واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: ایران: * دكتر شيرين نوروى (روانشناس) خانم دكتر! آيا مى توان گفت كه دوره نوجوانى فرزندان، واقعاً و از نظر علمى داراى اهميت خاصى در ساختن شخصيت آينده آنهاست يا اينكه اين صرفاً براى آنها دوره اى است گذرا و قابل فراموشى؟ به گمانم اين سؤال مهمى است؛ دوره نوجوانى كه در واقع سال هاى گذر از كودكى به بزرگسالى محسوب مى شود، ايامى است كه ارزش ها و ايده هاى آدم ها تا حد زيادى شكل مى گيرد. در اين دوره، تجربه ها و آموخته هاى نوجوان در محيط هاى سه گانه «خانه، مدرسه و گروه همسالان» تعيين كننده اشكال شخصيتى آينده او خواهد بود؛ اخلاقياتى چون اتكاى به نفس، ترسو بودن يا شهامت داشتن، افسرده بودن يا سر زندگى و نشاط، آزاد و رها بودن، حسادت، عصبانى مزاج بودن، كم طاقتى و پرتحملى، درون گرايى يا برون گرايى، وابستگى، خودشيفتگى، خودنمايى و ... به همين دليل علم روانشناسى اهميت فوق العاده اى براى اين دوره ميانى و گذرا قائل است. اهميت حضور آگاهانه والدين در كنار فرزندان به ويژه در اين سنين از همين جا ناشى مى شود. آنها بايد قادر باشند با شناخت كافى از مشكلات ويژه اين دوران و نيز درك نيروهايى كه قادر به تغييرات اصلاحى در رفتار نوجوان هستند، فرزند خويش را حمايت كنند. مثلاً خوب است بدانيد كه اين دوره به لحاظ «مدت زمانى» در فرهنگ ها و جوامع مختلف تفاوت دارد. اين تغيير نه تنها مقوله اى بيولوژيكى و جسمانى است بلكه بستگى به شرايط اقتصادى و فرهنگى جوامع، مسأله اى اجتماعى نيز هست و لذا مى تواند بسيار ناهنجار و چالش برانگيز باشد. خانم دكتر اگر امكان دارد، بگوييد كه احساسات يك نوجوان كه باعث و بانى اين تفاوت ها و اختلاف ها با محيط مى شوند، دقيقاً مى توانند چه نوع مواردى را در بر بگيرند؟ به عبارتى او درباره خود و ديگران چه پرسش هايى مى تواند داشته باشد؟ ببينيد، نوجوان با درك تازه خود از دنياو اطرافيانش احساس مى كند كه: ۱- ديگران او را درك نمى كنند. ۲- به اين دليل، مسؤوليت هاى مهم به او واگذار نمى شود كه از نظر بقيه لياقت ندارد. ۳- او در برابر رفتارها و حرف هاى همسالان و بزرگترها حساسيت خاصى دارد. به خصوص رفتار و حرف هاى بزرگسالان درباره او و در برابر همسالان اش. ۴- او گم و مبهوت است چرا كه نه خود را از زمره بزرگسالان مى داند و نه كودكان. ۵- نسبت به نقايص جسمانى، ويژگى هاى جنسى و ظواهر شخصى حساسيت بالايى دارد. ۶- احساس ناامنى، عدم اطمينان و ترديد فراوان دارد و نسبت به شناخت خود و ديگران احساس شك و دودلى مى كند. ۷- به آسانى تحت تأثير الگوى «عضو» بودن واقع شده و هويت خويش را با پيوستن به گروهى، با راحتى خيال بيشترى مى پذيرد. ۸- نوجوان معمولاً سردرگم، مضطرب، ناراحت و خشمگين و نامطمئن است. ۹- نوجوان معمولاً جسور يا خجالتى، لجوج، بداخلاق و بهانه گير مى شود. به هر حال، در اين مرحله از سن، كودك ديروز و نوجوان امروز با مشكلات فراوانى دست به گريبان است كه فشار زيادى را بر او وارد مى كنند. پدران و مادران از چه راه هايى خواهند توانست آسيب هاى مرتبط با نوجوانى فرزندانشان را كاهش دهند؛ آيا صرفاً آگاه بودن از اينكه «نوجوانى» چه مشكلاتى به همراه دارد كافى است يا علاوه بر اين همدلى، كارهاى ديگرى هم از دست والدين بر مى آيد؟ اتفاقاً بايد گفت كه نقش والدين بسيار اساسى است. ما به عنوان پدر و مادر، على رغم مشكلات پيش آمده در اين سن براى فرزندمان كه اجتناب ناپذير هستند، هنوز مى توانيم با پذيرش تغييرات جسمى، روحى، روانى و فيزيكى و هورمونى فرزندان نوجوان و با مطالعه براى شناخت تنش هاى آنها و يا مشاوره با روانشناسان به آنها كمك كنيم. علاوه بر آن با برنامه ريزى هاى مناسب و بدون اعمال كنترل بى رويه و بگير و ببندهاى رايج در خانواده هاى كم توجه، به آنها احترام بگذاريم، آزادى هاى لازم و مطلوب را درباره آنها به رسميت بشناسيم و مناسب با رشد آنها، به نوجوانانمان مسؤوليت هاى سازنده اى محول كنيم. مطالعات علمى نشان داده است كه والدين و مربيان در صورت مواجهه پويا و آگاهانه با اين مشكلات، قادر به حل و فصل آنها خواهند بود. بايد بدانيم كه بسيارى از اعمال ناشايست نوجوان، براساس مطالعات انجام شده، صرفاً براى مطرح شدن و جلب توجهى است كه از آنها دريغ شده است. ناسازگارى، منفى بافى، روحيه تخريب گرايى و پرجوش و خروش بودن از خصلت هايى است كه بيشتر در پسران نوجوان ديده مى شود و نقش رفتارهاى پدر در بروز اين خصايص بسيار مهم است. اگرچه بايد گفت دختران نيز همين تأثيرات را از والدين خود اكتساب مى كنند. آنها (نوجوانان) به رفتار مثلاً پدر توجه دارند؛ وقتى مى بينند كه او فرضاً شخصى است زورگو و حكمران كه حرفش را به هر قيمتى در خانواده پيش مى برد، بلافاصله در سنين نوجوانى به الگوبردارى مى پردازند. خانواده هايى كه در آنها ناهماهنگى ميان اعضا و والدين، آشفتگى، دعوا و مشاجره و نيز سياست تنبيه و مجازات برقرار است، نوجوانان مشكل سازترى دارند تا جايى كه گاه به صورت جرم هاى سنگين تر و قانون شكنى نيز بروز مى كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 273]