واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: آموزش و پرورش در مقابله با آسیب های اجتماعی تنها نماند - نادر منصورکیایی پیشگیری از گرایش کودکان و نوجوانان به آسیب های اجتماعی و رفتارهای پرخطر ، یکی از دغدغه هایی است که همواره مورد توجه و بررسی است. این دغدغه ، در شرایطی که عوامل مخاطره آمیز کودکان و نوجوانان ، افزایش پیدا کرده است ، از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.
در این بین، بویژه خانواده ها و والدین ، ممکن است این سوال را بپرسند که آیا مدارس ، برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی ، آموزش های لازم را ارائه می کنند؟ ما خانواده ها برای مراقبت از فرزندان مان چه کاری می توانیم انجام دهیم و چه نقشی می توانیم داشته باشیم.
در پاسخ به سوال اول:ما در قالب رویکردی به نام « پیشگیری اولیه » کوشش می کنیم تا کودکان و نوجوانان در مدارس ما بیاموزند که چگونه از خود در برابر آسیب های اجتماعی و رفتارهای پرخطر مراقبت کنند. این رویکرد ما شامل برنامه های مختلفی می شود که به چند نمونه از آن اشاره می شود:
1) آموزش های رشد – مدار : که شامل مجموعه ای از برنامه هایی است که ما به تناسب دوره های تحصیلی و با رعایت ویژگی های رشدی دانش آموزان ، سطحی از مهارت ها را آموزش می دهیم.
2) آموزش و توانمندسازی والدین و کارکنان : شامل کارگاه هایی است که به منظور ارتقاء توانمندی والدین و کارکنان در زمینه شناخت آسیب های اجتماعی و مخاطرات تهدید کننده کودکان و نوجوانان و نیز آشنایی با راهکارهای مراقبت از آن ها ، طراحی و اجرا می شوند.
3) نهضت فرهنگی پیشگیری : شامل مجموعه ای از فعالیت های فرهنگی در قالب برگزاری جشنواره ها و نمایشگاه های فرهنگی و نیز انتشار نشریات و بسته های فرهنگی - آموزشی است که در قالب آن ها ، کوشش می کنیم تا ضمن اصلاح نگرش ها و گرایش های مخاطره آمیز، یک جریان فرهنگی در زمینه شناخت آسیب های اجتماعی و مشارکت در مواجهه موثر با آن، راه اندازی شود.
4) مراقبت اجتماعی : سرانجام در قالب این برنامه ، ما ضمن تلاش برای کاهش عوامل مخاطره آمیز درون و بیرون مدرسه، توجه ویژه ای به کودکان و نوجوانان در معرض خطر داریم و کوشش می کنیم تا خدمات مداخلات آموزشی، توانمندسازی و حمایت های اجتماعی به آن ها ارائه کنیم.
اکنون پرسش ابتدایی «خانواده ها، چگونه می توانند به آموزش و پرورش کمک کنند تا با آسیب های اجتماعی مبارزه کند؟».
در پاسخ به این پرسش، از بین همه کارهایی که می توان انجام داد ، 7 قدم مهم را که خانواده ها باید برای محافظت از فرزندان شان بردارند و از این طریق به آموزش و پرورش کمک کنند، اشاره می شود.
1) اول از محیط خانواده شروع کنند: قدم اول این است که محیط خانواده ، به محیط سالم ، امن ، بانشاط و رشددهنده برای فرزندان تبدیل شود. چنین خانواده ای ، خود مهم ترین زمینه و عامل برای محافظت از کودکان و نوجوانان در برابر آسیب های اجتماعی و رفتارهای پرخطر است. همچنانکه، خانواده های نابسامان ، خود یکی از مهم ترین عوامل خطرپذیری کودکان و نوجوانان است.
2) فرزندان خود را بشناسند: این خیلی مهم است که والدین و خانواده بدانند که فرزندان شان چه ویژگی هایی دارند و در هر دوره سنی ، چه تغییرات جسمی ، روانی و اجتماعی را طی می کنند و همین تغییرات ، آن ها را با چه مخاطراتی ممکن است روبرو کند.
3) عوامل مخاطره آمیز فرزندان را بشناسند: خانواده ها باید بدانند که فرزندان، چه به صورت شخصی و خصوصیاتی که دارند و هم به تناسب محیط های مختلف همسالان، مدرسه، محله، رسانه و جامعه ، ممکن است با چه مخاطراتی روبرو باشند.
این راهکار کمک می کند که بهتر و به موقع، از فرزندان در برابر مخاطرات مراقبت شود.
چه بسیار رفتارهای مخاطره آمیزی که به ظاهر بی خطر هستند، و ممکن است خانواده ها آن ها را بی خطر بدانند، اما زمینه و دروازه ای برای مخاطرات و تهدیدهای بزرگ هستند.
4) به سبک زندگی فرزندان دقت کنند: فرزندان ما چه شیوه فراغتی دارند؟ چگونه فکر می کنند؟ سبک پوشش آن ها چگونه است؟ نظام ارزش های آن ها چگونه است؟ از رسانه ها و کالاهای فرهنگی چگونه استفاده می کنند؟
این سوالات و سوالات مشابه، به درک درست تر «سبک زندگی» فرزندانمان کمک می کنند که توجه به آن ها می تواند، میزان خطرپذیری کودکان و نوجوان را کاهش دهد.
5) سبک فرزندپروری خود را اصلاح نمایند: ممکن است که لازم باشد والدین تغییراتی را در الگوهای نقشی و سبک فرزندپروری خود ایجاد نمایند. بررسی کنند که چگونه الگویی برای فرزندان شان هستند؟شیوه تربیتی شان در خانواده چگونه است؟
نوع واکنش آن ها در مقابل رفتار فرزندان شان چگونه است؟ پدر و مادری که در مقابل فرزندان شان ، مسوولانه و منطقی رفتار می کنند، حقوق و مسوولیت های آن ها را بدرستی برای آن ها شرح می دهند و به رعایت آن پایبند هستند، فضیلت های اخلاقی را رعایت می کنند و زمینه انس آن ها با دین و معنویت را فراهم می کنند ، الگوهای نقشی مناسبی برای آن ها هستند.
6) خود – مراقبتی را به فرزندان بیاموزند: در کنار مهارت های عمومی ای که هر کودک و نوجوانی لازم است بداند، مهارت هایی هستند که پدر و مادر ، بیش از هر فرد دیگری می توانند به فرزندان بیاموزند. حتی مدرسه نیز در آموزش برخی از مهارت ها، نمی تواند کارکرد والدین را داشته باشند.
بخ عنوان مثال ، آموزش مهارت مراقبت از بدن و حقوق و حریم آن، چیزی است که پدر و مادر، می توانند با زبان مناسب به کودکان و نوجوانان خود بیاموزند تا مورد خشونت و سوء استفاده قرار نگیرند.
7) با مدرسه هماهنگ باشند و راهکارهای پیشگیری را بیاموزند: خانواده ها باید بدانند که چگونه از فرزندان خود مراقبت کنند و چه راهکارهایی در این زمینه وجود دارد. برای این منظور ، با ارتقای دانش خود در این زمینه و از طریق هماهنگی با مدرسه می توانند نقش موثری برای مراقبت از فرزندان شان ایفاء نمایند.
* دکتر نادر منصورکیایی مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش
اول**
09/05/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]