واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی:
سال گذشته كه ميلاني سوپراستار را به جشنواره فجر فرستاد تسويهحساب را هم آماده نمايش داشت ولي به دليل مضمون ملتهب و لحن تند اين فيلم، مسوولان نمايش آن را به صلاح نديدند و با اينكه هرگز به طور رسمي توقيف نشد، ولي از صدور پروانه... نگاهي به دو فيلم نمايش داده شده در بخش مسابقه جشنواره فجر فصل فيلمهاي خوب جام جم آنلاين: تسويهحساب: تهمينه ميلاني را به عنوان فيلمسازي كه آثارش مايههاي فمينيستي دارند و اغلب قهرمانهايش زن هستند ميشناسند. سال گذشته كه ميلاني سوپراستار را به جشنواره فجر فرستاد تسويهحساب را هم آماده نمايش داشت ولي به دليل مضمون ملتهب و لحن تند اين فيلم، مسوولان نمايش آن را به صلاح نديدند و با اينكه هرگز به طور رسمي توقيف نشد، ولي از صدور پروانه نمايش آن نيز جلوگيري به عمل آمد. با اينكه ميلاني در تمام مصاحبههايش تأكيد ميكرد تا وقتي پروانه نمايش تسويهحساب صادر نشود از حضور در جشنواره فجر خودداري خواهد كرد اما در آخرين روزهاي اعلام فهرست نهايي فيلمها، از تصميم قبلياش منصرف شد و فيلم را به بخش مسابقه جشنواره ارائه كرد. سوپراستار، فيلم قبلي ميلاني اين ويژگي را داشت كه قهرمان اصلياش يك مرد بود و اين موضوع نشان ميداد كه كارگردان در پسزمينه اجتماعي رفتارهاي زنان، نگاهي هم به درونيات و سوءرفتارهاي مردان دارد. ميلاني با تسويهحساب بارديگر به دنياي مورد علاقه خودش بازگشته و داستاني اندوهبار را در توجيه دلايل بزهكاري زنان روايت ميكند. شخصيتهاي اصلي تسويهحساب همگي زنان بزهكاري هستند كه بتازگي از زندان آزاد شدهاند و تصميم ميگيرند باندي تشكيل دهند تا از مردان هوسراني كه (به زعم آنان) باعث گمراهي و نابوديشان شدهاند انتقام بگيرند. كارگردان در بستر روايت چنين داستاني تلاش ميكند به انگيزههاي بزهكاري اين زنان و دلايل نفرت آنان از جامعه مردسالار بپردازد و تا جايي كه ميتواند درباره ريشههاي اين كجروي كاوش و بررسي كند. تسويهحساب فيلمي بشدت تلخ و سياه است. داستان در فضايي تيره آغاز و كمكم به يك كمدي سياه تبديل ميشود. ميلاني داستاني اجتماعي را با لحني تند و در فضايي تلخ و خفقانآور روايت ميكند و هرچه جلوتر ميرويم ابعاد تلخ ماجرا شكل پررنگتري پيدا ميكند. تسويهحساب سكانسهاي درخشاني دارد و از نظر كارگرداني و تكنيك يكي از برجستهترين فيلمهاي ميلاني محسوب ميشود. مثلا سكانسي كه سارا (مهناز افشار) خبر مرگ ناپدرياش را ميشنود و معلق ميان دو احساس اندوه و شادي، بازي فوقالعادهاي ارائه ميدهد. پلانسكانسهاي طولاني و تأثيرگذار فيلم كاملا روي احساس و خاطره مخاطب تاثير ميگذارد و او را به واكنش حسي واميدارد. تسويهحساب بسيار پربازيگر است و چهرههاي سرشناسي مانند محمدرضا شريفينيا، مهناز افشار، اكبر عبدي، احمد مهرانفر، بهاره افشاري، السا فيروزآذر، لادن مستوفي و غلامحسين لطفي فهرست بلند بازيگران فيلم را تشكيل ميدهند كه برخي از آنان تنها در يك سكانس كوتاه بازي دارند. شخصيتهاي اصلي همگي زنان جواني هستند و مهناز افشار يكي از بهترين بازيهاي چند سال اخير خود را در تسويهحساب به نمايش گذاشته است. تسويهحساب فيلمي خياباني و شهري به حساب ميآيد و در حال