحاب صراط مستقيم در صورت عبوديت خدا داراي ثبات قدم به تمام معنا هستند، هم در فعل و هم در قول و هم در ظاهر و هم در باطن و ممكن نيست آنان بر غير اين صفت ديده شوند و در همه احوال از خدا و رسول خدا اطاعت مي‌كنند و نكته مهم اين‌كه اصحاب صراط مستقيم، قدر و منزلت و درجه بالاتري از درجه مومنين خالص دارند. به نظر علامه، صراط مستقيم راهي است به سوي خدا كه هر راه ديگري كه خلايق به سوي خدا دارند، شعبه‌اي از آن است و هر طريقي كه آدمي را سوي خدا راهنمايي مي‌كند، بهره‌اي از صراط مستقيم دارد. قرآن صراط انبيا و صديقين و شهدا و صالحان را صراط مستقيم دانسته و با در نظر گرفتن روايات متواتره، آن را صراط اميرالمومنين علي‌بن ابيطالب (ع) شمرده و آن جناب را اولين فاتح اين صراط دانسته است. علامه طباطبايي در بخش ديگري از آراي خويش با اشاره به اين‌كه عبارت «سبيل» به معني راه در قرآن غير از صراط مستقيم است، مي‌فرمايد: سبيل متعدد است و به اختلاف احوال رهروان راه عبادت مختلف مي‌شود، برخلاف صراط مستقيم كه يكي است و در مثل شاهراهي است كه همه راه‌هاي فرعي به آن منتهي مي‌شود، ضمن اين‌كه هريك از سبيل‌ها با مقداري نقص يا حداقل با امتيازي جمع مي‌شود، برخلاف صراط مستقيم كه نه نقص در آن راه دارد و نه اين‌كه صراط مستقيم شخصي نسبت به شخص ديگري امتياز دارد. همچنين بايد گفت براساس آيات قرآن، مزيت اصحاب صراط مستقيم بر سايرين و همچنين مزيت صراط آنان بر سبيل سايرين تنها به علم است نه عمل. آنان (اهل صراط مستقيم) به مقام پروردگارشان علمي دارند كه ديگران ندارند و گرنه در سبيل‌هاي پايين‌تر از صراط مستقيم، اعمال صالح كامل و بدون نقص نيز هست. بر اين اساس، يكي از ويژگي‌هاي صراط مستقيم، علم و معرفت (اهل آن) در حد اعلاست. اين مسير، مسيري است كه توام با علم و دانايي و معرفت حقيقي است و بدون علم نمي‌توان در اين مسير قرار گرفت. (ترجمه تفسير الميزان، ج 1، مباحث آيات 6 و 7 سوره حمد) در توضيح اين مطالب علامه بايد گفت: نه اين‌كه اهل صراط مستقيم، اهل اعمال صالح نباشند؛ بلكه آنان علاوه بر اعمال صالح و عبادات متقني كه دارند، نسبت به سايرين با علم و معرفت و شناخت در حد اعلا ممتاز مي‌شوند، اگرچه ممكن است در غير از اين گروه، انسان‌هايي باشند كه اعمال صالح انجام بدهند؛ اما آنان داراي علم و معرفتي كه اهل صراط مستقيم واجد آن هستند، نخواهند بود. مرحوم آيت‌الله خويي نيز درخصوص معناي صراط مستقيم مي‌گويد: صراط مستقيم، همان راهي است كه سيركننده در آن، راه به نعمت ابدي و رضوان الهي مي‌برد و اين راه عبارت است از اطاعت مخلوق از خالق و ترك عصيان و نافرماني او به اين كه هيچ‌يك از اوامر و نواهي او را مخالفت نكنند و غير او را نپرستند و همين راه راست و مستقيمي است كه هيچ اعوجاج و انحرافي در آن نيست. (ترجمه البيان، آيت‌الله خويي، ص 674) علاوه بر مباحث تفسيري كه تا اينجا مطرح شد، روايات و احاديث وارده از ائمه معصومين (ع) نيز حقايق بيشتري را درباره صراط مستقيم الهي مطرح مي‌كند. از جمله اين‌كه مرحوم ملامحسن فيض كاشاني در كتاب ارزشمند تفسير صافي در ذيل آيه «اهدنا الصراط المستقيم» به رواياتي اشاره مي‌نمايد كه چند نمونه از آنها را ذكر مي‌كنيم: امام صادق(ع) در رابطه با آيه 6 سوره حمد فرمودند: منظور از اين آيه يعني ما را ارشاد و هدايت نما تا راهي را بپيماييم كه منجر به محبت و دوستي تو گردد و آن راه، ما را موصل و رساننده به بهشت و جنت تو شود و مانع آن گردد كه از هواهاي خود پيروي نماييم، پس به زحمت و تعب افتيم يا اين‌كه آرا و هوس‌هاي خود را پيش گيريم، پس به هلاكت و ضلالت افتيم. (ترجمه تفسير صافي، ج 1، ص 101) از اميرالمومنين(ع) نيز در اين خصوص نقل شده است: خدايا توفيقت را براي ما ادامه بده؛ آن توفيقي كه به وسيله آن در گذشته اطاعت تو را پيش گرفتيم تا اين‌كه در آينده نيز همچنان در اطاعت تو پايدار باشيم. (همان) همچنين از آن حضرت روايت شده است: صراط مستقيم در دنيا آن است كه از غلو و افراط كوتاه‌تر و از تقصير و كوتاهي بالاتر باشد (يعني اعتدال و ميانه‌روي) و استقامت و استدامت نيز داشته باشد و در آخرت، راه مومنان به سوي جنت است. (همان، ص102) با تدبر در ظاهر آيات مي‌توان به وجوهي از حقايق صراط مستقيم پي برد، چه آن كه يكي از مهم‌ترين مسائل اين است كه صراط مستقيم با هدايت خاص الهي محقق مي‌شودعلاوه بر اين در معاني‌الاخبار از امام صادق (ع) روايت شده است: «صراط عبارت از اميرالمومنين علي(ع) است» يا اين‌كه «عبارت از شناخت و معرفت علي(ع) است» و در روايت ديگري «صراط مستقيم عبارت از شناخت مطلق امام معصوم است» و همچنين در حديث ديگري آمده كه «ماييم صراط مستقيم (منظور اهل بيت است».) (همان، ص 102) فيض كاشاني در كنار روايت‌هايي كه نقل مي‌كند، درباره حقيقت صراط مستقيم اظهار مي‌كند كه امام معصوم، همان صراط مستقيم است و او همواره بدون انحراف به سوي صراط مستقيم گام برمي‌دارد و معرفت و شناخت او، معرفت صراط مستقيم است و معرفت مشي و رهسپاري امام، همان مشي بر صراط مستقيم است و هر آن كه امام را بشناسد و براساس راه او، سريع يا كند، به مقدار نور خويش ره سپرد، به فيض دخول در بهشت مي‌رسد و از آتش نجات مي‌يابد و هر آن كه امام خود را نشناسد و نداند كه چه مي‌كند، پس قدم او لغزش پيدا كرده و در آتش فرومي‌افتد. (همان،ص 104) علامه طباطبايي نيز ضمن يك بحث روايي به احاديثي مهم اشاره مي‌كند كه بيان آنها ميتواند بسيار راهگشا باشد. امام صادق (ع) فرمودند: صراط مستقيم، طريق به سوي معرفت خداست و اين دو صراط است؛ يكي در دنيا و يكي در آخرت، اما صراط در دنيا عبارت است از امامي كه اطاعتش بر خلق واجب شده و اما صراط در آخرت، پلي است كه روي جهنم زده شده. هركس در دنيا از صراط دنيا بدرستي رد شود، يعني امام خود را بشناسد و او را اطاعت كند در آخرت نيز از پل آخرت به آساني مي‌گذرد و كسي كه در دنيا، امام خود را نشناسد، در آخرت نيز قدمش بر پل آخرت مي‌لرزد و به درون جهنم سقوط مي‌كند. (ترجمه الميزان، ج يك، ص 78) و ديگر اين‌كه در معناي «اهدنا الصراط المستقيم» از ابن‌عباس روايت شده كه «يعني اي بندگان خدا بگوييد، خدايا مارا به سوي محبت محمد (ص) و اهل بيتش (ع) ارشاد فرما. (همان) حال كه آراي مختلف علما و مفسران قرآن را در قالب مباحث فلسفي، كلامي و روايي درخصوص صراط مستقيم ذكر كرديم، مهم اين است كه بدانيم آيا اين نظرات با يكديگر تناقض و تعارض دارند يا اين‌كه مي‌توان تمامي آنها را دركنار يكديگر جمع كرد و به نتيجه‌اي واحد رسيد. آنچه مسلم است و از بررسي تمامي آرا برمي‌آيد و خود قرآن كريم نيز به صورت روشن و واضح به آن اشاره كرده است، اين است كه صراط مستقيم الهي، همان صراط و راه عبوديت و بندگي محض پروردگار عالم با تمام ويژگي‌هاي مورد نظر قرآن كريم است. در واقع با تمسك به خود آيات قرآن كه عبادت پروردگار را صراط مستقيم دانسته، مي‌توان بين همه آراي ذكر شده كه مبناي صحيح علمي دارند، نوعي همگرايي ايجاد كرد. در مجموع اين آرا و نظريات مختلف اما همسو مي‌توان گفت كه مهم‌ترين ويژگي صراط مستقيم الهي علم و معرفت است. آنچنان كه اين مسير را بدون علم و معرفت نمي‌توان طي كرد و اين معرفت چيزي نيست جز معرفت و شناخت حقيقي امام معصوم كه خليفه خدا روي زمين است. به عبارت ديگر تمام رهپويان راه حقيقت كه به دنبال حق هستند و در مسير بندگي حركت مي‌كنند، زماني در صراط مستقيم قرار مي‌گيرند كه ولايت ائمه معصومين (ع) را پذيرفته و نسبت به آن معرفت پيدا كنند. يعني شعب مختلف راه‌هايي كه به سوي پروردگار وجود دارند، همگي بايد در نهايت به شاهراه صراط مستقيم كه همان راه ولايت و امامت است، بپيوندند و هرگونه عبادت و بندگي و عمل صالح اگر در اين مسير و مجرا نباشد، عاقبت مشخصي نخواهد داشت. يعني تمامي اعمال صالح و نيات خير و... بايد به زيور ولايت و محبت اهل بيت (ع) آراسته شده باشد. البته اين‌كه از اميرالمومنين (ع) به عنوان صراط مستقيم تعبير شده، از آن روست كه آن حضرت، سر سلسله ولايت و وصايت بعد از پيامبر مكرم اسلام است و بعد از پيامبر، تنها راه سعادت راه علي (ع) و فرزندان اوست. به عبارت ديگر اگرچه در اين عالم، انسان‌هاي موحد و يكتاپرست زيادي وجود دارند؛ اما هيچ‌يك از آنها غير از شيعيان در مسير صراط مستقيم نيستند؛ زيرا اگرچه به عبادت و بندگي مي‌پردازند، اما اين عبادت از مسيري كه خداوند متعال اراده كرده است، صورت نمي‌پذيرد و از مجراي مورد نظر عبور نمي‌كند و به همين دليل نقص‌هاي فراواني دارد. به هر حال مهم‌ترين نتيجه‌اي كه از مباحث ارائه شده، حاصل مي‌شود، آن است كه مسير سعادت حقيقي يا همان صراط مستقيم الهي، مسير عبادت و بندگي خداوند متعال از مجراي ولايت و امامت ائمه طاهرين(ع) است و تنها كساني به سعادت حقيقي و كمال مورد نظر دست مي‌يابند كه در اين جهت حركت كنند و هر طريق و راهي غير از آن باطل است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 205]
-
سینما و تلویزیون
پربازدیدترینها