تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1851541580
اعتلای فرهنگ بدون آزادی ممکن نیست
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
صاحبنظران در گفت و گو با ایرنا مطرح کردند: اعتلای فرهنگ بدون آزادی ممکن نیست تهران-ایرنا-فرهنگ و آزادی لازم و ملزوم یکدیگرند؛ نمی توان تصور کرد جامعه یی را که در آن اهالی فرهنگ و هنر برای خلق آثار خود، آزادی لازم را نداشته باشند و فرهنگ در آن جامعه اعتلا یابد و شکوفا شود.
نامگذاری سال 1393 با عنوانی که «فرهنگ» بخش مهمی از آن را تشکیل می دهد، در کنار تلاش های گسترده یی که از طرف دولت تدبیر و امید در خصوص مسایل فرهنگی کشور تاکنون صورت گرفته است، بار دیگر لزوم توجه هر چه بیشتر به مسایل فرهنگی، تلاش برای ارتقای آن و مهم تر از آن رفع موانع فرهنگی را بیش از پیش مطرح کرده است.
دولت یازدهم از زمان آغاز به کارش، تقویت فرهنگ را یکی از مهم ترین رویکردهای خود قرار داده است و افزون بر «حسن روحانی» رییس جمهوری و «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سایر اعضای هیات دولت و حامیان آن ها نیز با اظهارنظرهای متعدد بر تلاش دولت یازدهم در راه دستیابی به این هدف تاکید کرده اند. صدمه های وارد بر بدنه ی فرهنگی کشور طی سال های گذشته به اندازه یی زیان بار بود که طعم تلخ آن هنوز در کام فعالان فرهنگی و مردم باقی مانده است.
باوجود اینکه عزم دولت تدبیر و امید برای ارتقای حوزه ی فرهنگ و هنر و بازگرداندن اعتماد و آرامش به جامعه ی فرهنگی و هنری قابل تقدیر و بسیار ضروری است، در ماه های گذشته بسیاری از افراد و کارشناسان فرهنگی کشور بر این نکته تاکید داشته اند که پیشرفت فرهنگی نیازمند تلاش برای ایجاد شرایطی است که فراهم کردن آنها باید اولویت فرهنگی دولت قرار گیرد و دولتمردان باید از گفت و گو و سخنرانی در این خصوص وارد مرحله ی اجرایی شوند. ولی چه مانع هایی بر سر راه پیشرفت فرهنگی کشور وجود دارد؟
***پیشرفت فرهنگی در گرو آزادی
بررسی دقیق مشکل هایی که حوزه های مختلف فرهنگی و هنری کشور را زیر تاثیر قرار داده اند بیانگر حلقه ی مفقوده یی است که می توان همه ی کاستی ها و موانع بر سر راه پیشرفت فرهنگی را در نبود آن توجیه کرد. آزادی یکی از مهم ترین نیازهای هر جامعه یی در راستای پیشرفت و حتی کسب استقلال است. با وجود اینکه آزادی مولفه ی مهمی در اعتلای همه ی حوزه ها است، اما به نظر می رسد در شرایط کنونی این بخش فرهنگی است که بیش از هر چیز به آزادی و رفع محدودیت نیازمند است.
سخنان پارسال رییس جمهوری در جریان دیدار با هنرمندان و نیز در مراسم اختتامیه ی جشنواره ی مطبوعات و تاکید وی بر لزوم وجود آزادی به عنوان عامل پیشرفت فرهنگی و البته انتشار پیش نویس منشور حقوق شهروندی که به عقیده ی بسیاری در صورت اصلاح و اجرایی شدن نقطه ی عطفی در مسیر ارتقای حقوق شهروندی در ایران باشد، نشان از نیاز مبرم کشور به تقویت رویکردی فرهنگ آمیخته با آزادی دارد.
ولی فرهنگ و آزادی تا چه میزان به یکدیگر وابسته هستند؟
***فرهنگ بدون آزادی میسر نیست
رابطه ی میان فرهنگ و آزادی رابطه یی ناگسستنی است و لزوم آن از سوی همه ی صاحبنظران در سراسر جهان مورد توجه بوده است. «جان دِوی»(John Dewey) فیلسوف و نویسنده ی آمریکایی سده ی نوزدهم میلادی در اثر معروف خود «آزادی و فرهنگ» ذات و ماهیت بشری را ناشی از عامل های بسیاری می داند که به عقیده ی او فرهنگ بیش از هر چیز در بروز آن ها تاثیرگذار است. دِوی معتقد است: همه ی بررسی ها و تلاش های صورت گرفته در شناخت ماهیت بشر نشان از آن دارند که بسیاری از رفتارهای بشر را می توان با نیاز و عشق او به آزادی که مانند نوعی انگیزه برای حرکت رو به جلو عمل می کند توجیه کرد.
کارشناسان و چهره های برجسته ی فرهنگ و هنر کشورمان نیز در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا در خصوص مفهوم آزادی و جایگاه آن در ایران به اظهار نظر پرداختند. «صادق زیباکلام» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در توصیف رابطه ی میان آزادی و فرهنگ به ایرنا گفت: این ارتباط را می توان به خوبی در یک جمله خلاصه کرد؛ اگر آزادی باشد فرهنگ متناسب و مطلوب شکل می گیرد و اگر آزادی نباشد چیزی با عنوان فرهنگ وجود خارجی نخواهد داشت.
زیبا کلام در ادامه گفت: با نبود آزادی، فرهنگی در جامعه غالب خواهد شد که آمیخته با چاپلوسی، تقدیس، سکوت، فساد، بی اعتنایی و هزاران پیامد منفی دیگر است و در یک کلام بدون آزادی، همه ی جلوه های فرهنگ در جامعه منفی و نامطلوب خواهند بود.
«چیستا یثربی» نویسنده و کارگردان تیاتر و سینما، پژوهشگر و روانشناس نیز در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا با تاکید بر این نکته که میان آزادی و فرهنگ، رابطه یی نه مکانیکی بلکه اُرگانیکی برقرار است، تصریح کرد: مگر می توان گفت فرهنگ بدون آزادی وجود دارد؟ مگر فرهنگ می تواند چیزی بجز انتقال دانسته های پیشینیان به نسل های بعد باشد؟ و مگر می توان پدیده ی فرهنگ را بدون آزادی توصیف کرد. آزادی و فرهنگ همچون خون و رگ در دورن یکدیگر جاری هستند.
از نظر یثربی انتقال دانسته های پیشینیان به آیندگان بطور کامل و به دور از هرگونه اِعمال نظر تنها در گرو آزادی و نگاه آزادانه به فرهنگ است. همانگونه که «آلبر کامو» نویسنده و نمایشنامه نویس معاصر می گوید: کشوری که فرهنگ ندارد آزادی ندارد و در نتیجه هیچ چیز ندارد.
رابطه ی فرهنگ و آزادی به قدری در هم تنیده و متقابل است که حتی نمی توان در این خصوص که کدامیک در وهله ی نخست وجود داشته است و کدامیک قادر خواهد بود بدون دیگری حتی اندکی دوام داشته باشد با قطعیت اظهار نظر کرد.
بسیاری از افراد اهمیت آزادی در حوزه ی فرهنگی را محدود به کاهش نظارت و کنترل بر سینما، تیاتر و سایر مصداق های بروز فرهنگ روز در جامعه می دانند. این در حالی است که آزادی همچنین قادر است امکان تبادل فرهنگی را فراهم کند. این تبادل فرهنگ افزون بر کمک به اغنای فرهنگی جامعه، به اهالی این حوزه امکان کسب شناخت هرچه بیشتر در خصوص فرهنگ خود و بازگشت به ریشه های اصیل فرهنگی را می دهد.
چیستا یثربی در این خصوص گفت: فرهنگ به ما می آموزد چگونه آزاد زندگی کنیم. اگر «عطار» و «فردوسی» و بسیاری دیگر از بزرگان تاریخ ادبی این کشور زیر تاثیر نبود آزادی و محدودیت های متعدد اقدام به نگارش آثاری همچون «تذکره الاولیا» و «شاهنامه» نمی کردند امروزه فرهنگ و تاریخ ما با فقدانی بزرگ روبرو بودند.
این نکته بسیار قابل تاملی است که پیشینیان ما باوجود شرایط تاریخی و سیاسی موجود موفق به خلق آثار بی بدیلی شدند که شاکله ی فرهنگی این کشور به آن ها وابسته است. ولی آیا ما در سده ی حاضر-سده یی که دموکراسی و آزادی و تبادل های فرهنگی و اطلاعاتی در آن حرف نخست را می زند- قادر به خلق آثاری چنین فاخر که علاوه بر تاثیرگذاری بر جامعه ی امروز ما، نسل آینده را نیز زیر تاثیر قرار دهد هستیم؟
این پرسشی است که صادق زیباکلام رویکردی مثبت و در عین حال کنایه آمیز را در پاسخ به آن داشت. او با اشاره به این نکته که در هر جامعه یی صرف نظر از شرایط حاکم بر آن، امکان پیشرفت فرهنگ وجود دارد، گفت: این امکان غیر ممکن نیست و می توان به آن دست یافت. ولی مانع های بسیاری در این راه وجود دارند که باید برای رفع مساله فرهنگ به آن ها رجوع شود.
***آزادی= فرهنگ= امنیت
«امنیت اجتماعی در گرو رویکردهای فرهنگی پایدار و صحیح»، نکته یی است که با وجود ادعای مطرح مبنی بر اهمیت و پرداخت به آن، در کشورمان بسیار کمرنگ است و همین امر را می توان توجیهی برای تغییر تدریجی الگوهای فرهنگی جامعه دانست؛ الگوهایی که سبب شده اند نخبگان و اهالی فرهنگ و هنر کشور با محدودیت های بسیار به فعالیت بپردازند؛ الگوهایی که این افراد را نسبت به دولت و دولتمردان بی اعتماد و گوشه گیر و در نتیجه مردم را از بهره گیری از تاثیرهای حضور آن ها در جامعه محروم کرده است و در نهایت الگوهایی که در غیاب فرهنگ و اهل آن، راه را برای ظهور و قدرت گرفتن افرادی که با بهره گیری از نفوذ و قدرت اقتصادی و سیاسی و خود به چهره های روز جامعه مبدل می شوند و فساد را در جنبه های مختلف به این جامعه تزریق می کنند.
زیباکلام در بخش دیگری از گفت و گوی خود با ایرنا ضمن اشاره به اینکه مشکل های فرهنگی کشور همگی از نبود آزادی نشات می گیرند و رفع آن ها در گرو داشتن آزادی در همه ی حوزه های فرهنگی است، گفت: هرگونه کوتاهی و نقصی که در حوزه ی فرهنگ گریبانگیر این مملکت شده است به نبود آزادی باز می گردد. فرهنگ ضامن حیات فکری و امنیت اجتماعی یک جامعه است. بنابراین با میدان دادن به فرهنگ از طریق اعطای آزادی، ناهنجاری ها و پلشتی های حاکم بر جامعه به تدریج و برای همیشه از بین خواهند رفت.
این نکته که فرهنگ و امنیت با یکدیگر در ارتباط مستقیم هستند و تاکید بر اینکه آزادی را می توان ضامن امنیت اجتماعی یک جامعه نیز دانست بارها در سخنان مسوولان فرهنگی کشور مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که در صورت نبود آزادی فرهنگ و در صورت نبود فرهنگ هویت و امنیتی وجود نخواهد داشت. این بی فرهنگی و بی هویتی به راحتی عرصه را برای ظهور افراد و باورهای نادرستی که به مرور در جامعه باب شده و مردم به غلط آن ها را فرهنگ عامه تصور خواهند کرد باز می کند.
«سعید معیدفر» استاد بازنشسته ی جامعه شناسی دانشگاه تهران در این خصوص به گروه پژوهش های خبری ایرنا گفت: ریشه های انحطاط فرهنگی را همیشه می توان در حذف آزادی از دایره رابطه آزادی و فرهنگ جستجو کرد.
