تور لحظه آخری
امروز : جمعه ، 23 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1815377990




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

سفر به‌ دنياي كتاب


واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: نويسندگان و مولفان- همراه با نويسنده هم‌محله‌اي به بهانه هفته كتاب و كتابخواني نام آخرين كتابي را كه خوانده‌ايد به ياد داريد؟ مي‌دانيد چه مدت از تاريخ خواندن آن گذشته است؟ شايد پاسخ شما و دليلتان براي مطالعه نكردن، گرفتاري‌ها و زندگي روزمره باشد. اينكه ديگر فرصتي براي ما باقي نگذاشته و حوصله‌اي كه بخواهيم كتابي را دست بگيريم و مطالعه كنيم. شايد هم خيلي از ما آرزو داريم كه به دور از هياهو و مشغله‌هاي ذهني يك كتاب را برداريم و از ابتدا تا انتهاي آن را با دقت و لذت بخوانيم. اين روزها كه حرف و حديث‌هاي زيادي درباره علت پايين بودن سرانه مطالعه در كشور ارائه مي‌شود، عده‌اي هم پيدا مي‌شوند كه سرشان را فقط به نوشتن گرم كرده‌اند و زندگي‌شان با كتاب عجين شده است. «محمدرضا يوسفي» نويسنده هم‌محله‌اي ما كه براي گروه سني كودك و نوجوان قلم مي‌زند معتقد است: «بايد براي دوستي مردم با كتاب تلاش كرد. اين كار نيازمند عزم جدي و برنامه‌ريزي‌هاي فرهنگي مسئولاني است كه در رأس امور فرهنگي و در ارتباط با مردم هستند.» كار در گروه سني كودك و نوجوان سخت است يا از نظر شما با گروه‌هاي سني ديگر تفاوتي ندارد؟ به هر حال در اين گروه سني، مخاطبان، خاص هستند و بايد به ويژگي‌هاي اين سن در خلق آثار توجه داشت. اما ادبيات يك ويژگي دارد؛ اينكه هر نويسنده‌اي ساختار ذهني‌اش و به روايت ديگر، قلمش به شكلي سامان مي‌گيرد و آن سامان گرفتن است كه نويسنده را به سمت ادبيات حماسي يا بزرگسال، كودك يا نوجوان، عامه‌پسند يا حتي ژانرهاي مكاتب ادبي هدايت مي‌كند. ويژگي نويسنده و دريافتش از هستي است كه در اصل به انتخاب او سامان مي‌دهد. به نظر من اين انتخاب جنبه ارادي هم ندارد. گويا طبيعي با انسان بزرگ مي‌شود و آن لحظه‌اي كه تصميم مي‌گيرد اثري را خلق كند، خود به خود به آن سمت، به اصطلاح، پرتاب مي‌شود. شما چقدر سعي مي‌كنيد با مخاطبانتان ارتباط برقرار كنيد و از نظرات آنها درباره چگونگي و موضوع كتاب‌هايتان بهره ببريد؟ شايد بتوانم بگويم كه من جزو نويسندگان خوش‌شانس به شمار مي‌آيم. از اين نظر كه در مدارس و دبيرستان‌هاي مختلف مي‌روم و با دانش‌آموزان ارتباط برقرار مي‌كنم و فرصت پيدا مي‌كنم كه كتاب‌هايم توسط مخاطبان نقد و بررسي شوند. اما بطور عمده شرايط به گونه‌اي است كه نويسندگان با مخاطبانشان ارتباط برقرار نمي‌كنند. البته اين اتفاق ممكن است شامل چند نويسنده هم بشود اما در مجموع به دليل اينكه برنامه‌اي منسجم وجود ندارد، اين اتفاق هميشه نمي‌افتد، در حالي كه مي‌شد جزو يكي از برنامه‌هاي اصلي آموزش و پرورش باشد. مي‌توانست گام اول براي رو آوردن كودكان و نوجوانان به مطالعه باشد؟ بله. در واقع آموزش و پرورش بهترين وسيله است اما بهاي لازم به اين مسئله داده نمي‌شود. به همين دليل به خصوص در گروه سني كودك و نوجوان، نويسندگان ارتباط تنگاتنگي با مخاطبانشان ندارند. مگر اينكه مدير دلسوز يا دبير علاقه‌مندي باشد كه شخصاً كار را پيگيري كند و برايشان اين موضوع اهميت داشته باشد. فكر مي‌كنيد اين كار را بشود از طريق فرهنگسراها به دليل ارتباطشان با شهروندان اجرا كرد؟ بله. اما باز هم شرطش اين است كه اين برنامه منسجم باشد. من شاهد بوده‌ام برخي از فرهنگسراها كه زير نظر شهرداري فعاليت مي‌كنند، برنامه رونمايي يا نقد و بررسي يك كتاب را داشته‌اند و اين برنامه‌ها مي‌تواند در نقد آثار يك نويسنده بسيار تأثيرگذار باشد. اما برنامه‌ريزي در اين زمينه به استقبال مخاطبان هم مربوط مي‌شود؟ نه. اين‌طور نيست. ما در همين محله يا محله‌اي مثل اكباتان افراد كتابخوان و علاقه‌مند زيادي داريم. اگر سري به شهر كتاب‌هاي منطقه يا كتابفروشي‌ها بزنيد و به ساير مناطق مراجعه كنيد، متوجه مي‌شويد كه مردم به برنامه‌هاي فرهنگي علاقه‌مند هستند و اين وظيفه متوليان مراكز فرهنگي را سنگين‌تر مي‌كند كه برنامه‌هاي فرهنگسراها را فقط حول محور تفريحي تدارك نبينند. به غير از اين موارد، آيا قيمت يك كتاب يا پايين بودن تيراژ چاپ و در دسترس نبودن كتاب مناسب مي‌تواند دلايلي براي پايين بودن سرانه مطالعه در كشور باشد؟ به هر حال عوامل متعددي دخالت دارند. برخي قيمت يك كتاب براي مثال در گروه سني كودك را با يك بسته شكلات مقايسه مي‌كنند اما بحث از اين مسائل كلان‌تر است. تنها مسئله هزينه نيست. چرا كه يك عده عاشق كتاب و مطالعه هستند و به قيمت آن هم اهميتي نمي‌دهند از هر جا كه شده كتاب مورد علاقه‌شان را تهيه مي‌كنند. اما جداي اين مسئله، شما در نظر بگيريد كه با داشتن تيراژي حدود 1000 نسخه آيا امكان در دسترس بودن يك كتاب براي همه فراهم مي‌شود؟ ممكن است يك كتاب در تهران چاپ شود و در دسترس باشد اما در شهرستان‌ها نتوان آن كتاب را توزيع كرد. ناياب بودن يك كتاب به هزينه چاپ آن هم بستگي دارد؟ صددرصد. وقتي قيمت كتاب افزايش پيدا كند، حمايت براي چاپ كتاب نباشد طبيعي است كه هم هزينه چاپ بالا مي‌رود و هم اينكه تيراژ پايين مي‌آيد. البته يك علت براي عدم مطالعه در ميان مردم هم مي‌تواند به مشغله‌هاي مربوط فكري باشد كه براي يك خانواده موجود است. همين ترافيك و معطلي در خيابان‌ها را در نظر بگيريد و خستگي پس از آن را كه ديگر ممكن است حوصله‌اي و فرصتي براي مطالعه باقي نگذارد. در برخي كشورها، مردم مي‌توانند خيلي از كتاب‌هاي مورد علاقه‌شان را از طريق سي‌دي گوش بدهند. در خودرو شخصي خود يا مواقعي كه امكان كتاب در دست گرفتن وجود ندارد، آيا اين اتفاق در ايران افتاده؟ كج‌دار و مريز دارد اتفاق مي‌افتد. بطور مثال برخي ناشران پيشنهاد توليد «كتاب ـ سي‌دي» را مي‌دهند. اين هم يك راهي است. اما هيچ‌چيز جاي اين را نمي‌گيرد كه جامعه ياد بگيرد از تلويزيون و مشغله‌هاي روزمره بتواند فاصله بگيرد و به مسائل ذهنش بپردازد. همانطور كه مي‌دانيد مدتي شهرداري قفسه‌هاي كتاب‌هاي جيبي را در اتوبوس و مترو راه‌اندازي كرد كه نظرات مختلفي هم راجع به اين قضيه وجود داشت. به نظر شما ادامه اين كار تا چه حد مي‌تواند فرهنگ مطالعه را در بين شهروندان ارتقا دهد؟ اين طرح خيلي خوبي است. اين كار را مي‌توان با گل‌كاري در ميدان‌ها و بزرگراه‌ها مقايسه كرد. آن اوايل مردم گل‌ها را مي‌چيدند و به خانه مي‌بردند. يادم مي‌آيد به يكي از اين مسئولان گفته بودند كه چه فايده دارد كاشت گل‌هايي كه مردم آنها را مي‌چينند؟ ايشان پاسخ داده بود كه مردم گل‌ها را در خانه‌هاي خود مي‌بردند چون عادت به ديدن گل در خيابان ندارند. آنقدر شهرداري گل كاشت تا ديگر مردم باور كردند كه پارك و چمن بايد گل داشته باشد و اين فرهنگ جا افتاد. كتاب هم همين‌طور است. اين يكي از راه‌هاي خوب دوستي مردم با كتاب است. البته برخي مي‌گويند مردم كتاب‌ها را مي‌برند، خب اگر كسي كتاب را به خانه مي‌برد تا خودش و فرزندانش مطالعه كنند كه خيلي خوب است. مگر هدف شهرداري جز اين مسئله چيز ديگري است؟ به نظر من بايد اين كار را ادامه داد براي اينكه كم‌كم اين فرهنگ را جا انداخت و مردم به مطالعه كردن عادت كنند. مي‌تواند نقطه شروع خوبي باشد. بله همين‌طور است. من اعتقادم اين است كه برنامه‌ريزي براي ارتقاي سطح مطالعه در ميان مردم بستگي دارد به اينكه چه كسي در رأس مسئوليت است. خودش تا چه ميزان اهل مطالعه است. حالا در آموزش و پرورش در مدارس، فرهنگسراها و... شهرداري مسئوليتي در قبال اين كار قاعدتاً نبايد داشته باشد. اما تأكيد شهردار بر تجهيز و احداث كتابخانه‌ها در محله‌هاي مختلف و گذاشتن قفسه‌هاي كتاب در اتوبوس و مترو به دليل اهميتي كه به گسترش انجام امور فرهنگي در كنار خدمات شهري داده مي‌شود، قابل تقدير است. آقاي يوسفي، اولين كتابي كه نوشتيد چه بود؟ اولين كتابم در سال 57 به اسم «سال تحويل شد» چاپ شد و بعد از آن آرام‌آرام و به شكل حرفه‌اي از دهه 60 به بعد نوشتن، كار اصلي من شد. بخشي از فعاليت شما در حوزه نويسندگي به داستان‌هاي ايراني و كهن مربوط مي‌شود. نويسندگان يا فيلمسازان ما تا چه اندازه مي‌توانند در معرفي و شناساندن قصه‌ها و افسانه‌هاي ايراني نقش داشته باشند؟ اين كار نيازمند وجود امكانات و حمايت است. من سال‌ها است قصد دارم شاهنامه را به صورت كلان بنويسم. ناشري كه تمايل داشته باشد و بتواند سرمايه‌گذاري كند را پيدا نكرده‌ام. طبق آماري كه سال‌هاي قبل شوراي كتاب كودك در زمينه فروش كتاب ارائه داده مردم تمايلشان به قصه‌هاي ايراني و فولكوريك فوق‌العاده زياد است. من مجموعه رمان‌هايي از قصه‌هاي فولكوريك را شروع كرده‌ام، استقبال را مي‌بينم. شما كتاب را به چه تشبيه مي‌كنيد؟ من كتاب را به دوست تشبيه مي‌كنم. خودم با كتاب رفاقت مي‌كنم و اين را بهترين توصيف براي كتاب مي‌دانم. و به عنوان سؤال آخر مطالعه چه كتابي را توصيه مي‌كنيد؟ پيشنهاد كردن يك كتاب كار سختي است ولي من توصيه مي‌كنم به جوان‌ها كه حتماً شاهنامه را بخوانند. حتماً و حتماً توصيه مي‌كنم بازنويسي‌ها را بخوانند. من يادم هست كه پدرم با اينكه آدم بي‌سوادي هم بود اما شاهنامه هميشه روي طاقچه خانه ما بود. اين كتاب ساختار فرهنگي و ملي ما است. كتابخانه‌هاي عمومي منطقه 2 مولانا: شهرك قدس، بلوار فرحزادي، خيابان دادمان ¨پونك باختري، كوي بهارستان، مركز خريد سپهر، طبقه دوم تلفن: 88083212 علامه طرشتي: خيابان آزادي، روبروي استادمعين، خيابان شهيد جواد اكبري، بوستان طرشت تلفن: 66021024 ـ 660382836 رعد: شهرك قدس، خيابان هرمزان، خيابان پيروزان جنوبي، شماره 74 تلفن: 88082266 سعادت: سعادت‌آباد، خيابان عبقري، پارك سعادت‌آباد تلفن: 22366005 كانون اجتماعي: اشرفي اصفهاني، بلوار مرزداران تلفن: 44252123 پرواز: چهارراه سرو، انتهاي بلوار پيام، پارك پرواز كانون پرورش فكري: شهرك قدس، خيابان شهيد فرحزادي ـ روبروي بيمارستان آتيه كو وقت؟ بسياري از بيگانگان با دنياي مطالعه، كمي وقت و نداشتن فرصت را دليل كتاب نخواندن خود مي‌دانند. اين بهانه البته براي بسياري معقول به نظر مي‌رسد و با يك حساب سرانگشتي و برآورد ساعت‌هاي تردد و اياب و ذهاب در شهر شلوغي مانند تهران و ميزان مشغله روزمره آدم‌ها به اين نتيجه مي‌رسند كه خيلي‌ها واقعاً فرصتي براي مطالعه كتاب ندارند. اما نكته‌اي كه در اين ميان بايد به آن توجه كرد اين است كه بزرگي بازار نشر و فراواني كتاب‌هاي چاپ شده آنقدر هست كه حتي افراد شتابزده و كم‌دقت نيز بتوانند كتابي را كه خواندن آن وقت چنداني نمي‌گيرد را تهيه كنند. داستانك‌ها، كتاب‌هاي علمي جيبي و بسياري از مطالب كه بصورت كپسولي و خلاصه شده در دل كتاب‌هاي كوچك و كم‌حجم جا گرفته‌اند كار مطالعه را براي كساني كه مشغله زيادي دارند راحت مي‌كند. در روزگار ما كتاب‌هايي كه خواندن آنها حتي كمتر از يك ساعت وقت مي‌برد، كم نيستند. اين روزها حتي بعضي از موضوعات فلسفي و تاريخي نيز در حجم كم و صفحات كوچك به شكل كتاب منتشر مي‌شود و همه افراد جامعه حتي آنها كه فرصت كمي براي مطالعه دارند مي‌توانند با تهيه اين كتاب‌ها آنها را مطالعه كنند. كالاهايي فرهنگي و چند نكته گرچه به زحمت مي‌توان كتاب را به عنوان يك كالا تلقي كرد اما وقتي پسوند فرهنگي در برابر اين واژه بنويسند چاره‌اي نيست جز آنكه وقتي صحبت از كالاهاي فرهنگي مي‌شود يادي هم از كتاب بكنيم. حتي وقتي كالا بودن كتاب از جنبه معرفتي آن هم پيشي مي‌گيرد تا جايي كه بخشي از كتاب‌هاي آماده فروش به جاي بودن در كتابفروشي و مراكز فرهنگي سر از خواربارفروشي و كيوسك‌هاي عرضه روزنامه و البته آدامس و سيگار درمي‌آورند. بحثي نيست كه بسياري از مراحل توليد و عرضه كتاب شبيه همان چيزي است كه در توليد و عرضه ساير محصولات اتفاق مي‌افتد. يعني بحث نظارت، بازاريابي و... اما نكته مهم در اين ميان آن است كه گرچه كتاب ماهيت و ارزشي مادي دارد اما تأثير آن در ارتقاي فرهنگ، بهبود روابط اجتماعي و آباداني محله‌ها تنها به دليل نقش معنوي و تربيتي آن است. از آن رو همانقدر كه كتاب و كتابخواني براي فرهنگسازي و رشد و پرورش روحي انسان‌ها مهم است، محل و مكان عرضه كتاب نيز اهميت مي‌يابد. اگر قرار باشد كتاب را از جايي تهيه كنيم كه كمترين ارتباط را با كتاب و مطالعه دارد قطعاً پاسخ‌هاي ما درباره كتاب مورد نظرمان بي‌پاسخ خواهد ماند. عرضه و تهيه كتاب زماني مي‌تواند نظر جامعه را تأمين كند كه در مكاني با داشتن شاخص‌هاي مورد نظر از جمله يك راهنماي مطلع از كم و كيف كتاب عرضه شده، انجام شود. درك يك ضرورت نياز به دانستن و احتياج به كسب مستمر اطلاعات از مهم‌ترين انگيزه‌هاي انسان براي مطالعه و همنشيني با كتاب است. لذت كسب دانستني‌هاي جديد و اطلاع از موضوعات مختلف علمي مهم‌ترين انگيزه براي مطالعه در همه جوامع است. از اين‌رو برداشت در معني لذت نيز مي‌تواند با مطالعه كتاب در ارتباط باشد. به عقيده بسياري از صاحبنظران لذت‌هاي عقلي و روحي تنها زماني براي افراد شناخته مي‌شوند كه آنها را تجربه كرده باشند. در واقع وقتي بخشي از جامعه با مطالعه كتاب ميانه‌اي ندارد اين را بايد به حساب اين گذاشت كه آنها هرگز شانس درك اين لذت را نداشته‌اند. كتاب مونس تنهايي و راهنماي دانايي است كه مي‌تواند در همه حالات راهنماي ما باشد و هرجا كه كتاب و كتابخواني ارزشمند باشد، آدم‌ها مي‌توانند شاخ غول جهل و ناداني را بشكنند. اگر نياز به دانستن و خو گرفتن با كتاب به عنوان يك ضرورت مهم در جامعه مطرح باشد، مي‌توان اميدوار بود كه با ايجاد زمينه‌هاي لازم، مطالعه نيز به عنوان بخشي از رفتارهاي روزانه افراد جامعه درآيد و كتاب و كتابخواني از غربت و تنهايي خارج شوند. بهانه براي افت تحصيلي در زمان فعاليت مدارس بخشي از دانش‌آموزان از سوي والدين خود از مطالعه كتاب‌هاي غيردرسي منع مي‌شود. اين واقعيت به خوبي نشان‌دهنده برداشت نادرست از تأثير مطالعه غيردرسي در بعضي خانواده‌هاست. با يك حساب سرانگشتي مي‌توان دريافت كه كودكان در چنين خانواده‌اي دست كم به مدت 9 ماه از سال از مطالعه كتاب‌هاي مفيدي كه مي‌تواند در موفقيت‌هاي تحصيلي آنها نقش داشته باشد، محروم مي‌مانند. به عقيده صاحبنظران مسائل آموزشي، مطالعه كتاب براي كودكان و نوجوانان در همه اوقات حتي در زمان تحصيل مفيد است. چيزي كه در اين ميان مهم است انتخاب كتابي است كه همسو با آموزش‌هاي ارائه شده از سوي كتاب‌هاي تحصيلي و مكمل آنها باشد. طبيعي است كه كتاب‌هاي درسي حاوي همه مطالب آموزشي نيستند و كودكاني كه با استفاده از ساير منابع مطالعاتي نكات ديگري را غير از آنچه در كتاب‌هاي درسي به آنها اشاره شده مي‌آموزند در فهم دروس و موفقيت تحصيلي پيشتاز خواهند بود. گذشته از آنها مطالعه پيوسته كتاب عادت به مطالعه را از سنين كودكي در افراد جامعه نهادينه مي‌كند. به هر روي جا دارد با طرح مطالبي در اين زمينه از سوي مشاوران آموزشي زمينه آشنايي همه خانواده‌ها با تأثيرات مثبت كتابخواني فراهم شود. قصه‌خواني در خانه و مدرسه را فراموش نكنيم تعليم و تربيت امري است دشوار، حساس و ظريف. حوصله مي‌خواهد و باريك‌بيني. خانواده‌ها به عنوان زيربناي تشكيل جوامع انساني براي ايجاد رفتارهاي خلاق در كودكان نقش بسيار مهم و رسالتي خطير بر دوش دارند. به همين منظور لازم است محيط خانواده آكنده از عشق به يادگيري بوده و سرشار از رابطه عاطفي‌ قوي بين والدين و كودكان باشد تا رفتارهاي خلاق صورت پذيرد. آموزش و پرورش و مربيان نيز وظايف حساس و پرمسئوليتي در تربيت كودكان و نوجوانان دارند و سهم بزرگي از تربيت كودكان به عهده آنان است. داستان‌ها و اشعاري كه كودكان مي‌خوانند يا مي‌شنوند، اثر عميقي در فكر و روحيه آنان مي‌گذارد و كودكان را براي مواجه با مسائل رشد و معاشرت با ديگران آماده مي‌كند. خوشبختانه امروزه در كشور ما كتاب براي كودكان و نوجوانان بصورت يك نياز شناخته شده و معلمان و والدين به خوبي مي‌دانند كه تنها از راه مدرسه و كتاب‌هاي درسي نمي‌توان كودكان و نوجوانان را براي موفقيت در حل مشكلات گوناگون و پيچيده زندگي آماده ساخت. از طرف ديگر آنها به مطالعه كتاب‌هاي غيردرسي علاقه بيشتري نشان مي‌دهند و اين نوع كتاب‌ها هستند كه كودكان را در حل مسائل و مشكلات شخصي در جهت‌هاي مختلف ياري مي‌دهد. كودكان و نوجوانان با خواندن نشريات و كتاب‌ها سازگاري عاطفي، اجتماعي خود را بهتر رشد و گسترش مي‌دهند و در اين ميان قصه‌خواني نقش بسيار مهمي در تكوين شخصيت كودكان دارد و از اين راه مي‌توان آنها را با بسياري از ارزش‌هاي اخلاقي آشنا كرد. همراهي كتاب و كتابخانه‌ها با آموزش و پرورش و خانواده‌ها در رسيدن به هدف اصلي تعليم و تربيت كه همانا پرورش انسان‌هاي خلاق و مبتكر و كارآمد است، همچنين شركت در برنامه‌هاي متنوع از جمله كارگاه‌هاي قصه‌خواني، مسابقه كتاب و... مي‌توان كودكان و نوجوانان را با كتاب مأنوس كند و در جهت تعليم و تربيت آنها نقش مؤثرتري ايفا كند. منبع:




این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 558]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


فرهنگ و هنر

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن