واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: 27 شهریور ماه همواره روزی تلخ و فراموش ناشدنی برای شعر و ادب ایران زمین است جایی که استاد سخن محمد حسین شهریار پس از سالها عمر بابرکت روی به سوی معشوق نهاد. به گزارش خبرنگار مهر در تبریز، جمعه 27 شهریور 88 حسرت فراق شهریار 21 ساله شد. این روز به احترام خدمات انکارناپذیر استاد شهریار به شعر معاصر، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی " روز ملی شعر و ادب " نامیده شده است. اما امروز به رغم این مصوبه وزین هیچ برنامه ای نه تنها در تهران و سایر شهرستانها بلکه در زادگاه وی نیز برگزار نمی شود. مرور برنامه های فرهنگی ادارات ارشاد و انجمنهای ادبی در سراسر کشور نشان داد که امروز برنامه خاصی برای بزرگداشت این بزرگمرد تاریخ شعر و ادب کشور منظور نشده است و اغلب مسئولان نیز همزمانی برنامه های روز جهانی قدس را بهانه کردند. این در حالی است که روز جهانی قدس در سراسر کشور و نیز جهان از حدود 9 صبح تا اقامه نماز جمعه برگزار می شود و متولیان امر می توانستند هم شامگاه گذشته و هم عصر امروز برنامه های متنوعی برای بزرگداشت روز ملی شعر و ادب پارسی برگزار کنند. البته شهریار و شهریارها چه با برگزاری مراسم بزرگداشت و چه بدون آن همواره بر آسمان فرهنگ و ادب ایران می درخشند و اشعار و حالات آنها در میان زندگی مردم جاری است چرا که آنها از مردم برآمده اند، با مردم زیسته اند و در میان آنها آرمیده اند. شهریار مانند بسیاری از شاعران ارزشمند تاریخ و ادب ایران گرچه از میان ما رفته اما یاد و نامش همواره زینت بخش محافل فرهنگی و آثار و اشعار پرمعنایش الهام بخش آثار هنری بسیاری بوده است. محمد حسین بهجت تبریزی به سال 1285 خورشیدی (۱۳۲۴ ه.ق) در بازارچه میرزا نصرالله تبریز متولد شد. پـدرش حاجی میرآقا خشگـنابی از سادات روستای خشگـناب، وکیل مبارز عدلیه تـبـریز، مردی فاضل و خوش محاوره و از خوش نویسان دوره خود بود. البته استاد شهریار چندان از نعمت پدر فیض نبرد چراکه پدر خود را در همان دوران نوجوانی از دست داد. وی زمانیکه شش سال داشت همزمان با اوج انقلاب مشروطیت از تبریز به روستای خشکناب در اطراف شهرستان بستان آباد نقل مکان داده شد. نخستین آثار طبع شعری وی در همان دوران طفولیت آشکار گشت. محمدحسین کوچک زمانیکه تنها چهار سال داشت نخستین شعر خود را به زبان مادری سرود. شاعر نخستین شعر خود را با این مضمون شرح می دهد: "روقیه باجی ، باشیمین تاجی ، اتی آت ایته ، منه وئر کته" با اینحال اما نخستین شعر اصیل شهریار در وصف زادگاه خود تبریز، در 10 سالگی سروده شده است. شهـریار پس از رسیدن به سن تحصیل دوباره عزم تبریز کرد و تحـصـیلات خود را در مدارس متحده و فیوضات و متوسطه این شهر گذراند. وی پس از اتمام دوران متوسطه برای ادامه تحصیل در رشته طب راهی دارالفـنون تهـران شد. این دانشجوی پزشکی پر شر و شور تا کـلاس آخر مـدرسه طب تحـصیل کرد و در چـند مریضخانه هـم مدارج اکسترنی و انترنی را گـذراند اما دام عشق به ناگاه مسیر زندگی وی را تغییر داد. شهریار در طول مدت اقامتش در تهران افتخار آشنایی با بسیاری از بزرگان زمان خود را یافت که معروفترین آنها ملک الشعرای بهار و استاد صبا بودند . نخستین دیوان نسبتا کامل وی نیز با مقدمه ملکالشعرای بهار به سال ۱۳۱۰ شمسی و زمانیکه شهریار 25 سال داشت به چاپ رسید. شهـریار پس از ترک مدرسه طب مدتی سر به تو برد اما با حمایت دوستان وارد خـدمت دولتی شد. وی چـنـد سالی در اداره ثـبت اسناد نیشابور و مشهـد خـدمت کرد و در سال 1315 به بانک کـشاورزی تهـران منتقل شد و از این اداره هم بازنشسته شد. استاد شهریار در اوایل شاعـری با عنوان "بهـجـت" تخـلص می کرد اما بعدها به موازات ارادتش به حافظ شیرین سخن، از دیوان وی تخـلص خواست که دو بـیت زیر شاهـد از دیوان حافظ آمد: که چرخ سکه دولت به نام شهـریاران زد غم غریبی و غربت چو بر نمی تابم به شهـر خود روم و شهـریار خود باشم و همین شد که شاعـر، عنوان خود را از بهـجت به شهـریار تـبـدیل کرد و آوازه اش با همین نام سراسر جهان را درنوردیده است. استاد شهریار در طول 82 سال عمر با برکت خویش بیش از 28 هزار بیت شعر به زبان فارسی و در حدود سه هزار بیت به زبان ترکی آذری سروده است۰ گرچه در میان اشعار پارسی وی آثار بی نظیر بسیاری وجود دارد اما بطور حتم "حیدربابایه سلام" اثر جاودانه استاد به زبان مادری است. شهریار در خلال سال های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳1 "حیدر بابا" را سرود اثری که علاوه بر جایگاه ویژه اش در کشورهای ترک زبان، هم اکنون به بیش از 90 زبان زنده جهان ترجمه شده است. حیدربابا تجلی شور و خروش جوشیده از عشق شهریار به مردم آذربایجان است. این منظومه از جمله بهترین آثار ادبی در زبان ترکی آذری است. حیدربابا در اکثر دانشگاه های جهان از جمله دانشگاه کلمبیا در ایالات متحدهآمریکا مورد بحث رساله دکترا قرار گرفته است و برخی از موسیقیدانان همانند هاژاک آهنگساز معروف ارمنستان آهنگ جالبی بر آن ساخته است. از نکات جالب توجه در خصوص این منظومه اینکه همزمان با فوت مادرش " کوکب خانم " سروده شده است. شهریار مرگ مادر را به همراه از دست دادن عشق خویش، تلخ ترین حادثه زندگی خویش می داند. روز 31 تـیرماه 1331 خورشیدی، خبر فوت مادر را به شهریار جوان می دهند و او در اندوه فراوان، پیکر این زن نستوه را به قـم برده و به خاک می سپارد. عمق اندوه و غم از دست دادن مادر را می توان در منظومه" ای وای مادرم" به خوبی مشاهده کرد. آنجا که می گوید: می آمدیم و کـله من گیج و منگ بود انگـار جـیوه در دل من آب می کـنند پـیـچـیده صحـنه های زمین و زمان به هـم خاموش و خوفـناک هـمه می گـریختـند می گـشت آسمان که بـکوبد به مغـز من دنیا به پـیش چـشم گـنهـکار من سیاه یک ناله ضعـیف هـم از پـی دوان دوان می آمد و به گـوش من آهـسته می خلیـد: تـنـهـا شـدی پـسـر! یکی دیگر از ویژگیهای بارز استاد، ارادات ویژه ایشان به ائمه اطهار (ع) و مهارت در سرودن اشعار کم نظیر درمدح بزرگان دین است. همچنانکه داستان شعر معروف وی در مدح امیرالمومنین (ع) و حکایت خواب آیت الله مرعشی از مقاطع فراموش ناشدنی زندگی استاد است. پس از وقوع انقلاب اسلامی، شهریار دلبستگی عارفانه و شاعرانه ای به این تحول عظیم و خیزش دینی و ملی ایرانیان پیدا کرد. این دلبستگی علت اصلی مظلومیت او در میان شاعران مسلمان و دگراندیش است. شهریار با آثاری که از خود برجای گذاشت به هر دو گروه نشان داد که سیر صعودی را از زمین به آسمان آغاز کرده است که مذهب تشیع و انقلاب اسلامی همچون دو بال به یاری او شتافتند. سید محـمد حسین بهجت تبریزی، متخلص به "شهـریار" پس از 82 سال خدمت به ادب و عرفان ایران زمین، ساعت شش بامداد در روز 27 شهـریـور 1367 خورشیـدی در بـیـمارستان مهـر تهـران چشم از جهان فروبست. بـنا به وصیـت استاد، پیکر وی به زادگـاهش منتقل و روز 29 شهریور در میان خیل عظیم عزاداران و علاقمندانش در مقـبرةالشعـرای محله سرخاب تـبـریـز به خاک سپـرده شد. اکنون خانه محقر وی در اقدامی بجا و شایسته از طرف شهردار وقت تبریز خریداری و تبدیل به موزه ادبی شهریار شده است. خانه محل گذران دوران طفولیت وی در روستای " خشکناب "از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خریداری و پس از بازسازی و مرمت به محل جذب گردشگر تبدیل میشود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 446]