حاضر توليد چنين فيلمي در شهر شلوغ و مشكلداري مثل تهران كار بسيار دشوار و چالشبرانگيزي است. بيشتر فيلمسازان ترجيح ميدهند فيلمشان را در فضايي آپارتماني و محيطي بسته بسازند تا اجزاي صحنه را تحت كنترل داشته باشند. اما ميلاني سكانسهاي زيادي را در معابر عمومي و خيابانهاي تهران فيلمبرداري كرده و از پس دشواريهاي توليد برآمده است. استفاده از پلانسكانس و نوع چينش ميزانسن از نكات برجسته كارگرداني تسويهحساب است و البته يكي از دلايلي كه باعث شده بازيگران فيلم در نقشهاي خود چنين باورپذير و قانعكننده ظاهر شوند، هدايت خوب ميلاني است. به نوعي ميتوان گفت كه تسويهحساب نقش اول و شخصيت قهرمان ندارد، بلكه 4 شخصيت زن نقشهاي اصلي فيلم هستند. رويكرد فيلم نسبت به شخصيتهاي بزهكار داستان همدلانه است و حتي رفتار جامعهستيز آنان را توجيه ميكند. حرف اصلي ميلاني اين است كه اين شخصيتها محصول تربيت و رفتار متقابل جامعه هستند و اگر بزهكار شدهاند تقصير خودشان نيست. در واقع بايد تسويهحساب را يك اكشن زنانه در دفاع از زنان خلافكار دانست كه البته با مهارت و دقتي چشمگير، دلايل و انگيزههاي افول آنان را از منظر علمي و تحقيقي مورد بررسي قرار ميدهد. با توجه به حضور بازيگران سرشناس و داستان جذاب فيلم، اگر تسويهحساب به اكران عمومي دربيايد احتمالا فروش بالايي خواهد داشت. تماشاي صحنههاي موتورسواري السا فيروزآذر و صحنههايي كه زنان جوان مردان رهگذر را تلكه ميكنند، ممكن است ديدن چنين فضايي روي پرده سينما براي مخاطب عام جذاب باشد. قسمت ستايشبرانگيز كار ميلاني اين است كه ميداند رسالت هر هنرمندي نشان دادن دردها و آسيبهاي اجتماعي است تا توجه جامعه به آنها جلب شود و بايد گفت كه تسويهحساب از عناصري كه ميتوانست عامهپسند باشد براي دستيابي به فروش بالا سوءاستفاده نكرده و نمايش صحنههاي يادشده تنها به منظور طرح موضوع و به چالش كشيدن افكار عمومي است. اما ركگويي تسويهحساب در برخي دقايق به شعارزدگي و مستقيمگويي ديالوگها منجر شده كه اين موضوع از ارزش دراماتيك فيلم كم ميكند. تسويه حساب فيلمي خياباني و شهري به حساب ميآيد و در حال حاضر توليد چنين فيلمي در شهر شلوغ و مشكلداري مثل تهران كار بسيار دشوار و چالش برانگيزي است فصل بارانهاي موسمي: مجيد برزگر، عضو هيأت موسس انجمن فيلم كوتاه ايران در خانه سينما، ليسانس كارگرداني سينما و فوقليسانس ادبيات نمايشي است و فيلمسازي را با ساخت فيلمهاي كوتاه در سينماي جوان همدان آغاز كرده است. در سفر مردان خاكستري اولين فيلم بلند سينمايي اميرشهاب رضويان دستيار كارگردان بود و در هيأتهاي انتخاب و داوري جشنوارههاي فيلم كوتاه عضويت داشته است. در آبانماه سال گذشته نمايشگاهي از عكسهاي برزگر با عنوان «پرتره پراگ» در خانه هنرمندان برگزار شد و امسال نخستين فيلم سينمايياش را ساخت. او كليپهاي چند دوره جشن سينماي ايران را نيز ساخته است. «فصل بارانهاي موسمي» فيلمي اجتماعي و خياباني درباره نوجواني و ماجراهاي دوران بلوغ است كه از زاويه اول شخص روايت ميشود. فيلم را ميتوان اثري شهري و مدرن به سبك فيلمهاي اروپايي و آمريكايي دانست كه به زندگي روزمره شخصيتهاي جوان در فضاي پرتشويش و بيعاطفه جامعه مدرن ميپردازد. قهرمان