وی افزود: جامعه ی ما در زمان حاضر دچار مشکل های فرهنگی بسیاری است که آن ها نیز از بی توجهی به این رابطه ی عمیق نشات می گیرند. در کشوری که اهل فرهنگ کنار گذاشته شده و نخبه پروری و ستایش بزرگان ادب و هنر اهمیتی نداشته باشد، به مرور فرهنگ رو به زوال می رود و افرادی پای به عرصه می گذارند که به خوبی از این شرایط بهره برداری می کنند و قدر این غیبت را می دانند.
در غیبت اهل فرهنگ و گسترش چاپلوسی و خودسانسوری و هزاران پیامد دیگر، نه قلم مطبوعاتی در راستای به رخ کشیدن زشتی ها و پلشتی های این افراد و هشدار در خصوص فعالیت آن ها به مسوولان فعالیت خواهد کرد، نه کتابی در نقد شرایطی که نبود آزادی و در پی آن ضعف فرهنگ بر وخامت آن دامن می زند، نوشته خواهد شد و نه حتی تیاتر و فیلمی در خصوص این کاستی ها ساخته خواهد شد.
یثربی نیز با اشاره به جدی بودن خطر ادعای فرهنگ و رشد فرهنگی بدون اعطای آزادی به اهالی این عرصه گفت: در چنین جامعه یی افراد به واسطه ی نداشتن فرهنگ حق تفکر و دیالوگ را از دست خواهند داد و تنها قادر خواهند بود حرف ها و الگوهای فرهنگی دیگران را الگوبرداری و تکرار کنند.
***ممیزی افسارگسیخته، طنابی بر دست و پای فرهنگ جامعه
نگاهی به تاریخ کشورمان نشان می دهد با وجود اینکه آزادی و کسب آن همواره دغدغه ی بزرگان و نخبگان این مرز و بوم بوده است، هرگز بطور کامل و مدبرانه در اختیار اهل فرهنگ قرار نگرفته است.
از میان محدودیت هایی که به عقیده ی بسیاری از صاحبنظران در سال های گذشته تاثیرهای مخرب فراوانی را بر فرهنگ کشور باقی گذاشته است می توان به اعمال ممیزی در حوزه های مختلف ادبیات، سینما، تیاتر و مطبوعات اشاره کرد. ممیزی موضوعی است که طی ماه های گذشته بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است و دلیل آن را می توان وعده های روحانی و کابینه ی فرهنگی او در خصوص رفع آن دانست. وعده هایی که جامعه ی فرهنگی و هنری چشم به اجرا شدن کامل آن دارند.
یثربی در خصوص اعمال ممیزی در فرهنگ کشور گفت: ممیزی در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و دلیل آن ممانعت از توهین یا تهمت به افراد و گروه های مختلف است. من نیز با استناد به این اصل با ممیزی موافق هستم. ولی در کشور ما متاسفانه قانون های نانوشته ی ممیزی امکان رشد فرهنگی را مختل و به برخی افراد اجازه ی اعمال نظر و نفوذ در حوزه های مختلف فرهنگی می کند.
فرهنگ محصول یک زندگی اجتماعی و محصول جامعه یی است که از آن بر می آید و این جامعه خواستار حرکت رو به جلو و تحول است. بنابراین فرهنگ به نوعی ماهیت و هویت یک جامعه را تشکیل می دهد. با استناد به چنین مفهومی برای تعریف فرهنگ، آیا ممیزی به شیوه یی که در کشور ما باب شده است (و آن را می توان فاقد توجیه های منطقی و حتی قانونی دانست)، مانع تراشی بر سر راه تمایل کشوری در حرکت رو به جلو نیست؟ چرا در کشور ما جبهه یی تشکیل شده است که در مقابل جریان فرهنگی قرار گرفته است و نه تنها به رشد و بالندگی فرهنگی کشور کمکی نمی کند بلکه در راه آن مانع تراشی می کند؟
معیدفر در این خصوص گفت: متاسفانه در کشور نگاهی غالب شده است که در آن عده یی، فرهنگی و هنرمند را مبتذل و عامل گرایش به ابتذال معرفی می کنند و قصد دارند با چنین توجیهی تاثیر آن ها را در جامعه کاهش دهند. در حالی که فرهنگ یعنی مردم و اهل فرهنگ و هنر نیز برآمده از این مردم هستند. با ایستادن در مقابل این عده ما در حقیقت در مقابل مردم ایستاده ایم و خواست آن ها را نادیده گرفته ایم.
