تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1848457470
وقف و تأثير آن در عمران شهرهاي عراق دوره عثماني
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
وقف و تأثير آن در عمران شهرهاي عراق دوره عثماني نويسنده: سيد حسن موسوي گزارش کتاب بلديات العراق في العهد العثماني در دوره حاکميت عثماني، عراق يکي از ولايت هاي امپراطوري عثماني بود و خلافت سني عثماني که خود را ادامه خلفاي بغداد مي دانست بر شهرهاي مذهبي عراق سيطره داشت. يک نظريه اينست که يک دليل اختلاف عثماني با صفويه شهرهاي مذهبي و عتبات عراق بود، صفويه مي گفتند، عثماني ها هيچ تلاشي در عمران و آباداني نجف اشرف، کربلاء، کاظمين و سامرا ندارند و حتي شرايطي فراهم مي آورند که اين شهرها مخروبه و غير بهداشتي بماند و به همين دليل با دولت عثماني به مشاجره و محاجه و گاه جنگ مي پرداختند. اکنون بر اساس اسناد باقي مانده مي خواهيم بدانيم وضعيت اين شهرها چگونه بوده و دولت عثماني تا چه اندازه در آباداني اين شهرها مي کوشيد؟ سوم اينکه وقف چه نقشي در عمران اين شهرها داشت؟ تمامي اين پرسش ها را تلاش مي کنم بر اساس مطالب مندرج در کتاب بلديات العراق في العهد العثماني (1534-1678م) که به دست آوريم. در واقع با بررسي و گزارش اين کتاب به پرسش هاي فوق هم پاسخ مي گويم. اين کتاب داراي اين مشخصات کتاب شناختي است بلديات العراق في العهد العثماني (1534-1678م)، عبدالعظيم عباس نصار، الطبعة الاولي، المکتبة الحيدرية، 1437-1385ق. اين کتاب شامل چهار فصل زير است: فصل1: وضعيت اداري-سياسي و تأثير آن در خدمات شهري در دوره عثماني - تقسيمات اداري - شرائط و اوضاع سياسي و تأثير آن در خدمات شهري فصل2: اصلاحات عثماني و چگونگي اجراي آن - جنبش اصلاحات و عصر تنظيمات و تأثير آن در شهرهاي عراق - تلاش هاي سلاطين عثماني در ايجاد شرائطي براي خدمات شهري - نقش وقف در خدمت رساني به مردم فصل 3: شهرداري ها و تشکيلات اداري - ايجاد مديريت مرکزي در شهرهاي عراق - احداث شهرداري ها و واحدهاي تابعه در همه شهرها و روستاها - کارآيي شهرداري ها و نقش وقف در مديريت شهري فصل 4: مجلس شهرداري (شوراي شهر) - ولايت بغداد - ولايت بصره - ولايت موصل - دوره اشغال انگلستان و نقش شهرداري ها نويسنده در لابلاي اين مباحث و فصول، در چندين جا به تحليل وقف و جايگاه وقف مي پردازد. کارآمدي عثماني در عراق دولت عثماني در 941ق/ کانون الاول 1534م در دوره سلطان سليمان قانوني صدارت اعظمي ابراهيم باشا و به رهبري ايشان به عراق لشگر کشيد و شهرهاي عراق را اشغال کرد. صفويه به اشغال عراق به ويژه شهرهاي مذهبي مثل نجف و کربلا اعتراض داشته و در سال 1624ق توانستند کنترل اين شهرها به دست گيرند. ولي در سال 1638م مجدداً عثماني ها بر عراق تسلط پيدا کردند و تا پايان خلافت عثماني يعني تا 1998م عراق تحت اختيار عثماني ها بود. عثماني ها، مديريت کارآمد در عراق نداشته و فقط درصدد اخذ ماليات هاي سنگين از کشاورزان و شهروندان بودند ولي خط مشي و تدبير جدي براي عمران و آباداني اين منطقه نداشتند (1) بسياري از اقشار شيعه عراق که مناطق مياني و جنوب عراق ساکن بودند، سلطه دولت سني مذهب را نمي پذيرفتند و همواره شورش ها، عدم اطاعت از اوامر دولت و امثال اينها وجود داشت و اين تنش ها مانع سازندگي بود (2) . به ويژه عشائر دائماً تمرّد مي کردند و به دليل زندگي آنها در هورها، امراء دولت نمي توانستند آنها را سرکوب کنند (3) . البته در دوره هايي، خلافت عثماني اقدامات زيربنايي براي آباداني و توسعه نجف و کربلا اجرا کردند، براي نمونه والي عراق به نام حسن باشا توانست شورش ها را خاموش کند و راه هجوم هاي صفويه را بست و توانست مقبوليت و محبت مردم را به دست آورد، مراقد ائمه)ع( در نجف، کاظميه و کربلا را ترميم کرد، راه ها را توسعه داد و پل ها و جاده هاي جديد ساخت تا زائران و بازرگانان از کشورهاي مختلف به راحتي بتوانند تردد داشته باشند. بين راهها، اماکني براي استراحت مردم ساخت، براي نهر حسينيه جدول و پل ساخت، بطوري که اين نهر پس از اين به نام نهر سليماني شهرت يافت. مدارس فراواني براي تعليم اوليه بچه ها و نيز آموزش قرآن راه اندازي کرد. وي تمامي ماليات هاي دريافتي ومبالغي که زوار و نيکوکاران مي پرداختند و نيز درآمد موقوفات را در خود عراق مصرف مي کرد و مردم را تشويق به وقف مي نمود و سازمان کارآمدي براي اداره موقوفات تأسيس کرد (4) . رويه متعارف و متداول اين بود که والي عراق موقوفات منقول را جمع آوري و به دربار عثماني مي فرستاد، نيز درآمد موقوفات غير منقول، زکات، ديگر ماليات ها و جزيه ها را نيز به همين روش اقدام مي کرد. براي اين منظور تشکيلاتي براي گردآوري اموال ايجاد شده بود. در اين تشکيلات بخشي به نام شاد الاوقاف و بخش ديگري به نام شاد الزکاة و همچنين شادهاي ديگر تأسيس شده بود. نيز بخش اداري به نام «تفنکجي باشي»بود که وظيفه امنيت و مجازات کساني که ماليات نمي پردازند وجود داشت. والي عراق، شهرداري به نام «داراغاسي» يعني رئيس شهر يا مديريت شهري داير کرده بود (5) . خلافت مرکزي که به باب عالي يا دربار عثماني معروف بود براي تشکيلات ولايت عراق اين وظايف را تصويب کرده بود. نظافت، روشنايي، آب رساني، اطفاء حريق، راه سازي، خدمات بهداشتي و پزشکي، مديريت شهري و مراقبت بر آثار باستاني. در دوره هايي که والي، کارآمدي نبود يا موانع زيادي در جهت اجراي اهداف وجود داشت، معمولاً خود مردم با استفاده از پتانسيل هاي وقفي به اداره امور و تمشيت کارها مي پرداختند. در زماني که وضعيت شهرهاي بغداد و نجف بسيار کثيف بود و آب شرب مردم با مشکل مواجه بود، واقفين به کمک آمده و با وقف اموال خود آب رساني به همه خانه ها را با لوله کشي و ايجاد سدي در خارج از کشور را اجرا کردند. و از هر خانه مبلغ اندکي هر ماه دريافت مي شد تا براي امور ديگر شهر مصرف شود (6) . بهرحال در دوره حاکميت عثماني ها، خود مردم خيّر و نيکوکار، مؤسسات فراواني خيريه و وقفي به منظور رسيدگي به امور ايتام، مسافرين، آب رساني، روشنايي و همه خدمات شهري راه اندازي کردند. نيز ده ها مسجد، مدرسه، مرکز علمي و خدماتي تأسيس کردند. شيعيان به روش هاي مختلف موقوفات خود را در وطن خود و در شهرهاي شيعه نشين مصرف مي کردند و به عمال و والي هاي دولت عثماني نمي دادند. پايان اين کتاب از مهم ترين آثار درباره شهرداري و مديريت شهري در عراق در دوره عثماني و جايگاه وقف و موقوفات در عرضه خدمات شهري است. نويسنده با اتکاء بر اسناد و مدارک باقي مانده از دوره عثماني به بررسي شرائط اين دوره مي پردازد. اين کتاب مدل مناسبي براي تحقيق درباره شهرهاي ايران در دوره هاي تاريخي صفويه، سلاجقه و افشاريه، قاجاريه و غيره است. چون براي کشف جايگاه عيني وقف در اين دوره هاي تاريخي به ناچار بايد اينگونه پژوهش ها عمل شود. پي نوشت ها : 1)بلديات العراق، ص63. 2)همان ص64. 3)همان ص72-73. 4)همان ص73 به بعد. 5)همان، ص79. 6)همان، ص184. منبع:فصلنامه وقف ميراث جاويدان ش 72 /ع
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 522]
-
گوناگون
پربازدیدترینها