داستان پسري نوجوان از طبقه متوسط جامعه است و دغدغههايي شبيه همه همسالانش دارد. فيلم به زندگي سرد نوجوانان شهري در مجتمعهاي ساختماني بزرگ ميپردازد و دنياي سرد آنان را به تصوير ميكشد. لوكيشن اصلي در شهرك اكباتان بهعنوان نمادي از شهري مدرن اما شلخته انتخاب شده و بيشتر سكانسهاي مهم و محوري فيلم در همين شهرك فيلمبرداري شده است. فصل بارانهاي موسمي مشكلات نوجواني را بدون فضاسازي فقيرانه و تأكيد بر تأثيرات مخرب فقر بر نوجوانان بررسي ميكند. از اين جهت اين فيلم بافتي متفاوت با فيلمهاي بهاصطلاح كانوني (توليدات كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان در دهه 1360 و بعد از آن) دارد. فصل بارانهاي موسمي ساختار جسورانهاي دارد و ثابت ميكند كارگردانش اهل خطر كردن و تجربهگرايي است. فيلم تقريبا از موسيقي متن استفاده نكرده و فضايي شبيه آثار برادران داردن يا كيشلوفسكي دارد. معماري شهرك اكباتان و فضاي لانهزنبوري آپارتمانهاي مسكوني نقش مهمي در فضاسازي فصل بارانهاي موسمي دارد. بخش زيادي از دقايق فيلم در يك خانه ميگذرد و به همين سبب طراحي صحنه و لباس فصل بارانهاي موسمي بسيار حساس و تعيينكننده است. اشاره اصلي فيلم به جوانان طبقه متوسط است كه تنها و سرگشته، با دنيايي از پرسش و آيندهاي مبهم در جوامع شهري مدرن و در فضايي خالي از احساسات انساني زندگي ميكنند. فصل بارانهاي موسمي فيلم ساده و بيادعايي است، اما بدون ترديد يكي از بهترين آثار به نمايش درآمده در جشنواره امسال به شمار ميرود. داستان درباره پسر نوجواني است كه در آستانه جدايي پدر و مادرش زندگي جديدي را تجربه ميكند. اين زندگي كه در تنهايي و پرسههاي طولاني ميگذرد او را ناگزير به انتخابهاي تازهاي ميكند. وجه تسميه فيلم شباهت احساسات و افكار زودگذر دوران نوجواني به بارانهاي موسمي است كه تند و يكباره شروع به باريدن ميكنند و ناگهان متوقف ميشوند. همه سكانسها با دوربين روي دست فيلمبرداري شده و فراواني پلانهاي بلند كارگردان را مجاب كرده كه فيلمبرداري با دوربين Red و يك لنز ثابت انجام شود. براي بازي در همه نقشهاي اصلي و فرعي فيلم از نابازيگران و آدمهاي عادي استفاده شده و مرضيه خوشتراش تنها بازيگر حرفهاي فصل بارانهاي موسمي است. اين موضوع ميتواند ريسك بالايي به همراه داشته باشد چون تا لحظه اجرا نميتوان بازي يك نابازيگر را پيشبيني كرد و ممكن است فيلم بهخاطر اشتباهات عملي يا ناآمادگي رواني يك نابازيگر به كلي آسيب ببيند. ولي برزگر آدمهاي فيلمش را بدرستي انتخاب كرده و هر كسي سر جاي خودش قرار گرفته است. طوري كه تركيب اين بازيها و نوع رفتار شخصيتها جلوي دوربين، حسي از زنده بودن و واقعي بودن به فيلم بخشيده كه پديد آوردن اين حس به تنهايي امتياز بزرگي است. نويد لايقيمقدم، بازيگر جوان فيلم بازي بسيار گرم و باورپذيري ارائه كرده و ساير بازيگران (و نابازيگران) نيز در تناسب با كليت داستان قرار دارند. البته فيلمنامه خوب و ديالوگهاي روان و باروح از جمله نكاتي است كه باعث شده بازيگران براي اجراي نقشها دچار مشكل نشوند و وجوه برجسته بازيها بيشتر مورد توجه قرار گيرد. شاهين شجريكهن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 263]