به گفته ی معیدفر، اهالی فرهنگ نه به دنبال تولید بلکه در صدد مبارزه با ابتذال هستند و متاسفانه زیر تاثیر اِعمال کنترل شدیدی که در زمان حاضر وجود دارد و ابعاد امنیتی یافته است، این ابتذال گسترده تر شده است.
***حذف فرهنگ آزاد= زوال اعتماد و انگیزه در جامعه
با نگاه به هر جامعه یی می توان شرایط فرهنگی غالب بر آن، آزاد بودن یا نبودن آن و حتی درصد احتمالی رشد آن جامعه با استناد به شرایط موجود را تخمین زد. فرهنگ روح جامعه است و محدود کردن آزادی های آن به منزله ی بند کشیدن بر این روح است. بسته بودن دست و پای اهالی فرهنگ برای فعالیت و به تصویر کشیدن درد، زشتی ها و حتی خوشی های جامعه به مرور بر میزان اعتماد مردم به دولت کشورشان نیز اثر خواهد گذاشت.
مردم این جامعه شاهد خواهند بود که عده یی با توجیه هایی که قانونی معرفی می شوند ولی در حقیقت ناشی از نادانی و ناآگاهی و حتی بغض آن ها نسبت به مسایل فرهنگی است، در راه فعالیت اهالی این عرصه مانع تراشی می کنند و متاسفانه دولت نیز قادر به رویارویی با این گروه که زیر تاثیر اعمال نفوذ بر فرهنگ روز به روز قدرتمندتر شده اند نیست.
این ناتوانی در مبارزه برای ارتقای فرهنگ که ریشه های آن را می توان در کمرنگ شدن روح آزادی در جامعه و نفوذ آن به عرصه سیاست جستجو کرد، علاوه بر محروم کردن مردم از تاثیرپذیری فرهنگی از افرادی که برآمده از بطن جامعه هستند و دغدغه های فرهنگی آن ها در راستای پیشرفت این جامعه است، مردم را نسبت به دولت و آینده بی اعتماد و بی انگیزه می کند.
چیستا یثربی در بخش دیگری از گفت و گوی خود با ایرنا خاطر نشان کرد: اهالی فرهنگ و استادان این حوزه کار خود را به خوبی بلد هستند و اعتماد به آن ها و دادن فرصتی که در واقع حق آن ها است کمترین کاری است که مسوولان این کشور باید در فکر اجرای آن باشند؛ چرا که این اعتماد زمینه ساز تحول فرهنگی خواهد شد و افزون بر جامعه، خود دولت نیز از آن بهره مند خواهد شد.
معیدفر نیز گفت: اهل فرهنگ و خرد سرمایه های جامعه هستند و کار باید به دست کاردان سپرده شود. باید عرصه ی خلاقیت و آفرینندگی برای اهل فرهنگ و هنر و علم فراهم شود و شرایط آزادانه ی آن از سوی دولت مهیا شود.
این نکته ی تامل برانگیز را نباید از یاد برد که رفتار مردم یک جامعه تابعی از رفتار نخبگان آن جامعه است. حال چه آن نخبگان از اهالی فرهنگ و هنر این جامعه باشند و چه افرادی که در نبود این عده خود را پرچم دار فرهنگ جامعه معرفی می کنند.
*گزارش و گفت و گو از: عطیه میرقراه چولو (گروه پژوهش های خبری)
پژوهش**ع.م**2054
انتهای پیام /*
Contact the editor:
[email protected]
25/01/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 98]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها