واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به مناسبت ولادت امام هادی(ع)؛ نگاهی به زندگانی گوهربار دهمین پیشوای شیعیان قم - ایرنا - حضرت امام علی بن محمد الهادی(ع) پیشوای دهم شیعیان در طول دوران امامتش در جهت حفظ خط فکری و فرهنگی تشیع پیش قدم بود و به پاسخ گویی به شبهه های اعتقادی و تربیت شاگردان برجسته می پرداخت.
دهمین پیشوای شیعیان، حضرت امام علی بن محمد الهادی(ع) در نیمه ذیحجه سال 212 هجری قمری در مدینه متولد شد. پدرش پیشوای نهم، حضرت جواد(ع) و مادرش بانوی گرانقدر و با فضیلتی به نام سمانه مغربیه است.
نام مبارکش علی، کنیه اش ابوالحسن، و القابش نجیب، مرتضی، هادی، نقی، عالم، فقیه، امین، موتمن، طیب، متوکل وعسکری می باشد و مشهورتر از همه هادی و نقی است.
ابن شهر آشوب درباره فضیلت اخلاقی این امام معصوم(ع) نوشته است: او خوش قلب ترین و راست گفتارترین مردمان بود. از نزدیک ملیح ترین و از دور کامل ترین آنان بود. چون خاموش می شد پرده ای از وقار در چهره آن حضرت هویدا می شد و چون سخن می گفت هاله ای از نور آن حضرت را فرامی گرفت. او از بیت رسالت و امامت و مقر وصیت و خلافت بود. شاخه ای بود بر کشیده و برگزیده از بوستان نبوت و میوه ای بود چیده شده از درخت رسالت.
امام هادی(ع) دارای ویژگی های اخلاقی و رفتاری بسیاری بود، ایشان شب هنگام به پروردگارش روی می آورد و شب را با حالت خشوع به رکوع و سجده سپری می کرد و بین پیشانی نورانی اش و زمین جز سنگ ریزه و خاک حائلی وجود نداشت و پیوسته این دعا را تکرار می کرد: "بارالها! گنهکاری بر تو وارد شده و تهیدستی به تو روی آورده است، تلاشش را بی نتیجه مگردان و او را مورد عنایت و رحمت خویش قرار داده و از لغزشش درگذر."
ابن کثیر یکی از سیره نویسان در باره بعد عبادی این امام می نویسد: او عابدی وارسته و زاهد بود.
این امام بزرگوار نه تنها در زمینه عبادی و بندگی خدا پیشگام بود بلکه در زمینه های اجتماعی و رسیدگی به کمبودها و مشکلات مردم و برطرف کردن گرفتاریهای آنان نیز پیشقدم بود.
امام هادی(ع) همچون پدر بزرگوارش تنها برای جلب رضای پروردگار؛ مسکین، یتیم و اسیر را بر خانواده خود مقدم داشته و اطعام آنان را در درجه اول اهمیت قرار می دادند، تا جایی که غذایی برای خانواده اش باقی نمی ماند و در مورد لباس نیز بدین گونه عمل می کردند.
شخصیت علمی امام هادی(ع) از همان دوران کودکی و پیش از امامت ایشان شکل گرفته بود. مناظره های علمی، پاسخ گویی به شبهه های اعتقادی و تربیت شاگردان برجسته نمونه های برجسته ای از جایگاه والای علمی امام هادی(ع) است. او در همان کودکی مسائل پیچیده فقهی را که بسیاری از بزرگان و دانشمندان در حل آن فرو می ماندند، حل می کرد.
شیعیان برجسته و محدث و فقیه در هر شهر، از سوی امام به عنوان وکیل برگزیده می شدند و رسالت حل و فصل مسائل میان شیعیان با امام را به انجام می رساندند. این امور در دو قسمت علمی و مالی بود. افراد به دستور امام حقوق مالی خود را به وکلا پرداخت می کردند و آنها، یا اموال مزبور را به وکلای اصلی امام در بغداد و سامرا تحویل می دادند و یا به اجازه ایشان به مصرف می رساندند. ارسال پرسش ها و گرفتن پاسخ هم برعهده وکلا بود.
وکلای امام در بغداد، کوفه، قم، نیشابور، یمن و مصر مستقر بودند. در این زمان، شیعیان فراوانی از مناطق مختلف ایران با ائمه در ارتباط بوده و وکلای آن حضرت در برخی از نقاط حضور داشته اند.
بخشی از میراث علمی امام هادی(ع) روایاتی است که در مسائل کلامی وارد شده و به ویژه در اصلاح اندیشه های کلامی شیعه است. بخش دیگری از میراث علمی آن امام، در زمینه دعا و راز و نیاز با خداوند است.
ادعیه فراوانی از آن حضرت در کتاب های دعا وارد شده که افزون بر نیایش با خدا، مشتمل بر معارف الهی و شناخت حقیقت توحید نیز هست. در واقع، دعاها، به نوعی متون دین شناسی عرفانی و اعتقادی شیعه نیز هستند.
امام هادی(ع) در 8 سالگی پس از شهادت پدر بزرگوارشان عهده دار مقام امامت شد، این امام بزرگوار با شش تن از خلفای عباسی معاصر بود که به ترتیب عبارت بودند از: معتصم (برادر مامون)؛ واثق (پسر معتصم)؛ متوکل (برادر معتصم)؛ منتصر (پسر متوکل)؛ مستعین (پسر عموی منتصر) و معتز (پسر متوکل).
دوران امامت امام علی النقی(ع) به دلیل گسترش فرهنگی در گرایش های اعتقادی و بحث های علمی که از برخورد میان مکتب های کلامی و تحولات فرهنگی مختلف ناشی شده بود از ویژگی خاصی برخوردار است. یکی از پر دامنه ترین تلاش های امام در دوران زندگی شان، فعالیت های ایشان در زمینه های فرهنگی بود.
از جمله تلاش های علمی ـ فرهنگی امام علی النقی(ع) در گستره اعتقادات، نوشتن رساله کلامی است که آن را به انگیزه پاسخ گویی به مشکلات اعتقادی اهالی اهواز نگاشته است. امام در این رساله، با ایراد بحث های مستدل درباره قرآن و عترت و معرفی ثقلین و لزوم تمسک به آن که از پیچیده ترین مسائل کلامی است، با بیانی بسیار روشن و شیوا مطرح و نقد کرده و نظر امامیه را به اثبات رسانیده است.
همچنین امام با تبیین موضعی اصولی و روشنگرانه در این بحث، شیعیان را از کاوش در این گونه بحث و جدل هایی که ثمره ای در بر ندارد، بر حذر داشته و نظر خود را بیان کرده اند.
امام هادی(ع) با بکارگیری یک سلسله برنامه های ارشادی، فرهنگی و تربیتی، مبارزه غیر مستقیمی را با حاکمیت آغاز کرد و بی آنکه حساسیت دستگاه را متوجه خود سازد، به انجام فعالیت هایی بر ضد آنها پرداخت.
یکی از کارهای مهم امام هادی(ع) همچون امامان معصوم دیگر حفظ خط فکری و فرهنگی تشیع و جلوگیری از القاءات مخالفان بود و این کار نیاز به تشکیل حوزه علمیه و تدریس فقه و عقائد و اصول و تربیت شاگردان برجسته و فعال داشت.
امام هادی(ع) نیز در این راستا، قدم های بزرگی برداشت و شاگردان برجسته ای چون عبدالعظیم حسنی، خیران الخادم، ابن سکیت اهوازی، ابوهاشم جعفری، حسین بن محمد مدائنی، جعفر بن سهیل، اسماعیل بن مهران تربیت کرد. شاگردان برجسته پدر و جدش را دور خود جمع کرد و حوزه علمیه فعال و پر تلاشی در مدینه به وجود آورد.
سرانجام این امام بزرگوار پس از 33 سال امامت در سن 41 سالگی در سامرا به شهادت رسید.ک/4
/8138/ 553
18/07/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]