تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835119598
مروری بر عملیات بیت المقدس /2
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ > علایی، حسین - ارتش عراق مطمئن بود که منطقه عملیاتی بعدی نیروهای ایرانی در سمت جنوب اهواز و برای آزادسازی خرمشهر است. هشیاری و استعداد وگسترش ارتش عراق ارتش عراق مطمئن بود که منطقه عملیاتی بعدی نیروهای ایرانی در سمت جنوب اهواز و برای آزادسازی خرمشهر است. با کمک هواپیماهای میگ 25، بطور مرتب از منطقه عکسبرداری هوایی صورت می‌گرفت و با عملیات گشتی هوایی، شناساییهای لازم از مواضع و مراکز تجمع نیروهای خودی انجام می‌شد. بنابر گفته مسئولین اطلاعاتی ارتش عراق، پیگیری تحرکات نیروهای منظم ارتش ایران بسیار آسان بود زیرا لشکرها و تیپهای ارتش معمولاً از روش مشخصی و تا آنجا که می‌شد از خودروهای نظامی برای جابجایی استفاده می‌کردند و از ابزار مخابراتی و همچنین فعالیتهای ستادی بصورت گسترده‌ای بهره‌برداری به عمل می‌آوردند. این در حالی بود که دستیابی به اطلاعات درباره تحرکات نیروهای سپاه پاسداران با دشواری و پیچیدگی همراه بود. زیرا این نیروها در تحرکاتشان از خودروهای غیر نظامی و دیگر وسایل استفاده می‌کردند. کار جابجایی با سرعت زیاد همراه بود و آمادگی یک لشکر سپاه با حدود 5 هزار رزمنده در جبهه مستلزم اقدامات اداری زیادی نبود. ارتش عراق در موارد متعددی از طریق نیروهای ارتش و یا دیگر راههای ویژه اطلاعاتی، اطلاعات مورد نیاز را بدست می‌آوردند و به سرعت می‌توانستند روشهای سپاه در حمله‌ها و محورهای عملیاتی آنها را شناسائی کنند. بخش اطلاعات ارتش عراق کانون اصلی خطر را تشخیص داده بود. نیروهای ایرانی قصد داشتند دست به عملیات عبور اصلی از منطقه هالوب در شمال دارخوئن بزنند و آنگاه حمله خود را به طرف غرب و بسوی محور جاده خرمشهر ـ اهواز گسترش دهند. سپس پیشروی خود را به سمت مرزهای بین‌المللی ادامه دهند و محور دیگری در پشت نیروهای مدافع عراقی در شهر خرمشهر باز نمایند.(1) تا قبل از آغاز عملیات بیت المقدس، این منطقه تحت امر سپاه سوم ارتش بعثی قرار داشته و یگانهای آن به شرح ذیل در منطقه موضع گرفته بودند: الف- لشکر 6 زرهی از جنوب رودخانه کرخه کور تا شهر هویزه ب- لشکر 5 مکانیزه از غرب اهواز تا روستای سید عبود ج- لشکر 11 پیاده از سید عبود تا خرمشهر د- لشکر 15 پیاده در جنوب اروند رود و در ضلع جنوبی خرمشهر علاوه بر لشکرهای فوق که در خط مقدم استقرار داشتند، لشکرهای 3 زرهی در شمال شهر خرمشهر و 12 زرهی و 9 زرهی و 7 پیاده و همچنین تیپ 10 زرهی گارد جمهوری به همراه 15 تیپ دیگر از جمله تیپهای 31، 32، 109،417، 601، 605 و... هم در احتیاط قرار گرفته بودند.در مجموع حدود 10 تیپ زرهی، 5 تیپ مکانیزه، 17 تیپ پیاده، 7 گردان کماندویی و واحدهایی از ارتش خلقی در طی عملیات بیت المقدس، در برابر رزمندگان اسلام قرار گرفتند. البته این یگانها به صورت همزمان در منطقه عملیاتی حضور نداشتند، بلکه به مرور و در طول زمان عملیات در جبهه‌های مختلف منطقه عملیاتی حضور یافته و از سوی دشمن بکارگیری شده‌اند. پس می‌توان گفت که دشمن در این منطقه در حدود 41 گردان زرهی و نیز 38 گردان مکانیزه که هر گردان از حدود 34 دستگاه تانک یا نفربر تشکیل شده بود و نیز 40 گردان پیاده و 30 گردان توپخانه صحرایی، در اختیار داشته است. بنابراین حدود 2700 دستگاه تانک و نفربر و نزدیک به 40000 نفر نیروی پیاده و 500 قبضه توپ از سوی دشمن در این منطقه گسترش یافته بود. تدابیر پدافندی ارتش بعثی از آنجا که از مدتها قبل ارتش عراق، سمت اصلی تهاجم نیروهای ایرانی را از مسیر جاده اهواز- خرمشهر، پیش‌بینی کرده بود، بنابراین دو لشکر پر قدرت 5 مکانیزه و 6 زرهی را در منطقه جنوب غربی اهواز و مسیر جاده اهواز- خرمشهر و در دشت جفیر آرایش داده بود و با کمک آبگرفتگی موجود و طرح ریزی آتش انبوه توپخانه و نیز ایجاد استحکامات قوی و پیش‌بینی یگانهای احتیاط به پدافند از این منطقه می‌پرداخت. دشمن برای پدافند از ضلع شرقی نیروهای خود در امتداد رودخانه کارون، با تصور عدم امکان انجام تلاش اصلی تهاجم قوای ایرانی از این منطقه، تنها به استقرار یگانهای پوششی و تأمینی در فضای بین رودخانه کارون و جاده اهواز- خرمشهر، اکتفا کرده و احتیاط‌های متحرکی را برای مقابله با هرگونه حادثه‌ای در کنار جاده اهواز- خرمشهر پیش‌بینی کرده بود. سپاه سوم ارتش عراق با تصور اینکه امکان عبور عمده قوا از رودخانه کارون، با مشکلات فراوانی روبه رو است، بنابراین چنانچه واحدهایی از رزمندگان اسلام از این رودخانه عبور نمایند، باید اجازه داد که پس از رسیدن به منطقه، آنها را با یگانهای متحرک مانوری، منهدم نمود تا هم در استقرار یگانها صرفه جویی گردد و هم انهدام بیشتری صورت گیرد. بنابراین دشمن، خط اصلی دفاعی خود را در کنار ساحل رودخانه کارون، قرار نداده بود. اگر نیروهای دشمن، مواضع خود را در کنار ساحل رودخانه کارون قرار می‌دادند و به طور کامل به رودخانه، می‌چسبیدند، عبور از رودخانه بسیار مشکل می‌شد زیرا بایستی علاوه بر عبور از مانع طبیعی رودخانه کارون، با یگانهای دشمن که مسلط بر رودخانه بودند هم، جنگ تمام عیاری صورت می‌گرفت. در واقع می‌توان گفت، دشمن دچار اشتباه و غفلت تاکتیکی در آرایش نیروهای خود در کنار ساحل رودخانه کارون شده بود و این فرصت مناسبی را به طراحان عملیات برای بهره گیری از این ضعف بزرگ دشمن داد.(2) سپاه سوم ارتش عراق مهمترین تدابیر دفاعی را برای خرمشهر در نظر گرفته بود و با تمام توان و قوا،از این شهر حفاظت می‌کرد. ارتش عراق یک پدافند 180 درجه‌ای را از سمت شرق و شمال شهر با رده‌های دفاعی متعدد پیش‌بینی کرده بود. ارتش بعثی با تخریب برخی از خانه‌های مسکونی مردم در ضلع شرقی و شمالی این شهر یک رده دفاعی برای نیروهای خود ایجاد کرده بود. مقاومت در خرمشهر و نگهداری این شهر در هر شرایطی، از راهبردهای اساسی فرماندهی سپاه سوم ارتش بعثی بود.با مطمئن شدن عراق از برنامه ایران برای آزادسازی خرمشهر، از دو هفته قبل از آغاز عملیات بیت المقدس، شروع به میله کوبی و نصب موانع عمودی در میدان گمرک برای مقابله با عملیات هلی برن ایران نمود و به صورت تعجیلی آنها را بر پا نمود.(3) شاید یکی از دلایل نصب موانع عمودی در مناطق صاف شمال خرمشهر آن بود که تیپ 55 هوابرد در پایان هر دوره آموزش، پرش از هواپیما را در منطقه شیراز انجام می‌داد. در نیمه دوم فروردین ماه 1361 پرش آموزشی چتربازها در مناطق شرقی استان خوزستان انجام گرفت تا دشمن نسبت به کاربرد عملیات هوابرد حساس شود. طرح مانور و مرحله بندی طرح عملیات شیوة برنامه ریزی و نحوة طراحی عملیات پیچیدة بیت المقدس نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت این عملیات و فتح خرمشهر داشت. یکی از گام‌های تعیین‌کننده در عملیات بیت المقدس تصمیم گیری در مورد چگونگی طرح مانور بود. در طرح ریزی عملیات، سه محور برای تهاجم به مواضع قوای ارتش عراق و پیشروی یگانها بسوی اهداف تعیین شده در نظر گرفته شده بود. با اینکه وسعت سرزمینی این عملیات بیش از دو برابر منطقه عملیاتی فتح مبین بود ولی اجرای تک، در بیش از سه محور عمده جواب نمی‌داد. بنابراین سه قرارگاه عملیاتی زیر نظر قرارگاه مرکزی کربلا، سازماندهی شدند. قرارگاه فتح در مرکز، قرارگاه نصر در سمت چپ و در جنوب قرارگاه فتح مأموریت عبور از رودخانة کارون را بر عهده داشتند و قرارگاه قدس هم، مأموریت حمله از سمت شمال را برعهده داشت. این قرارگاه‌ها هم از نظر نیروهای رزمی و هم از نظر ستادی، به صورت ترکیبی از نیروهای ارتش و سپاه تشکیل شده بود. همه فرماندهان ورزمندگان با هم و در کنار هم و با وحدت و انسجام کامل و به صورت یکپارچه برای هدفی واحد و مأموریتی مشترک، تلاش می‌کردند. قرارگاه‌های فتح و نصر مأموریت داشتند تا با عبور عمده قوا از رودخانه کارون در محدوده بین سلمانیه تا دارخوین، یگانهای تحت امر خود را در شب اول عملیات به جاده آسفالته اهواز- خرمشهر رسانده و منطقه وسیعی در حدود وسعت شهر تهران را به کنترل خود درآورند. در واقع تک از شرق به غرب جبهه و انجام تلاش اصلی در عبور از رودخانة کارون و تصرف یک سرپل بزرگ، در مرحله اول نبرد، ابتکار عمل مهم عملیات بیت المقدس به حساب می‌آمد. در این طرح، یگانهای قرارگاه قدس به عنوان تک پشتیبانی و همچنین تک فریب، حمله خود را از جنوب غربی اهواز و از مسیر جنوب سوسنگرد و با عبور از کرخه کور، برنامه ریزی کرده بودند. مأموریت اصلی قرارگاه قدس درگیر نگه داشتن لشکرهای 5 و6 ارتش بعثی بود تا دو قرارگاه فتح و نصر بتوانند بدون نگرانی از برخورد با این دو لشکر، خود را به جاده اهواز- خرمشهر رسانده و به سمت مرز حرکت نمایند. به این ترتیب در طرح مانور برای هر قرارگاه و برای هر مرحله از عملیات و همچنین برای هر یک از یگانهای شرکت کننده در عملیات، اهداف مشخصی، تعیین شده بود که این اهداف با توجه به عوارض زمین، به وضوح قابل شناسایی بوده و امکان دسترسی به آنها وجود داشت.درطرح مانور هر عملیات مراحلی در نظر گرفته می‌شود که به تدریج به مرحله اجرا در می‌آید.به دلیل گستردگی منطقه عملیات بیت المقدس، طرح مانور این عملیات در چهار مرحله به شرح ذیل برنامه ریزی شد: مرحله اول: گرفتن یک سرپل بزرگ در هر عملیاتی به هنگام عبور از رودخانه، باید قبل از هر چیزدر ساحل دور، سرپلی را تصرف و در اختیار گرفت تا فرصتی برای نصب پل‌های تعجیلی فراهم شود. آنگاه پس از نصب پلها و تکمیل عملیات مهندسی مربوطه وبقراری مسیر مواصلاتی، می‌تواناین سرپل را گسترش و توسعه داد. با انتخاب طرح عبور از رودخانه کارون به عنوان محور تلاش اصلی، مسئله مهم و مورد بحث، وسعت و اندازه سر پلی بود که باید در مرحله اول از سوی رزمندگان اسلام تصرف شود. موضوع وسعت سرپل و میزان بزرگی و کوچکی آن، بسیار بحث برانگیز و مناقشه‌زا بود. برخی بر این عقیده بودند که بایستی در عبور از رودخانه و در مرحله اول سرپل کوچکی را به تصرف در آورد، زیرا نیروهای رزمی نمی‌توانند در یک شب، یک خیز بلند بر داشته و پس از عبور از رودخانه کارون، به یکباره بین 13 تا 20 کیلومتر را پیاده روی کرده و خود را به جاده اسفالته اهواز- خرمشهر برسانند. برخی دیگر بر این عقیده بودند که بایستی یک سرپل وسیع و بزرگ و سرزمینی به وسعت حدود 800 کیلومتر مربع، در همان شب اول به تصرف رزمندگان درآید. زیرا اگر چنین اتفاقی نیفتد، دشمن می‌تواند با پاتکهای تعجیلی، سرپل کوچک را دوباره تصرف نموده و رزمندگان اسلام را به شرق رودخانه کارون، عقب براند و کل عملیات را ناکام بگذارد. از سوی دیگر، دشمن خاکریز بلندی را در کنار جاده اهواز- خرمشهر به منظور مخفی ماندن ترددهای وی و نیز به عنوان رده اصلی خط دفاعی خود ایجاد کرده بود که تصرف آن، می‌توانست یک آرایش دفاعی مناسب و جان پناه طبیعی را برای قوای ایرانی بوجود آورد. ارتفاع این خاکریز از کنار جاده اسفالته، حدود 2 متر و از سمت نیروهای خودی حدود 4 متر برآورد می‌شد که چسبیدن به آن نیاز به اقدامات مهندسی را برای احداث خاکریز تعجیلی دفاعی، در شب اول عملیات منتفی می‌کرد.(4) از سوی دیگر گرفتن این سرپل، فضای کافی و وسعت لازم برای استقرار استعدادی در حدود 5 لشکر سپاه و ارتش را فراهم می‌نمود. همچنین آسیب پذیری یگانها و رزمندگان عمل‌کننده در مقابل آتشهای سنگین دشمن به سبب وجود فضای کافی برای گسترش و تفرقه واحدها، کاهش می‌یافت و آتش توپخانه دور برد ارتش عراق از روی پلها و مناطق عبور یگانهای عمل کننده، قطع می‌شد. دشمن در انتخاب محل مناسب برای اجرای پاتکهای خود، دچار تردید و سردرگمی می‌گردید. با رسیدن یگانهای خودی به جاده اهواز ـ خرمشهر، آنها به هدف‌های مرحله بعدی عملیات، یعنی خط مرزی و خرمشهر نزدیک‌تر می‌شدند. همچنین با استقرار یگانهای توپخانه خودی در سرپل تصرف شده، امکان پشتیبانی آتش برای رزمندگان درگیر عملیات، فراهم می‌آمد. بنابراین با توجه به نکات فوق، قرار بر این شد تا محور تلاش اصلی، عبور از رودخانه کارون قرار گیرد و دو سوم نیروهای تعیین شده برای اجرای عملیات بیت المقدس در همان شب اول از رودخانه کارون عبور نمایند و خود را به جاده آسفالته اهواز- خرمشهر برسانند و سرپل بزرگی در حدود 800 کیلومتر مربع به تصرف خود درآورند. این سرپل بایستی توسط یگانهای قرارگاه‌های فتح و نصر به عنوان تلاش اصلی تصرف شده و یگانهای عمل کننده خود را به جاده اهواز - خرمشهر می‌رساندند. از سوی دیگر خاکریزهای خط اول یگانهای ارتش عراق در کنار کرخه کور می‌بایستی از سوی یگانهای قرارگاه قدس به عنوان تلاش پشتیبانی، اشغال می‌شد. مرحله دوم: حرکت به سوی مرز منطقة بین کوشک تا ایستگاه حسینیه، حکم قلب منطقة عملیات را داشت و چنانچه نیروهای مهاجم از مسیر حسینیه به سمت مرز حرکت می‌کردند عقبة دو لشکر 5 و 6 عراق بسته می‌شد و دفاع برای ارتش عراق سخت می‌شد.