تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1819524341
مروری بر عملیات بیت المقدس /1
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ > علایی، حسین - خرداد ماه برای ایرانیان در بردارندة دو حادثة بزرگ تاریخی و فراموش ناشدنی است. در سوم خرداد فتح عظیم خرمشهر پس از حدود 20 ماه اشغال رخ داد و در چهاردهم خرداد امام خمینی محبوب‌ترین شخصیت مردم ایران که تدبیر و مقاومت او باعث فتح خرمشهر شد‌دار فانی را وداع گفت و ملتی را عزدار کرد. گرچه سوم خرداد روز فتح خرمشهر است ولی آزادی خرمشهر به یک‌باره اتفاق نیفتاد بلکه در پی فرآیندی صورت گرفت که با انجام سلسله عملیات‌هایی امکان پذیر شد. در بین تمام عملیات‌هایی که در طول دوران جنگ برای بیرون راندن ارتش متجاوز عراق از اراضی اشغالی ایران و یا برای پایان دادن به جنگ صورت گرفته است،هیچکدام به بزرگی، اهمیت، افتخارآمیزی و ماندگاری عملیات بیت المقدس نیستند.این عملیات هم از نظر بکارگیری ابتکار عمل در طرحریزی و تاکتیک‌های بکار رفته و هم از نقطه نظر قدرت رزمندگان اسلام در تداوم مراحل نبرد و شیوة اجرا و همچنین حفظ پیوستگی در مراحل مختلف عملیات و هم از نظر میزان موفقیت و هم از نظر وسعت، یکی از گسترده‌ترین و با ارزش‌ترین عملیات‌های دوران دفاع مقدس و یکی از دوازده عملیات بزرگ و مؤثر ایران در طول 8 سال دفاع مقدس بوده است. حماسة بی‌نظیر و ماندگار فتح خرمشهر در آخرین روز این عملیات بیاد ماندنی، پیروزی در عملیات بیت المقدس را برای همیشه در تاریخ کشور ایران جاودانه کرد و خاطرة خوشی از خود در یاد و خاطرة همة آحاد ملت ایران بر جای گذاشته است. وسعت و گستردگی منطقة عملیات آنچنان چشمگیر بود که هر مرحله از عملیات بیت المقدس در مقایسه با عملیات‌هایی مثل ثامن‌الائمه و طریق القدس، خود به مثابه یک عملیات بزرگ و مستقل بود.در این مقاله سعی شده است با نگاهی گذرا به چگونگی برنامه ریزی و طراحی و مولفه‌های گوناگون این عملیات پرداخته شود و مراحل مختلف اجرای آن که منجر به این پیروزی بزرگ شد، تشریح گردد. با پایان یافتن عملیات فتح المبین در روز دهم فروردین ماه سال 1361، مسئله مهم و اساسی برای جمهوری اسلامی ایران تکمیل آزادسازی استان خوزستان از دست ارتش متجاوز عراق بود. هنوز بیش از 5 هزار کیلومتر مربع از سرزمین‌های ایران در جنوب کشور در اشغال نظامیان عراقی قرار باقی مانده بود. شهرهای خرمشهر، هویزه و نیز پادگان حمیدیه در تصرف ارتش عراق بود. شهرهای اهواز، سوسنگرد و حمیدیه نیز در زیر آتش‌های دوربرد توپخانه دشمن، قرار داشتند. هنوز قوای اسلام به تمام خطوط مرزی در استان خوزستان نرسیده بودند. بنابراین تلاش‌ها، اقدامات و انجام عملیات برای پایان دادن به حضور ارتش متجاوز بعثی در سرزمین‌های استان خوزستان و آزاد سازی تمام شهرها و روستاهای آن بایستی ادامه می‌یافت. بدین منظور جهت دسترسی به اهداف فوق،عملیات بیت المقدس طرح ریزی گردید. این اهداف برای همه فرماندهان در سطوح مختلف و نیز برای همه رزمندگان شرکت‌کننده در عملیات، روشن و گویا بود. عملیات بیت المقدس می‌توانست ضمن آزادسازی تمام سرزمین‌های استان خوزستان، راه را برای دفع تجاوز ارتش عراق و بازپس گیری تمام خاک کشور در جنوب و غرب ایران، از دست نظامیان بعثی، هموار نماید. بنابراین تمام قدرت جنگی ایران برای تحقق این اهداف،وارد عمل شد. بر این اساس در چهلمین روز از بهار سال 1361 و پس از گذشت حدود یک ماه از پایان عملیات فتح المبین، در حالی که هنوز خستگی جسمی رزمندگان شرکت‌کننده در این نبرد، برطرف نشده و آسیب‌های تجهیزاتی ناشی از این عملیات، ترمیم نشده بود، به منظور فرصت ندادن به ارتش عراق، بزرگ‌ترین تهاجم قوای اسلام به منظور پایان دادن به اشغال خوزستان از سوی ارتش بعثی صدام، آغاز گردید. این عملیات که در دومین سال حمله ارتش بعثی عراق به خاک ایران عزیز، انجام شد و حدود 24 روز به طول انجامید، علاوه بر آنکه حدود 5 هزار و 400 کیلومتر مربع از سرزمین‌های جنوب استان خوزستان را از لوث وجود قوای دشمن پاک کرد، به بزرگ‌ترین موفقیت قوای ایران در دوران جنگ تحمیلی تبدیل شد، زیرا که توانست خرمشهر را پس از 575 روز اشغال، آزاد نموده و پرچم جمهوری اسلامی را بر بالای گلدسته مسجد جامع آن شهر خونین، به اهتزاز در آورد. طرح ریزی عملیات بیت المقدس پس از پایان یافتن عملیات فتح مبین بلافاصله برنامه ریزی و تلاش‌ها برای طرح ریزی و اجرای عملیات بیت المقدس آغاز شد. تقریباً در روز 8 فروردین سال 1361، نبردهای عملیات فتح مبین به اتمام رسید و عملاً طرح ریزی عملیات بیت المقدس از سوی گروه طرح ریزی سپاه و ارتش آغاز گردید. البته به موازات آماده شدن برای عملیات فتح مبین، یک قرارگاه از سپاه،به فرماندهی برادر احمد غلامپور مسئولیت شناسایی و کسب اطلاعات از دشمن و نیز برنامه ریزی اولیه برای طرح ریزی عملیات بیت المقدس را با کمک یک گروه طرح ریزی از قرارگاه کربلای ارتش به سرپرستی سرهنگ اقبال محمدی زاده و سرهنگ مسعود بختیاری و سرهنگ مفید به عنوان افسر اطلاعات بر عهده گرفته و نیروهای خود را در این منطقه مستقر کرده بود تا بتوانند از فرصت کافی برای انجام اقدامات مقدماتی، برخوردار باشند. با اتمام عملیات فتح مبین، اولین جلسه مشترک فرماندهان سپاه و ارتش در تاریخ 10/1/1361 انجام شد تا بررسی شود که چه اقداماتی باید صورت گیرد و چگونه بایستی به منطقه عملیاتی بیت المقدس که وسعت آن بیش از نیمی از سرزمین لبنان بود، حمله نمود و قوای دشمن را در آن منهدم کرده و تار و مار نمایند. البته قبل از آغاز عملیات فتح مبین، کارِ کسب اطلاعات و شناسایی بر روی نحوه آرایش و استقرار قوای دشمن تا حد زیادی در این منطقه انجام شده بود و راهکارهای مختلف برای طرح ریزی عملیاتی موفق، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته بود. دو گروه طرح ریزی جداگانه از سپاه و ارتش، نزدیک بیست روز پس از عملیات فتح مبین برنامه ریزی‌های خود را انجام داده و طرح‌های عملیاتی مورد نظر خویش را آماده کردند. آنگاه اعضای این دو گروه طرحریزی، در قرارگاه مرکزی و مشترک ارتش و سپاه که به اسم قرارگاه کربلا، نامگذاری شده بود، حاضر شده و در حضور فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش، طرح‌ها و پیشنهادات خود در مورد انتخاب راهکار بهینه، را مطرح کردند. با توجه به شکل جغرافیایی زمین مورد نظر برای عملیات و نیز نحوه آرایش نیروهای عراقی، دو راهکار مقدماتی و اصولی در جلسات هم اندیشی و نشست‌های طرح ریزی مشترک،به شرح ذیل ارائه گردید: الف- حمله از جاده اهواز - خرمشهر راهکار اول، انجام تک اصلی از محور شمال به جنوب منطقه عملیاتی از طریق عبور از جاده اهواز-خرمشهر و همچنین عبور از رودخانه کرخه کور بود. بر اساس این راهکار، استفاده از جاده مواصلاتی اهواز- خرمشهر به عنوان محور تلاش اصلی و بکارگیری عمده قوا محسوب می‌شد. همچنین حمله به مواضع دشمن با اتکا بر یک معبر زمینی مطمئن و عبور از رودخانه کارون در منطقه بین دریسه و سلمانیه به عنوان تلاش پشتیبانی در نظر گرفته شده بود.