واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نان رژيمي بخوريم يا نخوريم؟ کفتکو با دكتر تيرنگ نيستاني، متخصص تغذيه و رژيمدرماني وقتي صحبت از غذا يا نان رژيمي ميشود، ميتوان دو مفهوم مختلف از واژه رژيمي برداشت کرد؛ اول اينکه فرمولاسيون طراحي و توليد نان بهگونهاي باشد که اين ماده غذايي براي بيماريهاي خاصي توصيه شود؛ مثلا افرادي که به پروتئين موجود در گندم حساسيت دارند و با خوردن نانهاي تهيهشده با آرد گندم دچار التهاب مزمن ميشوند، ميتوانند از نانهاي پختهشده با آرد ذرت استفاده کنند. دومين مفهومي که در واقع، رايجترين نگاه به کلمه رژيمي هم هست، مربوط به نانهايي است که ترکيباتاش محتواي کالري کمتري نسبت به ساير نانها داشته و ميتواند تغييراتي در کاهش وزن، قند و چربي خون افراد به وجود آورد. گفتگوي ما با دکتر تيرنگ نيستاني، متخصص تغذيه و رژيم درماني، درباره نانهاي رژيمي و اما و اگرهاي مربوط به آنها ميتواند اطلاعات مفيدي در اين خصوص در اختيارتان بگذارد. آقاي دکتر! ادعاهاي زيادي درباره تاثير مصرف نان جو در کاهش وزن وجود دارد. آيا فردي که تصميم به لاغر شدن دارد، ميتواند نان جو را جايگزين نانهاي معمولي در رژيم غذايياش کند؟ آرد جوي به کار رفته در نانهاي جويي که به طور عادي در نانواييهاي ما تهيه و عرضه ميشوند، تقريبا کمتر از 10 درصد حجم آرد موجود در نان است. اين روزها ديگر در هيچ کجاي دنيا از آرد جو براي تهيه نان استفاده نميشود زيرا جو، قابليت ورآمدن و تبديل شدن به خمير را به تنهايي ندارد، بنابراين نانهاي حجيم و خوشمزهاي که به نام نان جو در نانواييها به فروش مي رسند به هيچ وجه از جوي خالص تهيه نشدهاند. در كل، نان جو ماده غذايي خوشمزهاي نيست؛ تيره رنگ است و بدطعم. اگر جز اين بود، مورخان، خوردناش را جزو فضايل امام علي(ع) به شمار نميآوردند. اما امروزه نانواها براي خوشعطر و طعم شدن اين نان، مقداري آرد معمولي، روغن و شيره مالت (به خاطر طعم شيريناش) به آن ميزنند که اين کار سبب بالا رفتن کالري اين نان سنتي ميشود و متاسفانه مردم به خاطر فيبر و سبوس موجود در نان جو، آن را بيشتر مصرف ميکنند و نميدانند که با اين کار هيچ کمکي به کاهش وزنشان نميشود. نظرتان درباره نانهاي رژيمي چيست؟ آيا استفاده از نانهايي مثل نانشويد يا نانزيره ميتواند در جلوگيري يا پيشرفت بيماريهاي مختلف موثر باشد؟ در اينکه زيره، شويد يا زنجبيل گياهان مفيدي هستند و آثار مثبتي درون بدن بر جاي ميگذارند شکي نيست اما نکته مهم اينجاست که واقعا 5 تا 10 گرم از اين مواد چه تاثير چشمگيري در بهبود بيماريها ميتوانند داشته باشند؟ براي مثال، به فردي که بيماري قلبي دارد، ميگويند نان زيره بخور تا ميزان کلسترول خونات تعديل شود اما بيترديد اين سه چهار گرم زيرهاي که توسط مصرف نان زيره به بدن فرد ميرسد، تاثير چنداني در روند بهبود بيمارياش نخواهد داشت. باز هم ميگويم که مصرف روزانه گياهاني مثل زيره، زنجبيل و شويد براي بدن بهخصوص سيستم گوارش و قلب و عروق بسيار مفيد است اما ميزان اين مواد روي نانها به قدري کم است که به هيچوجه آن تاثير دلخواه را درون بدن بيمار بر جاي نميگذارند و تنها او را متحمل پرداخت هزينهاي اضافي براي خريد نان ميکند. البته اگر ذايقه فردي به سمت اينگونه نانها گرايش دارد، هيچ اشکالي ندارد که آنها را جايگزين سهم مشخص نان دريافتي روزانهاش کند.
