واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: مجموعه «خواجه» ابوزیدآباد اثری تاریخی با معماری ایرانی اسلامی کاشان - ایرنا- مجموعه تاریخی، مذهبی و خدماتی «خواجه زین الدین» از آثار کهن با معماری ایرانی - اسلامی شهر ابوزیدآباد شهرستان آران وبیدگل در سده نهم هجری ساخته شده است.

مجموعه خواجه زین الدین شامل مسجد، آب انبار، حمام مردانه، حمام زنانه، تیون (آتشدان)، انبار سوخت و خانقاه در زمینی به مساحت تقریبی 720 مترمربع احداث شده که به موقوفه خواجه موسوم است.
این مجموعه نیمه دوم سده نهم هجری و براساس شیوه معماری صفوی، قاجاری و پهلوی ساخته شده است.
نام این بنا از نام زین الدین خواجه از متولیان و خیرین و بانی ساخت و وقف کننده این مجموعه، گرفته شده است.
خانقاه زین الدین در مجاورت مسجدجامع و در کنار حمام و آب انباری که توسط ایشان بنا شده واقع است.
خانقاه عربی شده خانگاه است و در گویش «راژی» گویش ابوزیدآبادی «خونگا» نامیده می شود.
خانقاه محلی است که درویشان و مرشدان در آن سکونت داشته و آداب تصوف را اجرا می کنند، نهادی متعلق به صوفیان با کاربردهای گوناگون تجمع، اقامت، مراسم آیینی و عبادت و آموزش صوفیان و نیز مهمانپذیری رایگان بوده است.
براساس نوشته ها از دوران صفویه به بعد بواسطه عدم توجه به خانقاه ها این ابنیه از رونق افتاده و متروک مانده و امروزه خانقاه خواجه زین الدین علی به دلیل گذر قنات ابوزیدآباد از درون آن نزد مردم به رختشویخانه به گویش محلی «هو خونگا» معروف شده است.
محققان پیشین بدلیل عدم انجام تحقیق جامع از آن صرفا به حوض خونگا یاد کرده و خانقاه بودن آن را فراموش کرده اند.
مجموعه خواجه زین الدین به شماره 14921 شانزدهم اسفند سال 84 در فهرست آثار ملی ثبت شد.
آنچه از مجموعه خواجه باقیمانده شامل دو باب گرمابه مردانه و زنانه، یک باب خانقاه و یک انبار است و مسجد جامع تاریکه در سه دهه گذشته تخریب و غسالخانه آن نیز متروک شد.
مرمت هایی در دهه های اخیر در گرمابه خواجه صورت گرفته و خزینه های گرمابه قدیمی نیز بدون تغییر سالم مانده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آران وبیدگل به ایرنا گفت: برای حفظ این اثر بی نظیر یک میلیارد ریال جهت مرمت سقف، بندکشی، بدنه، ساماندهی رختشویخانه، اصلاح ترک ها و مقاوم سازی آب انبار لازم است که درخواست آن به استان اصفهان ارسال شده است.
«عباس متولی» افزود: این اثر تاریخی با شش قرن قدمت، شامل مسجد، حمام، آب انبار و خانقاه در محله «توده» و نزدیک کاروانسرای شاه عباسی شهر ابوزیدآباد قرار دارد.
** شخصیت خواجه زین الدین علی شبلی شیروانی
در کتاب های لغت، خواجه به معنای بزرگمرد مالدار دولتمند آمده است و در تاریخ کاشان از سه نفر از برادران اعیان و وزرای جهانشاه (قراقویونلو) به نام های «خواجه عمادالدین، خواجه تاج الدین و خواجه زین الدین» با آثار خیر فراوان در کاشان و ابوزیدآباد از جمله مسجد، حمام، آب انبار، مدرسه و خانقاه نام برده شده است.
با توجه به شواهد و قراین و گفته های محلی سنگ قبر بقعه خواجه زین الدین در مسجدجامع ابوزیدآباد تا سه دهه پیش و قبل از تخریب مسجد وجود داشته است.
بجز آب انبار، خانقاه و حمام که در مجاورت مسجد قرار گرفته است، یک نسخه خطی قرآن کریم با ترجمه فارسی نستعلیق آمیخته به نسخ عتیق به عنوان موقوفه خواجه زین الدین در قریه ابوزیدآباد برجای مانده که در گنجینه مدرسه امام خمینی (ره) کاشان نگهداری می شود.
ابوزید آباد در فاصله حدود 30 کیلومتری شهرستان آران و بیدگل قرار دارد.
7429/545/ 684
18/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]