عمده دلیل تنظیم و ارائه این راهکار آن بود که با تکیه بر جاده اهواز- خرمشهر، امکان استفاده از خطوط مواصلاتی مطمئنی برای انتقال عمده قوا به سمت مواضع دشمن، وجود داشت.بنابراین رزمندگان و یگانهای عمل‌کننده از عقبه مناسبی برخوردار بودند. اما در مسیر این محور، ارتش عراق استحکامات و موانع فراوانی ایجاد کرده بود و شکستن خط اول دفاعی دشمن به سختی و به زحمت امکان پذیر بود. از سوی دیگر حرکت ستونی نیروها از طریق جاده اهواز- خرمشهر با توجه به سه بریدگی بزرگ که از سوی ارتش بعثی ایجاد شده بود و همچنین موانع مصنوعی زیادی که در جلوی مواضع مستحکم یگانهای دشمن، احداث گردیده بود، راهکار عملی و اقدام سرنوشت سازی نبود که زیاد روی آن فکر و حساب شود. ولی این راهکار یکی از چند راهکارهایی بود که از سوی ستاد مشترک ارتش از تهران به نیروی زمینی ارتش پیشنهاد شده بود تا روی آن فکر شود. البته در همان نامه ارسالی از سوی ستاد مشترک ارتش به معایب این راهکار اشاره شده بود. بکارگیری این راهکار، مستلزم اجرای یک آتش تهیه سنگین و استفاده از قدرت برتر و وجود یگانهای زرهی برای حمله مؤثر به خطوط مستحکم ارتش بعثی بود. این راه کار پیشنهادی با توجه به آنکه یک تک جبهه‌ای را نیروهای عمل‌کننده به ارمغان می‌آورد و رزمندگان اسلام می‌بایستی با نقاط قوت و جبهه مستحکم دشمن بجنگند، رد شد. گرچه اهداف عملیات به سمت مرز و سپس تا شرق بصره پیش‌بینی شده بود ولی فاصلة مواضع نیروهای خودی از مسیر این جاده تا رسیدن به خرمشهر حدود 110 کیلومتر می‌شد و از سویی دیگر عمده قوای دشمن در حاشیه جنوبی رودخانه کرخه کور، مستقر شده بودند و چسبیدن مواضع یگانهای دشمن در کنار ساحل رودخانه کرخه کور، عبور از آن را غیر ممکن می‌ساخت. همچنین لشکرهای 5 و 6 زرهی و مکانیزه ارتش بعثی که ستون فقرات قدرت دفاعی دشمن در جلوی اهواز محسوب می‌شدند نیز در این منطقه گسترش یافته و مواضع مستحکمی برای دفاع مطمئن، احداث کرده بودند. از طرف دیگر تصور ارتش بعثی بر این بود که تلاش اصلی تهاجم قوای اسلام از مسیر این جاده خواهد بود و بنابراین این جبهه را با اقدامات مهندسی و با استفاده از میادین مین متعدد و ایجاد موانع مناسب، مستحکم ساخته بود. براساس این راه کار، عمده قوا بایستی از طریق جاده اهواز- خرمشهر وارد عمل می‌شدند و عبور از رودخانه کارون در حد فاصل بین دریسه تا سلمانیه که فاصله نسبتاً زیادی از شهر اهواز داشت، صورت می‌گرفت. در این راه کار، عبور از رودخانه کارون با خطر پذیری کمتر و دستاورد پایین‌تر صورت می‌گرفت. اشکال این راه کار این بود که هم، بخشی از نیروهای رزمنده، بایستی اقدام به تک جبهه‌ای علیه مواضع دشمن می‌کردند و هم به دلیل استعداد کمی که برای نیروهای عبور‌کننده از رودخانه، در نظر گرفته شده بود، دشمن می‌توانست آنها را به سرعت به عقب براند.