محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842271023
در حق بزرگان ایران زمین جفا کردهایم
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
با حمیدرضا نعیمی، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر در حق بزرگان ایران زمین جفا کردهایم خیلی‌ها به تماشای «سقراط» نشستند؛ سقراطی که حمیدرضا نعیمی کارگردان و نمایشنامهنویس خوب کشورمان چندی پیش آن را در تالار وحدت روی صحنه برد و توانست علاوه بر دوستداران تئاتر، فلسفه دوستان و استادان این عرصه را هم به سالن تئاتر بکشاند.
آن قدر که چهار اجرای ویژه در تئاتر فجر برایش در نظر گرفتند و همین چند روز پیش هم اعلام شد که این نمایش عیدی تئاتری ها به مردم خواهد بود و در ایام نوروز هم دوباره روی صحنه خواهد رفت؛ اتفاقی که در سال های اخیر و با توجه به تعطیلی سالن های نمایش در اواخر سال و تعطیلات سال نو، نادر و کم نظیر است. با نعیمی گفت وگویی درباره نمایش «سقراط» فارغ از این حواشی انجام دادیم تا او برایمان از سقراطی که ساخته است، بگوید. اصولا ما مخاطبان تئاتر را به دو دسته عام و خاص تقسیم می کنیم و آثاری که روی صحنه می روند به نظرمان اغلب متعلق به یکی از این مخاطبان خواهند بود. در واقع می توان گفت کمتر اتفاق می افتد که یک اثر مورد توجه هر دو دسته مخاطب قرار بگیرد. خوشبختانه «سقراط» این توانایی را داشت تا هر دو طیف مخاطب را به خود جلب کند، اما اگر این اثر را با «درخشش در ساعت مقرر» که سال گذشته روی صحنه بردید مقایسه کنیم به این نتیجه می رسیم که شما چند گام به سوی مخاطبان عام تئاتر برداشته اید. چرا و به چه دلیل این اتفاق رخ داده است؟
از شما تشکر می کنم که نگاه دقیقی دارید و کارهای گذشته هم بدقت دیده اید. فکر می کنم در تمام نمایشنامه هایی که تا به امروز نوشته ام به دنبال جذب مخاطب عام و خاص در کنار هم بوده و سعی کرده ام این رویه را در تمام نمایشنامه هایم رعایت کنم. در «مکبث»، «فاوست» و... هم این اتفاق افتاده است.
شما قصد دارید در کارهایتان به سمت مخاطب عام تئاتر حرکت کنید؟
بله. قطعا این کار را خواهم کرد. من اساسا به تئاتر خوش ساخت اعتقاد دارم، اما تعریفم از خوش ساختی چیزی نیست که تحت تأثیر نمایشنامه های اوژن اسکریپت عنوان می شود. من معتقدم اگر قرار است نمایشنامه حرف و اندیشه ای را مطرح کند باید به گونه ای این کار را انجام دهد که تماشاگر آن را با لذت و شعف بپذیرد. من تئاترهای خموده ای را که ادعا می کنند آوانگارد یا ساختارگرا هستند یا می گویند قرار نیست به مخاطب باج بدهند و محافظه کارانه برخورد کنند دوست ندارم. برای همین در همه نمایشنامه هایی که نوشته ام یا آثاری که کارگردانی کرده ام سعی کرده ام به گونه ای عمل کنم که بتوانند مخاطب خاص و عام را در کنار یکدیگر به تماشای اثرم بنشانند. هیچ مخاطبی چه خاص و چه عام از بازی و اجرای ضعیف لذت نمی برد. پس من همه حوزه هایی را که در اختیار دارم به خدمت می گیرم تا به نحو احسن بتوانم مخاطب را روی صندلی تماشاخانه نگه دارم، البته می دانید که این کار مشکل است، اما فکر می کنم گروه تئاتر «شایا» در این سال ها ثابت کرده که از عهده این مهم برمی آید.
اما درباره نمایشنامه «درخشش در ساعت مقرر» دوست دارم توضیحاتی بدهم، چون نمایشنامه ای خاص داشت که یک بخش آن برای مخاطب عام نوشته شده بود. در این بخش یک گروه بازیگر تئاتر زیر رگبار گلوله جانشان را کف دستشان گذاشته بودند و در محاصره سخت سارایوو تئاتر کار می کردند. تا اینجای قضیه داستان سر راستی داشت، اما از آنجا که در این اثر تئاتر در تئاتر اتفاق می افتاد و لایه هایی از نمایش «در انتظار گودو» که اساسا نمایش خاصی است، اجرا می شد، فضای کار اندکی برای تماشاگر معمولی سنگین بود؛ به همین دلیل اعتقادم بر این است که این نمایش از نظر کارگردانی یکی از فنی ترین نمایش هایم بود.