با اين حساب، ديابتيها هم نبايد از توليد نانهاي مخصوص ديابتيها خوشحال باشند؛ درست است؟ ببينيد؛ مشکل اصلي ديابتيها قند بالا (و معمولا به تبع آن، چربي بالا) است. آنها تريگليسيريد و کلسترول بد خونشان بالاست و کلسترول خوب خونشان پايين. درصد بالايي از ديابتيهاي نوع 2 هم از مشکل اضافه وزن و به خصوص چاقي شکمي رنج ميبرند و بنابراين براي زيادتر نشدن مشکلشان با محدوديت غذايي مواجه هستند؛ مثلا نميتوانند يا اجازه ندارند هر چه قدر که دلشان ميخواهد نان بخورند. حالا شما حساباش را بکنيد که چنين فردي با اين سطح از محدوديت به نانوايي مراجعه ميکند و ميبيند که روي تابلوهاي مختلف نوشتهاند : «نان و بيسکوييت مخصوص ديابتيها رسيد!» قطعا اگر شما هم جاي آن فرد ديابتي باشيد، اقدام به خريد و مصرف دلخواه اين نوع نان ميکنيد، به اميد اينکه سالم است و هيچ مشکلي را برايتان به وجود نخواهد آورد. اما مساله اصلي اينجاست که غالبا در تهيه اين نانها روغن مختصري به کار ميرود و آرد هم که جزو جدانشدني نان است در آن وجود دارد، بنابراين تفاوت چنداني در محتواي کالري نانهاي ديابتي با ساير نانها وجود ندارد. از طرفي وقتي ادعايي مطرح ميشود، بايد در موردش مطالعه و آزمايش لازم و دقيق صورت گيرد، در حالي كه هنوز نتيجه هيچ آزمايش مستندي اعلام نکرده است که نانهاي ديابتي از چاق شدن افراد جلوگيري ميکنند و سطح قندشان را بالا نميبرند. در مورد بيسکوييتهاي رژيمي و ديابتي هم بايد بگويم که آرد و روغن، جزو مواد اصلي تشکيلدهنده آنهاست و نهايتا توليدکنندگان به جاي شکر از شيره خرما يا انگور استفاده ميکنند که اين کار هم کمک شاياني به جلوگيري از چاقي يا کاهش قندخون نميکند. نانهاي داراي دانههاي چرب مثل تخمه آفتابگردان يا کنجد، چهطور؟ مصرفشان را توصيه ميکنيد؟ نه، نانهاي داراي دانههاي چرب صددرصد از کالري بيشتري در حجم مساوي با نانهاي معمولي برخوردارند. درست است که روغن موجود در دانههاي چرب، روغن خوبي است و از نظر سلامت براي قلب و عروق و دستگاه ايمني توصيه ميشود اما دانههاي چرب انرژي بالايي توليد ميکنند و از نظر توليد کالري هيچ مزيتي به روغنهاي معمولي و حتي حيواني ندارند. بنابراين، خوردن نانهاي داراي دانههاي چرب هيچ عاقبتي جز اضافه وزن و چاقي در پي نخواهند داشت. ادعا ميشود که قسمتهاي خشک نان، انديس گلايسمي پايينتري نسبت به بخشهاي نرمتر دارند. بنابراين آنهايي که رژيم لاغري دارند بايد بخشهاي ترد نان را بخورند. نظر شما چيست؟ اين ادعا تا حدي درست است. نشاسته موجود در نان به طور عادي قابليت هضم بالا را ندارد و در طي پروسه پخت، فشارحرارت باعث پاره شدن ساختار مولکولهاي نشاسته و در نتيجه آسانتر هضم شدن آنها ميشود، بنابراين هر چه قدر که نان نازکتر و تُردتر باشد، قابليت هضم کمتري هم دارد. اين مساله در مورد نانهاي بيات هم صادق است، يعني نان هرچه کهنهتر باشد، دير هضمتر هم هست. ولي ناگفته هم نماند که پايين بودن انديس گلايسمي در نانهاي خشک، دليل موجهي بر مصرف بيش از اندازه آنها نيست. آيا محدوديت سني براي مصرف نانهاي رژيمي که با مواد مختلف(زيره، زنجبيل، تخمه آفتابگردان، شاهدانه و ...) ترکيب شدهاند، وجود ندارد؟ نه، مصرف اينگونه فرآوردهها هيچگونه محدوديتي ندارد و براي افرادي هم که بيماريهاي مختلفي دارند، مشکلي ايجاد نميکند. مگر اينکه فرد ناراحتي خاص گوارشي يا مشکل ديگري داشته باشد و پزشکاش او را از خوردن برخي از انواع نانها منع کرده باشد. مشکلدار نبودن مصرف نانهاي رژيمي هم به دليل اين است که افزودنيهاي آنها در حدي نيست که بخواهد براي افراد دردسرساز شود. حرف آخر طراحي فرمولاسيون تهيه نان رژيمي نياز به اطلاعات تکنولوژيک و علميپزشکي دارد و اين کار بايد توسط متخصصان تغذيه، داخلي و ساير متخصصان مربوطه صورت پذيرد نه يک نانواي معمولي. تهيه نان رژيمي يک کار سنتي نيست، علم است. نانهاي رژيمي که با ادعاهاي گوناگون اعم از کنترل وزن و ديابت توليد ميشوند، بايد قبل از عرضه به طور معتبر و علمي آزمايش شوند و در اين گزارش ثابت گردد که مثلا نان زيره چه مزيتي به نان لواش دارد. بهعنوان آخرين و مهمترين نکته هم بايد بگويم که رژيمي بودن نان به اين معنا نيست که فرد ميتواند هر چه قدر ميخواهد بدون دغدغه نان بخورد، به خاطر اينکه آن نان، نان بيضرر و مفيدي است. نان رژيمي وقتي مفيد است که به جاي سهم نان معمولي روزانهتان استفاده شود؛ نه اينکه به جاي يک سهم نان معمولي، پنج سهم نان رژيمي بخوريد! منبع:www.salamat.com
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 406]