نوسانات ميان خير و شر

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

نوسانات ميان خير و شر نويسنده : دكتر محسن ايماني روان شناس و عضو هيأت علمي دانشگاه تربيت مدرس مرز باريك حس رقابت با حسادت و كينه كجاست ؟ دين دراين باره توضيح مي دهد پيچيد گي رفتارهاي انساني باعث مي شوند تا او دائم در مرز باريكي ميان خير و شر حركت كند. فاصله ميان غبطه و حسد آن قد ر كم است كه بعضي گمان مي برند هنوز مرتكب اشتبا هي نشد ه اند و متوجه حساد ت در وجود خود نيستند. اينكه راه شناسايي حسادت چيست و چطور مي توان آن را از ساحت روح پاك كرد سؤا لاتي هستند كه از دو بعد روان شناختي و ديني آنها را بررسي مي كنيم . مجموعه اي از صفات نيك و بد از بدو تولد در انسان به طور با لقوه وجود دارند. متكلمان مسيحي بر اين عقيد ه اند كه انسان ذاتا موجود شروري است . سنت آگوستين يكي از معروف ترين متكلمان مسيحي بر اين نظر صحه مي گذارد . او مي گويد فرض كنيد مادري بخواهد همزمان به دو نوزاد شير بد هد.حتي اگر به هر دوي اين نوزاد ها شير به اندازه كافي برسد، يكي از بچه ها اعتراض خود را با گريه و رفتارهاي د يگري نشان خواهد داد . مسيحيون بنا بر همين د يد گاه به صليب كشيد ه شد ن حضرت عيسي (ع) را تاوان گناه حضرت آد م (ع)مي دانند و مي گويند رنح هاي حضرت مسيح بعد از آن داغ خبث را از روح آد مي شسته است . ما در قرآن با نگاه ديگري مواجه هستيم . خداوند در قرآن مي فرمايند : «فعصي آد م ربه فغوي» ؛ يعني حضرت آد م نسبت به پروردگار نافرماني كرد. از عملي كه حضرت آد م مرتكب آنشد ه ، با واژه «اثم» يا «ذ نب» به معناي گناه ياد نمي شود. اين مقد مه ما را به اين نتيجه مي رساند كه انسان ميان خير و شر در نوساني دائمي است . آد مي به طور مطلق نه شر است و نه خير . او تفاوت بين اين دو را مي فهمد و تصميم مي گيرد . هر كس نسبت به احساس خودش آگا ه تر از ديگري است. غبطه و حسد دو مقوله نزديك به هم هستند با تفاوت هاي بسيار . شخصي كه از موفقيت دوستش خوشحال است ولي در عين حال مي خواهد تمام تلاشش را به به كار ببند د تا به درجه موفقيت او برسد ، مسلما راه را اشتباه نرفته است . غبطه ممدوح است و رقابت ايجاد مي كند. در اين صورت نه تنها صد مه نمي زند بلكه موجب حركت و پيشرفت در زند گي هم مي شود . اما حسادت درست نقطه مقابل غبطه است .حاسد دلش نمي خواهد هيچ كس جز خودش موفقيتي كسب كند. در واقع آرزوي نابود ي فرد را مي كند. حساد ت ناشي از حس حقارت و ضعف است . آد لر روانشناس معتقد است فرد ضعيف دست به جبران مي زند . در واقع دو نوع رويكرد پيش مي گيرد؛ در حالت اول مي رود سراغ كارهاي بزرگ و مهم تا خود ار از جايي كه هست بالا بكشد . مثلا د يپلمه است و دوستي فوق ليسانس دارد . براي اينكه از او عقب نماند به خود سختي مي د هد و با تلاشي فراوان وارد دانشگاه مي شود يا نه ؛ در حالت دوم براي مطرح شد ن و جبران كمبود هايش دست به كارهاي خلاف و خطرناك مي زند. مثلا مي خواهد به هر قيمتي پولدار شود ، سر از باند هاي قاچاق كالا در در مي آورد . چرا اين قدر احاد يث و روايات انسان را از حسد بر حذر داشته اند؟ به خاطر اينكه حسادت در بعد شخصي و اجتماعي صد ماتي جدي وارد مي كند. يكي از مراجعان من خانمي بود كه مي گفت اگر خانه يكي از اقوام بروم تا دو هفته جسمم بيمار خواهد بود. كسي كه به ديگران حسد مي ورزد دائم در تاب و تب است ، حرص مي خورد ، نقشه مي كشد و مدا م تحت فشارهاي عصبي است . جسم و روان كه از هم جدا نيستند. بسياري از بيماري هاي جسمي منشأ رواني دارند . حضرت علي مي فرمايند : «باعث شگفتي است كه حسودان از سلامت جسم خود غافلند!» . ما بارها در باب آرامش فرد با ايمان صحبت كرد ه ايم اما در روايت هست كه «الحسد يا كل الايمان ، كما تاكل النار الحطب» همان طور كه آتش هيزم را مي سوزاند ، حساد ت هم ايمان را از بين مي برد . فرمايش حضرت امير(ع) است كه «حسود دوستي ندارد» شما تصور كنيد علاوه بر رنج هايي كه خود حسود براي خود ش و در ذ هن مي تراشد ، تنهايي و تزلزل در آرامش هم به ناراحتي ها و مشكلاتش اضافه شود. زند گي براي چنين افرادي مثل زهر تلخ خواهد شد . از طرفي حسود فكر نابودي را دارد ، پس ممكن است اقداماتي صورت بد هد .مثالي مي زنيم ؛ زني به خوشبختي دختر خاله اش حسادت مي كند. شروع مي كند به دسيسه چيني تا زند گي او را به هم بزند و اگر طرف مقابل (محسود) زيرك و آگاه نباشد ، ممكن است خانواده اش را از دست بد هد و آرامش از زند گي اش رخت ببند د. اين است كه در قرآن آمد ه « اعوذ برب الفلق من شر ما خلق و من شر غاسق اذا وقب و من شر النفاثات في العقد و من شر حاسد اذا حسد(2 )»البته بايد اين نكته را مد نظر داشته باشيم كه حسادت قابل درمان است . بهترين راه آشنا كرد ن او با شيوه هاي تفكر منطقي است . پذ يرش و درك موقعيت خود كمك مؤثري در از بين برد ن اين بيماري است . چرا كه آد م هاي حسود دائما در حال مقايسه خودشان با د يگران هستند . بايد به آنها تفهيم كرد مقايسه اساسا صحيح نيست . هر كسي نقاط ضعف و نقاط قوتي در زند گي شخصي و اجتماعي اش دارد ؛ يعني اگر شما مثل دوستتان ثروتمند نيستيد ، در عوض شرايط تحصيلي بهتري داريد . بخشي از كمبود ها ژنتيكي هستد كه نمي شود آنها را تغيير داد . اما بخشي وابسته به ميزان سعي و تلاش خود فرد است كسي كه فقط نشسته و غصه مي خورد كه چرا من تحصيلات دانشگاهي ندارم ، چرا توقع پيشرفت دارد؟ ز كوشش به هر چيز خواهي رسيد/ به هر چيز خواهي كماهي رسيد(3) براي به دست آورد ن هر چيزي بايد سختي هايي را متحمل شد . اگر هر كس استعداد هايش را كشف كند و آنها را پرورش د هد مسلما در زند گي خود موفق خواهد بود. اما اين توانايي ها و قابليت ها به خودي خود آد م را به پيروزي نمي رسانند.در باب هفتم گلستان كه به مسائل تربيتي اختصاص دارد سعدي مي گويد : وقتي افتاد فتنه اي در شام / هر كس از گوشه اي فرا رفتند / روستازاد گان دانشمند / به وزيري پادشاه رفتند / پسران وزير ناقص عقل / به گدايي به روستا رفتند 1 ـ كتاب اسلام پزشك بي داروـ احمد امين شيرازي 2 ـ سوره فلق 3 ـ بوستان سعدي باب هفتم منبع:همشهري مثبت 180
#پزشکی#

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 265]