محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826659155
غدير، هجرت، بيعت و روايت بانوان(قسمت اول)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
غدير، هجرت، بيعت و روايت بانوان(قسمت اول) نويسنده: اكرم السادات حسينى چكيده رسول اكرم صلى الله عليه و آله پيش از حركت به سوى مكه ، همگان را به هجرت به سرزمين وحى فراخواندند تا علاوه بر تعليم مناسب حج ، پيام ولايت و جانشينى اميرمؤمنان على عليهالسلام را به آنان ابلاغ كنند و بر اين امر مهم از آنان پيمان بگيرند . حضور بانوان و در رأس آنان بزرگوارانى همچون امسلمه ، امهانى ، اسماء بنت عميس و ديگر بستگان پيامبر صلى الله عليه و آله گرچه بسيار بااهميت است ، اما حادثهى جديدى نيست ؛ زيرا پيش از آن نيز زنان در هجرتهاى متعدد - مانند هجرت از مكه به حبشه كه براى درامان ماندن از آزار مشركان و به دستور پيامبر صلى الله عليه و آله صورت گرفت ، هجرت از مكه به مدينه همراه پيامبر صلى الله عليه و آله كه به منظور تشكيل حكومت اسلامى انجام شد ، و بيعت عقبهى دوم و فتح - شركت كرده بودند و اين بار نيز در سفر از مدينه به مكه مكرمه كه قريب ده روز به طول انجاميد رسول خدا صلى الله عليه و آله را همراهى مىكردند . آنان پس از حضور در مراسم حج ، كه آخرين حج رسول خدا صلى الله عليه و آله و به نام » حجة الوداع « معروف گرديد ، و حضور در جحفه و استماع سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله كه به » خطبهى غدير « مشهور است ، پيام حقانيت ولايت اميرمؤمنان على عليهالسلام را براى ديگران روايت نمودند ؛ زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله به حاضران دستور داده بودند تا آن را به غايبان برسانند . كليد واژهها : بيعت ، بيعة النساء ، غدير ، هجرت ، راويان غدير . مقدمه در نظام حقوقى و متكامل اسلام ، بانوان همانند مردان براى فعاليت در عرصههاى مختلف فرهنگى ، اقتصادى ، اجتماعى و سياسى صاحب حقاند ؛ زيرا ملاك اصلى در عهدهدارى مسئوليت در هر يك از زمينههاى ياد شده ، صلاحيت ، توانايى و شايستگى افراد است نه جنسيت آنان . به عبارت ديگر ، نظام حقوقى اسلام بر مبناى انسانيت بنا گرديده است . حضور بانوان در حادثهى بسيار خطير و سرنوشتساز » غدير « جلوهاى از فعاليت گستردهى آنان در عرصهى سياست محسوب مىشود . شركت زنان نامدار و معروف در هجرت از مدينه به مكه ، شركت در مراسم حج و پس از آن شركت در اجتماع بزرگ غدير ، براى استماع سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله و پيمان با رسول خدا صلى الله عليه و آله و على عليهالسلام بر ولايت اميرمؤمنان على عليهالسلام ، تأييدى بر جواز فعاليت سياسى آنان است. مقالهى حاضر علاوه بر شناسايى بانوانى كه اين حادثه را روايت كردهاند سابقهى بيعت آنان در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله و ساير فعاليتهاى آنان را مورد بررسى قرار داده است . حوزههاى فعاليت بانوان مطالعهى سيرهى نبوى صلى الله عليه و آله در دوران بعثت و حاكميت ، حاكى از حضور فعال بانوان در عرصههاى علم و فرهنگ، اقتصاد ، سياست و اجتماع است ؛ هر چند شيوههاى حضور آنان با توجه به شرايط و احوال اجتماعى و فرهنگى متفاوت بوده است . فعاليت گستردهى بانوان در امر آموزش و فراگيرى علم ، نه تنها ممنوع نبوده ، بلكه همواره مورد تأييد و تشويق معصومان عليهمالسلام واقع شده است . فاطمه زهرا عليهاالسلام شاگردانى مانند اسماء ، فضه ، امايمن و رقيه داشت . امسلمه و ديگر زنان پيامبر صلى الله عليه و آله نيز از استادان و معلمان مدارس زنان بودهاند . شفا دختر عبدالله بن عبد شمس ) از مهاجران اوليه ( بنا به دستور رسول خدا صلى الله عليه و آله آموزش حفصه همسر حضرت را به عهده گرفت . اين عمل باعث شد ديگر زنان نيز به امر آموختن روى آورند . ديرى نپاييد كه در مدينه تعداد زنان باسواد رو به فزونى نهاد . از اين رو ، آنان از رسول خدا صلى الله عليه و آله تقاضا كردند روز خاصى را براى يادگيرى تعلميات دينى به بانوان اختصاص دهد ؛ چون مردها بر اين امر بر آنان پيشى گرفته بودند . پيامبر صلى الله عليه و آله هم اين خواستهى آنان را پذيرفت و از آن پس به طور مرتب با آنها ديدار مىكرد . در همان ايام و بعد از رحلت آن حضرت ، فاطمه زهرا عليهاالسلام و همسران پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در مسائل دينى و فقهى مرجع مردم شدند و خانهى هر يك از آنان به صورت مدرسهاى درآمد ، به گونهاى كه بزرگان صحابه بسيارى از مسائل فقهى و دينى را از ايشان مىپرسيدند و آنان به عنوان مصادر تحقيقاتى بزرگان درآمده بودند . ) فاضلى ، 1381 ، ص 143 و 145 ) حضور زنان در مساجد براى برپايى نماز جماعت ، از مسلمات تاريخى محسوب شده و بيانگر حضور فعال آنان در مجامع دينى است . امام صادق عليهالسلام از پدر گرامىاش نقل مىكند : رسول خدا صلى الله عليه و آله هنگام نماز جماعت صداى گريهى طفلى را شنيد كه مادرش او را به مسجد آورده بود ، حضرت نمازش را كوتاه كرد تا مادر سراغ فرزندش برود . امسنان نيز مىگويد : ما همراه رسول خدا صلى الله عليه و آله در نمازهاى جمعه و جماعت و عيدفطر و قربان شركت مىكرديم . ) همان ، ص 233 - 231 ) فعاليت در حوزهى اقتصاد نيز به نص آيهى شريفهى ) للرجال نصيب مما اكتسبوا و للنساء نصيب مما اكتسبن ( ) نساء : 32 ) ) هر كس از زن و مرد از آنچه اكتساب كنند بهرهمند شوند ( و سيرهى نبوى صلى الله عليه و آله ، امرى مجاز است . البته به مقتضاى ضرورتهاى اجتماعى شيوههاى كسب درآمد متفاوت خواهد بود . دختران شعيب براى گوسفندچرانى در بيرون از منزل كار مىكردند و همچنين حضرت خديجه عليهاالسلام به امر تجارت مشغول بودند ، چنان كه زينب عطار نيز عطرهاى خود را به صورت دورهگردى و مراجعه به منازل مىفروخته است . روايت شده كه روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله وارد خانه شد و زينب عطرفروش را ديد . او فروشندهى لوازم آرايشى به زنان بود ، در ضمن وسايل آرايش زنان پيامبر صلى الله عليه و آله را نيز فراهم مىكرد . پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود : آفرين بر تو كه خانههاى ما را معطر مىكنى . زينب گفت : اى رسول خدا صلى الله عليه و آله ! امروز براى فروش نيامدهام ، بلكه آمدهام تا از شما در مورد چگونگى آفرينش جهان سؤال كنم . پيامبر صلى الله عليه و آله نيز چگونگى آفرينش جهان را با تفصيل بيان كرد . ) همان ، ص 27 ) برخى نيز در داخل منزل به مشاغلى مانند ريسندگى ، دباغى و مانند آن مىپرداختند . علامهى طباطبائى رحمه الله مىفرمايد : » در اسلام ، زن در تمامى احكام عبادى و حقوق اجتماعى شريك مرد است و او نيز مانند مردان مىتواند مستقل باشد و هيچ فرقى با مردان ندارد ) نه در ارث ، نه در كسب و انجام معاملات ، نه در تعليم و تعلم و نه در به دست آوردن حقى كه از او سلب شده ، نه در دفاع از حق خود و نه احكامى ديگر ( ، مگر تنها در مواردى كه طبيعت خود زن اقتضا دارد كه با مرد فرق داشته باشد . « ) طباطبائى ، 1374 ، ج 2 ، ص 410 و 411 ) حضور در عرصههاى سياسى و حكومتى نيز سابقهاى ديرينه دارد . حاكميت بلقيس ، پادشاه سرزمين سبا و قرار گرفتن در بالاترين مقام مملكتى ، نامهنگارى حضرت سليمان با او ، صلاحديد و مشورت بلقيس با مشاورانش دربارهى متن نامه ، و سرانجام پاسخ مثبت اين بانوى فهيم و با درايت به دعوت سليمان عليهالسلام و ايمان آوردن او ، حكايت از تدبير ، كفايت و شايستگى او در ادارهى آن سرزمين دارد . طرح اين قضيه در قرآن كريم بيانگر آن است كه عنصر اساسى و مهم در واگذارى و قبول مسئوليتهاى بزرگ ، صلاحيت و توانايى افراد است نه جنسيت آنها ؛ چنان كه امروزه نيز در جوامع متعدد بشرى واگذارى پستهاى مهم مملكتى به بانوان ، امرى متداول و مرسوم است . يكى ديگر از جلوههاى حضور سياسى بانوان در منابع تاريخى و روايى ، هجرت ، و بيعت آنان با رسول خدا صلى الله عليه و آله و على بن ابىطالب عليهالسلام است . مفهوم بيعت و آثار آن » بيعت عبارت است از پيمان بستن به فرمانبرى و طاعت . بيعت كننده با امير خويش پيمان مىبست كه در امور مربوط به خود و مسلمانان تسليم نظر وى باشد ، و در هيچ چيز از امور مربوط با او به ستيز برنخيزد و تكاليفى را كه برعهدهى وى مىگذارد و وى را به انجام دادن آنها مكلف مىسازد اطاعت كند ، خواه آن تكليف به دلخواه او باشد و خواه مخالف مليش . و چنين مرسوم بود كه هرگاه با امير بيعت مىكردند و بر آن پيمان مىبستند ، دست او را به منظور استوارى و تأكيد پيمان در دست امير مىگذاشتند . « ) ابنخلدون ، 1379 ش ، ج 1 ، ص 400 ) قراين نشان مىدهد بيعت از ابداعات مسلمانان نبوده ، بلكه سنتى رايج در ميان عرب بوده است و به همين دليل ، در آغاز اسلام كه طايفه اوس و خزرج در موقع حج ، از مدينه به مكه آمدند و با پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در عقبه بيعت كردند ، برخورد آنان با مسئلهى بيعت برخورد با يك امر آشنا بوده است . ) مكارم شيرازى ، 1369 ، ج 22 ، ص 70 ) يكى از مباحث مهم دربارهى اثر بيعت اين است كه آيا بيعت موجب مشروعيت بخشيدن به قدرت حاكمه مىشود و يا مانند رأى فقط موجب مقبوليت حكومت است ؟ براساس مبانى كلامى ، ديدگاههاى متفاوتى پيرامون اين مسئله وجود دارد : نظريهى اول ماهيت بيعت با رأى متفاوت است . برخى چنين استدلال كردهاند كه رأى بر مدار هواى نفسانى دور مىزند ، در حالى كه بيعت براساس تعلق دينى يك امت نسبت به ولى عادل صورت مىگيرد . برخى ديگر ، تفاوت ميان آن دو را اين گونه تشريح كردهاند كه بيعت كننده متعهد مىشود طبق رأى و نظر بيعت شونده عمل كند و حال آنكه ماهيت انتخابات عكس بيعت است و شخص منتخب بايد براساس توكيل و ارادهى موكل اقدام كند و افزون بر آن ، بيعت قابل فسخ و عزل نيست ، ولى در انتخابات و توكيل اين امر متصور است . به عبارت ديگر ، بيعت در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله تنها يك وظيفهى دينى و سياسى براى ايجاد زمينه و تحقق زعامت ايشان بوده است و چنان نبود كه پيامبر با بيعت به زعامت جامعه برگزيده شود . نظريهى دوم بيعت ، با رأى دادن در زمان ما كمى تفاوت دارد و پررنگتر است . رأى ، صرف انتخاب است نه تسليم اطاعت شدن ؛ اما بيعت آن است كه خود را تسليم امر او كند . نظريهى سوم مسلم است كه چنين امرى دربارهى رسول خدا صلى الله عليه و آله يا هر شخص ديگرى كه قدرتش از ناحيهى خداوند تأمين شده است مصداق نمىيابد . اگر كسى بيعت را به معناى رأى دادن و حق طبيعى فرد معنا كند ، قطعا دربارهى رسول خدا صلى الله عليه و آله و بيعتى كه در قرآن از آن ياد شده است دچار مشكل خواهد شد . نظريهى چهارم بين رأى و بيعت تفاوت ماهوى وجود ندارد ، و رأى مرحلهى تكامل يافتهى بيعت است . طبق اين نظريه ، اشكال نظريات پيشين اين است كه آنان رأى را مثبت حكومت و منشأ مشروعيت دانستهاند . برخى از صاحبنظران به شدت از اينكه بيعت منشأ مشروعيت باشد مخالفت كرده و معتقدند بيعت ، فقط موجب تحكيم و تثبيت پايههاى حكومت است و در اثبات ولايت هيچ نقشى ندارد . اشكال اين استدلال در اين است كه ميان مفهوم بيعت و مبانى فلسفى آن خلط كرده است ؛ زيرا اختلاف در اينكه بيعت منشأ مشروعيت حكومت است يا مقبوليت آن ، در رأى نيز وجود دارد . بنابراين ، مشروعيت يا مقبوليت بيعت و رأى از مبادى و مقدمات مبنايى آن دو شمرده مىشود و هر دو از شرايط همسانى برخوردارند ، و همان گونه كه رأى بايد براساس اراده و شناخت صورت گيرد و ملاك مقبوليت آن اكثريت آراست و بايد پيش از تصدى ، رأىگيرى صورت پذيرد ، بيعت نيز چنين است . ) موسويان ، 1381 ش ، ص 40 - 31 ) غدير : هجرت ، بيعت ، و روايت بانوان ××زيرنويس تاريخ وصول 1386 / 11 / 8 ؛ تاريخ تصويب نهايى 1386 / 12 / 14 . @. /خ
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 127]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها