واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: حضور در گنجينه شهدا به انگيزه هفته ميراث فرهنگي و روز جهاني موزه جام جم آنلاين: تاكنون بسياري از ما، از موزهها، شهرها و آثار متعدد تاريخي و فرهنگي فراواني بازديد كردهايم؛ مكانهايي كه در حافظه انسان براي مدتي كوتاه يا طولاني ثبت شده و گاهي نيز آنقدر برايمان جذابيت داشتهاند كه تا مدتها نخستين پيشنهادمان به دوستان و آشنايان بازديد از اين مكانها بوده است. اين گزارش كه اختصاص به موزه و گنجينه شهدا دارد، اگرچه به انگيزه هفته ميراث فرهنگي و روز جهاني موزه نوشته شده است، اما براي من بازديد از اين مكان متفاوت، آنقدر جذابيت داشته است كه بيدرنگ و در همين ابتداي مطلب بازديد از اين مكان فرهنگي و هنري را به شما پيشنهاد ميكنم. گنجينهاي كه آرام و سبز در خيابان طالقاني تهران منتظر تماشاي ماست. موزه و گنجينه شهدا در همان ابتداي ورود مخاطب را غافلگير ميكند. مردم كه به دليل انجام كارهاي تكراري در سالهاي گذشته و به كار بردن نمادها و سمبلهاي كليشه شده از جنگ و شهدا پيشذهنيتي ثابت و مشخص دارند، يكباره با فضايي جديد، فوقالعاده تميز و برگرفته از زيباييشناسي هنري با تابلوها و مجسمههايي زيبا روبهرو ميشوند و به عبارتي خبري از توپ و تانك و سنگر و خاك و... نيست. فضايي كه همه ساله همزمان با مناسبتهاي دوران دفاع مقدس در سطح شهر مردم آن را ميبينند و به علت تكرار زياد حساسيت و توجه خود را نسبت به آن از دست دادهاند. واقعيت اين است كه در تمام دنيا هدف از برپايي موزههاي شهدا، كشتهشدگان جنگها و... نمايش توان نظامي يا مرور فتوحات و اتفاقات جنگي نيست چراكه در همين ايران خودمان نيز موزهاي به اسم موزه نظامي در مجموعه فرهنگي سعدآباد وجود دارد. بلكه هدف از برپايي موزههاي جنگ و شهدا و بازماندگان جنگ به نمايش گذاشتن جلوههايي از شخصيت و تلاشهاي انسانهاي شجاع و خلاقي است كه در راه وطن و اعتقاداتشان با ارزشترين و شگفتانگيزترين صحنههاي تاريخ يك ملت را در مقطعي خاص خلق كردهاند. محوريت انسان اين نكته را نيز بايد در نظر داشت كه موضوع محوري در اين موزهها انسانها هستند نه كالا يا تجهيزات نظامي كه بار تاريخي دارند و شايد به همين دليل هم برقراري ارتباط مردم با اين موزهها كمي دشوارتر است و موزه شهدا و مسوولان آن در ابتدا بايد با شيوهاي غير مستقيم اين نكته را به بازديدكنندگان خود القا كنند كه اين آثار كه از شهدا به جا ماندهاند يا توسط ديگراني اعم از هنرمندان، پژوهشگران و... خلق شدهاند، آثاري محسوب ميشوند كه داراي ارزش تاريخي و فرهنگي هستند و هرگز نميتوانيم انكار كنيم كه ارزش يك شيئ موزهاي در اطلاعات مستتر در آن است، نه در خود آن. اما اين نوع برخورد و ارزشگذاري در شكلي متعالي در آثار بجامانده از شهدا قابل بررسي است. به عنوان مثال وصيتنامه يك شهيد، گذشته از جنبههاي حسي و عرفاني خود به شكلي نمايانگر آخرين حالات و وقايع زندگي اوست يا گلولهاي كه قرآن كوچك و جيبي يك رزمنده را سوراخ كرده است ديگر تنها يك اثر مكتوب و ديني نيست و بيانگر بخشي از اعتقادات جماعتي است كه در دورهاي از تاريخ در محلي خاص حضور داشتهاند و دست به كارهايي بزرگ زدهاند و همين نكات است كه اين آثار را به عنوان يك سند مطرح ميكند؛ سندي تاريخي و فرهنگي كه با فاصله گرفتن از آن روزها هر لحظه و هر ثانيه بر اهميت و ارزششان افزوده ميشود. گشايش موزه موزهاي كه امروز ما با نام شهدا ميشناسيم، ابتدا در سال 1359 و در مكاني ديگر افتتاح شد. اين موزه يك بار ديگر و در سال 84 با اضافه شدن و افزايش آثار توسط دكتر قاليباف بازگشايي شد و در حال حاضر با 12473 اثر از 1310 شهيد مشغول به فعاليت است. طبقه همكف گنجينه شهدا داراي 3 سالن است. سالن شهداي انقلاب اين سالن 2 دوره را دربر ميگيرد: 1- شهداي قبل از دوران انقلاب اسلامي كه از آن ميان آثار بجا مانده از رئيسعلي دلواري، ميرزا كوچك خان جنگلي، شهيد مدرس و شيخ فضلالله نوري بسيار جالب توجه است. 2- شهداي دوران انقلاب اسلامي كه در جريان مبارزه با رژيم ستمشاهي و پيروزي انقلاب اسلامي شهيد شدهاند كه از اين گروه ميتوان به آثار شهدايي همچون آثار شهداي فداييان اسلام، 15 خرداد 42، شهداي 17 شهريور و... اشاره كرد. سالن ديگري كه در اين طبقه وجود دارد سالن شهداي ترور است. سالن آثار فرماندهان شهيد، ديگر سالن طبقه همكف گنجينه شهداست. مخزن گنجينه طبقه اول گنجينه شهدا در واقع مخزن اين گنجينه محسوب ميشود. آرشيو اسناد، آرشيو هنري و آرشيو البسه در اين طبقه قرار دارد كه بازديد از اين آرشيوها براي مراجعهكنندگان امكانپذير نيست. اما اين طبقه داراي 2 سالن براي بازديد عمومي است؛ سالن آثار شهداي بينالملل و سالن آثار شهداي استانها. سالن شهداي بينالملل مربوط به شهداي ايراني خارج از مرزهاي ميهن اسلامي و همچنين شهداي خارجي است كه براي احياء دين، شريعت و استقلال كشورشان كشته و شهيد شدهاند مانند شهداي فلسطين، لبنان، افغانستان و پاكستان. در اين سالن اقليتهاي ديني داخل كشور نيز جايگاه خاصي دارند. شهداي ارامنه، مسيحيان و زرتشتيان حال و هواي ديگري به اين سالن بخشيدهاند؛ به گونهاي كه وجود يادگارهاي اين شهدا مانند كتاب مقدس و صليب و دستنوشتههايشان نشانگر حضور همه گروههاي جامعه در دوران دفاع مقدس است كه اين بخش براي بازديدكنندگان خارجي داراي جذابيت ويژهاي است. سالن آثار شهداي استانها در اين طبقه نيز باز هم به دليل ازدياد آثار و نبود فضاي زياد به صورت دورهاي برگزار ميشود و هر غرفه در اين سالن به عنوان نماد آثار شهداي يك استان تلقي ميشود. كتابخانه تخصصي طبقه دوم گنجينه كتابخانه تخصصي ايثار و شهادت است كه البته هنوز به صورت رسمي افتتاح نشده است. به نظر ميرسد وجود اين كتابخانه (البته به شرطي كه شامل مجموعه و منابعي كامل باشد) بسيار تاثيرگذار است؛ چراكه موزههاي شهدا و جنگ اگر مجهز به منابع علمي باشند، جذابيتهاي خاصي را ميتوانند براي بسياري از تحصيلكردگان، محققان و پژوهشگران ايجاد كنند و قادر خواهند بود اطلاعاتي گسترده و مستند را از هويت و كيفيت واقعي آثار به نمايش گذاشته شده به علاقهمندان ارائه كنند. در اين طبقه فضاي بزرگي نيز هست كه نام فضاي نمايشگاهي گنجينه را دارد. گالري ويژه دانشآموزان اما موزه شهدا در طبقه زيرزمين، گالري ويژهاي را براي دانشآموزان فراهم كرده است كه به دليل نوع طراحي و انتخاب دكور و وسايل بازي مناسب با سليقه كودكان و نوجوانان به شكلي موفق با آنها ارتباط برقرار ميكند. به عنوان مثال، بيسيمهايي كه به صورت بازي مكالمات واقعي فرماندهان و شهيدان را در زمان عملياتها پخش ميكند يا بازيهاي رايانهاي با موضوع دفاع مقدس، دارت و مسابقه تيراندازي همه باعث بالا بردن جذابيتهاي اين گالري نزد نوجوانان و دانشآموزان ميشود و حتي بسختي ميتوان بازديدكنندگان را از اين بخش به بخشهاي ديگر هدايت كرد. در نهايت بايد گفت گنجينه شهدا با توجه به آنچه پيش از اين داشتهايم، بسيار اميدواركننده است و از نظر نحوه طبقهبندي آثار، تقسيمبندي و ساماندهي فضا، سيركولاسيون، ويترينهاي نمايش، نحوه چينش آثار، نگهداري آثار و تمهيدات نمايشي مانند نورپردازي تقريبا از استانداردهاي بالايي برخوردار است، اما هنوز تا رسيدن به آنچه كه در كشورهاي پيشرفته مثل موزه جنگ مسكو وجود دارد، فاصله فراواني داريم و به نظر ميرسد نهادهاي مرتبط و متولي فرهنگ ايثار و شهادت بايد هرچه سريعتر براي احداث و افتتاح باغ موزه دفاع مقدس به يك جمعبندي نهايي برسند. سينا علي محمدي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 463]