بنابراین به دلیل اشکالات فوق، در همان روزهای اول این راهکار مقدماتی مورد بررسی و در نهایت از سوی گروه‌های طرح ریزی و فرماندهان قرارگاه، رد شد و قرار شد تا بر روی راهکار عبور از رودخانه کارون فکر شود. ب- عبور عمده قوا از رودخانه کارون راهکار دوم، انجام تک اصلی از شرق به غرب منطقه عملیاتی با عبور عمده قوا از رودخانه کارون در حد فاصل آبگرفتگی شمال تا سلمانیه، پیش‌بینی شده بود. بر این اساس، یگانهای عملیاتی در منطقه بین دریسه تا سلمانیه به عنوان تلاش اصلی و با تاکتیک "هجوم انبوه"، از رودخانه کارون عبور کرده و حمله از منطقه جنوب غربی اهواز به عنوان تلاش پشتیبانی، تلقی می‌شد. براساس این راهکار مهم‌ترین مسئله، تأمین پل‌های شناور تعجیلی مورد نیاز بود که کمبود پل و سطحه‌های شناور، مسئله ساز شد. در این راهکار، عبور عمده قوا از رودخانه کارون و از ناحیه شمال شرقی خرمشهر و تا حدودی در نزدیکی‌های آن شهر صورت می‌گرفت و کاری فوق‌العاده مهم و همراه با خطر پذیری فراوان بود ولی در عین حال راه کاری ابتکاری و ارزشمند و با دستاورد‌های بالا پیش‌بینی می‌شد. این راه کار که بسیار مورد توجه قرار گرفت و در نهایت به تصویب رسیده و به اجرا درآمد، با این استدلال پذیرفته شد که شناسایی‌های صورت گرفته و اطلاعات کسب شده از دشمن، نشان می‌داد که ضعیف‌ترین منطقه استقرار قوای دشمن در فضایی بین هالوب تا دارخوین در غرب رودخانه کارون می‌باشد. فرماندهی قرارگاه کربلا و گروه طرح ریزی مشترک به این نتیجه رسیده بودند که این منطقه، مرکز تعادل و نقطه کانونی ضعف دشمن و قلب منطقه عملیاتی بیت المقدس است و اگر نیروهای رزمنده به این منطقه دسترسی پیدا کنند، موفق خواهند شد تا بین نیروهای شمال و جنوب ارتش بعثی فاصله انداخته و کمر دشمن را بشکنند. منطقه مورد نظر از ایستگاه حسینیه تا مرز بین‌المللی از یک سو و از آنجا تا نقطه مرزی کوشک از سوی دیگر بود، که ذوزنقه‌ای به وسعت حدود 500 کیلومتر مربع را تشکیل می‌داد. دسترسی به این منطقه می‌توانست مشکلات اساسی زیر را برای ارتش بعثی ایجاد کند: اول آنکه قوای اسلام بر خلاف آرایش و موضع گیری دشمن و به نوعی از طریق پهلو و جناح یگانهای ارتش بعثی وارد عمل شده و به عقبه‌های لشکرهای 5 و6 دشمن نزدیک می‌شدند و با ادامه پیشروی دشمن احساس می‌کرد که این دو لشکر مهم در محاصره رزمندگان اسلام قرار خواهند گرفت. دوم آنکه حرکت یگانهای سپاه و ارتش به سمت مرز بین المللی، این تصور را در دشمن پدید می‌آورد که ممکن است ادامه تک قوای اسلام به سمت نشوه و بصره باشد و بنابراین دومین شهر بزرگ عراق در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت. سوم اینکه دشمن احساس می‌کرد که با ادامه عملیات، خرمشهر را از دست خواهد داد و آرایش پدافندی ارتش بعثی در شرق و شمال این شهر، بی‌اثر خواهد شد. بنابراین، به نظر می‌رسید که در نهایت دشمن با چنین نگرانی‌هایی دچار تردید و ابهام خواهد شد. با چنین دلایلی، این راهکار برای تهاجم به مواضع دشمن انتخاب شد و تمام تلاش‌ها و برنامه ریزی‌ها برای استفاده از آن، صورت گرفت. محدوده منطقه عملیاتی بیت المقدس منطقه عملیات کربلای 3 که به نام بیت المقدس خوانده شد، فضایی است هموار بین شهرهای اهواز و خرمشهر تا منطقه مرزی بین ایران و عراق که از سه جهت، در محاصره موانع طبیعی مثل رودخانه‌های کرخه نور در شمال منطقه و کارون در شرق جبهه و هور الهویزه در غرب منطقه قرار داشت و از سوی دیگر محدود به مرز بین‌المللی بود. در شمال منطقه عملیاتی، رودخانه نیسان امتداد یافته و به رودخانه کرخه کور می‌رسید. در شرق آن رودخانه عریض کارون قرار داشت. از سمت جنوب به اروند رود می‌رسید و سمت غرب آن هم هور هویزه قرار داشت. در بعضی از نقاط جبهه که رودخانه و یا موانع طبیعی وجود نداشت، مثل منطقه بین جاده اهواز- خرمشهر تا رودخانه کارون در نزدیکی‌های پادگان حمید و روستای سید عبود تا جبهه شمالی جنوب اهواز نیز، آب گرفتگی‌هایی به منظور جلوگیری از پیش روی‌های بیشتر دشمن، در اوایل تهاجم قوای ارتش بعثی به سمت اهواز، ایجاد شده بود که پس از عملیات فتح مبین، دشمن به منظور تقویت موانع خود، بر میزان و حجم این آبگرفتگی افزوده شد. بنابراین در چنین شرایطی، آبگرفتگی فوق به عنوان یک مانع طبیعی بزرگ برای نیروهای دشمن به حساب می‌آمد و عبور از آن را برای نیروهای خودی غیرممکن می‌ساخت. پس عملاً یگانهای دشمن در پشت این موانع طبیعی و چنین رودخانه‌هایی استقرار یافته و آرایش گرفته بودند.چنین شرایطی موجب شده بود تا برای حمله به مواضع دشمن، عبور از این دو مانع آبی و طبیعی، یکی از الزامات طرح ریزی عملیات باشد.تنها یک فاصلة 30 کیلومتری بین کرخه نور تا کارون وجود داشت که ارتش عراق آن را با انبوهی از موانع و استحکامات پوشانده بود. با توجه به این که تا زمان آغاز عملیات بیت المقدس، قوای دشمن حدود 20 ماه در این اراضی مستقر بودند، بنابراین زمان کافی برای احداث استحکامات و سنگرهای مناسب و نیز ایجاد موانع مصنوعی از قبیل گسترش میدان‌های مین متعدد و متنوع و نیز کشیدن سیم خاردارهای حلقوی و رشته ای، در اختیار یگانهای دشمن قرار گرفته بود. بنابراین برای طرح ریزی عملیات، می‌بایستی عبور از این موانع طبیعی و مصنوعی به طور همزمان مدّ نظر قرار گیرند. البته میزان موانع مصنوعی ایجاد شده از سوی دشمن در همه خطوط جبهه‌ها، یکسان نبود، بلکه در برخی از مواضع پدافندی مثل روبه روی اهواز و اطراف کرخه کور، دارای قوت و شدت بیشتری بود و در بعضی از جاها مثل اطراف کارون از شدت کمتری برخوردار بود. دشمن در ساحل رودخانه کرخه کور به رودخانه چسبیده بود و عرض رودخانه کارون بیش از آن بود که امکان فعالیت را در غرب آن به نیروهای خودی بدهد. زمین این منطقه عملیاتی صاف و کم عارضه و شامل دو دشت به هم پیوستة دشت هویزه و دشت خرمشهر بود و به صورت دشت وسیعی قرار داشت که برای واحدهای زرهی و مکانیزه دشمن، بسیار مساعد و مناسب بود و قدرت مانور وی را افزایش می‌داد. از سوی دیگر این منطقه برای نیروهای خودی که عمدتاً متکی به یگانهای پیاده بودند، شرایط نامساعدی را فراهم می‌کرد و جنگ پیاده در آن سخت بود. بنابراین می‌توان گفت که شرایط زمین به نفع دشمن و علیه توان نیروهای خودی، عمل می‌کرد. اسم‌گذاری عملیات معمولاً برای انجام هر عملیاتی در دوران جنگ، اسمی برای آن انتخاب می‌شد. در مرحله طرح ریزی، نام این عملیات، کربلای 3 بود ولی با شروع عملیات به اسم بیت‌المقدس نامگذاری شد. انتخاب این اسم، متناسب با شرایط زمانی و اهداف آن عملیات و همچنین پیش‌بینی نتایج آن بود. یکی از دلایل انتخاب این نام، آن بود که برای رسیدن به خط دفاعی مطمئن، ادامه عملیات تا رسیدن به ساحل شط العرب در داخل خاک عراق ضروری می‌نمودو رزمندگان اسلام می‌خواستند با انتخاب این اسم،علاقه خود را به قدس شریف نشان دهند. از سوی دیگر برخی از تحلیل گران معتقد بودند که ممکن است همزمان با انجام این عملیات، ارتش رژیم صهیونیستی به خاک کشور لبنان حمله نماید. بنابراین اسم این عملیات به گونه‌ای انتخاب شد که بیانگر آرمان‌های جمهوری اسلامی در دفاع از قدس شریف و مردم فلسطین باشد. منبع: روزنامه جمهوری اسلامی/8/3/90
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 652]
-
گوناگون
پربازدیدترینها