از نظر خودتان این نمایش برای مخاطب عام تئاتر جذابیت بیشتری داشت یا مخاطب خاص؟
این نمایش برای مخاطب خاص جذاب بود، اما این احساس وجود داشت که مخاطب عام به اندازه مخاطب خاص لذت نبرد، اما خوشحالم که این نمایش هم در برخورد با مخاطب عام موفق بود، اما قطعا نه به اندازه نمایشی مثل «فاوست» یا «سقراط».
با شما موافقم. اما در نمایش «سقراط» مخاطب عام و خاص تئاتر هر دو تقریبا از کار لذت می برند. من خیلی به این موضوع فکر کرده بودم و تلاش می کنم نمایشنامه های بعدی ام هم در همین مسیر پیش بروند. من اساسا سراغ موضوعات سخت و چالش برانگیز می روم و اعتقادم بر این است که اگر قرار است تماشاگر 120دقیقه روی صندلی بنشیند باید تمام آن چیزهایی که به عنوان تئاتر روی صحنه می رود دارای جذابیت باشد. یک طراحی صحنه زیبا و البته کاربردی، یک طراحی لباس، نور، ریتم، جنس بازی و نمایشنامه خوب و البته در کنار همه این موارد از خودم می پرسم چرا این نمایش را امروز و در این برهه خاص روی صحنه برده ام؟
پس اجازه دهید درباره طراحی صحنه این نمایش از شما بپرسم. در صحنه ما با نمای بزرگ کتابخانه ها روبه رو هستیم؛ اما از این کتابخانه ها که صحنه را زیبا کرده اند چندان استفاده نمی شود. فکر نمی کنید باید استفاده بیشتری از این فضا می شد؟
این طراحی صحنه زیبا، بحق و استادانه کار استاد رضا مهدی زاده بود و از نقطه های قوت کار ما محسوب می شد. طی صحبت هایی که داشتیم سوالمان از خودمان این بود که جغرافیای این نمایش چند صحنه ای کجاست؟ در یک صحنه خانه سقراط هستیم، صحنه دیگر در بازار آگورا، بعد هم در دادگاه، مجلس، مهمانی، زندان و... پس مکان ما چند صحنه ای بود و دنبال این بودیم که با یک طراحی صحنه زیبا، پویا، اندیشمندانه و کاربردی بتوانیم جغرافیای کارمان را تعریف کنیم. آقای مهدی زاده پیشنهاد کردند از کتابخانه به عنوان جغرافیای این اثر استفاده کنیم و من هم استقبال کردم.
اما چرا زندان سقراط در نمای کتابخانه است؟
به نکته خوبی اشاره کردید. زندان سقراط کتابخانه است. همان طور که خانه او، بازار و دیگر مکان ها را در فضای کتابخانه تعریف کرده ایم. کتابخانه یعنی اندیشه، یعنی به روح نگاه کردن و بازگشتن به ذهن. خواندن، نوشتن، جلو رفتن و پیشرفت، اما در مقابل این کتابخانه چه چیزی وجود دارد؟ ستون های سنگین و قرص شهر آتن که بر خلاف کتابخانه ثابت و ساکن نیستند و حرکت دارند. پس اگر کتابخانه های ما حرکت نمی کند دلیلش این است که اندیشه همواره در مقابل جهل پیروز است و با این که زخم می خورد، به خون می نشیند و کشته می دهد در نهایت پیروز است. می بینیم که کتابخانه همچنان قرص و محکم ایستاده و ستون ها آرام آرام حرکت می کنند و در صحنه دادگاه وقتی ستون ها برمی گردند می بینیم درونشان خالی است. و این مبین همان دیالوگ سقراط که می گوید «بر اساس نظام بظاهر با شکوه و از درون پوسیده یونان» است.
اما می پذیرید که می شد از کتاب ها استفاده بیشتری شود؟
بله حتما می شد. آنچه روی صحنه می رود برداشت های ماست، اما تعبیر مخاطب حتما تعبیر بهتری است. چون از لحظه ای که اثر روی صحنه می رود متعلق به مخاطب است. از این مرحله تاویل دیگری آغاز می شود که تاویل مخاطب است.
