محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830154280
صکوک وقف؛ ابزاری کارآمد جهت جایگزینی تامین مالی خرد اسلامی از درآمدهای نفتی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
صکوک وقف؛ ابزاری کارآمد جهت جایگزینی تامین مالی خرد اسلامی از درآمدهای نفتی
اوراق قرضه در ایران به دلایل شرعی و قانونی نمی تواند مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین باید جایگزین-هایی برای آن یافت. یکی از این جایگزین‌های مورد استفاده اوراق مشارکت است.
بخش اول چکیده اوراق قرضه در ایران به دلایل شرعی و قانونی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین باید جایگزین هایی برای آن یافت. لذا یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در علوم مالی اسلامی، تامین مالی بدون بهره است. بنابراین کشورهای مسلمان باید بدنبال ابزارهای جایگزین جهت تامین مالی، پوشش ریسک یا اجرای سیاست های پولی باشند. بدین منظور ابزارهای مختلف تامین مالی طراحی ومورد استفاده قرار می گیرند. امروزه روش و نحوه استفاده از ابزارهای مالی اسلامی در کانون توجه کشورهای اسلامی و خصوصا نهادهایی همچون اوقاف قرار گرفته است. در طراحی هر ابزار مالی اسلامی باید به ابعاد طراحی مالی، فقهی، حقوقی، مدیریت ریسک، اقتصادی، حسابداری و مالیاتی توجه نمود. اوراق مشارکت یکی از متداول ترین ابزارهای مالی اسلامی است که در کشورهای اسلامی و خصوصا ایران مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله پس از معرفی صکوک و ابزارهای مالی اسلامی و بررسی کاستی های اوراق مشارکت ،به ارائه الگوی عملیاتی اوراق مشارکت وقف و اوراق وقف برای تامین مالی خرد اسلامی بجای درآمدهای پایان پذیر نفتی که در کش و قوس تحریم و دیگر مشکلات بین المللی قرار دارد می پردازد. واژه های کلیدی: صکوک، اوراق وقف، اوراق مشارکت وقف، تامین مالی اسلامی. 1- مقدمه سرمایه یکی از نهاده‌های اصلی تولید است. در گذشته سرمایه بیشتر به شکل ابزار و آلات کار انسان مطرح بود. اما، امروزه سرمایه به عنوان انباشت نقدینگی برای شروع یا ادامه یک فعالیت اقتصادی نیز در نظر گرفته می‌شود. دولت‌ها و شرکتهای اقتصادی برای شروع یا ادامه یک فعالیت اقتصادی احتیاج به تأمین سرمایه دارند. این سرمایه یا از دارایی دولت و صاحبان شرکت تأمین می‌شود و یا اینکه از طریق فرآیند تأمین مالی بدست می‌آید. فرآیند تأمین مالی یکی از مباحث مهم اقتصاد مالی است. برای تأمین مالی، روش‌ها و ابزار گوناگونی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی‌ها و خواص مربوط به خود است. بسته به نیازها، توان مالی، شرایط بنگاه‌های اقتصادی و تنوع رفتار مردم در سرمایه‌گذاری و مواجهه با خطر، این ابزارها و روش ها تبیین و به کار گرفته می شوند. یکی از روش‌های مهم فرآیند تأمین مالی، تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار می‌باشد. 2- تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار واژة تبدیل به اوراق بهادار کردن، یکی از واژه‌هایی است که از ظهور آن در ادبیات مالی جهان بیش از دو دهه نمی‌گذرد. «تبدیل به اوراق بهادار کردن» فرآیندی است که طی آن، دارایی‌های مؤسسه ی مالک دارایی یا بانی از ترازنامه ی آن مؤسسه جدا می‌شود، در عوض، تأمین وجوه توسط سرمایه‌گذارانی انجام می‌شود که یک ابزار مالی قابل مبادله را می‌خرند و این ابزار نمایانگر بدهکاری مزبور می‌باشد، بدون اینکه به وام‌دهندة اولیه مراجعه‌ای صورت پذیرد (نجفی، 1385 :35). در جایی دیگر در تعریف تبدیل به اوراق بهادار کردن آمده است: «تبدیل به اوراق بهادار کردن، فرآیندی است که در آن واسطه‌های مالی مانند بانک‌های تجاری حذف شده و اوراق بدهی قابل خرید و فروش مستقیماً به سرمایه‌گذاران فروخته می‌شود.» در واقع یک شرکت تامین سرمایه ، مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی را جمع نموده و اوراق بدهی را برای تأمین مالی آن مجموعه به سرمایه‌گذاران بیرونی می‌فروشد (نجفی،1385: 46). ایده‌ی تبدیل کردن دارایی‌ها به اوراق بهادار در دهه‌ی 1980 در تأمین مالی متعارف رایج شد و در دهه‌ی 1990 در ساختارهای مختلف معاملات مالی توسط بانک‌های سرمایه‌گذاری اسلامی در زمینه‌ی مشارکت‌ها در پروژه‌ها، مورد استفاده قرار گرفت. به دلیل چنین تجربه‌ای، متخصصان مالی در بانک‌های اسلامی و نیز علمای شریعت تقریباً با ایده‌ی اوراق بهادار کردن و نیازهای اجرایی آن آشنا بودند(نجفی،1385: 48). 3- تعریف صکوک فرهنگ «المنجد» واژة «صک» (جمع آن أصُک، صُکوک و صِکاک) را کتاب، نامه و رسید دریافت پول و... ترجمه کرده است. دایره‌المعارف «قاموس عام لکل فن و مطلب» در این رابطه چنین بیان می‌کند: «صک به معنای سند و سفتجه (سفته) است و معرب واژة چک در فارسی است. اعراب این واژه را توسعه دادند و آن را بر کلیه ی انواع حوالجات و تعهدات به کار بردند. آن ها این واژه را بر کتاب به صورت عام و بر سند اقرار به مال به صورت خاص اطلاق کردند. در عرف عرب این واژه، حواله، انواع سفته، سند و هر آنچه که تعهد یا اقراری از آن ایفاد شود را شامل می‌شود. واژه‌های صک الوکاله به معنای وکالت‌نامه و صک الکفاله به معنای کفالت‌نامه نیز در زبان عربی رواج یافته است.» (صادقی، 1387: 158). استاندارد شرعی شماره ی 17 سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی، صکوک را این گونه تعریف کرده است: گواهی‌های با ارزش اسمی یکسان که پس از اتمام عملیات پذیره‌نویسی، بیانگر پرداخت مبلغ اسمی مندرج در آن توسط خریدار به ناشر است و دارنده ی آن مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها، منافع حاصل از دارایی و یا ذینفع یک پروژه یا یک فعالیت سرمایه‌گذاری خاص می‌شود. حق و عباس ، کحف ، الگاری و زرقا ایده های اصلی درباره انتشار صکوک را ارائه کردند. همچنین سویلم و الگامل به دقت عامل عدم اطمینان را در حوزه ی نظام مالی اسلامی مورد بررسی قرارداده اند (ارسلان طریق،1386204-206:). ایده ی نخستین انتشار اوراق اسلامی به دهه 1980 بر می گردد. در آن زمان کوشش های فراوانی به وسیله بانک‌های اسلامی جهت غلبه بر مسئله ی نقدینگی صورت گرفت. در جولای 1983، بانک مرکزی مالزی در جایگاه پیشگام در این زمینه، از اوراق بهادار دولتی یا اسناد خزانه که بهره پراخت می کردند استفاده نکرد و به جای آن از اوراق بدون بهره به نام گواهی سرمایه گذاری دولتی استفاده کرد. نرخ سود این اوراق از رابطه ی ثابتی تبعیت نمی کرد و بیشتر بر ملاحظه‌های کیفی طرح تاکید می‌شد. برای تعیین نرخ بازدهی، معیارهای گوناگونی مانند وضعیت کلان اقتصادی، نرخ تورم و نرخ بازدهی دیگر اوراق بهادار مشابه مورد توجه قرار می گرفت؛ بدین ترتیب شبهه ی ربوی بودن سود به ظاهر برطرف می شد و افراد مسلمان به خرید این اوراق اقدام می کردند (پهلوان و رضوی، 1386 :10). در دهه ی 1990، همزمان با گسترش ساختارهای گوناگون معامله های مالی به وسیله بانک های اسلامی، ایده ی استفاده از ابزارهای مالی اسلامی نیز تشدید شد. به دنبال آن متخصصان مالی در کنار عالمان دینی