بنابراین در این مرحله پیش‌بینی شده بود تا منطقة نوار مرزی توسط یگانهای قرارگاه‌های فتح و نصر تصرف شده و خرمشهر از مسیر جاده اصلی و از سمت شمال غربی آن شهر محاصره گردد. سپس اقدام لازم برای آزاد سازی خرمشهر صورت گرفته و با فرار نیروهای روبروی اهواز محدوده جفیر- حمید نیز توسط یگانهای قرارگاه قدس تأمین شود. مرحله سوم: تصرف خرمشهر در این مرحله از عملیات قرار بود تا یگانها از جادة اهواز- خرمشهر به سوی خرمشهر حرکت کرده و این شهر را به تصرف خود درآورند.آزادسازی خرمشهر از اهداف اصلی عملیات بود که دغدغة ذهنی همة فرماندهان بود ولی کار ساده‌ای نبود. مرحله چهارم: عبور از مرز و پدافند در این مرحله پیش‌بینی شده بود تا اگر عملیات به خوبی جلو رفت و شرایط مناسب بود، یگانها از خط مرزی عبور کرده و خود را به عارضة طبیعی اروند رود رسانده و ساحل شمالی شط العرب را تصرف نمایندتا بتوانند بخوبی از منطقه پدافند نمایند. با پدافند یگانها در امتداد ساحل شرقی رودخانه شط العرب به عنوان یک مانع طبیعی، عملیات پایان می‌یافت. البته امام خمینی با عبور از مرز و رفتن به داخل خاک عراق، موافق نبودند.در حین اجرای عملیات هم با عقب نشینی اصولی و به موقع دشمن از امتداد رودخانة کرخه کور و کم شدن خط تماس ارتش عراق از180 کیلومتر به 90 کیلومتر در فاصلة طلائیه تا شلمچه عملاً این مرحله از عملیات به اجرا در نیامد.زیرا ارتش عراق توانست استعداد دو لشکر 5 و 6 را که عقب نشینی کرده بودند به یگانهای مدافع این منطقه اضافه نماید. منابع و مراجع و پانوشت‌ها 1. هاشمی رفسنجانی اکبر،عبور از بحران، خاطرات 1360،تهران،دفتر نشر معارف انقلاب، 1378ص / 93 2. سرلشکر وفیق السامرایی رئیس بخش ایرانی اطلاعات ارتش عراق می‌گوید: در بازدیدهای مفصلم از منطقه دریافتم که نیروهای عراقی در فاصله 5 کیلومتری از کرانه غربی رود کارون دفاع می‌کنند. پیشنهاد کردم به یگانهایمان دستور داده شود تا از کناره غربی رود کارون بصورت قاطع و کامل پاسداری به عمل آورند. فرمانده کل نیروهای مسلح یک امریه مکتوب فوری صادر و از فرماندهی سپاه سوم، اجرای این پیشنهاد را خواستار شد. ولی فرمانده سپاه سوم اقدامی صورت نداد. پس از عملیات بیت المقدس این فرمانده که سرلشکر صلاح القاضی نام داشت به دستور صدام اعدام شد. (منبع شماره 20، ص/94 و 95) 3. بهداروند مهدی، ما و جنگ،تهران،پژوهشکده مطالعات و تحقیقات دفاع مقدس،1388 ص /297 4. این سد خاکی را ارتش عراق به منظور دفاع از عقبه خرمشهر احداث کرده بود و نام آن را الادامه گذاشته بود. (وفیق السامرایی، ص/96) منبع: روزنامه جمهوری اسلامی/9/3/90
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 540]
-
گوناگون
پربازدیدترینها