واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > اروپا - خبر آنلاین در گفتگو با غلامعلی لطیفی کارشناس مسائل ترکیه انحلال تنهاحزب فعال کرد این کشور را به دستور دادگاه عالی قانون اساسی بررسی کرده است. ترکیه به قبرستان احزاب معروف است. ساختار سکولار این کشور از یکسو و قدرت تعیین کننده نظامیان از سویی دیگر همواره تنگناهایی را برای فعالیت های حزبی در ترکیه پدیدآورده است . با این حال سیاسیون ترک به هر شیوه ای و تحت اشکال و گروههای جدید به فعالیت خود ادامه می دهند . همانطور که در 1996 با پیروزی حزب اسلامگرای رفاه ، نجم الدین اربکان بعنوان نخستین اسلامگرا در مقام نخست وزیری جای گرفت ولی خیلی زود مجبور به استعفا شد و حزب متبوع وی نیز منحل شد. پس از آن اسلامگرایان فعالیت سیاسی خود را در احزاب فضیلت ، سعادت و عدالت و توسعه پیگیری کردند تا اینکه سرانجام عدالت و توسعه به قدرت رسید و توانست حدود نیم دهه به حکومت خود ادامه دهد . اکنون دادگاه حزب جامعه دموکراتیک ترکیه که تنها حزب کردها در این کشور است را منحل کرده است . با این اقدام دادگاه عالی ترکیه بیستمین حزب سیاسی کردهای ترکیه نیز منحل می شود و همه این اقدامات شاید نقطه ضعفی بر دمکراسی ترک ها باشد و شاید هم سنگی در مقابل پای حزب عدالت و توسعه که بدنبال پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپاست . شاید از همین روست که اقدام دادگاه عالی ترکیه اعتراض شدید اردوغان نخست وزیر ترکیه را موجب شده است. خبر آنلاین در گفتگو با غلامعلی لطیفی کارشناس مسائل ترکیه این موضوع را به بررسی نشسته است. شاید سوال اصلی این باشد که چرا ترک ها در شرایطی که یکی از شروط عضویت ایشان در اتحادیه اروپا حل مساله کردهاست نسبت به انحلال فعالیت تنها حزب فعال در ترکیه اقدام کردند؟ ناسیونالیسم به معنای منفی آن در ترکیه بسیار نیرومند است . حتی دموکرات ترین ترک ها هم ناسیونالیست هستند. مساله کردها به زعم بسیاری از مردم ترکیه ، تجزیه طلبی است. آنان کردها و رهبر آنان عبداله اوجالان را تجزیه طلب می دانند ولی حاکمیت ترکیه برای نشان دادن حسن نیت خود به اتحادیه اروپا ، مدتی است که به کردها اجازه راه اندازی رادیو ، تلویزیون و همچنین تدریس زبان کردی در مدارس مناطق کردنشین را داده است. این رویه ادامه داشت تا اینکه یک حزب ملی گرای ذینفوذ بنام حزب حرکت ملی وارد عمل شد . این حزب گرچه در پارلمان ترکیه فاقد قدرت قابل ملاحظه ای است ولی در میان نظامیان و دستگاه قضایی بصورت سنتی نفوذ دارد. حرکت ملی با حزب جمهوری خواه ملی به رهبری دنیز بایکال متحد شد و پرونده حزب جامعه دموکراتیک را به دادگاه کشاندند . اقدام این دو حزب سکولار و تندروی ناسیونالیست در حالی انجام شد که حزب عدالت و توسعه مذاکراتی را با احمد ترک آغاز کرده بود و دور نمای روشنی از آشتی ملی نشان می داد. پس از انحلال احزاب مختلف اسلامگرا ، سرانجام اسلامگرایان با انعطاف نسبت به ساختار قدرت در ترکیه در حزب عدالت و توسعه گردهم آمده و توانستند به قدرت برسند . چرا کردها چنین انعطافی را نشان نمی دهند؟ این مساله به روحیه شدیدا استقلال طلب کردها بر می گردد.کردها در طول صد سال گذشته همواره برای استقلال جنگیدند از زمانی که ملا مصطفی بارزانی در تهران مستقر بود تا الان که کردها عراق خودمختاری گرفته و تحرکاتی در ترکیه و ایران نیز همواره در جریان بوده است. قاعدتا الان که کردها رادیو و تلویزیون دارند و فرزندان ایشان در مدارس دروس کردی آموزش می بینند ، تحرکات بیشتر از جانب کردها ضرورت ندارد ولی آنها باز هم به استقلال فکر می کنند . یک مثل قدیمی می گوید کردها عاشق دو چیز هستند ؛ یکی تفنگ و دیگری استقلال. اما در عراق کردها سیاست ورزی همچون جلال طالبانی را دارند که با وجود تعلقات قومی هوشیارانه به منافع ملی نیز احترام می گذارد. آیا کردهای ترکیه که بیست درصد جمعیت این کشور را تشکیل می دهند نمی توانستند چنین رویکردی داشته باشند؟ همان عراق را که مثال زدید شاید بهترین دلیل بر استقلال طلبی کردها باشد . در عراق کردها تقریبا یک خودمختاری کامل در شمال کشور دارند . آنها علاوه بر ریاست جمهوری سهم قابل توجهی از کرسی های پارلمان را نیز در اختیار دارند همچنین صدها روزنامه و تلویزیون اختصاصی در اختیار دارند. با این حال مناقشات خود درباره مسائلی مانند کرکوک را رها نمی کنند و مدام بدنبال سهم گیری بیشتر از حکومت مرکزی هستند. با توجه به اینکه دادستانی کل ترکیه مواضعی ضد عدالت و توسعه دارد و از سوی دیگر حزب حاکم در صدد مصالحه با حزب جامعه دموکراتیک بوده است ، برخی معتقدند انحلال حزب جامعه دموکراتیک می تواند به افزایش محبوبیت عدالت و توسعه منجر شود؟ جنبه ناسیونالیستی که قبلا اشاره کردم در میان اسلام گراها و سکولارها تقریبا یکی است . نمی توان گفت سکولارهای ترکیه بیشتر از اسلامگراها ناسیونالیست هستند . اما ار آنجا که عدالت و توسعه توجه خود را بیشتر به مسائل اقتصادی معطوف کرد و در این زمینهنیز موفقیت هایی را کسب کرده است خود را تا حدودی از مسائل ناسیونالیستی دور کرده و نزدیکی این حزب به مصالحه با کردها نیز در راستای ایجاد ثبات و آرامش سیاسی و اقتصادی بوده است . با اینحال بنظر می رسد اقدام دادگاه عالی ترکیه به نفع اعتدال و توسعه باشد و محبوبیت این حزب را که طی ماههای اخیر روند نزولی گرفته بود بهبود بخشد. شاید هم انحلال حزب جامعه دموکراتیک تلاشی از سوی سکولارها برای ممانعت از موفقیت عدالت و توسعه در پیوستن به اتحادیه اروپا بوده است ؟ نه! خیلی بعید است . اصولا سکولارهای ترکیه معتقدند عدالت و توسعه در شعار پیوستن به اتخادیه اروپا صادق نیست و ترجیح می دهد خود را بیشتر به جهان اسلام نزدیک کند لذا آنها هیچ وقت مانعی پیش روی عدالت و توسعه برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا ایجاد نمی کنند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]