به مطالعه ی راهکارهای مناسب اقدام کردند(پهلوان و رضوی، 1386: 23). استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال 2002 در جلسه ی فقهی بانک توسعه ی اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی چهارده نوع صکوک کرد که به شرح زیر وجود دارد: صکوک اجاره صکوک استصناع صکوک مشارکت صکوک مرابحه صکوک سلم (سلف) صکوک مضاربه صکوک مزارعه صکوک مساقات صکوک مغارسه صکوک حق الامتیاز صکوک نماینده سرمایه گذاری صکوک مالکیت دارایی(هایی) که در آینده ساخته می‌شود. صکوک مالکیت منافع دارایی(های)موجود. صکوک مالکیت منافع دارایی(هایی) که در آینده ساخته می‌شود. در حالت کلی می توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی (و نه با پشتوانه دارایی)، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست. 4- اوراق مشارکت به عنوان جانشینی برای اوراق قرضه در نظام مشارکت که انواعی دارد، صاحب پس‌انداز به جای دادن قرض و گرفتن بهره، کل یا بخشی از سرمایة موردنیاز مؤ‌سسة اقتصادی را تأمین می‌کند و بر اساس توافق با کارفرما، در سود و زیان آن شریک می‌شود و در پایان هر دورة مالی، پس از کسر هزینه‌ها، سود به دست آمده بر حسب نسبت‌هایی که در قرارداد توافق شده، بین صاحب سرمایه و عامل اقتصادی (کارفرما) تقسیم می‌شود. این نظام می‌تواند در شکل سادة دو یا چند نفر شریک، در مؤ‌سسة اقتصادی کوچکی نمایان شود و می‌تواند در قالب شرکتهای سهامی عام در سطح گسترده مطرح باشد. از سوی دیگر، این نظام می‌تواند به‌صورت مستقیم و با مشارکت صاحبان سرمایه شکل گیرد و همچنین می‌تواند از طریق واسطه‌های مالی چون بانک‌های عمومی، تخصصی، و شرکتهای سرمایه‌گذاری نیز سازماندهی شود. اوراق مشارکت در اصطلاح علم اقتصاد، از اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری، شرکتهای دولتی و خصوصی، برای تامین اعتبار طرح‌های عمرانی در کشور، منتشر می‌گردد. تهیه دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده بانک مرکزی است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، اوراق مشارکت اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز،طرح های سودآور تولیدی وخدماتی«به استثنای امور بازرگانی» در چارچوب عقد مشارکت مدنی، توسط سازمان جاری منتشر می‌شود. در هر ورقه مشارکت، میزان سهم دارنده آن مشخص شده است. اوراق مشارکت معمولاً سودهای متغیری را موجب می‌شوند و از آن جا که بر مبنای مضاربه یا شراکت هستند، سود معینی را ضمانت نمی‌کنند. بنابراین با توجه به تعریف اوراق مشارکت و جایگزینی مفهوم سود علی الحساب به جای سود قطعی به نظر می رسد مشکل شرعی اوراق قرضه برای اوراق مشارکت وجود نداشته باشد. برخی از ویژگی های اوراق مشارکت منتشر شده در ایران که متفاوت از ویژگی اوراق قرضه معمولی است، به شرح زیر می باشد: (سلیمان پور،1382: 54). 1. اوراق مشارکت طبق اصول اسلامی منتشر می‌گردند و بر مبنای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اقتصادی با نرخ بازدهی مثبت می‌باشند و سود آنها بین سرمایه‌گذاران و منتشر کننده اوراق (کسی که مسئول تکمیل پروژه است) تقسیم می‌شود. 2. سود اوراق بهادار اسلامی مبتنی بر نوع آن اوراق می‌باشد. به عنوان مثال سود اوراق مشارکت در طرح‌ها و پروژه‌ها متغیر، سود اوراق اجاره تقریبا ثابت، اوراق مشارکت در تسهیلات رهنی ثابت و اوراق مشارکت وقف متغیر خواهد بود. از این رو نمی‌توان اوراقی طراحی نمود که با مقتضای عقد منافاتی داشته باشد. این موضوع نیز در مالی متعارف چندان اهمیت ندارد و با توجه به نوع سرمایه گذاران تعیین می‌شود و نه نوع عقد. 3. مواردی چون مالیات، با نام یا بی‌نام بودن اوراق، قابلیت تبدیل اوراق به سهام، خرید و فروش ثانویه اوراق و نوع خریداران اوراق بسته به چگونگی طراحی متفاوت بوده و از این روی تفاوتی با اوراق بهادار در مالی متعارف ندارد (البته با توجه به مقتضای عقد مورد استفاده). 4. اوراق باید به منظور تأمین مالی پروژه ای خاص باشند و در جای دیگر نمی‌توانند استفاده شوند. 5. تمامی اوراق بهادار اسلامی مبتنی بر دارایی هستند. البته اوراق مشارکت تسهیلات رهنی از این قاعده عمومی مستثنی بوده و به پشتوانه دارایی منتشر می‌شود. این در حالی است که وجود یا عدم وجود دارایی به عنوان پشتوانه اوراق بهادار در مالی متعارف به هیچ وجه موضوعیت نداشته و در برخی موارد ممکن است تنها جهت افزایش جذابیت اوراق، دارایی را به عنوان پشتوانه قرار دهند. در حالی که وجود دارایی به عنوان پشتوانه (و یا مبتنی بر دارایی) در اوراق بهادار اسلامی به عنوان مهم‌ترین عامل شرعیت آن شناخته می‌شود. بقیه ویژگیهای اوراق مشارکت همانند اوراق قرضه متعارف می باشد. با توجه به تعاریف بالا تفاوت ذاتی اوراق مشارکت با اوراق قرضه به روشنی مشخص می شود. اوراق مشارکت سندی ما بین دو شریک است که در طرحی مشخص سرمایه گذاری می کنند و طبق توافق، سود بدست آمده را بین خود تقسیم می کنند، هر چند حداقلی از سود بوسیله یک شریک تضمین شده است. ولی اوراق قرضه سندی مابین قرض دهنده و قرض گیرنده می باشد که برای آن بهره معینی تضمین شده است و قرض گیرنده می تواند آن را برای هر امری به مصرف برساند. نکته ای که در اینجا مطرح می شود این است که آیا اوراق مشارکت می تواند جانشین خوبی برای اوراق قرضه باشد و همه وظایف آن را به خوبی انجام دهد؟ با توجه به وضعیت انتشار اوراق مشارکت در ایران و با توجه به تعریف این اوراق به نظر می رسد جواب این سؤال منفی است. هر چند اوراق مشارکت توانسته است قسمتی از وظایف اوراق قرضه را انجام دهد و تا حدی جای خالی آن را پر کند، ولی ایرادات و نقایص قابل تأملی دارد(سلیمان پور،1382: 55). در تعریف اوراق مشارکت آمده است که این اوراق می تواند بوسیله بخش خصوصی و دولتی منتشر شود، ولی در این مدت که از تعریف اوراق مشارکت گذشته است، استقبال بخش خصوصی از این اوراق تقریباً برابر صفر بوده است. عدم استقبال بخش خصوصی از این اوراق می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند هزینه‌بر بودن این اوراق، الزام شرکت ها نسبت به تضمین پرداخت اصل و سود پول در ازاى انتشار اوراق مشارکت پیش از تاریخ سررسید و عدم معامله بر اساس نرخ بهره واقعی بازدهی سرمایه‌گذاری باشد. یکی از تفاوت‌های اساسی بین اوراق قرضه و اوراق مشارکت در همین قسمت مشخص می شود. اوراق قرضه فقط در زمان سررسید قابل باز خرید است، و پیش از زمان سررسید فقط قابلیت معامله در بازار ثانویه را دارد، ولی اوراق مشارکت در هر زمان قابل باز خرید است. این نکته یکی از موارد مهم برای استقبال نکردن شرکت ها از اوراق مشارکت می باشد، زیرا شرکتهای غیر دولتی همانند دولت این توانایی را ندارند که در هر زمان اوراق مشارکت را باز خرید کنند و در بهترین شرایط تنها با به ثمر نشستن سرمایه گذاری و در زمان سررسید اوراق می توانند آنها را بازخرید کنند. یکی دیگر از ناکارآمدی های اوراق مشارکت در مورد شرکت هایی است که احتیاج به تأمین مالی در غیر امور توسعه ای دارند. فرضاً اگر شرکتی احتیاج به نقدینگی برای رفع مشکلات جاری خود داشته باشد نمی‌تواند از اوراق مشارکت استفاده کند، زیرا در تعریف این اوراق آمده است که این اوراق باید برای تأمین مالی پروژه ای خاص باشند و نمی توانند در امور دیگر مورد استفاده قرار گیرند. در حالیکه بسیاری از مشکلات بنگاه های اقتصادی مربوط به سرمایه در گردش و نقدینگی جاری است. ایراد دیگر در مورد این اوراق قطعی بودن سود این اوراق در واقعیت است. هنگامی که سود پرداخت شده این اوراق دقیقاً برابر آن چیزی است که اعلام می شود و هیچگاه کمتر یا بیشتر از آن مقدار نمی‌شود، می تواند شبهۀ ربوی بودن این اوراق را دامن زند(سود ثابتی را که بانک مرکزی ضمانت می-کند) که این امر خود باعث عدم استقبال بسیاری از افراد جامعه می‌شود. شاید یکی از عوامل عدم استقبال از این اوراق در سال‌های اخیر و به فروش نرفتن قسمتی از این اوراق علاوه بر پایین بودن بازده آن نسبت به سایر دارایی‌ها ، همین موضوع باشد. به طوریکه عملکرد شش ماهه نخست سال 1386، دولت، بانک مرکزی و شرکتها در عرضه اوراق مشارکت حاکی از آن است که حدود 30 درصد از اوارق مشارکت منتشر شده در این مدت به فروش نرسیده است. همۀ موارد گفته شده در بالا نقایص اوراق مشارکت به عنوان یک ابزار تأمین مالی بود، در حالیکه چند سالی است بانک مرکزی از اوراق مشارکت به عنوان وسیله ای برای جمع‌آوری نقدینگی نیز استفاده می‌کند، که این موضوع خود از جهات دیگری قابل بررسی است. هرچند اوراق مشارکت در ایران از سال 1370 و با فروش اوراق مشارکت طرح نواب به وسیلۀ شهرداری تهران متولد شد، اما اوراق مشارکت بانک مرکزی، پدیدهء برنامهء سوم توسعه بود. در این برنامه، روشن شد که وضعیت بانک‌های دولتی از نظر کفایت سرمایه نامناسب است و بانک مرکزی ایران از مجلس وقت مجوز قانونی گرفت تا با انتشار اوراق مشارکت و گردآوری نقدینگی، منابع مالی لازم برای افزایش سرمایۀ بانک‌ها را فراهم آورد تا بانک‌ها بتوانند نرخ‌های کفایت سرمایه را رعایت کنند. بدین‌ترتیب، بانک مرکزی به صادرکنندۀ اوراق مشارکت بدل شد. این اقدام، مبتنی بر تجارب متعارف دنیا نبود. در جهان امروز، کمتر مشاهده می‌شود که بانک‌های مرکزی خود رأساً اوراق قرضه منتشر کنند و چنین اقدامی در موارد معدودی رخ می‌دهد. خرید و فروش اوراق قرضه توسط بانک‌های مرکزی مربوط به عملیات بازار باز است. در این عملیات، بانک‌های مرکزی شروع به خرید اوراق قرضۀ منتشر شده توسط خزانۀ دولت می‌کنند تا نقدینگی را وارد اقتصاد کنند و برعکس شروع به فروش اوراق قرضۀ دولتی می‌کنند، تا نقدینگی را از اقتصاد جمع کنند. به نظر می رسد این روند انتشار اوراق مشارکت بوسیلۀ بانک مرکزی یکی دیگر از ایرادهای این اوراق باشد که احتیاج به بازنگری اساسی دارد. بازنگری نخست باید این باشد که بانک مرکزی به جای انتشار اوراق مشارکت، وارد عملیات بازار باز شده و با خرید و فروش اوراق منتشره توسط دولت نقدینگی را کنترل کند. بانک مرکزی نباید بانی صدور اوراق باشد، بلکه کار بانک مرکزی باید محدود به کنترل نقدینگی و از جمله خرید و فروش اوراق مشارکتی باشد که خزانه صادر کرده است. زیرا یکی از راه‌های صحیح و متداول اعمال سیاست پولی، عملیات بازار باز است که بوسیله خرید و فروش اوراق قرضه دولتی حاصل می‌شود و بانی نشر اوراق قرضه شدن فقط در شرایط خاص رخ می دهد. همچنین اوراق مشارکت فعلی چیزی چندان متفاوت با اسکناس نیست. بازنگری دوم نیز باید این باشد که اوراق مشارکت فقط در زمان سررسید بازپرداخت شود و غیر از پرداخت برگه های سود و بازپرداخت اصل در سررسید، دولت هیچ مسوولیت دیگری نداشته باشد و این اوراق پیش از زمان سررسید فقط در بازار ثانویه قابل معامله باشد. با توجه به همه مباحث بالا، به نظر می رسد اوراق مشارکت به تنهایی نمی تواند جایگزینی کامل برای اوراق قرضه باشد و باید علاوه بر بررسی و رفع نقایص آن، به دنبال معرفی و استفاده از ابزار جدید مالی بود که هم بتواند جایگزینی مناسب برای اوراق قرضه باشد و هم علاوه بر شرعی بودن مشکلات اوراق مشارکت را نداشته باشد. 5- واژهشناسی وقف وقف بمعناالاخص در لغت به معنای ایستادن، به حالت ایستاده ماندن و آرام گرفتن، توقف کردن و درنگ کردن آمده است(دهخدا،1345،ج48 :234). در اصطلاح فقهی عبارت است از: «نگه داشتن و حبس کردن اصل و عین مِلکی مانند خانه، زمین و... و متوقف کردن آن از هر گونه خرید و فروش، هبه (هدیه)، ارث و...، به جز در موارد استثنایی، به گونهای که خود آن ملک همیشه باقی بماند و رها کردن منافع آن در راه خدا برابر با نظر واقف برای مصرف عموم مردم یا عدهای خاص »(نجفی،1411ق،ج2: 3). از آنجا که وقف، مصداق صدقه و دربردارنده ویژگی دوام و جاودانگی است، در احادیث و کتابهای فقهی، گاهی از آن با نام «صدقه جاریه» یاد شده است(شهیدثانی،1375 :398). بنا بر آموزههای قرآنی و سیره اهل بیت علیهمالسلام، وقف توشه آخرت را فزونی میبخشد و خشنودی خداوند را در پی دارد. با وقف، مشکل مالی نیازمندان برطرف می‌شود. منابع: 1. امیر شیبانى، عبدالرضا (1380)،سیماى وقف در خراسان، مشهد:نشر سگال، چ 1. 2. انصارى، شیخ مرتضى (1380)، کتاب المکاسب، قم:نشر مجمع الفکر الاسلامى، چ 2، ج 4. 3. پهلوان، حمید و رضوی، سید روح الله (1386)، «اوراق صکوک: تعریف، انواع و ساختار»، تهران: مدیریت پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار. 4. خمینی،روح الله(1403)،«تحریر الوسیله»،بیروت،دارالنوار. 5. ریگى، محمد بندر (1374)، فرهنگ جدید عربى ـ فارسى، قم:انتشارات اسلامى، چ 11. 6. دهخدا، علىاکبر(1345)،لغت نامه دهخدا، تهران:سازمان لغتنامه دهخدا، ج 48. 7. سلیمان پور، محمد جواد، (1382)،« قراردادهای مالی جدید در اسلام»، مجلۀ اقتصاد اسلامی،پاییز. 8. شهابى، علىاکبر (1343) ،تاریخچه وقف در اسلام، تهران:چاپخانه دانشگاه تهران، چ 1. 9. شهید ثانى(1375)، شرح اللمعة، قم:چاپ و نشر اسماعیلیان،چ 3، ج 1. 10. صادقی، رضا(1387)،«مدیریت ریسک اوراق اجاره»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال 7، شماره27. 11. مصباحی مقدم،غلامرضا و شکری،صابر،1386،«وقف سهام از منظر فقهی و ارائه الگوی مالی»،فصلنامه پیام مدیریت،شماره21. 12. مصباحی مقدم،غلامرضا و همکاران،1390،«وقف به مثابه تامین مالی خرد اسلامی»،فصلنامه پژوهس های رشد و توسعه اقتصادی،شماره5. 13. نجفی، مهدی(1385) ،" بررسی فرآیند تامین مالی از طریق انتشار اوراق صکوک"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق (ع). 14. نجفی،محمد حسن(1368ق)،جواهر الکلام فی شرح شرائع السلام؛بیروت:دار احیای التراث العربی،ج7. 15. Arsalan Tariq, Ali , and Dar, Humayon(2007) ,Risks of Sukuk Structures: Implication for resource mobilization,Thunderbird International Business Review,Vol 49(2),203-223,March – April. منبع : مقاله ارائه شده در همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی برگزار کننده : سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری ادامه دارد ...
93/05/12 - 02:11
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها