تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1851321118
چهره مختار نه كاملاً سفيد و نه كاملاً سياه است
واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار یکشنبه 29 اسفند 1389 تعداد مشاهده : 197 چهره مختار نه كاملاً سفيد و نه كاملاً سياه است خبرگزاري فارس: رئيس پژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت(ع) گفت: چهره مختار نه كاملاً سفيد و نه كاملاً سياه است، او هم كارهاي درستي انجام داده است و هم كارهاي ناصوابي دارد كه مطلوب امام سجاد(ع) نبود. به گزارش خبرگزاري فارس از قم، 14ربيع الثاني مصادف با روزي است كه مختار به بهانه خونخواهي امام حسين عليه السّلام و انتقام از قاتلين شهداي كربلا با شعار «يالثارات الحسين» دست به قيام مي‌زند. البته در روايات تاريخي و منابع معتبر خونخواهي امام حسين عليه السّلام را هدف دوم مختار از قيام ذكر كرده و هدف اول او را رسيدن به قدرت عنوان كرده‌اند. براي تحليل و بررسي بيشتر هدف مختار از قيام عليه دستگاه حكومتي وقت، گفت‌وگوي مفصلي با محمد الله‌اكبري، رئيس پژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت عليهم السّلام و كارشناس تاريخ اسلام انجام داده‌ايم. * بهعنوان نخستين سؤال و آغاز كلام بفرماييد ارزيابي شما از شخصيت مختار با توجه به شرايط زماني و مكاني چيست؟ ـ تحليل تصميم‌گيري‌هاي مختار بدون توجه به وضعيت زمانه‌اش شايد كار درستي نباشد. در واقع او متولد سال اول هجرت است و پدرش از جمله فاتحان ايران در جنگ مسلمانان با ايرانيان به شمار ميرود، 13 ساله است كه پدرش در جنگ با ايراني‌ها شهيد مي‌شود و بعد از آن به شهر خود باز مي‌گردد و سپس به مدينه ميرود در آنجا بزرگ شده و سرانجام با بني‌هاشم مرتبط مي‌شود و در دوره‌اي بزرگ مي‌شود كه فتوح اسلامي در شرق و غرب جهان اسلام ادامه دارد. مختار حكومت امام علي (ع) را درك كرده و بعد شاهد روي كارآمدن بني‌اميه است و در زمان قيام امام حسين(ع) مختار حدود 60 سال دارد. شخصيتي كه از مختار در اين دوره شكل مي‌گيرد باهوش، زيرك، موقعيت‌شناس، حسابگر، زمان‌سنج و در ضمن فرصت‌شناس است و مي‌خواهد از فرصت‌ها به نفع خود استفاده كند به همين دليل قبل از شهادت امام حسن (ع)، از زندگي مختار سرنوشت روشن و شفافي در دست نداريم كه عضو كدام گروه است، اما از شروع حكومت امام حسن (ع) شخصيت او در تاريخ ظاهر و پيدا شده و موضع‌گيري‌هاي او به تدريج ظهور پيدا ميكند. در زمان قيام امام حسين (ع) وقتي مسلم به كوفه ميرود از او استقبال ميكند و او را به خانه خود مي‌برد اما وقتي حكومت وقت با خبر مي‌شود و با ورود عبيدالله بن‌زياد سخت‌گيري‌هايي را نسبت به مسلم اعمال ميكند از آنجا كه مختار نفوذ زيادي بين مردم ندارد و جايگاه قبيله‌اي مستحكمي هم ندارد، ناگزير مسلم براي استفاده از حمايت عربي به منزل هاني منتقل مي‌شود اما توافقي كه مختار با مسلم دارد اينكه در قيام كمكش ميكند نيرو فراهم ميكند و وعده‌اي را مشخص ميكند كه در آن وعده قيام كند. در آن روزگار اگر كسي مي‌خواست دست به قيام بزند يا بايد قبيله پرجمعيتي مي‌داشت كه مردان قبيله پشتيبانش بودند يا نفوذ سياسي اجتماعي و مذهبي داشته باشد و مختار هيچ يك از اين دو را نداشت. از اين رو ناگزير است كه پرچمي پيدا كند و زير آن پرچم مردم را جمع كرده و دست به قيام بزند. * بيعت مختار با عبدالله زبير بيشتر در راستاي كدام يك از اهدافش است زمامداري يا خونخواهي امام حسين؟ ـ مختار هم قصد امارت و حكومت داشته و هم تمايلات شديد شيعي دارد. بنابراين از سن 45 سالگي به بعد سعي كرده با راس قدرت تماس پيدا كند. همسراني كه دارد يكي دختر والي بصره و ديگري دختر والي كوفه است. مختار به دليل جايگاه پدرش و جايگاه قبيله‌اي از مقداري جايگاه اجتماعي برخوردار است و به دليل پدرش، مردم او را احترام مي‌كنند. مختار به نوعي به دستگاه خلافت وابسته است، خواهرش عروس عمربن خطاب و همسر عبدالله بن عمر است بنابراين جايگاهي در دستگاه حكومتي دارد و سعي كرده به قدرت دنيايي دست يابد ولي چون به تنهايي نمي‌تواند، خودش را به اهرم‌هاي قدرت متصل ميكند. زماني كه با عبدالله زبير بيعت ميكند در واقع شخصيت شناخته شده‌اي است و دنبال او هستند كه از او بيعت بگيرند از زندان عبيدالله آزاد شده و از كوفه اخراج مي‌شود. قصد سفر به طائف ميكند، در اين برهه زماني عبدالله زبير قيام كرده و ادعاي اميري مومنان را دارد و قلمرو كوچكي را براي خود درست كرده و با توجه به آوازه مختار سعي ميكند از او بيعت بگيرد. مختار از يك طرف هوس قدرت در سر دارد و از سوي ديگر تمايلات شديد شيعي دارد و دوست دارد انتقام شهداي اهل بيت را بگيرد بنابراين به ديدن عبدالله بن زبير ميرود و شرط مي‌گذارد كه ولايت كوفه را به او بدهد اما باز كوشش ميكند خود را به راس قدرت نزديك‌تر كند و حداقل مي‌خواهد مرد شماره دو حكومت زبير باشد. * دليل اصلي اصرار مختار بر ولايت و امارت كوفه چيست؟ ـ كوفه يك شهر معمولي نيست بلكه پايگاه مسلمانان براي فتح كشورهايي چون ايران و هند و بخشي از روم و جايي است كه با تكيه برآن مي‌شود همه جهان اسلام را تصرف كرد بنابراين امارت كوفه با امارت مكه و مدينه تفاوت دارد. درخواستي كه مختار ميكند در قالب دو منظور است كه هم قدرت داشته باشد و هم اگر بخواهد با تكيه بر اين قدرت انتقام بگيرد. ابن زبير شرط ولايت كوفه را مي‌پذيرد ولي شرط اينكه بدون مشورت با او كاري را حل و فصل كند نمي‌پذيرد. وقتي مسلم زودتر از موعد قيام ميكند و شهيد مي‌شود وقتي مختار سرموعد به كوفه مي‌آيد مي‌فهمد مسلم شهيد شده است در اين شرايط لشكر او زياد نيست و اختيار دارد كه با اين لشكر قيام كند يا اينكه از كوفه فاصله بگيرد و يا به سمت مكه حركت كند ولي مختار موقعيت‌سنجي ميكند و مي‌بيند اگر به سمت امام حسين(ع) برود همان وضعيتي پيش مي‌آيد كه براي امام حسن (ع) پيش آمد؛ مختار در جنگي وارد مي‌شود كه احتمال پيروزي بيشتر است بنابراين وقتي به دروازه كوفه مي‌رسد و از شهادت مسلم باخبر مي‌شود با عبيدالله توافق ميكند و سپاهياني كه جمع كرده بود به قبايلشان مي‌فرستد و خودش زنداني مي‌شود به اين اميد كه در فرصت ديگر بتواند قيام كند. در مدت قيام امام حسين (ع)، مختار در كوفه زنداني است و بعد از شهادت امام حسين (ع) است كه از زندان آزاد مي‌شود و نزديك مرگ يزيد به طائف رفته و به ابن زبير ملحق مي‌شود و او دو سال در طائف زندگي ميكند. وقتي از مرگ يزيد با خبر مي‌شود فرصت را براي رفتن به كوفه مساعد ديده و از ابن زبير جدا مي‌شود. * مختار براي مشروعيت بخشيدن به قيام خود خط و مهر محمد حنفيه را جعل ميكند ولي حنفيه اين عمل را تاييد يا رد نمي‌كند؟ دليل اين موضع‌گيري از سوي محمد حنفيه چيست؟ مختار سراغ امام سجاد(ع) هم براي اين منظور ميرود و درخواست مجوز هم كرده اما نه امام سجاد(ع) و نه محمد حنفيه اين نمايندگي را نمي‌دهند ولي آنچه مختار مي‌خواهد دست خطي است كه به او نمايندگي بدهد ولي محمد حنفيه به او اين نامه را نمي‌دهد و او از سخن محمد حنفيه كه «هركسي انتقام ما را بگيرد از كارش راضي هستيم» اين را برداشت ميكند كه به او مجوز داده است و حتي نامه و مهر حنفيه را جعل و در كوفه ادعا ميكند به نمايندگي از محمد حنفيه قيام كرده است. وقتي هيئتي نزد حنفيه مي‌رسد ايشان همان حرفي را به آنها مي‌زند كه به مختار زده است. در آن زمان پس از مرگ يزيد حوادثي پيش مي‌آيد كه مانع به قدرت رسيدن اهل بيت مي‌شود كه يكي از آنها ابن زبير است كه در مكه قيام كرده و اهل بيت را محصور كرده و بني‌هاشم را در خانه‌هايشان زيرنظر گرفته است. از آن طرف بني اميه هستند كه قدرتشان تضعيف شده و درصدد بازسازي قدرت خود هستند و از طرف ديگر مختار دست به قيام زده و كوفه را تصرف كرده و از سوي ديگر نيز توابين دست به قيام زدند تا انتقام خون شهداي كربلا را بگيرند. * چرا امام سجاد (ع) از اين حركت مختار استقبال نكرد يا دستور قيام را به او نداد، دليل خودداري امام سجاد(ع) از همراهي با مختار چه بود؟ ـ هم محمد حنفيه و هم امام سجاد (ع) به خوبي مختار را مي‌شناسند با اطلاعي كه از شخصيت مختار دارند مي‌دانند كه مختار دستور آنها را مو به مو اجرا نمي‌كند. مختار آدمي نيست كه صددرصد مطيع امام باشد مختار سازوكار قدرت خود را دارد و مي‌خواهد به قدرت برسد و همچنين تمايلات شيعي دارد و مي‌خواهد انتقام شهداي شيعه را بگيرد يا پا را فراتر گذاريم و بگوييم او بحث انتقام‌گيري را از اين رو مطرح ميكند كه از قدرت متمركز شيعي در كوفه استفاده كند. وقتي به كوفه مي‌رسد توابين با 16 هزار نفر آماده قيام هستند؛ روش توابين با مختار تفاوت دارد. مختار مي‌خواهد اول كوفه را تصرف كند و بعد با بني‌اميه بجنگد اما توابين مي‌گويند تصميم‌گيرنده كس ديگري است و بايد او را از بين برد. كوفيان ابزار بودند ما بايد عامر را بكشيم. در جلسات توابين اين مسئله مطرح است كه اگر پيروز شديم حكومت را به اهل بيت مي‌سپاريم و مطيع امام هستيم ولي مختار اين را نمي‌گويد كه مي‌خواهد حكومت را به اهلش بسپارد. مختار با سخنراني كاري ميكند كه 8 هزار نيرو بر‌مي‌گردد و نيروي توابين به يك سوم كاهش پيدا ميكند؛ چه بسا اگر توابين با نيروي متمركز مي‌رفتند پيروز مي‌شدند اما مختار هدف اولش رسيدن به قدرت است و خونخواهي در گام بعدي قرار دارد. * مختار از ابراهيم اشتر استفاده ميكند و قسمت عمده پيروزي‌ها را مديون دلاوري‌هاي ابراهيم اشتر است، اما ابراهيم اشتر بعد از كيفر قاتلين كربلا، از مختار جدا مي‌شود و در بصره مي‌ماند دليل اين مسئله را در چه مي‌دانيد؟ ـ ابراهيم اشتر كسي نبود كه قدرت‌طلبان از او دست بردارند، اشتر كسي بود كه هم زبير، هم ابن زياد و هم امويان مي‌خواهند كه طرف او بروند چون ابراهيم اشتر مرد بزرگ قبيله نخع است هرچند جايگاه سياسي و اجتماعي بالا ندارند اما يك شيعه است و ناچار است به يك سمت برود، بنابراين مي‌بيند بهترين جايي كه او را به اهدافش نزديك ميكند مختار است و بنابراين با علم به جعلي بودن خط و مهرمحمد حنفيه نزد مختار با او همراه مي‌شود. شايد اصرار ابراهيم و ابوعمره سبب شده باشد تا مختار، قاتلين شهداي كربلا را قصاص كند شايد اگر مختار خودش بود و اين اصرارها نبود مصلحت حكومت را به اين موارد ترجيح مي‌داد و با اين شدت انتقام نمي‌گرفت. * حكومت مختار چقدر به طول انجاميد و سرانجام مختار چه بود؟ ـ مختار 18 ماه حكومت كرد و 18 هزار نفر را هم كشت و در نهايت در نبرد با مصعب‌بن زبير، كشته شد. * مختار در قصاص قاتلين كربلا چگونه عمل كرد؟ ـ قصاص قاتلين شهداي كربلا مطلوب است اما آنچه اتفاق افتاد و آنچه مورخان در مورد مختار نوشتند تماما صحيح نيست چون ابن زبير مدتي سركار بود و آنها داراي جبهه فرهنگي محكمي بودند و از اين رو سيئات مختار را برجسته كرده و حتي چند برابر آن هم ساختند و وقتي امويان سركار آمدند، آنها هم پرونده سياهي براي مختار ساختند بنابراين مختار اعمالي انجام داد كه مطلوب اهل بيت (ع) نبود مختار آنچه از قاتلين كربلا انتقام گرفت بيش از يك انتقام بود و هركس در كربلا تيري انداخته بود او و خانواده‌اش را قتل عام مي‌كرد، يعني اگر امام سجاد (ع) و محمد حنفيه بودند به اين شدت انتقام نمي‌گرفتند. * به نظر مي‌رسد سريال مختارنامه كه در حال حاضر از شبكه يك سيما در حال پخش است، چهره مختار را مقدس نشان مي‌دهد، آيا اينگونه نيست؟ ـ مختار در منابع شيعه بيشتر ممدوح است تا منفور، به عبارت ديگر در منابع شيعه و رجالي دو دسته حديث داريم كه يك دسته احاديث به شدت مختار را مدح و يك دسته به شدت او را نفي مي‌كنند. اما علماي شيعه اكثرا طرف مدح او را گرفتند. چهره مختار نه كاملا سفيد و نه كاملا سياه است. او هم كارهاي درستي انجام داده است و هم كارهاي ناصوابي دارد كه مطلوب امام سجاد (ع) و محمد حنفيه نبود. با توجه به شرايط زمانه و دستگاه حكومتي پس از مرگ مختار، روايات و احاديثي كه در باب مختار رسيده نياز به ارزيابي و تحقيق دارد و محققان و صاحبان علم حديث بايد سره را از ناسره مشخص كنند. * ارزيابي شما از سريال مختارنامه چيست؟ ـ سريال بايد جاهايي كه خطاهاي مختار را نشان بدهد با ظرافت نشان بدهد كه با عكس‌العملي از جانب حوزويان مواجه نشود از طرفي اين سريال 20 تا 30 درصد با واقعيات تاريخي منطبق است، اما در جاهايي به اخبار ضعيف متوسل شده و از آن حادثه بزرگ ساخته و جاهايي را از زندگي مختار مطرح نكرده است و از سوي ديگر ماجراي عشقي عمر بن سعد و خواهرش را نمايش مي‌دهد كه در تاريخ وجود ندارد. اما در مجموع اين فيلم براي ايراني‌ها بسيار جذاب است اما بايد براي ساخت چنين فيلم‌هايي نگاه بين‌المللي داشت. انتهاي پيام/ج10/ك
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 295]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها