محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826437184
مروری بر تجربیات ساخت «قصه‌دوران» در صدا و سیما
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: یکی بود یکی نبود
مروری بر تجربیات ساخت «قصه‌دوران» در صدا و سیما
تاریخ انتشار : چهارشنبه 12 فروردین 1394 ساعت 11:19 | شماره خبر : 1867700069550920208 تعداد بازدید: 0
پ پ
سینما برای جذب مخاطبان خود به نقاط اتکای متعدد و متفاوتی تکیه دارد که ضمنا گونه‌های مختلف آن را از هم تفکیک می‌کند. تاکید بر موسیقی، نور و رنگ و افکت ازجمله نقاط اتکای سینما در زیبایی‌شناسی خاص خود هستند، اما نقطه اتکای تولیدات داستانی تلویزیونی، عمدتا بر فیلمنامه است.
بدیهی است اگر چه ساختار و امکانات تلویزیون‌های خانگی بهبود بالایی داشته، اما اثر چندانی بر رفع محدودیت‌های آن نکرده است. نور، رنگ و صدا در پخش تلویزیونی نمی‌تواند عامل اصلی جذب مخاطب باشد. طبیعی است که تولیدات داستانی تلویزیون، بیشتر از هر عنصری بر فیلمنامه متمرکزند. در تبیین انواع فیلمنامه‌ها، معمولا دو تقسیم‌بندی کلی ارائه می‌شود: فیلمنامه‌های «موقعیت‌محور» و فیلمنامه‌های «شخصیت‌محور». این تقسیم‌بندی ممکن است چندان آکادمیک به نظر نرسد، اما در مجموع، برای نمایش امکانات فنی فیلمنامه‌نویس، کافی و پذیرفتنی است. در فیلمنامه‌های موقعیت‌محور، عامل اساسی و تعیین‌کننده در داستان، حادثه است. این روند تا انتها ادامه می‌یابد و در سلسله‌ای از حوادث ـ که البته پیوندی منطقی باهم دارند ـ داستان به پایان می‌رسد. سریال‌های «خواب و بیدار» و «ساختمان 85» ساخته مهدی فخیم‌زاده و مجموعه «کارآگاه علوی» ساخته حسن هدایت ازجمله تولیداتی هستند که فیلمنامه‌ای موقعیت‌محور دارند، اما در سریال‌های شخصیت‌محور، حوادث، نقشی محوری در پیشبرد قصه ندارند. نویسنده، بیشتر به فراز و فرود رفتارهای پرسوناژها، واکنش‌های آنان و کند وکاو در زیر و بم افکار و روحیات ایشان می‌پردازد. ازجمله داستان‌های «شخصیت‌محور» می‌توان به سریال‌های «رعنا» و «معصومیت از دست رفته» ساخته داوود میرباقری اشاره کرد. با این همه باید به خاطر داشت که عنصر جذاب در تولیدات داستانی تلویزیون، همچنان که در ابتدا گفته شد، جذابیت‌های بصری و موسیقایی نیست. مهمترین عامل در جذب مخاطب تلویزیونی، «روایت» است. عنصری که با اسامی دیگری مثل قصه، داستان و حکایت نیز شناخته می‌شود. «یکی بود یکی نبود» سر فصل یکی از جذاب‌ترین امکانات داستانی است که زیر بنای خلق «داستان دوران» است. داستان دوران، شکلی است از روایت که به زندگی چند نسل می‌پردازد. این شیوه در حوزه رمان‌نویسی کاملا شناخته شده است. از بین انبوه رمان‌های خارجی، داستان معروف «پدرخوانده» (ماریو پوزو) مهاجران (هاوارد فاست) دن آرام (میخاییل شولوخوف) و خانواده سانچز (اسکار لوییس) و از بین آثار داخلی می‌توان رمان‌های زندگی سپری شده مردم سالخورده (محمود دولت‌آبادی) را نام برد. تلویزیون نیز به این عنصر بی‌توجه نبوده است. در طول سی و شش سالی که از انقلاب می‌گذرد، سریال‌های خوبی را شاهد بوده‌ایم که داستان دوران را در فیلمنامه خود، اساس قرار داده بودند و اصلا آسان نیست که اقرار کنیم بهترین نمونه‌های این نوع از روایت، خارجی بوده‌اند! زمانی سریالی بود... بیایید از خاطره شیرین متولدین دهه پنجاه شروع کنیم. از زمانی که تلویزیون فقط صاحب دو کانال یک و دو بود: سال 65 تلویزیون پخش سریالی ژاپنی را آغاز کرد. نام اصلی این سریال «اوشین» بود و در 297 قسمت 15 دقیقه‌ای تولید شده بود. دست‌اندرکاران وقت تلویزیون، آستین‌ها را بالا زدند و این سریال را با نام «سال‌های دور از خانه» روی آنتن بردند. مجموعه اوشین، درواقع اولین سریالی بود که از خاور دور وارد می‌شد. داستان این سریال، زندگی دختر بچه‌ای را از 9 سالگی تا سالخوردگی دنبال می‌کرد و در زمینه داستان، تاریخ اجتماعی، اقتصادی و نظامی ژاپن نیز روایت می‌شد، اما اوشین تا پایان سریال، شخصیت اصلی داستان باقی می‌ماند. گفتنی اینکه مجموعه «اوشین» هنوز به‌عنوان الگویی تمام‌عیار برای نگارش و تولید داستان‌های دوران قابل ارائه است. درس‌هایی که می‌توان از این مجموعه گرفت گرانبها و معیارند و بد نیست به بعضی از آنها اشاره شود: 1 ـ روایت، همه چیز است: سریال اوشین نشان داد که دلبستگی انسان به روایت بلند زندگی، امری پایا و همیشگی است. آدم‌ها دوست دارند بنشینند و غرق داستان شوند. لذت مطالعه درواقع نام دیگری است که به لذت روایت داده‌اند. داستان‌گویی، هنری است که از هر کسی ساخته نیست، اما می‌توان آن را آموخت و آموزش داد. درشت کردن مسائل تاریخی، اقتصادی و سیاسی در حکم نابود کردن قصه دوران است. این مسائل باید در پس‌زمینه داستان روایت شوند و الا مخاطب را کسل و سرخورده خواهند کرد. 2 ـ ریتم درونی داستان دوران را کشف کنید: می‌شد این بخش را در دل بند اول تعریف کرد، اما اهمیت والای ریتم در روایت داستان دوران ـ بخصوص اگر تلویزیونی باشد ـ ما را بر آن داشت که آن را در بندی مستقل مطرح کنیم. سرعت ـ در تعریف‌های رایج ـ که شامل کشتن زمان، حذف رفتارهای روزمره مثل در زدن یا باز کردن در اتومبیل و برداشت‌های سریع و پرحادثه است، در داستان دوران جایی ندارد. منظور این نیست که باید همه رفتارهای روزمره را در داستان ذکر کرد و از هرگونه شتاب و حادثه‌ای دوری جست. درک این نکته، بین داستانی که ریتم معین و ثابتی دارد و داستانی که در آن آب بسته شده است، خط تمایز روشنی ایجاد می‌کند. ریتم داستان دوران، تقریبا ثابت است و تغییرات حاصل از حوادث خوشایند و ناخوشایند در گفت‌وگوها و در چهره بازیگران بیشتر نمایان است تا در سکوت و برداشت‌های پرحرکت و تصویربرداری پرشتاب. 3 ـ هزینه سنگین تولید به معنی تولید موفقیت‌آمیز یک قصه دوران نیست: توجه به سریال اوشین نشان می‌دهد که این مجموعه، جذابیت خود را مدیون دکور، لباس و پروداکشن سنگین نیست. بیش از 90 درصد این مجموعه، در استودیو ساخته شده است. در عین حال، توجه به این نکته ضروری است که سازندگان سریال، در طراحی دقیق آرایش مو، لباس و دیگر جزئیات تاریخی، کاملا مسلط بوده‌اند و دستخوش آسان‌گیری و کاهلی نشده‌اند. 4 ـ بازیگر مناسب انتخاب کن: گزینش بازیگران مناسب از مهمترین بخش‌های تولید یک داستان دوران است. داستان دوران بنا به روند خود کودکی و بزرگسالی نقش را به تصویر می‌کشد. در این مسیر یا باید از گریم سنگین و پرهزینه مدد برد یا با انتخاب دقیق بازیگران، مقاطع مختلف سنی نقش را نمایش داد. آسان‌گیری در این مورد، جذابیت و باورپذیری سریال را به چالش می‌کشد. 5 ـ تولید قصه دوران نباید زیاد طول بکشد. تب تولید قصه‌های دوران نگارنده به خاطر می‌آورد که از اواخر دهه 70 به بعد، تب تولید قصه دوران و ساخت سریال‌های هر شبه در رسانه ملی بالا گرفت. گفتنی اینکه بسیاری از پروژه‌های مطرح شده هیچ‌گاه به تولید نرسیدند و البته نباید از این بابت زیاد دغدغه داشت، چون بیشتر این آثار فاقد شرایط لازم برای تبدیل به یک قصه دوران جذاب و پربیننده بودند. بیشترین انگیزه تعقیب و طراحی قصه‌های دوران، به این بر‌می‌گشت که احساس می‌شد می‌توان اثری ساخت که تاریخ پرفراز و نشیب ایران را دست‌کم در فاصله سال‌های پایانی رژیم سابق تا پیروزی انقلاب و حوادث حال را در بر گیرد. در ادامه خواهیم گفت که هنوز چنین نشده و به دلایل این ناکامی نیز اشاره خواهیم کرد. یکی از موفق‌ترین تجربه‌های رسانه در ساخت قصه دوران به تولید مجموعه «پس از باران» / 1379 بر‌می‌گردد. سعید سلطانی با نگارش و ساخت این مجموعه نشان داد که درس‌های مورد نظر را به خوبی فرا گرفته است. سریال او با ریتمی مناسب و داستانی یکدست و پرکشش، بسیاری از بینندگان ایرانی را پای تلویزیون نشاند. سعید سلطانی پس از تولید این سریال، بخش اعظم انرژی خود را وقف تولید قصه دوران کرد. سال 1382 «خانه‌ای در تاریکی» را ساخت و سال 90 سری اول مجموعه ستایش را کارگردانی کرد که با موفقیت قابل ملاحظه‌ای همراه بود. متاسفانه در سری دوم سریال ستایش، باوجود توصیه دوستداران و اهل فن، دوباره از نرگس محمدی برای نقش سالخوردگی ستایش بهره برد که لطمه‌ای جدی به جذابیت سریال وارد می‌کرد. «در چشم باد» ساخته جعفری جوزانی سریال دیگری بود که از اساس، بنا بود به سبک قصه دوران روایت شود. بررسی و نگارش فیلمنامه از ابتدای دهه 80 آغاز شد و بنا بود راوی سه دوره از تاریخ معاصر ایران از زمان پهلوی اول تا افول نهضت جنگل، جنگ جهانگیر دوم، اشغال ایران و جنگ تحمیلی (تا آزادسازی خرمشهر) باشد. فیلمبرداری سریال از سال 82 تا 88 طول کشید و در این مدت، تغییرات بسیاری در فیلمنامه اعمال شد. نتیجه، چندان رضایت‌بخش نبود چون در تولید این سریال، به هیچ کدام از درس‌هایی که در این نوشته به آنها اشاره شد، توجه نشده بود. تاریخ، جلوتر از داستان خود را نمایش می‌داد، هزینه بالایی صرف سریال شده بود، تولید آن زمان درازی به طول انجامیده بود و در انتخاب بازیگران دقت و وسواس صورت نگرفته بود. پرونده قصه دوران در رسانه ملی هنوز باز است. این روزها شاهد پخش سریال «گذر از رنج‌ها» ساخته فریدون حسن‌پور بودیم. این مجموعه، کوشیده که مقطع تاریخی 1335 تا 1369 را روایت کند. نگارنده امیدوار است که در مجالی مستقل بتواند این مجموعه را نقد کند، اما در این فرصت، بد نیست که همین قدر اشاره شود که سوابق سینمایی آقای حسن‌پور نتوانسته ـ و طبیعتا نمی‌تواند ـ در تلویزیون تجلی تام و تمامی داشته باشد. این سریال، کوشیده از جذابیت‌های بصری، فیلمبرداری خاص و سکوت و موسیقی برای خلق زیبایی و جذب مخاطب استفاده کند؛ عناصری که نه‌تنها در زیبایی قصه دوران کارساز نیست، بلکه می‌تواند به تهدید علیه آن تبدل شود. با وجود این، سریال در مواجهه با مخاطب توانست با اقبال روبه‌رو شود، چراکه بعضی از نشانه‌های داستان دوران را چه در فیلمنامه و چه در اجرا و کارگردانی رعایت کرده بود و همین موضوع به اضافه داستان و شخصیت‌های جذاب مخاطب را واداشت که ماجراهای قهرمان‌های قصه را دنبال کند و با برخی از آنها نیز بشدت همذات‌پنداری کند. امید بهشتی (فیلمنامه‌نویس) / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)
تاریخ انتشار : چهارشنبه 12 فروردین 1394 ساعت 11:19 | شماره خبر : 1867700069550920208 تعداد بازدید: 0
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]
-
سینما و تلویزیون
پربازدیدترینها