یک نکته دیگر این که آخر نمایش منتظر بودیم سقراط جام را سر بکشد، اما با این صحنه روبه رو نشدیم. چرا؟
من تا یک جایی به رئالیستیک اعتقاد دارم و آن را تا جایی پیش می برم که بتوانم بشکنمش. در صحنه دادگاه منشی کت و شلوار و کراوات شیک دارد، یک حمایل طلایی با خودش دارد. با خودم گفتم چگونه می شود این وضع را شکست و به این نتیجه رسیدم که یک دسته بیل بدهیم دستش تا تماشاگر با خودش بگوید مگر در دادگاه دسته بیل استفاده می شود؟ در دادگاه من بله. من اساسا هر چه را که بخواهد احساسات را به اصل رئالیست خودش برساند می پذیرم. شاید به همین دلیل هم نمایشنامه من با عقل تمام می شود یعنی خنده و نه با گریه یعنی احساس و تراژدی.
فلسفه ساحتی دارد که همه تصور می کنیم نزدیک شدن به آن سخت است. چه شد که یک موضوع فلسفی را انتخاب کردید؟
اساسا درام یعنی حرکت و فلسفه ذاتش کند است و مدام در آن بحث اتفاق می افتد. می بینیم در آثار بکت هم با این که فلسفه وجود دارد همه چیز به نفع تئاتر ختم می شود، اما در آثار سارتر همه چیز به نفع فلسفه ختم می شود. انگار او تئاتر را بهانه کرده تا فلسفه خودش را مطرح کند. بر این اساس روزی هم که می خواستم نمایشنامه ای درباره سقراط بنویسم می دانستم رفتن سراغ فلسفه کار بسیار خطرناکی است و من هر چند مطالعات فلسفی خوبی داشته ام فیلسوف نیستم و به همین علت نزدیک شده به ساحت فلسفه کار آسانی نیست.
بنابراین روزی که می خواستم کار را شروع کنم خودم را مجهز کردم به شناختن افکار افلاطون و سقراط. یک بخش از فلسفه پیش از سقراط و یک بخش از فلسفه دوره سقراط را بررسی کردم و نگاه بزرگانی مثل هگل، کی یرگگور و نیچه را درباره سقراط، فلسفه و اندیشه های او مطالعه کردم. هر چند این بخش قضیه انبان مرا پر کرده بود، اما همچنان هراس این را داشتم که با این اطلاعات چگونه به درام برسم تا بتوانم تئاتری بنویسم که هم تئاتر باشد و هم نگاه های فلسفی سقراط در آن وجود داشته باشد. در نهایت هم خوشبختانه توانستم به اثری برسم که تئاتر است، اما موضوعش مشخصا فلسفی است.
استادان مطرح فلسفه «سقراط» را دیده اند؟ و اگر دیده اند چه واکنشی نشان داده اند؟
بله برخی از استادان هم به تماشای این اثر آمده اند. اتفاقا در یکی از اجراها یکی از استادان گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی آمد و گفت می توانم بدانم مشاور فلسفی شما کیست؟ پاسخ دادم کارل پوپر با کتاب درخشان جامعه باز و دشمنان آن. برایشان جالب شد و گفتند شما فیلسوفان را می شناسید؟ پاسخ دادم مجبور هستیم همه فلسفه ها را بشناسیم و نگاه های فلسفی را مطالعه کنیم. این خاصیت تئاتر است.
گفتید همیشه بررسی می کنید چه کاری را باید چه زمانی روی صحنه ببرید. چه ضرورتی شما را بر آن داشت تا در این برهه سراغ «سقراط» بروید؟
جامعه ما در این لحظه و این برهه شرایط بسیار حساسی دارد. مردم ایران متاسفانه گرفتار مباحث حاشیه ای و از عمق و غنای اندیشه و تاریخ و فرهنگ خودشان دور شده اند. خانواده های ما فرزند خلف فردوسی ها، عبیدها، سعدی ها، حافظ ها، صائب ها و دیگر بزرگان نیستند. ما نسبت به بزرگان مدیون و گناهکار هستیم. آنها وظیفه شان را در قبال ما انجام داده اند، اما ما حتی یک درصد از وظیفه مان را در قبال آنها انجام نداده ایم. پس این ما هستیم که متهم و گناهکاریم. در این جامعه وا زده تمام تفکر انسان ایرانی یکسری نیاز پیش پا افتاده شده است ما مدام فکر این هستیم که چگونه پرایدمان را تبدیل به پژو کنیم و کی ویلا در شمال بخریم و... پس ما کی قرار است به جوهره انسانی خودمان یک نگاه خاص داشته باشیم؟ کی قرار است به اندیشه و تفکر برسیم؟ وقتی بمیریم چه چیزی از ما به جا می ماند که بتواند ما را به عبارتی به مفهوم جاودانگی نزدیک کرده باشد. از این بابت احساس کردم که امروز ضرورت دارد نمایش «سقراط» اجرا شود. زیرا او یک جمله مهم دارد و می گوید خودت را بشناس.
چه مدتی را صرف نوشتن این نمایشنامه کردید؟
تقریبا از زمان تحقیق تا نگارش شش ماه.
ما در این نمایش با شخصیت های زیادی روبه رو هستیم. چگونه دست به تحلیل آنها زدید؟
کار بسیار دشواری بود وقتی نام یک کاراکتر سقراط است طبعا کار بازیگر و کارگردان دشوار می شود. آقای آئیش به من گفت سقراط خیلی زشت بوده چرا من را که این قدر خوش تیپ هستم انتخاب کردی؟ من هم پاسخ دادم حتی حاضر نیستم شما را گریم کنم و روی صحنه بفرستم. به این دلیل که می خواهم مخاطب چند دقیقه اول بگوید فرهاد آئیش روی صحنه آمد و بعد فراموش کند و بگوید که سقراط روی صحنه آمد. یا مثلا سافو اولین زنی که 2600 سال پیش یعنی صد سال قبل از سقراط می زیسته؛ او مدرسه ای دایر می کند و به دختران زمان خودش رقص، موسیقی، آواز ، فن خانه داری و همسرداری می آموزد و کاری می کند که جامعه زن ستیز آتن به زن ها احترام بگذارد. وقتی من سافو را وارد صحنه می کنم قطعا کار بسیار سختی در پیش دارم، چون مخاطب نسبت به هر یک از این افراد یک عقبه ذهنی دارد و من باید بتوانم شخصیت هایی را به او معرفی کنم که ذهنیت خودش را فراموش کند و درگیر آنها شود. ممکن است بسیاری از مخاطبان ، افلاطون و سقراط را بشناسند، اما حالا قرار است سقراط و افلاطونی را به آنها معرفی کنیم که آن را باور کنند و تا سال های سال مخاطب نتوانند سقراط و افلاطون دیگری را باور کند.
درباره «سقراط» شما این اتفاق افتاده بود؟
بله. مطمئن هستم تا سال ها مخاطبان سقراط دیگری را به جای فرهاد آئیش باور نخواهند کرد.
یکی دیگر از نکات خوب کارهای شما انتخاب بجا و دقیق بازیگران است. کمی در این باره توضیح دهید.
امروزه دیگر بازیگر معنی و تعریف بازیگر ندارد و اغلب بازیگران هم عمل های زیبایی انجام داده اند. در این شرایط پیداکردن بازیگر خوبی که دارای تعاریف بازیگری باشد دشوار است، اما من تلاش می کنم بازیگرانی را انتخاب کنم که دارای این تعریف باشند و روی صحنه بروند. به همین علت هم تماشاگران بازیگرهای کارهای مرا می پذیرند و با آن ارتباط خوبی برقرار می کنند.
قرارداد شما برای این نمایش چگونه است و چند درصد از درآمد گیشه به گروه شما اختصاص می یابد؟
ما برای این نمایش برآوردی به مرکز هنرهای نمایشی دادیم و مرکز با توجه به بحران مالی که گرفتارش است به کمترین میزان با ما کنار آمد و قراردادی که با من بسته شد 20 درصد از فروش گیشه را انجمن هنرهای نمایشی برمی دارد و 20 درصد را هم تالار وحدت. این یکی از رنجبارترین قراردادهایی است که می شود بست. گروهی که کف قرارداد آنها را بر اساس تیپ قرارداد مطرح کردیم دستمزدی شده و حالا قرار است ما 60 درصد از فروش گیشه را برداشت کنیم واقعا برایمان بسیار سنگین است. امیدوارم مسئولان به داد ما برسند و از این فروش نمایش کمتر بردارند و بگذارند که دوستانم در این تئاتر ماه های پایان سال غذای گرم بخورند. زینب مرتضایی فرد / گروه فرهنگ و هنر
چهارشنبه 23 بهمن 1392 2:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]
-
سینما و تلویزیون
پربازدیدترینها